Quote du Jour | Bismarck de grote vereniger

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

SargQdJ09 “Bismarck was a rationalist, Hitler a romantic nihilist. Bismarck’s essence was his sense of limits and equilibrium; Hitler’s was the absence of measure and rejection of restraint. The idea of conquering Europe would never have come to Bismarck; it was always part of Hitler’s vision. Hitler could never have pronounced Bismarck’s famous dictum that statesmanship consisted of listening carefully to the footsteps of God through history and walking with him a few steps of the way. ”
(Henry Kissinger in zijn recensie van Bismarck: A Life)

Het is nu bijna niet voor te stellen, maar in 1862 bestond Duitsland uit 39 (…) soevereine staatjes. Het was het staatmanschap van Bismarck – het woord genie lijkt hier gewoon op zijn plaats – dat binnen een paar jaar een verenigd Duitsland produceerde. En daarmee ontstond meteen een staat die zo groot en krachtig was dat Duitslands buren door vrees bevangen werden. Er was een regeringsleider van Bismarcks kaliber ( met ‘his sense of limits and equilibrium’) nodig om jarenlang zonder grote schade langs elke politieke klif te zeilen. Achteraf moeten we constateren dat er na Bismarck eigenlijk geen Europese staatslieden van zijn kaliber meer zijn opgestaan én niemand goed met een zo machtig op zichzelf staand Duitsland heeft kunnen omgaan.

Na zijn aftreden zette zich een keten van gebeurtenissen in beweging die uiteindelijk tot de Eerste en Tweede Wereldoorlog leidden. En na de Tweede Wereldoorlog leidde het besef dat een dergelijk oorlogsgeweld ‘nie wieder’ mocht gebeuren tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal die evolueerde tot onze huidige Europese Unie. En we herinneren ons dat toen in 1989 Oost-Duitsland instortte, en de Duitse eenwording voor de deur stond, Frankrijks Mitterand er als de kippen bij was om als prijs voor die eenwording de schepping van één Europese munt te eisen, zodat de Duitsers er nooit in een economische alleingang vandoor konden gaan. Dus doe je portemonnee open en je kijkt naar een historisch bepaald product, iets wat eigenlijk bij Bismarck is begonnen. Zou wat bij Bismarck is begonnen met het einde van de soevereiniteit van 39 Duitse staatjes uiteindelijk kunnen leiden tot nog veel meer einde van soevereiniteit van Europese landen?

Daarnaast lijken alleen al de namen Bismarck en Hitler, met hun zo verschillende associaties, erop te wijzen dat het toch bijzonder belangrijk is wie de regeringschef is van een land. Zelfs in het Nederlandse maaiveld lijkt dat ertoe te doen.

Reacties (12)

#1 qwerty

Dit is wel geschiedenis kort door de bocht maal vooruit dan maar, een beetje aandacht voor Bismarck mag.

Wat ontbreekt hier is toch dat hij echt geen lievertje was en dat de eenwording toch niet helemaal vredelievend is verlopen.

  • Volgende discussie
#2 JSK

Daarnaast was Duitsland ook al eerder soort van een politieke unie (denk het Heilige Roomse Rijk), iets wat je van Europa niet kunt zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 cor mol

Terug naar die goeie ouwe tijd toen Bismarck over het bezoek aan het graf van de omgekomen barikadestrijders van de liberale revolutionairen van 1848 aan zijn vrouw Johanna schreef:

»Nicht einmal den Toten konnte ich vergeben, mein Herz war voll Bitterkeit über den Götzendienst mit den Gräbern dieser Verbrecher, wo jede Inschrift auf den Kreuzen von ›Freiheit und Recht‹ prahlt, ein Hohn für Gott und Menschen.«

Die Zeit “Macht geht vor Recht”, http://www.zeit.de/zeit-geschichte/2010/03/Text-Portraet-Bismarck

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Tjerk

Bismarck en de Duitse unificatie is toch de grootste vergissing van de 19e eeuw, of zit ik daar nu ver naast?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

Dat Kissinger vol lof zou zijn was wel te verwachten als Realpolitiker onder elkaar. Toch had Bismarck heus zijn tekortkomingen. Hij voorzag niet dat Duitsland niet in de hand te houden was voor zijn opvolgers. In zekere zin was er een algemeen gebrek aan vooruitblik.

