Sinds wanneer doet iedereen aan vuilnisbaknieuws?

Alexander Pechtold (D66) publiceerde vandaag een opiniestuk in de Volkskrant naar aanleiding van het eenmalige politieke roddelblad Binnenhof, een samenwerking tussen HP/De Tijd, Royalty en Weekend. In onvervalste tabloidstijl worden in deze uitgave zelfs vuilnisbakken bestudeerd, waaronder die van D66-voorman Alexander Pechtold. Ironisch genoeg was Wilders’ opmerking, nog niet zo lang geleden, dat HP/De Tijd een ‘smerig links medium’ is, nadat een HP-journaliste infiltreerde bij de PVV. Bijzonder om te zien hoe in een week een vliegramp en een vuilniszak vragen opwerpen binnen de media: hoe ver mogen we gaan? Maar gaat dit nu over de grenzen van ‘de media’ of over de grenzen (en de verkoopzucht) van een of twee titels?

Weekblad HP/De Tijd, dat zijn totaal betaalde gerichte oplage de afgelopen jaren flink zag slinken, zit sinds het aantreden van hoofdredacteur Jan Dijkgraaf in januari 2009 weer in de lift. Misschien niet eens zozeer qua verkoopcijfers, maar wel als concept. Dijkgraaf, als voormalig Metro- en Panorama-hoofdredacteur, weet hoe hij een blad ‘neer moet zetten’. Sterker, hij doet dat op een prikkelende, verrassende en soms omstreden wijze. Wie het blad in de laatste dagen van Henk Steenhuis las (voor Dijkgraafs aantreden), begreep de koers van het blad niet. Het leek wel een vergezochte potpourri van zoekgeraakte GPD-journalisten met een nietje erdoor. Onder Dijkgraaf heeft de titel zich hervonden. Of je het blad leuk vindt of niet, knap is het wel. Dijkgraaf heeft het blad cynisch, jachtig en gewaagd gemaakt.

Dijkgraaf koos zijn finest moment om in de laatste aflevering van Pauw en Witteman van dit seizoen, vrijdag jl. het ook nog op te nemen voor Telegraaf-journaliste Jolande van der Graaf, die de 9-jarige Ruben interviewde. Wederom sensatie. (Trouwens, laten we vooral niet vergeten dat er doodleuk van de P&W-redactie in een tweet de vraag kwam of er misschien familie van slachtoffers in de uitzending wilde komen praten. Ik vind dat, zo kort na een ramp, ook niet heel erg handig. Ik weet dat het mijn onderbuik is, maar digitaal vissen, is dat ook een vuilnisbaktechniek?)

Terug naar Dijkgraaf en zijn mediamoment in de latere uitzending van Pauw en Witteman, afgelopen vrijdag. Eerder op de avond had Prem Radhakishun als tafelgast bij de DWDD vol afschuw gesproken over de zet van de Telegraaf. Dat we ons abonnement moesten opzeggen. Dijkgraaf zou wel gek zijn als hij het niet ’s avonds bij Pauw en Witteman voor Van der Graaf opnam. En zie daar: de focus van het gesprek verschoof al snel richting eenmalig roddelblad Binnenhof. Bart Chabot (sinds kort politiek verslaggever en derhalve ‘kenner’ bij P&W) deed de rest: door er schande van te spreken. Kortom, ik weet niet of ze het op het mediapark doorhebben, maar Dijkgraaf spint er garen bij. Undercover bij de PVV of de vuilniszak van Pechtold: het is de tweede keer in korte tijd dat Dijkgraaf van zich laat horen. Om de slangenkuil nog te vergroten laat Dijkgraaf deze week ‘politiek analist’ van DWDD, Felix Rottenberg, door journalist Hans van Willigenburg in HP/De Tijd fileren.

Femke Halsema heeft haar wekelijkse bijdrage aan de HP/De Tijd stopgezet, omdat ‘roddelblad’ Binnenhof foto’s van haar kinderen heeft gepubliceerd. Mijn eerste ingeving: terecht. Als er een politicus zich verre houdt van de mengvorm van privé en publiek, dan is het Halsema. En ook de zwangerschapstest van de vrouw van Pechtold gaat niemand een moer aan. Maar is dit nu een discussie die we breed moeten voeren over ‘de media’, of is dit de natte droom van een hoofdredacteur?

Alexander Pechtold heeft onbewust met zijn opiniestuk in de Volkskrant een eenmalige uitgave van HP/De Tijd en Weekend (!) en een vergaande actie van de Telegraaf verward met ‘de media’. Goedbeschouwd is die discussie over ‘de media’ nogal vertekend; nooit eerder zag ik zoveel verzet tegen zowel de berichtgeving rond de 9-jarige Ruben als rond de vuilnisbakaffaire. Kort en goed: natuurlijk is het allemaal verwerpelijk. En we praten er schande van. Het is wat mij betreft een herdefiniëring van de journalistieke moraal: ja, dit gaat ver, het is nutteloos. Maar het is vooral heel slim. We gaan nog veel meer van dit soort media-events krijgen. Het gaat niet om de grens zelf die is overschreden (daarin heeft Pechtold een punt), het gaat om de overschrijders van de grens. Welke waarde dichten we hen toe?

Ik ga me pas echt zorgen maken als The Economist of The New Yorker zich gaat bedienen van de vuilnisbaktechniek. Tot die tijd zijn ’triviale’ media soms handig (Ik herinner me een aflevering van Van der Vorst ziet Sterren met Pechtold) en soms lastig (waarvan de vuilniszak het pijnlijkste en volgens mij overbodige voorbeeld is). Wie in vuilniszakken graait, zit fout. Wie dergelijke geinponems vervolgens als ‘dé media’ beschouwt, zit ook fout. Mij lijkt het zinvoller om te accepteren dat politiek Den Haag steeds meer het decor wordt van de sterren, de politainers. Ik wens de politici veel sterkte toe. Dijkgraaf wordt immers hoofdredacteur bij PowNed. (Geenstijl-lezers, weten jullie het nog?).