OPINIE - Het is nogal wat om te zeggen dat iemand een “achterlijke cultuur of godsdienst” heeft. Maar wie naar Syrië kijkt en de uitzichtloze strijd niet kan verdragen, krijgt toch een sterk gevoel dat het islamitisch radicalisme een afslag naar de moderniteit gemist heeft.
Aan de zuidgrens van Turkije vormt zich nu een staatje, Rojava: het begin van de Koerdische zelfstandigheid? In ieder geval doen ze het anders dan gebruikelijk.
In januari van dit jaar werd de zachtaardige cartoonist George Wolinski, tachtig jaar oud, in naam van Allah, door het hoofd geschoten. Ik was even Charlie. “Phallocrate” noemde hij zich zelf en zo heb ik hem in deze kolommen herdacht. In de discussie na mijn stukje kwam de gedachte op dat emancipatie van de vrouw de route naar de moderniteit zou kunnen zijn voor de islamitische wereld. De radicaliteit, de moordlust zou toch niet kunnen bestaan wanneer vrouwen een gelijkwaardige positie zouden hebben? Weg met de phallocratie!
Kobani werd belegerd door IS en de V.S. bemoeiden zich uit de lucht met de strijd ten gunste van de Koerden. De Russen bemoeien zich nu met de strijd, ten gunste van Assad. Erdogan behaalde een verkiezingsoverwinning en vraagt een veiligheidszone in Noord Syrië, waar veel Koerden wonen. Een Russische burgervliegtuig viel in Egypte uit de lucht, vermoedelijk door een bomaanslag, maar Poetin is nog zeer terughoudend. Iran bemoeit zich ook met de Syrische oorlog.
Intrigerend allemaal: Erdogan had toch bijna vrede gesloten met de Koerden en de PKK was toch bijna aanvaard als vredelievend? Öcalan zat nog vast, maar had wel een vredesakkoord getekend toch? De Amerikanen en de Russen zouden samen de barbaren van IS wel eens mores leren? Alleen waar laten de Russen nu precies hun bommen vallen? De Turken wilden ineens ook meedoen tegen IS, maar waar vielen hun bommen precies?
Rojava
Het antwoord is, vrees ik: op de Koerden, de Peschmerga, de enige militaire kracht op de grond die tegen het fanatisme van IS lijkt opgewassen. Toen kwam ik, binnen een week, drie keer het woord Rojava tegen, in de internationale pers. Er ontwikkelt zich een kleine Koerdische staat, in Noord Syrië, grenzend aan Turkije.
Is het voor Erdogan een reden nerveus te worden? Het lijkt mij wel: volgens het Kurdistan National Congress wonen in Noord Kurdistan (Turkey) 20 miljoen mensen. Als die allemaal een eigen staat willen, dan zijn de rapen gaar. Ook Iran mag Koerdisch separatisme vrezen.
In Iran, Oost Kurdistan, wonen 10 miljoen Koerden, in Irak, Zuid Kurdistan, 6 miljoen, in Syrië, west Kurdistan 3 miljoen Koerden. Niet zonder betekenis ook: in de voormalige USSR wonen nog 1 miljoen Koerden. Als in Rusland ook nog 30 miljoen Moslims wonen, krijgt de voorzichtigheid van Poetin wat meer betekenis.
Het is allemaal verklaarbaar: in Irak en Syrië is de ordenende druk van Saddam Hussein en Assad verdwenen, dus het nationale gevoel van de Koerden krijgt de ruimte. Het denken van de politicoloog Öcalan en zijn PKK heeft sterke invloed op de Koerden en stopt niet bij de grens.
Een onafhankelijk Kurdistan?
Het lijkt evident dat Irak inmiddels een failed state is geworden, wat in 2003 al door commentatoren werd voorspeld. In Noord Irak zijn Koerdische strijders actief, die zich aardig redden tegen het leger. In Syrië geldt iets dergelijks.
Beide groepen hebben een nieuwe tegenstander in de Islamitische Staat, die terug wil naar de zevende eeuw. De reactionaire inzet en ijver wordt wel gemengd met modern gebruik van technologie en buitgemaakte Amerikaanse wapens.
IS komt redelijk ver, omdat de “boots on the ground” niet veel voorstellen: de strijdkrachten van de regeringen in Irak en Syrië betekenen weinig. Maar de Koerden lijken hun kans te ruiken en het zijn goede vechters ook. Bovendien hebben zij de route naar de V.S. ontdekt; de inzet van de Amerikaanse luchtmacht bij Kobani was een game changer.
