Kunst op zondag Archives - Pagina 24 van 56

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vliegers

20 januari 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Toen we vorige week even de mythische symboliek van vliegen aanroerden, kwam er natuurlijk ook een vlieger langs.

De vlieger: vrijheid aan een touwtje. Verder is het vooral veel plezier, dansend aan een draadje. De pret begint met het maken van zo’n lichtgewicht en vindt zijn apotheose in opgelatenheid.

Hoewel, lichtgewicht? Op de talloze vliegerfestivals worden joekels opgelaten die niets meer van doen hebben met het aan een enkel draadje in de lucht gehouden stukje vliegerpapier met bamboelatjes (later pvc-pijpjes).

Van Scheveningen tot Terschelling, van Renesse tot Rijsbergen, van Guatemala tot Amerika, van Indonesië tot Thailand en van Koeweit tot de Verenigde Arabische Emiraten, er worden op zoveel plaatsen zoveel vliegers opgelaten, dat je je verbaast dat men nog tijd over houdt om elkaar naar het leven te staan. Awel, dat zal te maken hebben met welke wind er waait….

Een ode aan de vlieger.

Ai Weiwei greep terug op de Chinese vliegertraditie toen hij werd gevraagd kunst te maken voor de Franse superluxe variant van De Bijenkorf. Hij liet door vliegerbouwers uit de Shandon-provincie (China) een aantal figuren maken, geïnspireerd op draken, vogels en vissen uit een oud Chinees sprookjes boek, de Shan Hai Jing. Alles van bamboeframes, bekleed met zijden (in plaats van het aloude rijstpapier).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Wat vliegt daar?

13 januari 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het verschil tussen een luchthaven en een vluchthaven is onmenselijk groot. Was er aan vliegen niet zo’n mythische symboliek toegekend, dan hadden we wellicht nooit vliegtuigen gehad.

Wat vliegt daar?

Vliegen is vrijheid, maar ook de val. Vliegen is goddelijk en ook dodelijk. Vliegen is een surrealistische droom én een smerige werkelijkheid.

Philippe Halsman – Dalí Atomicus (foto voor Life magazine, 1948).

Vliegen is zo uiteenlopend beschreven. En daar dan weer vliegende boeken over….

Richard Wentworth – False ceiling (1995). Op onderstaande foto de installatie zoals die in 2014-2015 in Londen hing, tijdens de Sculpture in the City manifestatie (lees hier de toelichting van Richard Wentworth: “You don’t always choose what you get to see”.

‘False ceiling’ van dichtbij.

Christian Boltanski – Flying books; homage to Jorge Luis Borges (2012).
U ziet hier een van de dansvoorstellingen (6 min. 38) die bij Boltanski’s installatie werden uitgevoerd, tijdens de expostieperiode.

De aardbol raakt vol. Dan maar de lucht in, aldus Tomás Saraceno. Hij bedenkt tal van zelfvoorzienende constructies, die boven onze hoofden zweven.

Tomás Saraceno – Flying Greenhouse (2008).

In samenwerking met de TU Delft maakte Tomás Saraceno een enorme vlieger, de Solar Bell, geïnspireerd op de vliegers waarmee Alexander Bell experimenteerde om te onderzoeken of de mens ooit kon vliegen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Zij aan zij

6 januari 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Vandaag een duo-tentoonstelling. Charlotte Beaudry en Teresita Fernández, zij aan zij. Ze zijn even oud en daarmee houd iedere vergelijking wel op.

Charlotte Beaudry is autodidact en had haar eerste solo-tentoonstelling in 2003. Teresita Fernández slaagde voor haar kunstopleiding in 1992 en had in 1996 haar eerste solo-expositie.

Volg de vinger (2013) van Charlotte Beaudry…

Charlotte Beaudry is doorgebroken met haar werk over de kwetsbaarheid van adolescentie en over de dubbelzinnige opvattingen aangaande vrouwelijkheid.

