Overzicht

serie

Europa

Foto: daisy.images (cc)
Foto: daisy.images (cc)

Leider Zweedse drugsoorlog opereert vanuit Turkije

, door

Zweden wacht nog steeds op de definitieve ratificatie van het NATO-lidmaatschap. Gisteren vergaderden de ministers van Defensie van het bondgenootschap in Brussel. De Zweedse collega mocht er bij zijn, maar is nog steeds geen officieel lid van het gezelschap. Turkije en Hongarije hebben nog geen groen licht gegeven. Op de NATO-top in Vilnius in juli hebben Zweden en Turkije nieuwe afspraken gemaakt die ratificatie in oktober mogelijk zouden moeten maken. Daarna kwam de ophef over de koranverbrandingen, aanleiding voor een bondgenoot van president Erdogan om de toelating van Zweden tot de NAVO alsnog te blokkeren. En in Hongarije is vorige maand woedend gereageerd op een Zweeds educatief filmpje over het land waarin wordt gesproken over een ‘afbrokkelende democratie’. Minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjártó waarschuwde dat ratificatie van het NATO-lidmaatschap in het Hongaarse parlement niet moeten worden gezien als vanzelfsprekend. Gladden Pappin, de directeur van het Hongaarse Instituut voor Internationale Betrekkingen, sluit zich daar bij aan. Het is de vraag of Zweden überhaupt nog wel lid kan worden, schrijft hij. Zweden is op dit moment een instabiel land en dat brengt volgens hem risico’s met zich mee. Dat het land in EU-verband Hongarije miljarden steun onthoudt is volgens Pappin ook geen goed uitgangspunt voor gezonde diplomatieke relaties.

Foto: daisy.images (cc)

Slowakije: nieuw hoofdpijndossier voor de EU?

, door

Morgen gaan de Slowaken naar de stembus. In de voorbeschouwingen wordt de mogelijke terugkeer van Robert Fico als regeringsleider opgevat als een bedreiging voor de stabiliteit van Europa. De populist en Russofiel Fico wil de steun van zijn land aan Oekraïne terugdraaien. Slowakije zou onder zijn leiding in het spoor van Orbán een nieuwe Europese bondgenoot van Poetin kunnen worden. Wint Rusland de Slowaakse verkiezingen? kopt de conservatieve Britse nieuwssite UnHerd. Politico’s Matthew Karnitschnig relativeert dergelijke geluiden. Als Fico wint, wat nog helemaal niet zeker is, zal hij met niet meer dan 20% van de stemmen hoogstens een zeer instabiele regering kunnen vormen die het waarschijnlijk niet lang zal uithouden. En ondanks alle anti-westerse retoriek is een uittrede uit de NAVO ondenkbaar.

Slowakije, het oostelijke deel van het voormalige Tsjecho-Slowakije (niet te verwarren met Slovenië) heeft ruim 5 miljoen inwoners en is op Bulgarije na het armste land in de EU. Het land is in meerdere opzichten sterk verdeeld. Een jongere, stedelijke pro-Europese generatie staat tegenover een oudere, meer pro-Russische groep. De laatste is vooral op de platteland te vinden waar de armoede het grootst is en waar een oudere generatie met een zekere nostalgie terugkijkt op het socialistische verleden. Daar hebben de sociaaldemocraten van Fico’s partij Smer de grootste aanhang. De meeste jongeren hebben hun hoop gevestigd op de 39-jarige nieuwkomer, Europarlementslid Michal Šimečka en zijn Progressief Slowakije. In de laatste polls staat de SMER nog bovenaan met 20%, direct gevolgd door de snel gestegen PS met 18%. PS is een pro-Europese sociaal-liberale partij en heeft zich in het Europarlement aangesloten bij Renew, waar ook D66 en de VVD in zitten. Šimečka is sinds vorig jaar een van de vice-voorzitters van het Europarlement. De president van Slowakije, Zuzana Čaputová, die al heeft aangekondigd niet meer op te zullen gaan voor een tweede termijn, is ook lid van de PS. De jurist Čaputová werd bekend door haar strijd tegen de plannen voor de opslag van giftig afval. In 2019 werd ze als anti-corruptiekandidaat met overmacht als president gekozen. Een overzicht van aan de verkiezingen deelnemende partijen vind je hier.

