serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Afvallen

ELDERS - Van alle goede voornemens die we bij het begin van een nieuwe jaar maken lijkt afvallen het minst succesvol. In alle landen neemt het aantal mensen met overgewicht elk jaar weer toe.

In 2014 zou een groot deel van de wereld op dieet moeten, concludeert de New Scientist op basis van een Brits onderzoek naar overgewicht en obesitas. Een derde deel van de wereldbevolking is te zwaar en ontwikkelingslanden halen de rijke landen snel in. Oorzaak is een sluipende mondiale homogenisering van het voedsel. Simpel gezegd: de hele wereld is zo langzamerhand aan de veel te zoete coke en de veel te vette pizza.

Het Nationaal Kompas voor de gezondheid van Nederlanders rapporteert dat hier zestig procent van de mannen en de helft van de vrouwen te maken heeft met overgewicht. In Spanje, Engeland, Schotland en Ierland is de situatie het meest ongunstig, ongeveer 70% van de mannen heeft daar overgewicht. Engeland en Schotland springen er voor vrouwen ook in ongunstige zin uit, met overgewichtspercentages van zo’n 60%. De dikkerds die we voorheen bij de oosterburen zagen vinden we nu dus vooral aan de andere kant van de Noordzee. Daar maken de doktoren zich dan ook grote zorgen. Een aantal experts brak deze week een lans voor het reduceren van suiker in voedsel met 30%.

Foto: Riccardof (cc)

Bosbranden Chili, start Dakar, Uruguay wietexporteur?

ELDERS - Duizenden hectaren (natuurgebied) gaan in vlammen op in Chili, terwijl in Argentinië de Dakar rally is begonnen. Uruguay kan zomaar de grootste cannabisexporteur ter wereld worden. 

Verschillende bosbranden (video) hebben de afgelopen dagen een spoor van vernieling achtergelaten in Chili. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken en Veiligheid hebben 18 branden in verschillende regio’s al meer dan 16.000 hectares in de as gelegd.

Hoge temperaturen en een sterke wind worden als voornaamste oorzaken van de branden genoemd. De menselijke factor wordt echter niet uitgesloten: sommige branden zouden zijn ontstaan door uit de hand gelopen kampvuren.

De branden zijn dan ook nog niet onder controle. President Sebastián Piñera heeft gisterenavond een spoedoverleg gehouden met verschillende collega-ministers. 

Volgens experts bestaat vooralsnog geen risico dat de branden overslaan naar de hoofdstad Santiago. Minister van gezondheid Jaime Mañalich verwacht wel dat de branden de luchtkwaliteit van de metropool zullen aantasten. Hij verwacht dat de ziekenhuizen veel mensen met ademhalingsproblemen zullen ontvangen de komende dagen.

 

Dakar van start

Afgelopen zondag werd de eerste etappe van de Dakar 2013 verreden. In Rosario, de havenstad van Argentinië, gingen de deelnemers (waaronder ook een aantal Nederlanders) van start. De komende anderhalve week voert de route de coureurs door de Argentijnse Andes, de zoutvlakten in Bolivia en de woestijn van Chili. Op 18 januari eindigt de race in het pittoreske havenstadje Valparaíso (Chili).

Foto: Riccardof (cc)

Arctic freeze teistert VS en Kerry spreekt over Midden-Oosten

ELDERS - Terwijl bij ons het weer bijzonder zacht is voor de tijd van het jaar, is Amerika in de ban van een sneeuwstorm die zich uitstrekt van de midwest tot New England. Er zijn reeds zestien doden gevallen en het einde van de storm is nog niet in zicht. De komende dagen wordt nog meer sneeuw en een temperatuur ver onder nul graden met ijskoude windvlagen verwacht. Het is in twee decennia niet zo koud geweest, schrijft CNN, en instanties waarschuwen burgers voor het verlaten van hun huis. Als je in zulke kou rondloopt met een deel van je huid onbedekt, kun je binnen vijf minuten frostbite krijgen.

