Inequality contributes to the deaths of at least 21,300 people each day—or one person every four seconds.
Aldus een nieuw rapport van Oxfam. Extreme ongelijkheid is een vorm van ‘economisch geweld’: beleidskeuzes die structureel de rijkste en machtigste mensen bevoordelen veroorzaken direct leed voor een grote meerderheid van mensen wereldwijd, aldus de onderzoekers, die de schade door ongelijkheid wilden uitdrukken in harde cijfers. Dood door ongelijkheid ontstaat onder meer door honger, slechte toegang tot gezondheidszorg, gender-gebaseerd geweld en de klimaatcrisis.
Het rapport laat ook zien dat de tien rijkste mensen (mannen) tijdens de pandemie hun vermogen hebben verdubbeld, terwijl voor 69 procent van de mensen het inkomen daalde. “If these ten men were to lose 99.999 percent of their wealth tomorrow, they would still be richer than 99 percent of all the people on this planet.”
Reacties (26)
En weer een rapport dat ongelijkheid tot hoofdthema maakt, in plaats van de onderliggende issues. De suggestie wordt zo gewekt dat de doden die vallen door bijvoorbeeld honger, slechte toegang tot gezondheidszorg, genitale verminking etc. voorkomen zouden zijn als we het extra geld van de rijkste der aarden maar aan de armen zouden geven. Maar dat is een verkeerde voorstelling van zaken:
– de economie is geen zero-sum game. Het geld dat naar de rijksten gaat, is niet afgepakt van de armen. De afgelopen decennia zijn namelijk alle inkomensgroepen erop vooruit gegaan, de koek wordt in absolute zin steeds groter.
– geld alleen is zelden genoeg. je hebt ook te maken met bijvoorbeeld gewelddadige conflicten, overheidsbeleid, culturele opvattingen, menselijk gedrag, de natuurlijke omgeving, technologische ontwikkeling.
Je kan vaccins hebben, maar als de bevolking geen prik wil of de infrastructuur ontbreekt om ze toe te dienen, of het land zit midden in een oorlog, dan zit je nog steeds met een lage vaccinatiegraad.
De nogal vet aangezette framing van Oxfam mag wel wat kritischer behandeld worden.
Alles om de feitelijke constateringen te ontwijken. Er overlijden duizenden mensen omdat ze simpelweg niks te eten hebben. Of omdat ze de zorg die ze nodig hebben niet kunnen betalen. Terwijl anderen van gekkigheid niet weten wat ze met hun geld aanmoeten. En er dus een hele hoop menskracht, grondstoffen, ruimte, kennis en onderzoek naar de uitzinnige luxe van die lui gaat, in plaats van naar veel nuttiger doeleinden.
Nee, economie is geen zero-sum game. En het gaat niet alleen om geld. Ik denk ook niet dat Oxfam dat zegt. En dat je er dus maar weer eens wat stropoppen bijhaalt, om de aandacht af te leiden van de onaangename realiteit: dat die extreme rijkdom wel degelijk, op zijn minst voor een deel, ten koste gaat van anderen. De wereldeconomie is namelijk ook niet onbegrensd.
De framing van Oxfam ligt er nogal dik bovenop, dat kan je niet ontkennen. Ze strooien met allerlei cijfers om indruk te maken “21300 people each day! one every four seconds!”, maar zetten dit niet in perspectief. Hoeveel procent is dat van het totaal? Hoeveel procent was dat in het verleden? Wat zijn die 213000 eigenlijk voor mensen? In hoeverre is hun dood echt toe te schrijven aan ‘ongelijkheid’? En wat voor ongelijkheid precies dan? Het gaat over miljardairs en over gendergelijkheid, dat zijn verschillende dingen. Je kan zoals dit rapport doet wel roepen dat landen vrouwen gelijke rechten moeten geven, maar dat is niet iets wat je kan kopen met het geld van Jeff Bezos. En zo worden er nog wel meer zaken in het rapport op een hoop geveegd die goedbeschouwd niet direct iets met elkaar te maken hebben.
