serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Prima mensen

It’s better not to rely too much on silent majorities … for silence is a fragile thing… one loud noise and it’s gone.

(Banksy quote, vrij naar Alan Moore).

Terwijl rechts en links sinds mensenheugenis de zwijgende meerderheid voor hun idealistische karretjes trachten te spannen, zijn in het Kunstenlab in Deventer kunstenaars op zoek naar die zwijgende meerderheid (tot 30 april).

De zwijgende meerderheid is een uitvinding die wordt toegeschreven aan Richard Nixon die in 1969 ’the great silent majority of my fellow Americans’ achter zijn Vietnambeleid trachtte te scharen. Sindsdien zijn het vooral conservatieve politici geweest die zeiden de zwijgende meerderheid te vertegenwoordigen.

In het Kunstenlab zijn drie kunstenaars gevraagd te reageren op werk van collega’s, dat eerder al in het Enschedese Tetem was te zien. We putten even uit de tentoonstellingsinformatie.

Bij de video-installatie ‘De Mensen’ van Viktoria Gudnadottir: “Hoe dichterbij men komt, hoe lastiger het wordt om het individu als archetype van een groep te ervaren.”

videostills Viktoria Gudnadottir De Mensen
© Kunstenlab Viktoria Gudnadottir De Mensen

Bij de installatie The Opposite of Black and White van Gunter Gruben: Hij maakte een stemwijzer die veel genuanceerder kon worden ingevuld dan de officiële stemwijzer. Het resultaat: in zijn multimedia installatie (klik hier op Silent Majority) “verdwijnen de scherpe randen van het lijnenspel die de opvattingen aan uiterste zijden van het spectrum representeren”.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Uit het depot

Voor er weer een Kunst op Zondag het licht ziet, heeft de Sargasso’s kunstredactie al heel wat kunstwerken bekeken. Omdat we we zeker niet het grootste museum van Nederland zijn en veel minder ruimte hebben dan de andere Nederlandse musea voor moderne kunst, blijft heel wat verzameld werk in het depot opgeslagen.

Elk museum verdiept zich af en toe in het eigen depot en zet er een tentoonstelling mee in elkaar. Kwestie van curatoren die even niet weten wat ze nu weer eens zullen verzinnen? Of tijdelijk geldgebrek, dus dan maar een goedkope expositie opgetuigd? Of een plots opwellend respect voor al het moois dat gewoon gezien moet worden.

Uw nederige curator heeft last van alle drie die factoren. De eerste overkomt iedereen wel eens. Een dipje in de creativiteit. Het tweede is hier chronisch. Alleen de derde factor ligt iets genuanceerder: niks opwellend, altoos in bewondering. Dus vandaag uit het depot van Kunst op Zondag.

In januari hadden we twee afleveringen over muren. Van grensmuren tot gevelkunst. Deze werken haalden die afleveringen niet:

Steek de grensmuren tussen Amerika en Mexico over en aanschouw fraaie Mexicaanse muurkunst. Bijvoorbeeld deze gigantische mozaïek op de universiteitsbibliotheek in Mexico City. Mocht u het Spaans beheersen dan leest u natuurlijk deze informatie over dat werk.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Nieuwe Parlementaire kunst – een voorstel

Vorige keer hielden we een pleidooi om ‘de Dienst’ te re-activeren, om middels een kunstreferendum, kunstwerken te kiezen die in de gebouwen van de Tweede Kamer een plaats krijgen,  na de renovatie die in 2025 voltooid zou moeten zijn.

Die Dienst was opgezet door kunstenaar/ontregelaar Martijn Engelbregt. De Dienst was een onderzoeksorgaan voor kunsttoepassingen in het Logement van de Tweede Kamer, die na de renovatie in 2003 een paar nieuwe functies kreeg, waaronder de Enquêtezaal, bekend van de sessies van de parlementaire enquêtes.

De naam ‘de Dienst’ was niet toevallig gekozen. Het Logement herbergde tot 1997 de Rijksdienst Beeldende Kunst (RBK), in de wandelgangen ‘De Dienst’ genoemd. De RBK werd in 1983 gevormd door een fusie van Dienst Verspreide Rijkscollecties (DVR), de Nederlandse Kunststichting (NKS) en het Bureau Beeldende Kunst Buitenland (BBKB).