Ondertussen heeft minister Kerry van Buitenlandse Zaken aangegeven dat de VS geen militairen naar Irak zullen sturen. Al-Qaeda heeft daar dit weekend de stad Fallujah overgenomen en vecht met overheidstroepen op de weg tussen Fallujah en Baghdad. Kerry zei tijdens een persconferentie in Jeruzalem: ‘This is a fight that belongs to the Iraqis.’ De VS zullen er alles aan doen de Iraakse overheid bij te staan, maar niet met militaire inzet, zegt Kerry. Eén van Obama’s successen de afgelopen jaren was de volledige terugtrekking van troepen uit Irak, en het Amerikaanse volk zit niet te wachten op een nieuwe ronde van Amerikaanse militairen in Irak.

Foto: Riccardof (cc)

Het einde van Presseurop

ELDERS - Voor de rubriek ‘Elders’ maakte ik de afgelopen jaren dankbaar gebruik van Presseurop, een onafhankelijk, Europa-breed nieuwsorgaan. Dat kan niet meer, want de Europese Commissie weigert het blad nog langer te subsidiëren. Een gevoelig verlies voor de Europese publieke opinie.

Presseurop was een unieke site met persartikelen uit heel Europa, van Bulgarije tot Denemarken en van Spanje tot Estland, die dagelijks werden vertaald in tien talen. Met mogelijkheden voor commentaar en discussie. ‘Nergens anders,’ schreef de redactie bij het afscheid, ‘konden Europese burgers terecht voor zowel Griekse hoofdartikelen, artikelen uit de Hongaarse pers als reportages uit de Baltische, Roemeense of Duitse pers. Nergens anders konden analyses van de meest invloedrijke journalisten uit Europa zo makkelijk worden vergeleken. En nergens anders, misschien nog wel het belangrijkste punt, konden lezersreacties worden gelezen en geschreven in verschillende talen, die automatisch werden vertaald.’

Het project werd vanaf 2009 als experiment gefinancierd door de Europese Commissie en uitgevoerd door het Franse weekblad/website Courrier International.  Ondanks de extra financiële middelen die het Europese Parlement beschikbaar heeft gesteld voor mediaprojecten in 2014 heeft Commissaris Reding besloten dat de subsidie aan Presseurop niet wordt voortgezet. Daarmee komt vlak voor de Europese verkiezingen een einde aan een weliswaar kostbaar, maar voor de Europese democratie wezenlijk project.

Foto: Riccardof (cc)

Dynamisch 2013 voor Zuid-Amerika

ELDERS - Uw correspondent geniet van vakantie, vandaar deze week een light-versie van de ‘Elders in Zuid-Amerikareeks’. 

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: 2013 was een topjaar voor Zuid-Amerikajunkies. Vele hoogte- en dieptepunten wisselden elkaar af. 

In Venezuela stierf Chávez, en nam Maduro het stokje over. Uruguay legaliseerde het homohuwelijk en werd het eerste land ter wereld waar de overheid wiet gaat telen, distribueren en verkopen. De nieuwe paus werd tot ieders verrassing een Argentijn, en (gelukkig) konden we afscheid nemen van oud-dictator Videla.

In het oerconservatieve Chili streden nota bene twee vrouwen om het presidentschap, en trok Michelle Bachelet aan het langste eind. Brazilië werd getroffen door vele protesten die al dan niet gelinkt waren aan het WK. Desondanks blijft Dilma populair. Over Ecuador, Bolivia, Paraguay en Colombia lazen jullie minder op Sargasso. Dat gaat volgend jaar veranderen.

Jullie verwachtingen

Ik ben benieuwd naar jullie voorspellingen wat betreft Zuid-Amerika in 2014. Wordt het WK een succes, of worden er dadelijk wedstrijden gespeeld in stadions die nog bouwputten zijn, terwijl op straat de Brazilianen protesteren voor betere gezondheidszorg en onderwijs?

Gaat het Bachelet in Chili lukken om een vliegende start te maken en haar onderwijshervormingen op de politieke agenda te zetten? En wat te denken van Argentinië? Stevenen we af op een nieuwe crisis, of zal Cristina Kirchner haar laatste volledige jaar als presidente een meer gematigde koers inzetten?