Foto: daisy.images (cc)

Het failliet van de PiS-regering

, door

Voor wie het nog niet duidelijk was: deze week is de huidige Poolse regering definitief door de mand gevallen als een corrupt, ondemocratisch en a-sociaal regime. De regerende PiS-partij die met haatpropaganda tegen buitenlanders een keihard anti-immigratiebeleid voerde blijkt sinds 2021 arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie in ruil voor duizenden dollars met voorrang een werkvisum te hebben verstrekt. En dezelfde partij die sinds de Russische inval in Oekraïne bezweerde het buurland onvoorwaardelijk te steunen weigert nu wapens te leveren terwille van het eigen land en de bescherming van de eigen boeren. Die moeten namelijk op 15 oktober weer op de PiS stemmen om het regime-Kaczyński in het zadel te houden.

Polen, en ook Slowakije en Hongarije hebben een importverbod van Oekraïens graan afgekondigd na het mislukken van de graandeal met Rusland. De vrees is dat Oekraïens graan een negatieve invloed zal hebben op de binnenlandse markt. Dat president Zelensky het graan-importverbod “politiek theater” noemt en zegt dat dit Rusland in de kaart speelt, is Polen in het verkeerde keelgat geschoten. Woensdagavond kondigde de Poolse premier Mateusz Morawiecki aan dat Polen Oekraïne niet langer gaat bewapenen. We kiezen nu voor de defensie van ons eigen land met moderne wapens, zei de premier. Morawiecki  voegde er nog een waarschuwing richting het buurland aan toe: ‘Als ze het conflict op deze manier willen laten escaleren, zullen we extra producten toevoegen aan het importverbod in Polen. De Oekraïense autoriteiten begrijpen niet in welke mate de Poolse landbouwindustrie is gedestabiliseerd.’ Er zou inmiddels via de diplomatieke weg een oplossing voor het conflict worden gezocht. Maar voor de binnenlandse beeldvorming gaat de PiS kennelijk niets te ver om het kiezerspubliek aan zich te binden.

Foto: daisy.images (cc)

Vucic nog altijd stevig in het zadel

, door

De Servische president Aleksandar Vucic en de Kosovaarse premier Albin Kurti waren gisteren in Brussel voor gesprekken in het kader van het zogenaamde Belgrado-Pristina-dialoogproces, onder toezicht van Josep Borrell, hoofd van het buitenlands beleid van de Europese Unie. In februari bereikten beide landen een akkoord met elf punten ter verbetering van hun onderlinge betrekkingen. Volgens Balkan Insight is er van de implementatie van dat plan tot nu toe weinig terecht gekomen. De Albanese premier Edi Rama, die zich al vaker heeft gemengd in het dispuut tussen Servië en de Albanese meerderheid in het buurland, meent dat Servië probeert de voortgang van de normalisering van de betrekkingen tussen Kosovo en Servië te vertragen.  Kosovo heeft volgens hem ook fouten gemaakt in de afgelopen periode waarin opnieuw heftige clashes plaatsvonden tussen de Servische minderheid en de autoriteiten waar ook internationale vredestroepen in betrokken raakten. Daardoor kan Belgrado zichzelf tot slachtoffer uitroepen in de internationale arena, zegt Rama. In die internationale arena bemoeit ook de Verenigde Staten zich naast de EU actief met het conflict. Gabriel Escobar, de speciale gezant van de VS voor de Balkan riep beide partijen op alle kwesties te coördineren met de internationale gemeenschap.

In Servië zijn de Verenigde Staten nog steeds niet erg populair. De bombardementen op Belgrado in de oorlog om Kosovo in 1999 zijn nog niet vergeten. Een opinieonderzoek wees enkele jaren geleden uit dat bijna 60% van de Serviërs tegen samenwerking met de VS is. De Servische regering houdt sinds het begin van de oorlog in Oekraïne nog nadrukkelijker afstand van het westen. Servië is naast Belarus het enige Europese land dat Rusland geen sancties op wil leggen. De steun voor de ‘Slavische broeders’ in Rusland komt uit dezelfde hoek als de hardliners die elk compromis met de Kosovaarse regering trachten te blokkeren.