Zonder titel, “Juliette” (2008), gemengde techniek op papier, 240 X 360 cm.

Zelfportret (2009), olieverf op doek, 180 x 200 cm.

Voor het grootste deel bestaat haar werk uit schilderijen en tekeningen. Ze heeft ook een aantal video’s gemaakt. In deze video probeert een vrouw tevergeefs af te raken van de inhoud van haar ‘damestasje’. Ofwel: vanaf geboorte krijgen we een rol toebedeeld, waar niet makkelijk van af is te komen.

‘Anne’, (2012), 4 min. 13

Een scène uit de film ‘Masculin Féminin’ (1966) van Jean-Luc Godard was de inspiratie voor ‘Mademoiselle Nineteen’. Net als in Godard’s film worden in de video van Beaudry vijf 19-jarige studenten geïnterviewd door een journalist van een instituut voor marktonderzoek. Ze weten echter niet dat de scène uit Godard’s film de inspiratie is en dat de interview een acteur is.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Geraakt en ontroerd

30 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Gaat u er even voor zitten, dit wordt de langste Kunst op Zondag van 2018.

Kan ook een kunstenaar zelf, al dan niet tot tranen toe, geraakt worden door eigen werk? Die vraag kwam bij me op bij het zien van de documentaire Bill Viola: The road to St. Paul’s. Daarin wordt de video-kunstenaar gevolgd bij de realisatie van de video-installaties ‘Martyrs’ (2014) en ‘Mary’ (2016) in de St. Paul’s kathedraal in Londen, een proces dat ruim elf jaren duurde.

Tot tweemaal toe komt er in de documentaire een moment voorbij waarbij Bill Viola zichtbaar ontroerd raakt als hij zijn werk ziet (via uitzending gemist: op 33 – 34 min bij het bekijken van ‘Martyrs’ en op 45 min bij het zien van ‘Mary’).

Dat je als publiek overrompeld en geraakt kan worden door een kunstwerk kan ik goed begrijpen. Vorig jaar schreven we hier al welke kunstwerken tranentrekkers bleken. Maar een kunstenaar die van eigen werk ontroerd raakt, terwijl hij/zij precies, tot op elk detail, weet hoe en waarom het is gemaakt? Daar wil ik meer van weten. Dus kunstenaars aangeschreven en gevraagd:

Ben je wel eens (tot tranen toe) ontroerd geraakt door eigen werk? Zo ja, welk werk was dat en waarom?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De zee

23 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

De laatste twee afleveringen dwaalden we, min of meer, rond de zee. Eerst was het prijs, met dank aan William Turner, vermaard om zijn zeegezichten. Vervolgens deden we havens aan, in een poging de cliché symboliek van ‘komen en gaan’ te vermijden.

Nu moeten we het alleen nog even over de zee hebben. En wel over ‘De zindering van de zee. Een eerbetoon aan Bas Jan Ader’ in museum Mesdag Collectie (nog tot 6 januari te zien). Een project in de categorie ‘tentegenovertoonsteling’ (naast of tegenover elkaar geëxposeerde werk van verschillende kunstenaars, uit verschillende tijden en/of stromingen).

In dit geval is hedendaagse kunst verweven met door het echtpaar Mesdag verzamelde 19de-eeuwse kunst.

Tussen de ‘Kraaien’ van Emile Adélard Breton en het ‘In gedachten verzonken’ van Antonio Mancini ….

… hangt het hyperrealistische Transmisison van Katie O’Hagan. Ze vertelt er hier meer over.

‘Limule belge à orifice anal’ en ‘Étoile de mer belge à ventouse (III)’, een paar stukken uit Jan Fabres ‘Folkore Sexuel Belge’ en ‘Mer du Nord Sexuelle Belge’ staan in een vitrine bij een rituele staf van een derwisj.