Foto: Riccardof (cc)

Zweedse neonazi’s

ELDERS - Zweden maken zich ongerust over het optreden van neonazi’s. Uit schuldgevoel voor nog altijd sluimerend racisme?

Twee weken geleden demonstreerden zo’n 500 tot 800 mensen in Kärrtorp, een zuidelijke voorstad van Stockholm, tegen neonazi’s die de buurt onveilig maken. Vreedzaam demonstrerende families met kinderen  werden bekogeld met vuurwerk en flessen door een klein groepje tegenstanders. Drie mensen moesten met verwondingen opgenomen worden in het ziekenhuis. De politie arresteerde 26 mensen, waarvan de helft onder de 20. Het incident riep woedende reacties op.  De politie gaf toe niet voorbereid geweest te zijn op zoveel geweld.

Zondag was er opnieuw een demonstratie waaraan dit keer naar schatting 15.000 mensen deelnamen. Nu was de politie massaal aanwezig. “We hebben de straat terugveroverd”, zei Jonas Sjöstedt van de linkse partij Vänsterpartiet. De organisatoren benadrukten dat het protest niet alleen tegen de neonazi”s was gericht maar tegen alle vormen van racisme en voor veiligheid op straat. “We moeten ook naar onszelf kijken, naar wat we er elke dag samen aan kunnen doen,” hield het DJ paar Bianca and Tiffany Kronlöv de demonstranten voor. Ook in andere steden, zoals Borås, Luleå, Malmö en Motala werd gedemonstreerd tegen de neonazi’s.

Foto: Riccardof (cc)

Energiecrisis Argentinië

ELDERS - Uw correspondent is op vakantie, vandaar deze (en volgende) week een light-versie van de ‘Elders in Zuid-Amerikareeks’. 

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen in Argentinië. Zodra de temperatuur enkele dagen achter elkaar tot boven de 30 graden stijgt, kampt het land met stroomstoringen. Hoewel de problemen zich in heel Argentinië voordoen, is de situatie in het stedelijk gebied van Buenos Aires het meest nijpend.

De hoge temperaturen in combinatie met stroomstoringen zorgen voor een gespannen sfeer. Hele buurten hebben soms dagenlang geen elektriciteit. Boze wijkbewoners bezetten kruispunten en steken afval in brand om aandacht voor hun problemen te vragen. Opportunisten en criminelen proberen juist gebruik te maken van de situatie, zij slaan aan het plunderen.

Volgens de Argentijnse regering zijn de storingen het gevolg van het economische succes van de afgelopen jaren. Doordat veel mensen nu airconditioning hebben, is het energieverbruik spectaculair gestegen. Het is een boodschap die de meeste Argentijnen weinig soelaas biedt: wat heb je aan airconditioning als je het apparaat niet kunt gebruiken.

Daarin hebben ze gelijk. Maar wie de energierekening van een gemiddeld huishouden in Buenos Aires bekijkt, ziet meteen dat er iets niet klopt. Per twee maanden betaalt een gezin nog geen €10. In omringende landen is dat minimaal het dubbele. Sinds de economische crisis van 2001-2002, subsidieert de nationale regering de energieconsumptie van de inwoners van het stedelijk gebied van Buenos Aires.

Foto: Riccardof (cc)

Obama moet NSA aan banden leggen, e-sigaretten verboden in NY

ELDERS - In Nederland wordt flink geworsteld met de regelgeving rond e-sigaretten. Maar ook in andere delen van de wereld is het een wild west, schrijft Huffington Post. In de stad New York worden e-sigaretten binnenkort verboden. Een maand geleden wist The New York Times al te melden dat het stadsbestuur zocht naar manieren om het e-roken te verbieden. Sinds 2002 is het in de stad al verboden te roken op de werkplek en in café’s, parken en op het strand. Maar er werd steeds meer met e-sigaretten gerookt, wat volgens raadslid James Gennaro schadelijk voor de gezondheid is en jongen aanzet tot roken. ‘…children who could not differentiate between regular and electronic smoking were getting the message that smoking is socially acceptable.’ 