In de kern is ongelijkheid niet iets wat op te lossen valt, dat zal er altijd in meer of mindere mate zijn. Dat geldt niet voor armoede, belastingontwijking, CO2 uitstoot, honger en genitale verminking. Dat zijn zaken die we wél kunnen oplossen. Het is dan ook veel beter om gewoon op de problemen zelf te focussen.
En hierdoor heeft Jeff Bezos substantieel bijgedragen aan ongelijkheid in de wereld.
In de kern is die ongelijkheid op te lossen door pakketbezorgers meer loon te geven. Om maar 1 ding te noemen van waar die man allemaal fout zit.
Stop nou eens met het downplayen van misstanden die wel degelijk, al was het maar voor een gedeelte, de wereld zijn uit te helpen. Het zijn geen van god gegeven natuurverschijnselen.
Oh wacht, dat besef je ook (“Dat geldt niet voor armoede, belastingontwijking, CO2 uitstoot, honger en genitale verminking. Dat zijn zaken die we wél kunnen oplossen”).
Had dat “In de kern is ongelijkheid niet iets wat op te lossen valt” dan weg gelaten…
Maar dat is nu juist het punt, ongelijkheid is niet op te lossen. Mensen en hun omstandigheden zijn nu eenmaal verschillend, dus zijn de uitkomsten dat ook. En met ongelijkheid verminderen als doel moet je ook oppassen, dat kan immers ook ‘iedereen arm’ betekenen. Natuurlijk kan grote ongelijkheid een signaal zijn voor het bestaan van problemen, en ik heb er geen problemen mee als dat op die manier gebruikt wordt. Maar in zo’n rapport van Oxfam wordt ongelijkheid zelf tot probleem gemaakt (‘inequality kills’), maar dat is onzuiver.
Neem nou de pakketbezorgers van Amazon. Het probleem hier is dat deze pakketbezorgers heel weinig verdienen. Het probleem is niet het enorme verschil tussen het salaris van Bezos en het salaris van pakketbezorgers. Immers, als Bezos maar twee keer meer zou verdienen dan de pakketbezorgers, is daarmee het probleem opgelost? Nee natuurlijk, de pakketbezorgers verdienen nog steeds even weinig.
Jouw framing ligt er ook heel dik bovenop. Kop in het zand en met een lampje op zoek naar iets dat je degenen die dat niet doen zou kunnen verwijten.
Het simpele feit is dat ongelijkheid bestaat en consequenties heeft. Geld is niet de oorzaak en het is niet het enige dat ertoe doet (ik denk ook niet dat Oxfam dat beweert, dat suggereer jij alleen maar om de boodschapper aan te vallen) maar het is prima geschikt om die ongelijkheid aan af te meten.
(Dit is een reactie op #1.3 en dus niet op mijn eigen #1.2)
In zekere zin wel. Er gaan al sinds de koloniale tijden stromen geld van arme landen naar rijke landen. Het economisch systeem bevoordeelt de rijken, zoals Piketty onder andere duidelijk heeft gemaakt. Wie veel heeft krijgt steeds meer. En zonder veel belasting te hoeven betalen. Ooit was er een tendens om rijkdom via die weg te verdelen met hoge percentages voor de meest vermogenden. Nu zijn er belastingroutes om winst uit Afrika weg te sluizen naar de Maagdeneilanden.
Er is geen enkele reden om naar aanleiding van dit rapport op te komen voor de rijken
Jos,
Door het over “stromen geld” geef je #1 de kans om door te gaan met zijn spelletje. In de kern gaat het bij ongelijkheid niet om geld, maar om schaarste. En hoe die wordt verdeeld. Natuurlijk komt het grotendeels op hetzelfde neer, maar het is niet exact hetzelfde. En sommigen grijpen dat aan om een discussie over ongelijkheid te saboteren.
