Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Wietwet Uruguay, Grondstofprijzen Zuid-Amerika

, door

ELDERS - Deze week een wat kortere ‘Elders’ vanwege reportageverplichtingen. Hoe staat het met de Wietwet in Uruguay, enkele dagen voor de invoering? En kunnen de economieën van Zuid-Amerika doorgroeien ondanks lagere grondstofprijzen?

In december 2013 stemde de Uruguayaanse Senaat voor de omstreden Wietwet. Hierdoor wordt Uruguay het eerste land ter wereld waar de overheid zelf wiet gaat telen en verkopen. Ook wordt thuisteelt toegestaan.

Sinds 1974 wordt het gebruik van drugs (waaronder cannabis) niet meer vervolgd. Op 10 april wordt de Wietwet van kracht die ook de teelt van marihuana reguleert. Maar wat zijn nu precies de beweegredenen van de regering van het Zuid-Amerikaanse land om dit experiment aan te gaan? En wat vindt men eigenlijk van het Nederlandse gedoogbeleid?

Voor EenVandaag maakte ik samen met mijn collega Peter Scheffer een reportage over de legalisering van wiet, vanuit de Uruguayaanse hoofdstad, Montevideo.

 

Afhankelijk van ‘commodities’?

Zuid-Amerika heeft het afgelopen decennium een indrukwekkende economische groei doorgemaakt. Volgens sommige analisten is dat louter en alleen te danken aan de recordprijzen van grondstoffen. Die drukken namelijk een zware stempel op de economieën van de verschillende landen in de regio.

Zo bestaat 95% van de Venezolaanse export uit oliegerelateerde producten. Maar ook Chili (koper) en Argentinië (soja) lijken voor hun economische groei sterk afhankelijk te zijn van de prijzen van grondstoffen op de wereldmarkt.

Foto: Riccardof (cc)

Onbetaalde arbeid

, door

ELDERS - In de VS is economisch succes vaak gebaseerd geweest op onbetaalde arbeid. ‘College sports’ zijn daarin geen uitzondering.

Amerikaanse universiteiten verdienen bakken met geld door getalenteerde sporters binnen te halen als student en deze vervolgens football of basketbal te laten spelen voor grote massa’s betalend publiek. De universiteit waar ik zelf een paar jaar heb rondgelopen, The University of Iowa, heeft een football stadium op haar campus staan met een capaciteit van 70.585 bezoekers. Daar kunnen dus net iets meer mensen in dan er inwoners zijn in Iowa City, de stad waar de universiteit is gevestigd.

In het seizoen (de herfst) komen voor iedere thuiswedstrijd van heinde en verre tienduizenden mensen naar Iowa City, waar ze hun geld uitgeven aan dure kaartjes, dure hotdogs en dure kleding met het logo van hun favoriete team.

Omdat de University of Iowa een publieke universiteit is en met overheidsgeld wordt gefinancierd, is de coach van het footballteam, Kirk Ferentz, de best betaalde state employee van heel Iowa. Zijn salaris van 3,65 miljoen dollar per jaar is een veelvoud van wat de rector magnificus van de universiteit verdient: een – in vergelijking – schamele $465.000. De gouverneur van de staat moet het met nog minder doen: $130.000 per jaar.

Foto: Riccardof (cc)

Alledaags racisme

, door

OPINIE - Europese politici worden opgeroepen in verkiezingstijd attent te zijn op vooroordelen en discriminatie. Veel burgers zwijgen als ze er op straat mee geconfronteerd worden, maar voelen zich daar wel ongemakkelijk bij.

Met uitzondering van de Europese Volkspartij (EPP) ondertekenden de grootste Europese politieke partijen vorige week een manifest dat oproept tot het afzien van discriminatie en haatzaaien in de komende verkiezingscampagne. De partijen beloven zich te onthouden van uitingen die vooroordelen in de hand werken en als het om minderheden gaat inclusive language te gebruiken. De verklaring was opgesteld door anti-discriminatie organisaties die hebben aangekondigd de politici de komende tijd op dit punt aan hun woord te houden. De EPP, de partij waar het CDA bij is aangesloten, maar ook de Hongaarse Fidesz, verklaarde dat ze de doeleinden van de organisaties volledig onderschrijven maar om ’technische’ redenen toch niet konden ondertekenen, want dat doen ze nooit als het om externe organisaties gaat.