Op Youtube zijn filmpjes van de BBC te vinden over missies van de EU: de politieke vertegenwoordigers van de Koerden hebben systematische pogingen gedaan om leden van het EU-parlement op de hoogte te stellen van hun wensen en ambities.
Wat willen de Koerden?
De grenzen in het gebied zijn in de jaren rond de eerste wereldoorlog getrokken. Het Kurdistan National Congress (KNC) wil ( volgens hun eigen document met steun van Nelson Mandela en Tony Blair):
“liberate our homeland Kurdistan from foreign occupation.”
Je hoeft geen groot reukorgaan te hebben om te vermoeden welke narigheid dit brengt: stukken van Syrië en Irak zou misschien nog lukken, maar een groot deel van Turkije en Iran, een stuk Russische Kaukasus zal niet lukken zonder intense strijd.
Het artikel 13 van het KNC Charter bevestigt dat:
“since Kurdistan is a historical, geographical and civilisation country, never to give up any part of it, and to refuse every act, agreement or treaty, aiming to divide or occupy Kurdistan. The borders of Kurdistan as mentioned by Bidlisi in his book Sharafnamah in 1596-1597.”
In de films op Youtube zie je soms andere verklaringen, b.v. dat men helemaal geen afscheiding van Syrië wil, maar een soort autonome status. Een territoriale dreiging is het zeker, b.v. voor Turkije. Dat is wel een probleem voor ons. Een Koerdische bevrijdingsoorlog in Oost Turkije zal door onze Navo-bondgenoot worden geframed als externe agressie, waarvoor hij steun inroept.
Mensenrechten
Wat wil Rojava en hoe moet dat? Artikel 6 van het Charter luidt:
“To re-establish peace and human dignity in Kurdistan, and realise the fundamental rights and freedom of all the citizens of Kurdistan without any discrimination regarding race, etnic, religion, sex or social backgrounds.”
Dat is opmerkelijk: het is een beetje kreupel Engels, maar de intenties lijken redelijk te sporen met de waarden die wij noodzakelijk vinden en onze grondwet.
In een film zie je een pleidooi voor verdeling van grondbezit onder de boeren op basis van marxistische inzichten. Nu had Marx weinig succes bij het inrichten van “boerenparadijzen”, maar het egalitaire in dit denken verkwikt. Komt het uit de bron die Öcalan heet?
De visie op het politieke proces toont enigszins anarchistische trekken: mensen besturen zichzelf lijkt de opvatting. Ik krijg dan het idee een oude boer uit Spanje nog eens te vragen naar ervaringen met het anarchisme, maar het levert toch wel steun op, in Engeland, in Duitsland, in het EU parlement.
Emancipatie
Het meest innemend is toch het accent op gelijkberechtiging: er zijn afspraken over het aandeel vrouwen in bestuurlijke afvaardigingen, de strijders vechten gelijkwaardig mee met de mannen, de hoofddoek ontbreekt grotendeels, waardoor een beeld van moderniteit ook wordt bevorderd. De meiden zijn wel behangen met wapens en patroonbanden, maar konden ook winkelend door de Kalverstraat lopen. Ze zijn niet weinig trots op hun positie. Onze benadering biedt openingen voor ontwikkelingen in dit gebied, zegt de ideoloog.
Het laat mij niet los: de phallocrate in Parijs moest sterven, omdat hij Allah boos had gemaakt. In Rojava laten jonge meiden zien dat ze ook mensen zijn; nog wel behangen met wapens, maar toch…
Succes van een Koerdische onafhankelijkheidsbeweging moet tot meer strijd leiden. Maar de aansluiting met modern denken geeft hoop en moet inspireren.
Reacties (18)
Ik zie parallellen met de oprichting van de staat Israël, was ook een baken van beschaving en hoop in een vijandige bijna barbaars te noemen omgeving. De overeenkomst met een soort van socialistisch ideaal ttv de oprichting maakt het helemaal af.