Wie weinig heeft ook, en dat lijkt me veel belangrijker. Het zero-sum denken zit diep. Nogmaals, de extreme armoede is de afgelopen decennia spectaculair gedaald. De levensverwachting is sterk gestegen. Honger is afgenomen. Toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, electriciteit, schoon water: allemaal gestegen. Dat is het probleem met die focus op ongelijkheid: die enorme brede welvaartsstijging wordt onzichtbaar gemaakt. Het gaat allemaal over het verschil tussen golftop en golfdal, terwijl de rijzende zeespiegel genegeerd wordt.
Ik kom niet op voor de rijken, ik kom op voor de waarheid. Ik wijs er op dat de oorzakelijkheid tussen ongelijkheid en doden die in het rapport wordt gemaakt onzinnig is. Het erge is dat deze framing valse verwachtingen wekt. Alsof de problemen verdwijnen als we de rijken maar meer gaan belasten. Daar los je de wereldproblemen echt niet mee op. Tegelijkertijd wordt aan het oog onttroken dat we juist veel vooruitgang hebben geboekt, en dat er dus hoop is dat er nog meer vooruitgang mogelijk is.
[ Nogmaals, de extreme armoede is de afgelopen decennia spectaculair gedaald. ]
Dus als we de laagst verdienenden iets meer geven en de middenstand opheffen zodat de top 10% er 300% op vooruit gaat, dan is alles ok, toch?
Die middenstander is de melkboer van vroeger die een leuke woning kon huren of kopen en een kleine auto er bij tot zijn pensioen. Die is nu vervangen door een jongere die zich een paar jaar de benen uit het lijf gaat fietsen als zzp’er voor Deliveroo om vervolgens genadeloos gedumpt te worden net als de vakkenvuller bij Albert Heijn die vanwege het minimumloon van zijn leeftijd te duur wordt.
.
[ Nogmaals, de extreme armoede is de afgelopen decennia spectaculair gedaald. ]
Er is zeker vooruitgang geboekt, tot Covid-19 kwam.
Maar je moet, zoals hierboven vermeldt, niet alleen naar de armoedegrens kijken.
Ook daar zijn nuances toe te voegen: “Is die mondiale armoede nu wel zo hard gedaald?”
https://www.rtlnieuws.nl/economie/column/4606366/extreme-armoede-gedaald-rijkdom
.
[ ik kom op voor de waarheid ]
Dan moet je ook kijken waar het geld grotendeels naar toe stroomt, want dat moet ergens vandaan komen, en … spoiler … het komt niet bij de rijken vandaan… Als een Amerikaanse CEO in 1960 vijfhonderdkeer meer verdiende dan de laagstbetaalde in zijn bedrijf en nu vijfduizend keer meer, is zoiets dan ook niet gebeurd met het westen vs de armere landen?
Onze “gouden eeuw” met extravagante excessen als schilderijen van Rembrandt enzo was mogelijk omdat het kapitaal zich bij enkelen verzamelde terwijl een ambachtsman in die tijd minder verdiende dan 200 jaar eerder. Dat gebeurt nu weer.
.
[ Alsof de problemen verdwijnen als we de rijken maar meer gaan belasten ]
Een hele hoop geld blijft in (armere) landen als bigtech normaal belasting zou betalen waar ze winst maken.
Omdat ze dat niet doen zijn de eigenaren van Apple, Facebook en Uber en Amazon e.d zo stinkend rijk.
Een hele hoop geld gaat naar (armere) werknemers als bigtech normale lonen zou betalen waarvan je kunt leven na 40 uur werken.
Omdat ze dat niet doen zijn de eigenaren van Apple, Facebook en Uber en Amazon e.d. zo stinkend rijk.
Zolang ze dat niet doen moeten we rijken maar flink meer gaan belasten. En weer flinke erfbelasting laten betalen.
.
[ Honger is afgenomen ]
Er is zeker vooruitgang geboekt, maar… blijft dat zo?