Tot zover de politiek.

In Finland stelde een krant op straat de vraag aan autochtonen of ze wel eens tegengas geven als ze in hun omgeving geconfronteerd worden met racisme. Veel Finnen geven toe te zwijgen, al hebben ze daar later wel spijt van. Bij alle commotie in de media over haatzaaiende politici, en over de opmars van partijen die de doelen van de anti-discriminatie-organisaties beslist niet zullen onderschrijven, lijkt me dit iets om over na te denken.

Foto: Riccardof (cc)

Van Guantánamo naar Uruguay, Argentinië herdenkt dictatuur

, door

ELDERS - Deze week twee nieuwsberichten over mensenrechten in Zuid-Amerika: Uruguay neemt waarschijnlijk vijf Guantánamo-gevangenen op als vluchteling, en Argentinië herdenkt de Vuile Oorlog.

De Uruguayaanse president José Mujica maakte vorige week bekend dat zijn land vijf gevangen van Guantánamo Bay zal opnemen als vluchteling. Het betreft volgens de militaire inlichtingendiensten van de VS gevangen die een (zeer) grote bedreiging vormen voor de staatsveiligheid. De mannen worden al bijna 12 jaar vastgehouden in Guantánamo.

Volgens een Uruguayaanse krant gaat het om drie Syriërs, een Libanees en een Palestijn uit de Westelijke Jordaanoever. President Mujica beweert dat er zelfs al ondernemers contact met hem hebben opgenomen om de vluchtelingen onderdak en werk te geven. Het is echter nog niet bekend wanneer de 5 mannen in Uruguay aankomen. Een Amerikaanse Senaatscommissie moet eerst akkoord gaan met het aanbod van de Uruguayaanse regering.

Mujica, die eerder een lans brak voor het homohuwelijk, het recht op abortus en de Wietwet, haalt nu opnieuw de internationale headlines. Volgens de president is het besluit een handreiking naar Barack Obama, die beloofde in 2008 de gevangenis binnen een jaar te sluiten. Mocht je meer over ‘Pepe’ Mujica willen weten, kijk dan naar het interview van mijn collega Marc Bessems.

Foto: Riccardof (cc)

Afgunst

, door

ELDERS - Eenieder die de huidige bezitsverhoudingen ter discussie wil stellen, heeft last van afgunst, zo wil de 1% ons graag doen geloven.

Vorige week maandag beschreef ik het breed gedeelde conservatieve gezichtspunt dat met name de armen moeten lijden en afzien om karakter te bouwen. Dat is voor hen de enige manier om er zowel financieel als moreel op vooruit te gaan. ‘Niet zeuren, maar poetsen,’ zeg maar.

Maar wat als de armen, of – vanuit het gezichtspunt van de allerrijksten – de 99%, hier geen genoegen mee neemt? Wat als de 99% vrij massaal tot de realisatie komt dat (extreme) rijkdom in veel gevallen het gevolg is van list en bedrog? Dat evidente wanprestatie wordt beloond met een gigantische salarisverhoging als een bewuste fuck you richting de belastingbetaler?

Dan zul je onvermijdelijk oproepen krijgen tot het verlagen van bankiersbonussen, van hogere belastingen op topinkomens en van meer toezicht op de financiële sector.

Dat is voor de 1% niet alleen lastig en kostbaar, maar – fundamenteler nog – het is tevens een aantasting van hun wereldbeeld, waarin succes en rijkdom het gevolg van verdienste zijn en waarin een gebrek daaraan een indicatie is van karakter- en zelfs zedeloosheid.

Foto: Riccardof (cc)

Separatisme

, door

ANALYSE - Het referendum op de Krim dat de afscheiding van dit deel van Oekraïne in gang heeft gezet herinnert Europese leiders aan nog altijd bestaande en soms hardnekkige afscheidingsbewegingen in hun eigen land. Ontevredenheid over de centrale regering voedt de opstand in de regio’s.