Foto: daisy.images (cc)

Duitse coalitie vecht door

, door

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz verscheen deze week in de Bondsdag met een ooglapje en beschadigd gezicht ten gevolge van een val tijdens het joggen. ‘Ik kijk uit naar de memes’ zei hij. Het beeld past goed bij alle verhalen over de moeizame verhoudingen binnen zijn coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen halverwege de rit. Scholz heeft het niet makkelijk als scheidsrechter tussen zijn groene en liberale ministers. Het ene conflict volgt op het andere. Maar Scholz blijft positief gestemd. Na de ‘heidagen’ van zijn kabinet op een kasteel bij Berlijn, vorige week, wees hij op de behaalde resultaten zoals het voordelige treinkaartje voor regionaal vervoer en de snelle installatie van LPG-terminals na het wegvallen van Russisch aardgas. Bij de begrotingsbehandeling presenteerde hij woensdag zijn Pakt für Deutschland, een plan om de bureaucratie te verminderen en urgente projecten zoals de woningbouw te kunnen versnellen.

Scholz vindt het de hoogste tijd om Duitsland wendbaarder en moderner te maken en bureaucratie te bestrijden. Het idee is dat de verschillende overheidsorganisaties beter op elkaar afgestemd worden en sneller gaan werken. Wetgeving rond ruimtelijke ordening moet vereenvoudigd worden. Ook wil hij meer digitaliseren. Bouwvergunningen moeten online aangevraagd kunnen worden. “Burgers zijn deze stilstand beu. En dat ben ik ook,” zei Scholz. Opvallend was zijn uitval naar de AfD: “De grote meerderheid van burgers weet dat het zelfverklaarde ‘alternatief’ in feite een sloopploeg is – een sloopploeg voor ons land.”

Foto: daisy.images (cc)

Wat is een realistische migratiepolitiek?

, door

Na de deal van het trio Rutte-Meloni-Von der Leyen met Tunesië over het terugdringen van het aantal migranten naar Europa ging Manfred Weber, leider van de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) deze week ook op bezoek bij de Tunesische dictator Saied. De deal is bepaald niet onomstreden. Beelden van migranten die door Tunesië de woestijn in werden gestuurd hebben tot scherpe reacties geleid. Een gebrek aan draagvlak dreigt voor het nog steeds moeizame en instabiele Europese migratiebeleid. Met alle gevolgen voor de steun van de verantwoordelijke partijen bij de aankomende  verkiezingen in Webers thuisland, de deelstaat Beieren, straks in Nederland en volgend jaar in Europa. Voor Weber ook een reden om zich persoonlijk met de zaak te bemoeien. In Beieren, waar op 8 oktober parlementsverkiezingen worden gehouden, kan zittend premier Markus Söder ook wel wat steun gebruiken van zijn partijgenoot Weber. Söder zit in z’n maag met zijn extreemrechtse coalitiepartner Aiwanger die beschuldigd is van antisemitisme, maar zegt van niets te weten (‘het was mijn broer’; van wie heeft hij dat afgekeken?). Maar dit terzijde.

Video’s uit de woestijn

Weber stelt zich ferm op als het gaat om migratie.  Hij wil resultaten, zegt hij in een interview met Politico: ‘We hebben het hier over veel geld van de Europese belastingbetalers, en de cijfers moeten omlaag. Ik kan de Europese belastingbetaler niet uitleggen dat we hier zoveel belastinggeld uitgeven als we geen duidelijke resultaten boeken.’ Probleem is dat al dat geld gaat naar een autoritair, racistisch regime dat geen boodschap heeft aan mensenrechten. Saied voert de politieke repressie op tegen alle oppositie in zijn land en is meedogenloos tegenover alle migranten die via zijn land Europa proberen te bereiken. ‘De nieuwste partner van de EU aan de andere kant van de Middellandse Zee voert een campagne van geweld, massale uitzettingen en politieke repressie,’ schrijft Paola Tamma in een uitgebreide reportage uit het Tunesische Sfax. Overigens is er volgens de directeur-generaal van de EU-nabuurschapsafdeling nog geen geld overgemaakt naar Tunesië. Het is volgens hem ook nog te vroeg om nu al een daling in het aantal migranten te verwachten.