In een kamer met Japanse kunst staat één van de gotische Nautilus-modellen van Wim Delvoye en hangt de video ‘Staand op een watermeloen in de Dode Zee’ van Sigalit Landau …

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Daar bij de haven

16 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Waar het begrip ‘haven’ al niet voor staat… Zeelieden, meerminnen- en mannen, zeegoden, lokale of nationale beroemdheden, duikers, vissers zijn de havenhoofden die bij gaten in de kust toegang of uitweg bieden.

Nu kun je met symboliek nogal wat kanten op. Bijvoorbeeld ‘bevrijding is pakken wat je pakken kan’….
Seward Johnson – Unconditional Surrender, 2007 – 2013, bij Tuna Harbor Park, San Diego, USA.

of een reusachtige ontworsteling…
Seward Johnson – The Awakening, 1980, bij National Harbor, Washington D.C., USA.

of de haven als plaats om tot rust en troost te komen.
Max Patté – Solace in the Wind, 2008, bij haven in Wellington, Nieuw Zeeland.

De haven is natuurlijk hét spuigat van diversiteit, getuige de vele figuren die we bij de havens zien.

Maker onbekend – Standbeeld van Pythagoras, bij de haven van Pythagorio, Griekenland.

Jonás Gutiérrez – De subtiele steen-eter, 2006, bij de haven van Puerto Vallarta, Mexico.

Elek Imredy – Girl in a Wetsuit, 1972, bij haven van Vancouver, Canada.

Svajunas Jurkus, Sergejus Plotnikovas – Juodasis vaiduoklis (Zwarte geest), 2010, bij de jachthaven van Klaipėda, Litouwen.

Magnus Tomasson – Monument voor de onbekende bureaucraat, 1993, bij de haven van Reykjavik, IJsland.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Waar is de Nederlandse Turner Prijs?

9 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Afgelopen donderdag werd de jaarlijkse Turner Prize uitgereikt, de belangrijkste en meest besproken Britse kunstprijs. De Nederlandse Wikipedia noemt drie vergelijkbare kunstprijzen: “de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst in België, de Prix Marcel Duchamp in Frankrijk en The Vincent Award in Nederland”.

Equivalent van de Turner Prize? Dat klopt niet. The Vincent Award was geen nationale, maar een Europese prijs en werd niet jaarlijks maar tweejaarlijks uitgereikt. Dat wil zeggen: als het tot een uitreiking kwam. De eerste vijf edities lukten nog wel, maar daarna slaagde men alleen in 2014 er nog in een winnaar te huldigen.

Na een lijdensweg van overstappen naar musea (van Bonnefantenmuseum via Stedelijk Museum Amsterdam naar Gemeentemuseum Den Haag) , ruzie met het Stedelijk Museum Amsterdam en met genomineerde kunstenaars heeft men dit jaar besloten de stekker eruit te trekken.

De ‘Prijs Jonge Belgische Schilderkunst’, tegenwoordig de BelgianArtPrize geheten, mag dan wel een nationale kunstprijs zijn, maar is een tweejaarlijks gebeuren en heeft soms ook moeite tot feestelijke uitreikingen te komen. In 2007 besloot men de hoofdprijs niet uit te reiken met de flauwe smoes dat het niveau van de nominaties zo hoog was, dat de jury geen keuze kon maken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag … en jatwerk

2 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Zestien jaar is al een hele leeftijd. Zeker als je in het nieuws komt als een dief die “al op jonge leeftijd een fascinatie voor kunst en archeologie had”.

Er zit nog en mate van logica in dat een liefhebber van bepaalde kunst dat ook uit een museum jat. Het is een wat eigenaardige manier van kunst verzamelen en wat zuur als je dan tegen de lamp loopt omdat een legale verzamelaar je betrapt. In heel wat andere kunstdiefstal is de logica ver te zoeken. Een greep uit het jatwerk van dit jaar.