José Manuel García-Margallo, de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken gebruikte de veroordeling van het referendum op de Krim door de EU deze week meteen om in eigen land een waarschuwing af te geven. Catalonië hoeft er niet op te rekenen dat het voorgenomen referendum komend najaar over de onafhankelijkheid van de Spaanse regio door kan gaan. Zo’n referendum is even illegaal als dat op de Krim, zei hij.  Eenzijdige besluiten over de onafhankelijkheid van een deel van Spanje zijn in strijd met de grondwet volgens de minister want “elke vierkante centimeter van Spanje is het bezit van alle Spanjaarden”.  De Catalanen, die schoon genoeg hebben van het Madrileens bestuur dat in hun ogen veel te veel belasting aan hun rijke regio onttrekt zonder er iets voor terug te doen, zullen zich  van deze waarschuwing weinig aantrekken. En zo zijn er in Europa nog wel meer gelijkgestemde regio’s die bestaande grenzen betwisten, autonomie eisen of -zoals in het geval van De Krim- aan een ander vaderland de voorkeur geven. Al staat de zaak niet overal op scherp, het bovenstaande plaatje laat zien dat Europa vol zit met ontevreden regio’s.  En als de gelegenheid zich voordoet stoken de separatisten het vuurtje graag op, zoals deze week in Transnistrië.In Spanje is het verzet van de regering tegen een onafhankelijk Catalonië verklaarbaar uit de vrees voor het weer opbloeien van die andere afscheidingsbeweging, in Baskenland, die tot voor kort verantwoordelijk was voor een reeks gewelddadige aanslagen. Nu de ETA het geweld heeft afgezworen wil de Spaanse regering koste wat kost nieuwe afscheidingsbewegingen, die zich niet alleen in Catalonië maar ook elders in het land manifesteren, de kop indrukken.

Foto: Riccardof (cc)

Een jaar paus Franciscus, vier jaar Bachelet

, door

ELDERS - Deze week vieren we in Zuid-Amerika een jaar paus Franciscus en komt Michelle Bachelet opnieuw aan de macht in Chili.

Aanstaande donderdag is het precies een jaar geleden dat Jorge Mario Bergoglio, aartsbisschop van Buenos Aires, tot paus werd benoemd. Hoewel Franciscus de doctrine van de Kerk niet heeft veranderd, communiceert hij wel op een directe en meer open manier. Al snel kreeg hij de bijnaam ‘de lachende paus’.

Ik ga hier verder niet in op (het al dan niet uitblijven van) veranderingen in het Vaticaan. Dat is letterlijk en figuurlijk een ver-van-mijn-bed-show. Maar wat ik in Argentinië en buurlanden merk, is de immense populariteit van de paus. Dat lijkt vooral veroorzaakt te worden door zijn eenvoudige taalgebruik, losse stijl en boodschap van barmhartigheid. Van atheïst tot anarchist, iedereen lijkt Franciscus op z’n minst het voordeel van de twijfel te geven.

Wat gevoeliger ligt de relatie tussen de paus en de meer conservatieve bisschoppen in Latijns-Amerika. Niet iedereen binnen de Kerk is namelijk even blij met de nadruk die de paus legt op het pastorale werk. Zeker de orthodoxe tak vreest dat de doctrine steeds minder belangrijk wordt.

Je merkt die kloof ook in de praktijk. In de meer progressieve kringen binnen de Kerk is men blij met Franciscus en hoopt men op verdergaande hervormingen. De Kerk moet weer naar de mensen toe, in plaats van andersom. In conservatieve kringen lijkt nog steeds de gedachte te heersen dat parochianen er vooral zijn om de bisschop te dienen, en niet vice-versa.

Foto: Riccardof (cc)

Denken over de doodstraf

, door

ELDERS - Nieuw bewijs in een oude moordzaak heeft de potentie het debat over de doodstraf in de VS wezenlijk te veranderen.

In december 1991 kwamen de drie kinderen van Cameron Todd Willingham om bij een woningbrand in het Texaanse stadje Corsicana. In augustus 1992 werd Willingham ter dood veroordeeld wegens brandstichting en moord. In februari 2004 werd hij uit zijn cel gehaald, vastgebonden op een stretcher en vervolgens geëxecuteerd met een dodelijke injectie.

In 2009 verscheen een lang (en lezenswaardig) verhaal in The New Yorker waarin werd uiteengezet waarom het technische bewijs dat was gebruikt om Willingham te veroordelen was gebaseerd op verouderde, onwetenschappelijke en onjuiste aannames.

