Quote du Jour | Bismarck de grote vereniger

“Bismarck was a rationalist, Hitler a romantic nihilist. Bismarck’s essence was his sense of limits and equilibrium; Hitler’s was the absence of measure and rejection of restraint. The idea of conquering Europe would never have come to Bismarck; it was always part of Hitler’s vision. Hitler could never have pronounced Bismarck’s famous dictum that statesmanship consisted of listening carefully to the footsteps of God through history and walking with him a few steps of the way. ”
(Henry Kissinger in zijn recensie van Bismarck: A Life)

Het is nu bijna niet voor te stellen, maar in 1862 bestond Duitsland uit 39 (…) soevereine staatjes. Het was het staatmanschap van Bismarck – het woord genie lijkt hier gewoon op zijn plaats – dat binnen een paar jaar een verenigd Duitsland produceerde. En daarmee ontstond meteen een staat die zo groot en krachtig was dat Duitslands buren door vrees bevangen werden. Er was een regeringsleider van Bismarcks kaliber ( met ‘his sense of limits and equilibrium’) nodig om jarenlang zonder grote schade langs elke politieke klif te zeilen. Achteraf moeten we constateren dat er na Bismarck eigenlijk geen Europese staatslieden van zijn kaliber meer zijn opgestaan én niemand goed met een zo machtig op zichzelf staand Duitsland heeft kunnen omgaan.

Na zijn aftreden zette zich een keten van gebeurtenissen in beweging die uiteindelijk tot de Eerste en Tweede Wereldoorlog leidden. En na de Tweede Wereldoorlog leidde het besef dat een dergelijk oorlogsgeweld ‘nie wieder’ mocht gebeuren tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal die evolueerde tot onze huidige Europese Unie. En we herinneren ons dat toen in 1989 Oost-Duitsland instortte, en de Duitse eenwording voor de deur stond, Frankrijks Mitterand er als de kippen bij was om als prijs voor die eenwording de schepping van één Europese munt te eisen, zodat de Duitsers er nooit in een economische alleingang vandoor konden gaan. Dus doe je portemonnee open en je kijkt naar een historisch bepaald product, iets wat eigenlijk bij Bismarck is begonnen. Zou wat bij Bismarck is begonnen met het einde van de soevereiniteit van 39 Duitse staatjes uiteindelijk kunnen leiden tot nog veel meer einde van soevereiniteit van Europese landen?

Daarnaast lijken alleen al de namen Bismarck en Hitler, met hun zo verschillende associaties, erop te wijzen dat het toch bijzonder belangrijk is wie de regeringschef is van een land. Zelfs in het Nederlandse maaiveld lijkt dat ertoe te doen.