Het zal niemand ontgaan zijn dat een presidentiële adviescommissie Barack Obama in een rapport (pdf) heeft aangeraden de spionage- en surveillance-activiteiten van de NSA aan banden te leggen. The Wall Street Journal besteedt aandacht aan een specifiek punt in het lijvige rapport, namelijk aanbeveling nummer 20: ‘Software that would allow…intelligence agencies more easily to conduct targeted information acquisition rather than bulk-data collection.’ De commissie raadt dus aan om niet een sleepnet uit te gooien, maar om gericht data te zoeken en te analyseren (letten AIVD/MIVD ook even op?). Die software werd vijftien jaar geleden al ontwikkeld, schrijft WSJ. Waarom het niet doorontwikkeld is? De NSA wil het niet zeggen.

Foto: Riccardof (cc)

Weg met de oude politiek

ELDERS - Protestbewegingen blijven overal in Europa de “oude politiek” uitdagen. Een antwoord van de gevestigde partijen blijft uit. Vorig jaar december was het Sloveense Maribor het toneel van hevige rellen. Aanleiding: in ruil voor nieuwe stoplichten had de burgemeester een particulier bedrijf de concessie verleend om op belangrijke kruispunten flitspalen te plaatsen. De firma incasseerde in enkele dagen 70.000 boetes. Diepere oorzaak achter de opstand: onvrede over corruptie en de neoliberale koers van het stadsbestuur dat in korte tijd de gezondheidszorg, de drinkwatervoorziening, het openbaar vervoer, de kabelbaan en de begrafenisonderneming privatiseerde. Na een jaar heeft de protestbeweging in Slovenië zich nu omgevormd tot een nieuwe politieke partij onder de naam “Solidariteit”. Solidariteit wil de aanval op de huidige politiek openen en de bestaande politieke consensus, die zij als fundamenteel verkeerd ziet, tarten. Volgens het dagblad Dnevnik pleit zij ervoor dat de politieke macht weer bij de bevolking komt te liggen. Opinieonderzoekers voorspellen dat de nieuwe partij op maar liefst 40% van de kiezers kan rekenen. De protesten op straat gaan gewoon door. In maart trad in Slovenië een nieuwe centrum-linkse regering aan, maar die heeft kennelijk nog niet voldoende vertrouwen van de protestbeweging in het bestrijden van de crisis. De EU vertrouwt er intussen wel op dat het land zelf in staat zal zijn de bankencrisis op te lossen. De Sloveense banken verkeren in zwaar weer en hebben vijf miljard nodig, zo bleek uit een onlangs gehouden stresstest. De problemen bij Sloveense banken zullen Europa geen geld kosten, zegt eurocommissaris Olli Rehn. Hij benadrukt dat “Slovenië verder kan gaan met het op orde brengen van de financiële sector zonder financiële hulp van de Europese partners.”

Foto: Riccardof (cc)

Bachelet nieuwe president Chili, Uruguay gaat wiet telen

ELDERS - Deze week laat Zuid-Amerika zich van haar meest progressieve kant zien. In Chili won de linkse kandidaat Michelle Bachelet overtuigend de presidentsverkiezingen. In Uruguay ging de Senaat akkoord met de omstreden wietwet.

Afgelopen zondag vond de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Chili plaats. De linkse oud-presidente Michelle Bachelet nam het op tegen de kandidate van rechts, Evelyn Matthei. Eigenlijk stond de uitslag al vast. In de eerste ronde had Bachelet al een beslissende voorsprong op haar rivale genomen.

Bachelet had de kiezer een boel beloofd tijdens de campagne: gratis en kwalitatief goed publiek onderwijs, betere ziekenhuizen, minder armoede en een nieuwe grondwet. Kortom: Chili moest vooral een socialer land worden. Haar slogan was dan ook Un Chile de todos (een Chili van iedereen).

Evelyn Matthei kon daar weinig tegenover stellen. Haar campagne leunde vooral op de economische groei die het land de afgelopen jaren heeft gekend. Zij toonde geen bereidheid het politiek-economische model van Chili ter discussie te stellen. Ondanks de sterke economische groei (vier tot vijf procent per jaar), is Chili een van de meest ongelijke landen in de regio.