Uit het Willibrordus Business Center in Heiloo werden op 25 november tien schilderijen van amateurkunstenares Jolanda Verduin gestolen.

Het betreft (citaat uit Noordhollands Dagblad) “portretten van de Rolling Stones, Brigitte Bardot, Amy Winehouse, Herman Brood en een Maori, een schilderij van een poort in een Frans straatje en een gestileerd werk met een parel”.

Werk van twee andere exposanten zijn onaangeroerd gebleven. De getroffen kunstenares heeft aangifte gedaan maar laat weten: “Ik vind het allemaal niet zo erg, van mij hoeven ze zo iemand niet te straffen. Als ik ze maar terug krijg”.

Dinsdag 20 november eindelijk eens kunst in het tv-programma ‘Opsporing verzocht’. Zeven schilderijen van de Nieuwegeinse kunstenares Victoria Verdy zijn tussen 8 en 12 september gestolen en nog steeds niet terug gevonden. De politie had op 4 oktober al een bericht online.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Monumenten voor de toekomst

25 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Vandaag het laatste deel van ons drieluik over ‘monumentaal herdenken’. In het eerste deel vroegen we welke monumenten op u een grote indruk maken. Het tweede deel draaide om de vraag welke monumenten aan verandering of verwijdering toe zijn. Vandaag het laatste deel met voorstellen voor toekomstige monumenten.

‘Historic England’, een organisatie voor behoud van het Engelse erfgoed, schreef een competitie uit voor nieuwe manieren van herdenken en herinneren en selecteerde uit alle inzendingen tien voorstellen. Eén daarvan zou redelijk snel toepasbaar kunnen zijn bij monumenten en standbeelden die verwijzen naar een discutabel verleden: A Long Shadow Over London (details op de website van de ontwerpers).

Stel je voor dat bij elk standbeeld van Jan Pieterszoon Coen (verantwoordelijk voor de genocide op de Banda eianden) vanaf de sokkel een strook tegels als een schaduw over de grond ligt. Daarop de namen van de slachtoffers die Coen heeft gemaakt. Zo hoeft het standbeeld dus niet weg, maar krijgt het de juiste context.

Er is een vrij eenvoudige manier om een geschiedenis, met alle lichte en zwarte kanten, in alle volledigheid te ‘monumenteren’.

Mooi voorbeeld: de ‘Great Wall of LA (Los Angeles)’.

Van sommige standbeelden staan tientallen replicas over heel de wereld. Zo ook van het Vrijheidsstandbeeld in New York. Van 1887 tot 1945 stond een replica in het Vietnamese Hanoi. De in Vietnam geboren Danh Vō maakte ‘We the people’, een replica van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld, maar dan in 300 stukjes. Die werden verspreid over de wereld tentoongesteld.

…

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Memento monumenten

18 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Monumenten vertellen een geschiedenis, maar wat voor toekomst hebben ze?

Ook monumenten zijn geen eeuwig leven beschoren. Als ze al niet van materiaalmoeheid tot stof wederkeren, dan worden ze wel verpulverd door de tijdgeest.

De communisten, pardon, onze Oost-Europese medeburgers zijn aardig omgesprongen met het monumentale erfgoed van rode signatuur. Gewoon een museum en/of park inrichten met vergane glorie.

Bijvoorbeeld het Memento Park in Hongarije.

Of in Litouwen het Grūtas Park, in de volksmond ook wel ‘Stalins World’ genoemd.

Met onder andere de beeldengroep van Karolis Požela, Juozas Greifenbergeris, Kazys Giedrys en Rapolas Čarnas, vier Litouwse communisten, die in 1926 door het leger werden geëxecuteerd.

Bronius Vyšniauskas – beeldengroep ‘Vier communards’.

Wat In Rusland begon als het ‘Park van de gevallen helden’, is tegenwoordig het ‘Muzeon Park of Arts. Met nog steeds beelden van Sovjetkopstukken, maar ook hedendaagse kunst als commentaar op de communistische relikwieën.