Iedere expert die later werd geraadpleegd om het rapport van de oorspronkelijke fire investigators te beoordelen, kwam tot dezelfde conclusie. Het oordeel van onderzoeker Craig Beyler is typerend:

In a scathing report, [Beyler] concluded that investigators in the Willingham case had no scientific basis for claiming that the fire was arson, ignored evidence that contradicted their theory, had no comprehension of flashover and fire dynamics, relied on discredited folklore, and failed to eliminate potential accidental or alternative causes of the fire. He said that [fire investigator] Vasquez’s approach seemed to deny “rational reasoning” and was more “characteristic of mystics or psychics.” What’s more, Beyler determined that the investigation violated, as he put it […], “not only the standards of today but even of the time period.”

Foto: Riccardof (cc)

De angst voor herhaling

, door

ELDERS - Het verleden herleeft in Oost-Europa na de bezetting van De Krim door de Russen. Hedendaagse verhoudingen manen tot voorzichtigheid.

‘Vladimir Poetin is de nieuwe Hitler’, kopte een Pools sensatieblad. In Oost-Europa gaat de Wet van Godwin niet op. Daar beginnen ze een debat over Rusland zonder reserves meteen met een verwijzing naar nazi’s. De voormalige minister van Buitenlandse Zaken van de Tsjechische Republiek Schwarzenberg vindt het geen ongepaste vergelijking. Hij verwijst naar het Akkoord van München. In 1938 sloot Hitler Duitsland met de Britse premier Neville Chamberlain (foto) en zijn Franse collega Daladier een overeenkomst die inhield dat Duitsland het Tsjechische Sudetenland, waar veel Duitsers woonden mocht annexeren. De verdediging van Chamberlain dat hiermee de vrede in Europa werd afgekocht is later beschouwd als een toppunt van diplomatieke naïviteit. Het idee dat Europa opnieuw in de val zou kunnen trappen door een lankmoedige en afwachtende houding tegenover de acties van de Russen op de Krim jaagt nu vooral de Oost-Europeanen angst aan.

In Estland herinnerden pro-Oekraïnse demonstranten deze week aan een andere gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog. Op 21 juni 1940 bezette de Sovjet-Unie Estland.  De Russen konden dit doen onder bescherming van het eind augustus 1939 gesloten  Molotov-Ribbentrop-pact, een niet-aanvalsverdrag tussen Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie waarin  beider invloedssferen waren verdeeld. Toen een jaar later de Duitsers het verdrag eenzijdig verbraken en de Sovjet-Unie binnenvielen kwam Estland weer tijdelijk in handen van de Duitsers om in 1944 wederom door de Russen te worden bezet – of bevrijd. ’t Is maar hoe je de geschiedenis waardeert. De les die in Estland en de andere Baltische staten moeilijk uit het geheugen is te wissen luidt in elk geval: vertrouw grootmachten nooit. Bij de Russische ambassade riep zondag de Estse Europarlementariër Tunne Kelam (lid van de christendemocratische fractie EPP) op tot solidariteit met de Oekraïne. “It’s very clear that if we appease in Ukraine then we are at risk too, as a neighbor of Russia,” zei hij, wijzend naar het balkon waar in 1940 de Russische bezetter in de persoon van Stalin’s rechterhand Zhdanov zijn aanhangers toesprak.

Foto: Riccardof (cc)

Carnaval in Zuid-Amerika: van traangas tot visumvrij reizen

, door

ELDERS - Zuid-Amerika is ondergedompeld in het carnavalsgeweld, van Montevideo tot Rio de Janeiro. Daarom deze week een kortere ‘Elders’ dan u gewend bent. Alaaf!

De (studenten)protesten in Venezuela duren inmiddels ruim een maand en het einde is nog lang niet in zicht. Per decreet kondigde president Maduro een vervroeging van Carnaval aan. Hij hoopte dat daardoor de gemoederen zouden bedaren.

De Carnavalsvakantie wordt door Venezolanen van oudsher gebruikt om naar het strand te gaan. Veel stranden bleven dit weekend echter leeg, terwijl de straten weer volliepen met demonstranten.