“Nu had Marx weinig succes bij het inrichten van “boerenparadijzen”, maar het egalitaire in dit denken verkwikt. Komt het uit de bron die Öcalan heet? ”
Dat komt inderdaad uit de bron die Öcalan heet. Öcalan is in de gevangenis ingelezen in en begeesterd geraakt door de boeken van Bookchin. Zo is hij van star Marxist tot libertair-municipalist geëvolueerd. Goede ontwikkeling, die er voor gezorgd heeft dat net als in Spanje eind jaren 30 ook in Rojava nu een situatie is die naast burgeroorlog ook revolutie heet.
Interessant leesvoer hierover op:
http://www.vrijebond.org/?s=rojava
Het is in mijn ogen ook een grove vergissing dat Europa en Amerika destijds braaf de PKK op de terroristenlijst hebben gezet. Turkije maakt daar nu dankbaar gebruik van door legaal in Syrië de YPG en de PYG te bombarderen.
@1 ‘de phallocrate in Parijs moest sterven, omdat hij Allah boos had gemaakt. In Rojava laten jonge meiden zien dat ze ook mensen zijn’
Het lijkt warempel wel of niet alle moslims hun godsdienst op dezelfde manier beleven.
/sarcasme
Interessant stuk, maar de eerste alinea schoot me wat in het verkeerde keelgat. Je kunt niet een hele godsdienst afserveren uitsluitend op basis van wat een radikale minderheid in naam van die godsdienst doet. Of als je dat doet, doe het dan eerlijk en serveer ook het christendom, het jodendom en de andere godsdiensten af.
“Alleen waar laten de Russen nu precies hun bommen vallen? … Het antwoord is, vrees ik: op de Koerden”
Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de Russen de Koerden bombarderen, aangezien ze in gesprek zijn over een bondgenootschap (samen met Assad).
@2 http://libcom.org/blog/dear-cheerleaders-we-need-have-chat-about-imperialism-04042015
Met alle respect, maar dit is een stuk wat bestaat uit speculatie op basis van een groot gebrek aan kennis.
Als je de belangrijkste termen die je gebruikt nu even gegoogeled had, was je al veel verder gekomen. Kijk bijvoorbeeld gewoon eens op de Engelse wikipediapagina over Öcalan…
Je speculeert best wel eens de goede richting uit hoor, maar dat je niet weet wat de bron van het gelijkheidsdenken in Rojava is, niet weet dat er al een flinke tijd terug een grote ommekeer is geweest binnen de PKK door Öcalan, beïnvloed door de ideeën van anarchist Murray Bookchin, of dat je denkt dat de Peshmerga wordt gebombardeerd door Turkije (Peshmerga staat los van Rojava en de PKK en zit in Irak, waar ze de PKK zelfs niet binnenlaat)…
Je had er duidelijk geen idee van dat Rojava niet speciaal islamitisch is, dat de PKK altijd al seculier was, dat de PKK geen eigen staat meer wil, enzovoorts enzovoorts…
Schrijf liever geen artikel als je niet meer kennis hebt dan wat koppen die je ergens hebt gesneld. Want wat hier staat is niet meer dan een hoop speculatieve generalisaties.
En hoewel ik iedereen zijn ongefundeerde borrelpraat gun, op het moment dat je de slachtoffers van het extreemrechtse ISIS feitelijk gelijkschakelt aan de daders (het zijn allemaal moslims) wordt het misselijkmakend. Dat je zelfs denkt dat moslims gemoderniseerd moeten worden, dat de strijd in Rojava daar een eerste stap in is, en dat je vrouwen (en mannen) die vechten voor hun leven tegen een bende fascisten, vergelijkt met je ideaal van winkelende meiden op de Kalverstraat, maakt wel duidelijk hoe wereldvreemd je islamofobie is.
Misschien moesten we maar een associatieverdrag met ze sluiten.
@5: Dank voor de link, al wist ik al van de kritiek. Ook in de buiten de orde schrijven verschillende visies over en weer. Ikzelf ben minder kritisch en na het jarenlang volgen en, zij het met vele gezonde libertaire reserves, steunen van de PKK ben ik blij dat er libertaire elementen doorsijpelen of doorgesijpeld zijn.
@8 Ik ben voorzichtig positief. De grootste struikelblok vind ik de persoonscultus omtrent Öcalan. Hij is misschien een stapje dichterbij een libertair socialistisch zienswijze, maar is zijn achterban dat ook? Of is het meer doen wat de grote leider zegt, wat meer uit de oude Stalinistische tendens voortvloeit.