Hoewel een nationaal herdenkingsmonument (Wall of grief) pas vorig jaar door Putin werd onthuld, is in Rusland de Stalinterreur allang erkend. In het Muzeon Park staat vlak bij het beeld van Stalin het door Evgeny Chubarov ontworpen monument ‘Victims to the Totalitarian Regime’.

Hier een detail van dat monument.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Monumentaal herdenken

11 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Door heel Europa worden vandaag bij talloze monumenten de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog herdacht. Vaak bij obligate monumenten. Een obelisk, een muurtje, een plaquette.
Soms zijn er monumenten die meer indruk maken. Een kleine bloemlezing. U kunt het aanvullen met monumenten die op u grote indruk hebben gemaakt.

Honderd jaar geleden bleven ontelbaar veel dode soldaten achter op het slagveld. Verworden tot geesten, nu in graniet gehouwen door Paul Landowski (u kent hem ook van de immense Jezus in Rio de Janeiro). ‘Les Fantômes’ in vogeldronevlucht.

Ook 100 jaar geleden vonden in en rond Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan, de zgn. ‘Maart Dagen’ plaats.

Een bloedbad dat bolsjewieken en Armeense revolutionairen aanrichtten onder de moslimbevolking. Het Quba Genocide Memorial Complex herinnert daar in aangrijpende eenvoud aan.

Iets langer geleden, 103 jaar, vond de Armeense genocide plaats, sinds 1867 gememoreerd in het Armeense Genocide Memorial Museum.

Tachtig jaar geleden eindigde het bloedbad van Nanjing, waarbij delen van het Japanse leger zich te buiten gingen aan gruwelijkheden jegens de Chinese bevolking. De diverse beelden bij het hiervoor opgerichte memorial museum spreken voor zich.

.

Bij Katyn (Rusland), westelijk van de stad Smolensk, lag vernietigingskamp waar de geheime dienst van de Sovjet-Unie 78 jaar geleden tienduizenden Poolse burgers en militairen vermoordden. De Sovjets vervalsten de geschiedenis door het later een begraafplaats van slachtoffers van de Duitsers te noemen. Pas na de Glasnost werd Memorial Katyn de herdenkingsplaats die het wel moet zijn.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Repareren

4 november 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er gaat wel eens wat kapot, al dan niet door de moedwil van kunstenaars. Ook al kan destructie een daad van creativiteit zijn, het is nooit een toonaangevende en duurzame stroming in de kunstgeschiedenis geworden.

Onder het motto ‘it is mend to be’, bieden we vandaag tegenwicht voor onze vorige aflevering en gaat het vandaag over repareren. Herstelwerk, oplappen, lijmen, gaten vullen, de eindjes aan elkaar knopen. We laten dat aan ambachtslieden over (de rijwielhersteller, de schoenlapper, de kleermaker, de machinereparateur) en er zijn kunstenaars die er ook wat van kunnen.

In tijden van armoe en schaarste is het oplappen van kapotte spullen voor sommigen heel gewoon. Toch vond de Britse regering het in de Tweede Wereldoorlog nodig de campagne ‘Make do and Mend’ te starten en mensen te motiveren allerlei spullen her te gebruiken en te repareren.

Anna Dumitriu verwijst naar die periode en naar de eerste keer dat penicilline werd gebruikt (1941). De gaten in de kleding zijn gerepareerd met stukken zijde, die door een bacteriëel proces zijn gekleurd.

Anna Dumitriu – Make Do and Mend, Controlled Commodity, 2017.

Kintsugi is de Japanse kunst van het repareren van gebroken porselein en keramiek. Met goudkleurige lijm worden de scherven tot en nieuw geheel geplakt. Yee Soo-Kyung gebruikt die techniek voor zijn ‘vertaalde vazen’.

serie

Kunst op zondag