De campagne van Matthei was eigenlijk een doodgeboren kindje: de primaries op rechts werden door een andere kandidaat gewonnen, maar die haakte af vanwege een depressie. Veel rechtse kiezers konden zich niet met haar identificeren. Dat kwam onder meer door haar agressieve houding.

Foto: Riccardof (cc)

Twee werelden

ELDERS - In de VS is de ene werknemer de andere niet. En dat heeft weinig met prestaties te maken. Zou het in Nederland anders zijn?

Business Week berichtte een week of twee geleden dat steeds meer grote bedrijven, naast gouden handdrukken voor vertrekkende bestuurders, ook nieuwe bestuurders voorzien van een gouden handdruk, een zogenaamde welkomstbonus. Nog voordat de nieuwe bestuurder ook maar iets heeft gepresteerd, worden al de nodige miljoenen op zijn bankrekening bijgeschreven.

Zo ontving de voormalige CEO van JC Penny, een Amerikaanse warenhuisketen, een welkomstbonus van een kleine 53 miljoen dollar. Zeventien maanden later was deze CEO, Ron Johnson, alweer ontslagen. In de tussentijd had hij zijn nieuwe bedrijf alleen maar dieper in de zorgen gedrukt.

Bedrijven rechtvaardigen het uitdelen van dergelijke welkomstbonussen doorgaans met het argument dat hun nieuwe bestuurder, door bij de oude werkgever te vertrekken, geen aanspraak meer kan maken op bepaalde toegezegde beloningen. En het is natuurlijk niet de bedoeling dat mensen als CEO’s financieel risico lopen vanwege de carrièrekeuzes die ze maken. Dat is meer iets voor gewone werknemers.

Ron Johnson is overigens niet de enige CEO waarmee het misging in de retail business. Ook hedge fund manager Eddie Lampert werd ooit verwelkomd als grote redder van de Amerikaanse winkelketen Sears. Geïnspireerd door het vrije marktfundamentalisme van zijn grote idool Ayn Rand, liet hij zijn managers tegen elkaar concurreren, vanuit de gedachte dat de drang tot lijfsbehoud en ordinaire zelfzucht mensen tot grootse economische prestaties aanzet.

Foto: Riccardof (cc)

Sociaal toerisme

OPINIE - Zeven jaar na de toelating van Roemenië en Bulgarije tot de Europese Unie wordt het tijd om aan de discriminatie van de inwoners van deze landen een einde te maken.

Politiek draait steeds meer om beeldvorming en taalgebruik. Politici spreken overwegend in termen die naar verwachting geen schade berokkenen aan hun reputatie. Dat geldt des te meer in gevoelige zaken zoals immigratie. In reactie op de toekenning van bijstand aan een Roemeense familie in Duitsland spreken de conservatieve partijen nu over “sociaal toerisme”,  waar tegen opgetreden moet worden. Toerisme. Zoals tegenwoordig het hele jaar door rijke Europeanen over het continent zwerven op zoek naar zon, sneeuw en avontuur, zo zien conservatieven de Roemenen deze kant op komen op zoek naar sociale voorzieningen. De associatie met het woord toerisme is: vrije keuze, comfort, gemak, weelde, vrije tijd. De Britse pers gaat volgens Trouw nog verder door alarmerende berichten over “hordes gelukszoekers”.

Met dergelijke beelden kan de werkelijkheid achter de Europese interne migratiestromen, de armoede daar en de uitbuiting hier, worden genegeerd. Het is -als ik me ook een beeld mag permitteren- pure struisvogelpolitiek. Zo lang de sociale ongelijkheid tussen de lidstaten zo groot blijft zal er -móet er wel- gereisd worden van arm naar rijk. Vele voorouders van de huidige critici van “sociaal toerisme” hebben in het verleden niet anders gedaan. Ik ken geen politicus die dit in alle eerlijkheid zijn kiezers durft voor te houden. Ook de term ‘armoedemigratie’ geeft in feite maar de helft van het probleem weer. Het zou beter zijn om te spreken van ‘ongelijkheidsmigratie’, maar dat bekt niet in een talk-show.

Vorige Volgende