Roemeense regeringspartij keert zich tegen Brussel

ELDERS - Na Polen en Hongarije dreigt nu ook Roemenië in conflict te komen met de EU.

In de aanloop naar de Europese verkiezingen in mei komen er uit de kringen van de Roemeense regeringspartij PSD steeds vaker eurosceptische geluiden. Kritiek op de aanpak van corruptie en tekortkomingen in het functioneren van de rechtsstaat wijst de PSD botweg af. De keuze van het Europese Parlement voor het voormalig hoofd van het Roemeense anti-corruptiebureau DNA Laura Kovesi als kandidaat voor de nieuwe functie van Europees Openbaar Aanklager wordt fel bestreden. Kovesi is inmiddels zelf onderwerp van een strafzaak waarin ze beschuldigd wordt van omkoping, ambtsmisbruik en valse getuigenissen.

De koers van de PSD heeft inmiddels geleid tot problemen in de eigen rangen. Corina Creţu, EU-commissaris voor regionale ontwikkeling heeft haar lidmaatschap opgezegd en staat nu op de lijst van oud-premier Ponta (ex-PSD). Ook Europarlementariërs van de liberale coalitiepartij van de PSD sluiten zich aan bij Ponta’s Pro Romania. PSD-Justitieminister Tudorel Toader, die Kovesi vorig jaar ontsloeg en vervolgens ook nog haar baas Augustin Lazar, heeft nu zelf ook het vertrouwen van zijn partij verloren.

Roemenië, dat op dit moment het wisselende voorzitterschap van de EU vervult, wordt met deze PSD na Polen en Hongarije het derde Oost-Europese zorgenkind voor de EU. En in dit geval met name ook voor de Europese Sociaaldemocraten.

In de aanloop naar het Roemeense voorzitterschap zijn de tekortkomingen bij de bestrijding van corruptie aan de orde geweest. Premier Viorica Dăncilă wilde er niets van weten. Commissievoorzitter Juncker meende dat Roemenië met verbetering van de corruptiebestrijding ook betere resultaten zou kunnen halen als EU-voorzitter. Het algemene beeld is echter dat het land sinds het ontslag van Kovesi en wetswijzigingen die vervolging van corrupte parlementariërs bemoeilijken achteruit is gegaan. Premier Dăncilă wordt daarbij gezien als zetbaas van de eigenlijke leider van de PSD Liviu Dragnea, die zelf het ambt niet kan vervullen omdat hij veroordeeld is vanwege fraude bij de verkiezingen.

Nieuwe partij geweerd

Het Centrale Bureau voor de verkiezingen weigerde vorige week de toelating van een de nieuwe groepering Alliantie 2020, een verbond tussen de partijen van senator Dan Barnas en de voormalige premier Dacian Ciolos. De reden lijkt nogal gezocht: de voorzitters waren niet als zodanig geregistreerd. De nieuwe alliantie veroordeelde het optreden van het verkiezingsbureau in felle bewoordingen: “Institutions that trample fundamental rights become complicit and instruments to establish a totalitarian state.” De Hoge Raad heeft het besluit later ongedaan gemaakt. De Alliantie kan toch meedoen aan de verkiezingen. Maar ook deze affaire zal de wenkbrauwen in Brussel hebben doen fronsen.

De Europese Sociaaldemocraten zitten meer en meer in hun maag met hun Roemeense lid. Het ongenoegen kan er op uitlopen dat de PSD in conflict komt met de andere lidpartijen, zoals het Hongaarse Fidesz van Orbán momenteel onder vuur ligt in de Europese Volkspartij. Volgende week donderdag zal Fidesz naar alle waarschijnlijkheid worden geschorst als lid van de EVP, onder andere op aandrang van het Nederlandse CDA. Dat gaat de EVP straks wel flink wat stemmen kosten. Mogelijk schrikt dit de partij van Frans Timmermans af van een overeenkomstige stap.

Verkiezingsretoriek?

De PSD weert zich op alle mogelijke manieren tegen de kritiek. We zijn pro-Europa, verklaart Dragnea. ‘We zijn voor de vrijheid en we willen niet terug naar tijden van vrees en terreur.’ Maar de partijleiders laten ook weten, zeker tegenover hun eigen achterban, dat ze niet met zich laten spotten. Een gebrek aan respect wordt gepareerd met gepeperde uitspraken richting de Brusselse bureaucratie. Commissievoorzitter Juncker is onlangs door een PSD-parlementslid ‘een bedrieger’ genoemd.

Is het allemaal verkiezingsretoriek, spiegel van binnenlandse politieke tegenstellingen? De PSD dreigt bij de Europese verkiezingen te gaan verliezen volgens voorspellingen van Politico. Ponta, die als premier in het verleden ook wegens corruptie moest aftreden, staat met zijn Pro Romania op winst. Dragnea hekelt de overlopers vanuit de PSD die zich hebben aangesloten bij deze partij ‘van vrijmetselaars en voormalige leden van de geheime politie van het communistische regime’.

De Roemeense kiezers staan intussen letterlijk en figuurlijk in de kou.