@9: Juist zijn achterban zou ik zeggen. Kijk naar de enorme kracht van vrouwen en jonge vrouwen die zich via de strijd en de revolutie ontworstelen aan alle beklemmende conventies waarin zij voorheen leefden. Zelfs als een aantal hardliners of Öcalan na Syrië terug wil richting dogmatisch marxisme zal dat doodeenvoudig niet toegestaan worden denk ik.
@10 Het zal niet de eerste keer zijn dat revolutionaire vrouwenmacipatie getorpeteerd werd door oude mannen aan de macht. Zie het verhaal van Alexandra Kollontai en haar aandeel in de Russische Revolutie.
Mooie reacties wel.
Wat er van te zeggen? Islamofoob ben ik niet, maar ik vind het radicalisme en de expressieve moordlust van IS weerzinwekkend. Scheer ik daarmee alle moslims over een kam? Ik zie het me niet doen: mijn huishouden wordt gesteund door een Moslima uit Bosnië bovendien. Maar de weerzin tegen het IS radicalisme drijft me.
Wat probeer ik te zeggen? IK ben geen specialist, ik erken het, maar veel is mij wel bekend. Ik weet zeer wel dat er stromingen binnen de Koerdische beweging zijn, die als libertair-anarchistisch zijn te duiden. Maar mensen die daarover kritisch zijn, moeten zelf maar eens wat op Rojava googlen en in alle rust naar formele en informele boodschappen kijken.
Dan zie je dat het beeld niet erg eenduidig is en dat er veel uit elkaar lopende opvattingen worden gegeven. Daar komt ook mijn uiteindelijke positieve beeld vandaan: de vrouwen, ontdaan van hun geweren en patroongordels zou je in de Kalverstraat kunnen tegen komen.
Wat de landbouw betreft: het Spaanse rurale anarchisme is mij zeer sympathiek, maar ik twijfel aan de houdbaarheid er van, aan de bestendigheid ervan onder de druk van strijd.
Tenslotte: ook ik heb gedacht aan de vergelijking met Israël. Maar de kernboodschap van het stuk is simpel: ik word een beetje opgewekt van de moderniteit, die vooral door de gelijkheid van vrouwen tot uiting komt. Daarop wordt vrijwel niet ingegaan.
@11: Of een libertaire revolutie door communisten van t boekje. Weet ik, maar toch, iets zegt me…
Er is, zoals ik al zei, een revolutie gaande, niet alleen een burgeroorlog. De YPG aantrekkingskracht op veel mensen. Amerikaanse en Engelse veteranen, rechtse jongens, die geïnspireerd raken en de goeie kant op radicaliseren. Joodse IDF meiden die dezelfde ontwikkeling doormaken. En een economie die op dit idee wordt opgebouwd.
zie:
http://thelionsofrojava.com/index.php/2015/08/04/576/
Iets zegt me….
Naief wellicht, maar dat is een welkome afwisseling na jaren van cynisme. Dus.
Die YPG doet nogal aan media-propaganda zeg…
BBC: https://youtu.be/fKhjJfH0ra4
VICE: https://youtu.be/p2zxlFQxkQ4
RT: https://youtu.be/uqI0a4VgEs8
Vorige week zag ik d’r nog een Chinese drone: https://youtu.be/gjd-fDZcPXI
@3: “Je kunt niet een hele godsdienst afserveren uitsluitend op basis van wat een radikale minderheid in naam van die godsdienst doet“.
Je kunt op zijn minst van de gematigde meerderheid verwachten dat ze radicaal het huidige leerstuk van de jihad schrappen uit hun (islamitische) wet (=sharia). In Australie was zeer onlangs de “Schaf de gewelddadige jihad dag af”. Alle moskeeën daar werden benaderd voor steun. Niet één deed er mee.
Wat bedoel je Morika met afschaffen van een islamitische wet? Kan dat zomaar? Door een of meerdere moskeeën in Australië.
Vragen, vragen, vragen ….
Waarom wordt eigenlijk het woord libertair gebezigd? Wat in Syrisch Koerdistan gebeurt heeft daar weinig mee van doen. Het is eerder een vorm van anrchisme. Het hele idee van communes geleid door burgercommittees met positieve discrimminatie in plaats van absoluut privébezit en het recht van de rijkste zou Toine Manders en consorten een gruwel in het oog zijn.
@17 Anarchisme = Libertair Socialisme. Rojave is gebaseerd op Bookchin’s ideën van Libertair Municipaliteit.