Sorry voor de bedelaars

ELDERS - Extreem-rechts Zweden verontschuldigt zich tegenover toeristen.

In Stockholm hangt deze zomer een bijzondere reclameboodschap in de metro:

“Sorry about the mess here in Sweden. We have a serious problem with forced begging! International gangs profit from people’s desperation. Our goverment [sic] won’t do what’s needed,”

Het is een campagne van Sverigedemokraterna (SD), een extreem-rechtse, nationalistische en eurosceptische partij. De ‘Zweden Democraten’ behaalden bij de laatste verkiezingen vorig jaar 14% van de stemmen maar bleven buiten de regering omdat andere partijen niet met hen wilden samenwerken.

De campagne heeft geleid tot protest van antiracisme groepen bij SL, het openbaar vervoerbedrijf in Stockholm. Dit bedrijf zei aanvankelijk niets te kunnen doen. Het zette wel personeel in om vernielingen te voorkomen. Nu is toch besloten de banners die aan het plafond hangen te verwijderen omdat ze gevaar opleveren voor de passagiers als tegenstanders ze naar beneden halen.  Het Zweedse OM onderzoekt of er in dit geval sprake is van een strafbare vorm van haatzaaien. Een Noors onderzoek weerlegt de bewering dat er sprake zou zijn van criminele mensenhandel.

Gisteren werd een auto waarin bedelaars lagen te slapen beschoten. Het is onduidelijk of de schietpartij verband houdt met de actie van Sverigedemokraterna.

Het vermoeden dat criminelen achter de toestroom van bedelaars zitten was de aanleiding voor de oppositie in Zweden om dit voorjaar een wetsvoorstel in te dienen voor een verbod op bedelen. De regering (Sociaaldemocraten en Groenen) wilde daar niets van weten, maar kondigde wel andere maatregelen aan om het aantal bedelaars terug te dringen zoals een straf op de exploitatie van bedelaars en een samenwerkingsproject met Roemenië, waar de meeste bedelaars vandaan komen, om de rechten en het welzijn van met name vrouwen en kinderen te verbeteren.

Een Zweedse overheidsinstelling die misdaadcijfers bijhoudt rapporteerde deze week een stijging van racistische en xenofobe incidenten van 14% in 2014 in vergelijking met het jaar daarvoor. Het is de grootste stijging die het instituut ooit gemeten heeft. In het merendeel van de gevallen zou het om racistische of xenofobe motieven gaan. Daarnaast is er sprake van islamofobie, antisemitisme en homohaat.

De Zweedse regering is niet de enige die te kampen heeft met een hardnekkige, luidruchtige racistische minderheid. En het kan altijd erger. In Letland demonstreerden begin deze week een paar honderd mensen tegen de komst van 250 vluchtelingen in het kader van het EU-verdelingsplan voor asielzoekers. Het protest was georganiseerd door de een rechtse politieke groepering met de naam Guards of the Fatherland. Twee demonstranten met het spandoek “Stop Genocide Against White Nations!” zeiden een invasie uit Afrika te vrezen. Het aantal van 250 vluchtelingen is een compromis. Aanvankelijk was aan Letland een veel hoger aantal toebedeeld door de Europese Commissie. Parlementslid Janis Dombrava van de rechtse regeringspartij Nationale Alliantie vindt het nieuwe aantal waarover de regering overeenstemming heeft bereikt nog steeds te hoog. “We hebben al genoeg problemen met integratie van vreemdelingen”, zei hij, verwijzend naar het grote aantal Russen dat in Letland nagenoeg buiten de samenleving staat. Volgens voormalig president Vaira Vike-Freiberga zou Letland een brevet van onvermogen laten zien en zich in moreel opzicht ongeloofwaardig maken als het land zo’n klein aantal asielzoekers niet zou kunnen opnemen.

Bij de demonstratie van afgelopen dinsdag in Riga waren ook gasten aanwezig uit de andere Baltische landen, Litouwen en Estland, van verwante extreemrechtse en nationalistische groeperingen.  Onder hen Jaak Madison, parlementslid van de conservatieve Estse volkspartij EKRE. Estland neemt slechts 150 vluchtelingen op. Maar ook daartegen werd in Tallinn in juni al gedemonstreerd. ‘Geen moskeeën in Estland!’ en ‘Estland is mijn vaderland!’, viel te lezen op meegebrachte borden. EKRE-voorman Martin Helme maakte eerder al geen geheim van zijn racistische motieven. In een interview in 2013 zei hij: ‘Ons immigratiebeleid zou één regel moeten hebben: als je zwart bent, ga terug. Heel simpel.’ Hij heeft het van geen vreemde. Zijn vader wordt op de website van de partij geportretteerd als een veteraan was van het Eesti Leegion, een Waffen-SS-legioen. Als kind luisterde zijn zoon al aandachtig naar zijn vaders verhalen over de gevechten tegen het Rode Leger in 1944.