Gedurende haar bestaan onderging ‘de Dienst’ heel wat veranderingen. Afdelingen werden vervangen en gereorganiseerd en uiteindelijk fuseerde de RKB in 1997 met het Centraal Laboratorium voor Onderzoek van Voorwerpen van Kunst en Wetenschap en de Opleiding Restauratoren en heette ‘de Dienst’ het Instituut Collectie Nederland, dat in 2011 weer opging in de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Waarmee het Rijk definitief haar taak als directe stimulator en financier van nieuwe kunst ondergebracht had in private instellingen. Het Mondriaan Fonds gaat nu over het “stimuleren van de productie en de presentatie van relevante beeldende kunst en erfgoed uit Nederland”.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Parlementaire kunst

De NOS probeerde alvast een vuurtje te stoken onder de nieuwe kunstcommissie van de Tweede Kamer. Alexander Pechold wordt de voorzitter en de NOS hoopt dat Thierry Baudet zitting in de commissie krijgt en Pechtold het leven zuur gaat maken. De commisie moet nieuwe kunstwerken uitzoeken die na de renovatie van het Binnenhof de democratie mogen sieren.

De NOS verwacht een culturele clash tussen de heren omdat Baudet een uitgesproken mening over kunst heeft en wel over hedendaagse kunst. Vooral de abstracte kunst vindt Baudet een “aanval op ons thuis”.

Dat heeft hij inderdaad eens gezegd in een interview in het AD, waarin hij langs zijn neus weg architect Rem Koolhaas “de grootste misdadiger tegen de menselijkheid” noemde. Dat was, zo zei hij niet veel later in een gesprek met het NRC, “natuurlijk met een dikke knipoog, een hyperbool”. In dat gesprek beweert Baudet ook dat “figuratieve kunst toch veel mooier is dan wat we tegenwoordig maken”.

Wat figuratieve kunst betreft zullen Pechtold en Baudet het uitstekend met elkaar kunnen vinden.

Vorig jaar vroeg Kunsten ’92 lijsttrekkers van politieke partijen wat volgens hen de kracht van kunst en cultuur is.

In de aflevering met Pechtold weet de man niets beters te noemen dan wat hyperfiguratieve oude kunst: Rembrandts portretten van Marten Soolmans en Oopjen Coppit, in 2016 door Nederland en Frankrijk gezamenlijk gekocht voor € 160 miljoen en ‘Het puttertje’ van Carel Fabritius.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Reasons to be cheerful part 2

Een geheel andere ‘Reasons to be cheerful’ vandaag. Negenendertig redenen om vrolijk te zijn.

Ze werden al eens opgesomd in het welluidende vers dat Ian Dury in 1979 aanhief. We verluchtigen de tekst lukraak met wat kunst.

Summer, Buddy Holly, the working folly

In winters weer omgekomen: Buddy Holly. Voor het Buddy Holly Center staat zijn iconische bril, in een ontwerp van de ook reeds overleden kunstenaar Steve Teeters. Wij kijken hier naar een ontwerp van ene Michael Connor uit Clear lake, bij het stukje land waar het vliegtuig is neergestort waarin Buddy Holly en zijn collega’s zaten.
cc Flickr Mykl Roventine photostream Buddy Holly Crash Memorial

Good golly, Miss Molly and boats

Molly Crabapple, auteur en beeldend kunstenaar. Schrijft, tekent en schildert over Syrische vluchtelingen, Guantanamo gevangenen, Occupy Wall Street. Gebruikt kunst als wapen.
cc Flickr Duncan Hull Fight The Vampire Squid by Molly Crabapple

Hammersmith Palais, the Bolshoi Ballet
Jump back in the alley and nanny goats

Eighteen wheeler Scammells, Dominica camels
All other mammals plus equal votes

Seeing Piccadilly, Fanny Smith and Willie
Being rather silly and porridge oats

A bit of grin and bear it, a bit of come and share it
You’re welcome we can spare it, yellow socks

Too short to be haughty, too nutty to be naughty
Going on forty no electric shocks

The juice of a carrot, the smile of a parrot
A little drop of claret, anything that rocks

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Daar heb je de Chinezen

China rukt op als economische macht én als als kunstproducent. En Nederland heeft daar iets mee.

In de laatste tien jaar zijn er minstens 33 tentoonstellingen geweest met Chinese kunst, al dan niet in relatie met Nederlands kunst. En niet alleen in jaren waar een of ander groots gebeuren in China de media beheerste (2008- Olympische Spelen). Vorig jaar spotte uw redactie zeker 12 tentoonstellingen met kunst uit China.

Voor het grootste deel waren het tentoonstellingen met hedendaagse Chinese kunst. En het houdt maar niet op. Binnenkort in het Noordbrabants Museum 50 werken van 30 Chinese kunstenaars uit de collectie van de Zwitsere verzanmelaar Uli Sigg.

Het is de eerste keer dat een dergelijk omvangrijke selectie uit deze wereldberoemde kunstverzameling in Nederland te zien is, schrijft het Noordbrabants Museum in haar persbericht. Qua omvang kan dat kloppen, maar Kasteel Wijlre en het Bonnefantenmuseum waren in 2016 het museum al voor. Uit dezelfde collectie werden 23 werken van elf Chinese kunstenaars gepresenteerd.