De overheidsdiensten hebben weinig geduld met de demonstranten, en grijpen opnieuw hardhandig in. Uit cijfers van de regering blijkt dat tot nu toe 18 Venezolanen zijn omgekomen bij de protesten, en ruim 260 landgenoten gewond zijn geraakt. Volgens een lokale NGO zijn daarnaast 863 demonstranten gearresteerd, waarvan er nog 30 vastzitten.

De bekendste arrestant is oppositieleider Leopoldo López, die vanuit zijn cel opriep vooral door te gaan met de protesten. De oppositie is dan ook niet ingegaan op de uitnodiging van de regering tot een ‘vredesoverleg’. Die oproep leek ook weinig oprecht, aangezien Maduro de afgelopen weken zijn politieke tegenstanders continu uitmaakt voor fascisten.

Ook de komende dagen wordt door heel Venezuela gedemonstreerd.

Foto: Riccardof (cc)

IJslanders demonstreren voor EU-referendum

, door

ELDERS - Na Oekraïne is er nu ook in IJsland een protestbeweging van voorstanders van toetreding tot de EU.

Voor de vierde achtereenvolgende dag verzamelden zich gisteren demonstranten voor het IJslandse parlement om te protesteren tegen het besluit van de regering om de toetredingsonderhandelingen met de EU te stoppen. De demonstranten eisen voortzetting van de onderhandelingen en een referendum over het resultaat. Die onderhandelingen, gestart in 2009 onder de vorige regering, zijn door de nieuwe centrum-rechtse regering in september vorig jaar voorlopig gestopt. Tegen eerdere beloftes in is er over deze kwestie geen referendum gehouden. En dat is wat de demonstranten deze week het meest steekt nadat de regering vorige week het parlement had voorgesteld definitief af te zien van het EU-lidmaatschap.

Terwijl in het parlement dit voorstel nog besproken wordt heeft al 15% van de IJslanders een petitie getekend waarin de regering gevraagd wordt om alsnog een referendum te houden. Als dat referendum vandaag zou worden gehouden is de kans overigens groot dat het EU-lidmaatschap wordt afgewezen. De meerderheid van de IJslanders staat met de huidige regering nogal sceptisch tegenover de EU vanwege het visserijbeleid in Europa en de afhandeling van de bankencrisis uit 2008 door Groot-Brittanië en Nederland. Maar het aantal tegenstanders is het afgelopen jaar volgens opiniepeilingen al wel gedaald van 63% naar 50%.

Foto: Riccardof (cc)

Censuur in ’s werelds grootste democratie

, door

ELDERS - In India is onderzoek naar de geschiedenis van het Hindoeïsme niet zonder risico.

Onlangs maakte de uitgeverij Penguin Books bekend dat alle voor de Indiase markt gedrukte exemplaren van het boek The Hindus: An Alternative History van indoloog Wendy Doniger, professor aan de University of Chicago, zullen worden vernietigd.

Volgens orthodoxe Hindoes bevat Donigers boek ‘ketterijen en feitelijke onjuistheden’ en dat was grond genoeg voor een rechtszaak. Penguin was niet gerust op de uitkomst en schikte uiteindelijk met de aanklager. De vernietiging van de resterende exemplaren van Donigers boek is onderdeel van deze schikking.

Hoewel de grondwet van India vrijheid van meningsuiting garandeert, wordt deze vrijheid in de praktijk ondergraven door wetten uit het koloniale tijdperk. Volgens Penguin stond het bedrijf bloot aan zowel criminele als civiele aanklachten op grond van een amendement uit 1927 op een Britse strafwet van halverwege de negentiende eeuw, die het een misdaad maakt ‘de religieuze gevoelens’ van Indiërs te kwetsen.

Daarnaast dreigen vooral hindoenationalisten regelmatig met gewelddadige represailles tegen uitingen die hen onwelgevallig zijn. Penguin verklaarde dan ook te hebben geschikt onder andere uit ‘a moral responsibility to protect our employees against threats and harassment’.

Niet toevallig, neemt India momenteel plaats 140 in op de World Press Freedom Index. De uiterst reële dreiging van geweld speelde een belangrijke rol in het toekennen van deze lage plaatsing:

Vorige Volgende