Foto: daisy.images (cc)

Top van politie en inlichtingendienst gearresteerd in Slowakije

, door

In Slowakije zijn vorige week zeven topfunctionarissen van de politie en de inlichtingendienst gearresteerd op verdenking van corruptie, machtsmisbruik en deelname aan een criminele organisatie. Onderzoek naar corruptie zou door agenten gedwarsboomd zijn. De Slowaakse president Zuzana Čaputová heeft opgeroepen kalmte te bewaren. Volgens haar is er, anders dan voormalig premier Robert Fico suggereerde, geen sprake van een coup. Mogelijk is er wel een verband met de komende parlementsverkiezingen, eind september. Fico’s partij Smer-SD, nu in de oppositie, staat in de polls op een ruime voorsprong. Eerder arresteerde de politie al een hooggeplaatse kandidaat op de lijst van Smer-SD, voormalig politiechef Tibor Gašpar. Hij werd gedwongen om af te treden na de moord op de onderzoeksjournalist Jan Kuciak in 2018. Gašpar zou ook goede betrekkingen onderhouden met de omstreden oligarch Norbert Bödör, die in verschillende zaken wordt beschuldigd van corruptie en witwassen. Maandag werd een andere oud-politieman veroordeeld. Bernard Slobodník werd schuldig bevonden aan het aannemen van steekpenningen in drie verschillende zaken.

Opmerkelijk is het commentaar van de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjártó op de corruptieaffaires in zijn buurland. Op zijn Facebookpagina sprak hij van een “mondiale jacht op politici die zich verzetten tegen de ‘liberale mainstream’”. De Hongaarse regering ziet de Smer-SD van Fico kennelijk graag weer aan het bewind, ook als steun tegen de voortdurende druk uit Brussel. Net als Orbán neemt Fico ondanks de oorlog in Oekraïne geen afstand van Poetin. Hij is ook een tegenstander van wapenleveranties aan Oekraïne. Slowaakse politici hebben de inmenging van de Hongaarse minister in Slowaakse rechtszaken veroordeeld. Fico niet. Op een persconferentie op 13 augustus zei hij: “Ik wil minister Szijjártó feliciteren met hoe goed hij de situatie heeft beschreven”.

Foto: daisy.images (cc)

Koranverbranding, politieke spelletjes en de vrijheid van meningsuiting

, door

In Turkije heeft een bondgenoot van president Erdogan aangekondigd alles te zullen doen om de toelating van Zweden tot de NAVO alsnog te blokkeren. Het besluit van Erdogan om uiteindelijk in te stemmen met het NAVO-lidmaatschap van Zweden moet in september nog door het Turkse parlement goedgekeurd worden. Zekeriya Yapıcıoğlu, de leider van een partij die aan de AKP van Erdogan is gelieerd, bekritiseerde afgelopen zondag zijn president wegens een ’te softe’ houding tegenover de koranverbandingen in Zweden. Hij toont zich daarmee een trouwe volgeling van Erdogan. Want die heeft begin dit jaar precies hetzelfde argument gebruikt om de toelating van Zweden te blokkeren. Onlangs gaf hij zijn bezwaren op nadat Zweden een aantal belangrijkse concessies had gedaan. Maar nu het aantal koranverbrandingen in Scandinavië deze zomer is toegenomen ziet Yapıcıoğlu een kans om zijn radicale islamitische partij te promoten.