Chinese kunstenaars zijn ´hot´ in Nederland en ook Kunst op Zondag ontkomt niet aan Chinese invloeden. Zeker 36 Chinese kunstenaars zijn hier langs gekomen. Soms een enkeling, soms een hele groep, als het specifiek over Chinese kunst ging.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag – U ook voor de verandering?

Kunst als wapen tegen oorlog is van een engagement dat aan menig revolutie heeft bij gedragen, Het bestaat nog en dat is om vrolijk voort te gaan op het pad der verandering.

Zo hadden we het vorige week over Art Works for Change, dat met rondreizende tentoonstellingen en online projecten mensenrechten, sociale rechtvaardigheid, gendergelijkheid, milieu en duurzaamheid aan de orde stelt.

Sinds 2008 heeft de organisatie 19 projecten gerealiseerd. Daarvan zijn 16 tentoonstellingen vertoond in 33 steden in 17 landen, op 40 locaties, waarvan 17 reguliere musea of kunstcentra. Maar nog op geen enkele plaats of in geen enkel museum in Nederland.

Dat zulke initiatieven nog steeds hard nodig zijn bewijst recente berichtgeving dat #MeToo de musea is binnengedrongen. Ophef waarover twee maanden eerder al in buitenlandse media was te lezen.

Wat zullen we nu hebben? Zijn er kunstenaars gedwongen de museumdirecteur te pijpen vooraleer hun werk werd geaccepteerd? Zijn er kunstenaars na afloop van vernissages bepoteld door geile conservatoren?

Vooralsnog niets van dat alles. Het ging om de vraag of kunst met vrouwelijk naakt nog wel zonder een hedendaagse #MeToo verantwoorde toelichting vertoond kan worden. Om daar een discussie over uit te lokken werden in de Manchester Art Gallery een groepje badende nimfen verwijderd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Voor de verandering

Laten we voor de verandering eens een kijkje nemen buiten de focus van de media. Focus is in dit geval een eufemisme voor de tunnelvisie dat goed nieuws geen nieuws zou zijn.

Het is mooi mee genomen als we er vrolijk van worden, maar goed nieuws is niet altijd leuk nieuws. Goed nieuws gaat vaak over ellende. De meeste mensen willen daar van af en het goede nieuws is dat er ook veel mensen aan werken er van af te raken. Kunstenaars dragen daar op uiteenlopende wijze aan bij. Ze zetten kunst in als wapen tegen, onder andere, oorlog.

Niet iedereen is er van gecharmeerd als kunst onrecht, ongelijkheid en onmenselijkheid als onderwerp heeft (getfer, kunst moet leuk zijn….). Maar juist heden ten dage, nu de media focussen op wat ‘alternatief rechts’ wordt genoemd, is pijnlijk duidelijk dat we nog lang niet kunnen spreken van ‘verworvenheden’ van de revolutionaire idealen die grof gezegd vallen onder ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’.

Dat is bij lange na nog niet bereikt en wie op die ‘revolutie’ afgeeft laat zich kennen als een oerconservatieveling, zich vastklampend aan stereotypische machtsverhoudingen. Onderwijl bepotelen ze begrippen als vrijheid en democratie. Afblijven!

Sorry, ik dwaal af, we moeten naar het goede nieuws.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Spuit elf

Vorige week hadden we hier kunst alsof het stroomde. Een voorbeeld van hoe namaak echt veel beter is dan werkelijk stromend water. Zo lang waterschaarste een eerder groeiend dan afnemend verschijnsel is, moeten we uiterst zorgvuldig met water omgaan.

Dus een kunstwerk dat stromend water suggereert zonder dat er ook maar een druppel aan te pas komt, is veruit te preferen boven kunst waar wel water door of uit stroomt.

Dat zou het einde moeten zijn van de fontein. Maar die soms idyllische, soms romantische, dan weer spectaculaire spuiter lijkt onuitroeibaar. Sterker nog: er worden hier en daar hartstochtelijke pleidooien gehouden voor meer fonteinen in Nederland. En dan niet van die bedrieglijke spuitertjes waar kinderen de grootste lol mee hebben, maar die desastreus zijn voor markthandel in stad en land. Nee, fonteinen met allure, zoals we die van imposante buitenlandse voorbeelden kennen.