“Na een jarenlange daling neemt de honger sinds 2015 zelfs weer toe”. En daar komt nu klimaatverandering en Covid-19 bovenop.
https://www.rodekruis.nl/nieuwsbericht/waarom-is-er-zoveel-honger-in-de-wereld/
Die nauncering in het artikel van RTL bestaat uit het verplaatsen van de doelpaaltjes: wat gebeurt er als ik de armoedelijn hoger leg? Wat als ik naar absolute in plaats van relatieve aantallen kijk (daarmee de enorme bevolkingsgroei negerend)? Het is niet dat dit perse fout is, het is juist heel goed om niet op één manier naar armoede te kijken, maar wees wel duidelijk dat je de doelpalen aan het verzetten bent.
De RTL grafieken laten overigens zien hoe robuust en breed de welvaartstijging is, de hogere armoedelijnen dalen immers ook, net als het absolute aantal mensen in armoede. De hogere armoedelijnen dalen wel later en van een hoger niveau dan de ondergrens, precies zoals je zou verwachten: mensen die uit extreme armoede ontsnappen komen immers eerst in de categorie daarboven.
Een grafiek die mooi laat zien dat de welvaartsstijging niet alleen aan de onderkant plaatsvond, is deze:
https://ourworldindata.org/extreme-poverty
Het zero-sum denken zit diep.
Er zijn bijvoorbeeld mensen die denken dat als hier erkende vluchtelingen een woning krijgen, er een woning minder is voor de oorspronkelijke bewoners.
Maar ik dwaal af.
Het zero-sum denken zit diep.
Soms is er wel sprake van een zero sum:
Als in Nederland ruimte gemaakt wordt voor een bedrijventerrein, gaat dat ten koste van een voetbalveld, of landbouwgrond, of een woonwijk, of een golfbaan of een natuurgebied.
En als we de klimaatverandering stoppen willen, zou er wereldwijd een kwotum op fossiele brandstoffen moeten komen.
Dan wordt de verdeling van steenkool een zero-sum game.
Natuurlijk kan de energieproductie ook dan nog verhoogd worden met zonnepanelen en dergelijke, maar het waterstofgas dat in de raket van Jeff Bezos verbruikt wordt voor ruimte-toeristen, wordt niet gebruikt om groen staal te produceren.
(De electriciteit om de het waterstofgas te maken, had ook naar electrische auto’s gekund, natuurlijk).
Economie gaat per definitie over schaarste, en schaars is alles dat niet onbeperkt voorhanden is.
Dus er is altijd een zero-sum game.
(en uiteraard geldt dat ook voor woonruimte, maar die discussie wordt al elders gevoerd).
Het punt is dat die schaarste dynamisch is. Er is op elk moment een beperkte hoeveelheid steenkool op dit moment op de markt, maar als de vraag toeneemt kan er meer gewonnen worden, of we kunnen alternatieve energiebronnen inzetten. Er was sprake even sprake van een beperkte hoeveelheid vaccins, maar inmiddels niet meer.
Bullshit. Schaarste is tot op zekere hoogte dynamisch. Niets is in oneindige hoeveelheden beschikbaar. Schaarste en de verdeling ervan is op elk moment overal op aarde een belangrijke factor in wat er wel en niet mogelijk is. De hele economie is daarop gebaseerd.
Op Twitter een account om te volgen wat dit betreft:
Has Jeff Bezos Decided To End World Hunger?
@HasBezosDecided
Jeff Bezos has a net worth of $200bn. The IFPRI says it would cost $11bn to end world hunger per year. So, has Jeff Bezos decided to end world hunger today?
@ Joop: honger is lang niet alleen een financieel probleem. Net zomin als de zorgproblemen. Die kunnen je ook niet zomaar oplossen door er Miljarden tegen aan te gooien. Denk ook aan onze laatste hongersnood van 1945. Dat was ook niet zozeer een financieel probleem, maar meer dat de distributie helemaal vastliep.
Denk ook aan het chiptekort en de supply-chain issues in deze jaren. Niet zomaar op te lossen.
Blijft wel overeind dat de ongelijkheid pervers is.
Met whataboutism ga je er niet komen. Het grootste deel van honger kan wél met geld worden opgelost
@Joost: dat oplossen is toch heel complex. Geld kan zeker verlichting geven en op veel plaatsen oplossen, maar alle honger? Hoe zorg je dat het geld goed terecht komt?