Wat Erdogan in zijn onderhandelingen met de Zweden en de NAVO heeft bereikt is niet zonder risico, schrijft Nima Khorrami, een onderzoeker verbonden aan de OVSE Academy in Bishkek en aan het Arctic Institute in Washington DC. Turkije voelt zich gesterkt de Koerden harder aan te pakken. Dat kan tot spanningen leiden met de Verenigde Staten die Koerdische milities in Irak en Syrië inzetten in de nog altijd voortdurende strijd tegen IS en bondgenoten. Een strengere vervolging van Koerden in Zweden kan daar ook tot verhoging van binnenlandse spanningen leiden. Zweden heeft onder de laatste sociaaldemocratische regeringen Koerdische vluchtelingen altijd gesteund. Wat Erdogan ook heeft bereikt is dat Zweden verbetering van de relaties van Turkije met de EU gaat faciliteren. Uiteindelijk komt daarmee ook weer het Turkse lidmaatschap van het Europese bondgenootschap op de agenda. Daar zullen veel andere landen niet blij mee zijn. Tenslotte kan het voorbeeld van Erdogan andere aspirant-leden van de NAVO, zoals Oekraïne, inspireren om concessies af te dwingen, aldus Khorrami. 

Foto: daisy.images (cc)

Met Meloni en Weber naar rechts

, door

Terwijl Italië en andere landen rond de Middellandse Zee geteisterd worden door extreem weer lijkt de Italiaanse regering niet van plan in actie te komen tegen de klimaatopwarming. Minister voor Milieuzaken Gilberto Pichetto Fratin zegt niet te weten in welke mate de problemen veroorzaakt worden door de mens. Hij verzet zich tegen Brusselse regels en verdedigt zijn politiek die ‘opkomt voor het nationale belang’. Zijn collega Matteo Salvini, minister van Transport, spot met de zorgen van jonge klimaatactivisten over de hittegolf in het land: ”s Zomers is het nu eenmaal altijd heet, ’s winters koud’. Premier Giorgia Meloni wil in internationale kringen nog wel eens meegaan met plannen voor de bestrijding van CO2 uitstoot. Maar thuis en in eigen kring spreekt ze over het gevaar dat het ‘ultra-ecologische fanatisme’ oplevert voor de economie. Haar ministerie van Gezondheid publiceerde deze week sterftecijfers waaruit blijkt dat in de maand juli sprake was van 7% oversterfte vanwege de hitte.

Meloni’s Fratelli d’Italia staat ondanks alles nog steeds hoog in de peilingen. Ze heeft sinds de verkiezingen aan populariteit gewonnen, is nu de grootste met bijna 30% van de stemmen. Dit gaat mogelijk ook ten koste van de partij van de onlangs overleden Berlusconi, haar kleinere coalitiepartner. Hoe dan ook: bij de komende Europese verkiezingen zullen we moeten we rekenen op heel veel conservatieve stemmen uit Italië.

Foto: daisy.images (cc)

Nieuwe politiek in Zagreb

, door

De politiek in Kroatië is verlamd geraakt door een persoonlijk conflict tussen president Milanovic en premier Plenkovic. Twee weken geleden riep de president het parlement bijeen vanwege een hoogoplopend conflict bij de rechterlijke macht. Een actie zonder enig precedent in Kroatië. Maar Milanovic heeft in zijn constitutionele bevoegdheden een uitweg gevonden. Als de regering nalatig is doe ik het wel, was zijn verklaring. Parlementsvoorzitter Gordan Jandrokovic van de regerende centrumrechtse HDZ zei dat Milanovic handelde in opdracht van zijn partij, de sociaaldemocraten, die in de oppositie zitten. De oppositie is te zwak om zelf in actie te komen, dus hebben ze hun partijgenoot-president te hulp geroepen, meent Jandrokovic. Premier Plenkovic zei dat het parlement van alles kan bespreken maar dat de oplossing van het conflict met de rechters een zaak is van de regering. Het is de zoveelste aanvaring tussen hem en de president. Eerder bekritiseerde Milanovic de steun van de Kroatische regering aan Oekraïne en dreigde hij een blokkade op te werpen voor het NAVO-lidmaatschap van Finland en Zweden. Milanovic, die eerder ook premier was, is volgens sommigen in rechts vaarwater terechtgekomen. Je zou hem kunnen vergelijken met Milos Zeman, de vorige president van de Tsjechische republiek, eveneens van oorsprong socaaldemocraat, die tot zijn aftreden begin dit jaar ook een geheel eigen koers heeft gevaren.