Het gaat helemaal niet slecht met fonteinen in Nederland. Vorig jaar telde uw redacteur de inwerkingstelling van elf nieuwe fonteinen. Dit jaar komen er ook minstens elf stuks bij, danzkij de in Friesland gevestigde Europese Culturele Hoofdstad 2018.
Die ‘spuit elf’ komen er niet zonder enig protest. Maken de Friezen bezwaar tegen waterverspilling? Nee, zeiden ze in Bolsward, geen fontein op ons plein, want het opofferen van de parkeergelegenheid gaat ten koste van de leefbaarheid. De Workumse volksmond protesteert luldieker dan ludiek, omdat men het allemaal autoritaire bespuitvorming vindt.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Maandag | Strijd om Banksy

In de artistieke krochten van Sargasso is Banksy misschien wel de meest genoemde kunstenaar. We zouden hem dus links kunnen laten liggen, omdat herhaling verveelt. Maar dit nieuws is weer te leuk om te laten lopen.

Banksy heeft bevestigd dat een muurschildering in het Britse Hull van zijn hand is. Het trekt veel trots publiek dat, getuige de commentaren in dit BBC-item, de kennis als kunstcriticus er lustig op los laat. Op één (?) zuurpruim na.

Het werk werd een paar dagen geleden gevandaliseerd, maar weer gerestaureerd door een ramenlapper. De man werd tot held uitgeroepen.

Banksy doet, trouw aan zijn imago, geheimzinnig over wie hij is en wat de prent in Hull te betekenen heeft. Het werk staat echter stijf van interpretabele symboliek.  Is het kind Ivanhoe, Robin Hood of Batman? Wat moet dat vergiet op het hoofd? Hoe moeten we de tekst ‘draw  the raised bridge’ lezen?

De strijd om een Banksy: tekenend voor de tijd?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Alsof het stroomt

De werkelijkheid is als water: het neemt de vorm aan van het vat waarin je het giet.

Is dit een plas water? Een woest, golvend meer? Het stelt Atlantis voor. Het eiland dat geplaagd werd door vulkanische uitbarstingen en door een zondvloed ten onder ging. Het is niet volledig zeker wat daar allemaal van waar is.

Robert Smithson – Map of Broken Glass (Atlantis), 1969.
cc Flickr Jason Paris photostream Beacon, NY Robert Smithson Map of Broken Glass 1969

U ziet dus één werkelijkheid: een hoop glas. Met de driedubbel gelaagde titel (landkaart, glas, fictief eiland) geeft Smitshon echter aan: een hoop glas? Het is maar hoe je er naar kijkt.

Het is natuurlijk een heel doorzichtig trucje om met glas vloeibaarheid te suggereren. Een vloedgolf van gebroken autoramen symboliseert de massaconsumptie waar de wereld aan ten onder gaat.

Baptiste DebombourgFlow, 2013.

Meer “vloeibaar” glas van Baptiste Debombourg: Accelaration Field en Dark matter.

Plastic is het ultieme nep-glas. En dat we daarmee overspoeld worden is alom bekend. Deze waterval van plastic flessen hing in 2012 aan het Tijdelijk Museum in Amsterdam en later een tijdje aan de gevel van de Metaal Kathedraal (Utrecht).

Wang ZhiyuanWaterval, 2012.
cc Flickr Yaffa Phillips photostream Tijdelijk Museum - Temporary Museum Amsterdam

Ander werk van Wang Zhiyuan waar het lijkt alsof afval stroomt: Thrown to the wind (2010) en Purge (2009).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Reasons to be cheerful

Te veel mensen laten zich in de luren leggen door het chagrijn. Dat is geen fijn bericht en dus is het nieuws. Jammer dat het nog eens gezegd moet worden, maar goed nieuws is nog steeds geen nieuws.

En dan duiken er zo nu en dan intitiatieven op om van goed nieuws wél gangbaar nieuws te maken. Om meteen de zuurspuiters voor te zijn (sinds wanneer is kritisch zijn hetzelfde als azijn morsen?): nee, dat is geen onbezonnen optimisme, geen hopeloze hoop. Het is even realistisch als dat elke dag de zon opkomt. Toegegeven: die gaat ook weer onder. Maar dat is niet het einde van de wereld.

Wie zich laat leiden door het chagrijn loopt het risico te vergeten waarom we ook vrolijk kunnen zijn. David Byrne (ex-Talking Heads, beeldend kunstenaar, muzikant) helpt een handje met het online verzamelen van “Reasons to be cheerful”.

I started collecting good news that reminded me, “Hey, there’s actually some positive stuff going on!”

Op de website zijn nog niet alle acht domeinen waar Byrne goed nieuws wil vinden gevuld, maar dat moet veranderen met hulp van een ieder die goed nieuws weet bij te dragen. David Byrne geeft zelf een voorschotje en het is niet verbazingwekkend dat hij in het domein “Culture” al wat voorbeelden heeft.

Vorige Volgende