De politieke inrichting van het Keizerrijk was perfect voor de constellatie van 1870 met zichzelf als Kanselier en Wilhelm I als Keizer (die hem een bijna volledig vrije hand gaf), maar ook alleen met die personele bezetting. Zodra Wilhelm I kwam te overlijden ging het eigenlijk al meteen mis. Allereerst was er die Liberale zoon en toen die binnen een paar maanden overleed bleek de kleinzoon (Wilhelm II) veel te wispelturig voor het keizerschap. Omdat de macht over de Kanselier echter bij die zelfde Keizer lag, moest het toen dus wel misgaan. Dat blijkt ook wel, aangezien Wilhelm I (buiten Bismarck) nog 7 Kanseliers erdoor joeg, voor hij zelf de benen naar Nederland nam.

Verder waren Duitslands buurlanden ook terecht door vrees bevangen, want om Duitsland te formeren voerde Bismarck binnen 8 jaar tijd 3 oorlogen met zijn buurlanden (en hij dreigde er tussendoor en later ook nog wel vaker mee). Het is dan ook geen wonder dat men zich tegen Duitsland ging verbinden (hetgeen Duitsland weer tot wantrouwen dreef, met uiteindelijk een rampzalige wapenwedloop tot gevolg).

Tenslotte mag gezegd worden dat als het om de totstandkoming van Duitsland ging, Bismarck de wind mee had. #3 noemt al de revolutie van 1848, die tot doel had van Duitsland één natiestaat te maken. Die sentimenten verdwenen daarna nooit meer en de liberalen waren zelfs bereid om met Bismarck en de Hohenzollerns samen te werken om de eenwording te bereiken (al bleek het eindresultaat niet bepaald hetgeen ze zich hadden voorgesteld).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 KJ

@JSK; Ja, en Italie. En Oostenrijk. Rusland, ook al zo’n politieke unie. Wat is je punt, man.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Karl Kraut

Dat voor Bismarcks staatssocialistische politiek de term ‘Bismarcksisme’ nooit in zwang is geraakt, blijft me toch verbazen. Met het vervullen van sociale verlangens door de staat, ook al was het dan vooral om het nationalisme te bevorderen, werd ook het fundament van de Welfare-Warfare State gelegd—met alle gevolgen van- en nadien in de twintigste eeuw.

Hauptziel von Bismarcks Sozialpolitik war, eine stärkere Staatsbindung zu erzeugen. Die Parteien sollten dabei von ihrer Basis getrennt werden. Bismarck verschleierte sein eigentliches Ziel des Machterhalts dabei keineswegs.[129] Geplant war zunächst nur eine Unfallversicherung, später kamen Versicherungen gegen Krankheit, Invalidität und Altersarmut hinzu. Diese sollten weitgehend staatlich kontrolliert sein – zeitweise sprach Bismarck sogar von Staatssozialismus. Er wollte so „in der großen Masse der Besitzlosen die konservative Gesinnung erzeugen, welche das Gefühl der Pensionsberechtigung mit sich bringt.“[130]

http://de.wikipedia.org/wiki/Otto_von_Bismarck#Sozialgesetzgebung_und_Staatsstreichpl.C3.A4ne

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bismarck

@7: Ik zie dat iets anders. Het komt uit je citaat ook al wel naar voren: Het doel was niet zozeer het bevorderen van het nationalisme, maar eerder machtsbehoud. In dit geval vooral politiek machtsbehoud voor de conservatieven (zijn parlementaire steunbasis). De maatregelen die je noemt hadden voornamelijk tot doel de socialisten (die bijna elke verkiezing meer zetels haalden) de wind uit de zeilen te nemen (na de val van Bismarck liep dit trouwens nog veel meer uit de klauwen).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Cracken

Ooohh, die Bismarck.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 spees

@9 Ik raak ook wat verward door al die Bismarcken hier…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Bismarck

Excuses, maar ik had mijn nick hier net een paar dagen eerder gekozen dan dit artikel verscheen, dus :-p

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Maikel
  • Vorige discussie