Foto: daisy.images (cc)

De strijd tegen SLAPP

, door

SLAPP staat voor ‘strategische rechtszaken tegen publieke participatie’ (in het Engels strategic lawsuits against public participation). Dat zijn uitputtende rechtszaken tegen journalisten, mensenrechtenverdedigers of wetenschappers die vermogende personen of bedrijven aanspannen met als voornaamste doel hen het zwijgen op te leggen. De gedaagden zijn onrecht, corruptie of mensenrechtenschendingen op het spoor gekomen waarvoor zij in het algemene belang de publiciteit opzoeken. De aanklagers vrezen voor hun reputatie en de aantasting van hun private belangen. Ze hebben geld genoeg om daar kostbare advocatentijd tegen in te zetten en dreigen met enorme boetes en de betaling van huizenhoge proceskosten. De meeste aangeklaagden zitten niet in die positie en kunnen dat risico niet nemen. Daarom haken ze af en kiezen ze er voor niets meer te publiceren, feiten ongenoemd te laten of  conform de eisen te rectificeren. Dergelijke rechtszaken kunnen op anderen een chilling effect hebben. Wie onrecht wil onthullen zal eerder gaan nadenken over de risico’s op een SLAPP. Dat schaadt de openheid en de participatie in het publieke debat.

Een recent aangespannen rechtszaak tegen het FD heeft veel weg van een dergelijke poging om de pers te muilkorven. De Nederlandse grootaandeelhouder van handelsonderneming B&S Blijdorp heeft het FD gedagvaard vanwege berichten over mogelijke ontduiking van de sancties tegen Iran en het niet informeren van andere aandeelhouders. Op de achtergrond speelt een conflict met een Iraanse zakenman die marmergroeven exploiteert. Blijdorp vordert naast rectificatie en verwijdering van de artikelen een verklaring van de rechter dat het FD onrechtmatig heeft gehandeld. Aan immateriële schade vordert hij € 150.000; de materiële schade zou in een nadere procedure moeten worden berekend. Het Persvrijheidsfonds van de NVJ staat achter de journalisten en roept de rechter op om deze zaak te beschouwen als een zogenaamde “SLAPP-zaak” en de vorderingen zo snel mogelijk af te wijzen.

Foto: daisy.images (cc)

Bezoek van de paus aan Portugal overschaduwd door misbruikschandaal

, door

De Portugese autoriteiten hebben het hoogste alarmniveau afgegeven voor brandgevaar op het platteland in verschillende regio’s, waaronder de populaire toeristische bestemming Faro in het zuiden en rond de centrale stad Castelo Branco. Honderden brandweerlieden bestrijden een bosbrand in de populaire vakantiebestemming Cascais, ten westen van Lissabon. Het was geen aanleiding voor de organisatoren van de katholieke Wereld Jongeren Dagen (1 tot 6 augustus) om de verwachte duizenden deelnemers te adviseren thuis te blijven. Vandaag komen zo’n duizend jongeren aan in Faro. In het kader van World Nature Conservation Day gaan ze daar op straat sigarettenpeuken verzamelen om het milieubewustzijn te verhogen.

Kindermisbruik

Ook paus Franciscus wordt volgende week in Portugal verwacht. Hij zal er de mis opdragen en een bezoek brengen aan het bedevaartsoord in Fatima. Misschien spreekt hij ook wel over klimaatopwarming en milieubewustzijn. Een onderwerp dat hij in zijn contacten met de Portugese clerus in elk geval niet kan vermijden  is het recent aan het licht gekomen kindermisbruikschandaal. Naar verwachting zal hij een ontmoeting hebben met enkele slachtoffers.

In februari onthulde een onderzoekscommissie dat meer dan 4.800 personen mogelijk het slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik van kinderen in de Portugese katholieke kerk. Meer dan 500 vermeende slachtoffers hebben hun verhaal al naar voren gebracht. De presentatie van het onderzoek werd bijgewoond door de Portugese bisschoppen en live uitgezonden door de Portugese televisie. Tot dan toe hadden de bisschoppen slechts een handvol gevallen van misbruik toegegeven.

Vorige Volgende