In Noord Korea bijvoorbeeld.
Twee andere voorbeelden zijn de Holodomor en de Grote sprong voorwaarts (35+ miljoen doden) ‘
Ik zou makkelijk een paar duizend euro op kunnen missen elk jaar, maar ik doe dat niet. Ik wil zeker weten dat dat geld goed terechtkomt. Of is dat mijn smoes om niks te doen?
Ik ben heel benieuwd hoe jij de honger in Jemen met alleen geld wil oplossen.
[ de honger in Jemen ]
[ Noord Korea bijvoorbeeld ]
[ hongersnood van 1945 ]
Schrijnend hoe hard er door jullie gewerkt wordt om uitzonderlijke, onnatuurlijke, niet op vredige vrije markt gebaseerde toestanden op te voeren omdat jullie denken te kunnen aantonen dat honger geen kwestie van geld is.
Vergeten jullie de watersnoodramp van 1953 niet? Toen ongetwijfeld vele gezinnen met honger op het dak van hun huis zaten of op het water ronddobberden?
.
[ Hoe zorg je dat het geld goed terecht komt? ]
Je moet zorgen dat ze een goed loon verdienen, als je geld moet geven ben je te laat.
Bovendien geven wij helemaal geen geld, nee we sturen zakken met graan of rijst o.i.d. en dat geven we gratis weg aan de bevolking. Zodat de lokale boer die nog een paar zakken rijst van zijn mislukte oogst te koop had, die aan de straatstenen niet kwijt kan. Zo heeft hij geen geld voor zaad om te planten en mislukt de oogst het volgende jaar weer.
.
P.S. Wie hadden er wél te eten in de hongerwinter?
Diegenen die hun bontjassen of Perzische tapijten bij de boer of zwarthandelaar tegen voedsel ruilden. Geld dus.
Want de hongerwinter was geen kwestie van mislukte oogst, er was voedsel genoeg. Zoals zo vaak, tot op de dag van vandaag.
Waar nu nog grootschalige honger voorkomt op de wereld heeft dat vaak te maken met ‘uitzonderlijke, onnatuurlijke, niet op vredige vrije markt gebaseerde toestanden’. Er is tegenwoordig wel meer voor nodig dan alleen maar een mislukte oogst. Dat is het punt wat ik wil maken. En een punt dat je zelf ook ziet, getuige je voorbeelden.
Het gaat mij om de redenatie van Joop ‘Bezos heeft 200 miljard, dat is 20 keer het bedrag dat nodig is om 1 jaar de honger de wereld uit te helpen’, simpele oplossing. Maar zo simpel is het niet, want het geld dat Bezos heeft is niet direct in te zetten op de plek waar het iets doet tegen honger. En het is belangrijk dat mensen dat beseffen, en dus dat organisaties als Oxfam dat communiceren en geen valse verwachtingen wekken.
Informatie over ondervoeding:
https://ourworldindata.org/hunger-and-undernourishment
[ grootschalige honger ]
Het gaat niet alleen maar over grootschalige honger.
En Madagaskar kent 41% hongerenden zonder conflict. Mongolië 19%. Botswana 22%. Mauritania 11%. Bolivia 16%.
En zo voorts. Dat zijn structurele tekorten en geen conflicten of natuurrampen.
Dat je niet vandaag even een miljard aan voedsel op de hongerige huisjes kunt droppen snap ik ook wel. Maar de ongelijkheid in waardering voor arbeid drastisch verkleinen kan vandaag al beginnen met salarissen voor een redelijk werkweek waar je van kunt leven.
Wat begrijp je niet aan de opmerking ‘het grootste deel’?
Niet erg geloofwaardig van Oxfam om koffie te drinken met een dubbelzinnige club als WEF, die voor meer dan 50% corporate is en dus 100% enhancers zijn van “economisch geweld”, belastingontduiking en absurde ongelijkheid.
WEF!