ACHTERGROND - Beste Jona,
Dat zijn heel veel vragen die je daar opwerpt. Laat ik in deze eerste reactie maar aansluiten bij het eerste punt dat je maakt. Pseudowetenschap is van alle tijden. Nu heeft iedereen het over de ‘coronawappies’, maar laten we niet vergeten dat schokkende gebeurtenissen altijd aanleiding geven tot het ontstaan van een alternatieve werkelijkheid. Om niet te ver terug te gaan: de moord op Kennedy in 1963 leidde tot een bloeiende samenzweringsindustrie, en na 9/11 gebeurde hetzelfde.
Internet vergroot het fenomeen, maar is niet de oorzaak. In een open samenleving valt daar niets tegen te beginnen, en dat hoeft ook niet, in de meeste gevallen. Of we laten het erbij. Zestig procent van de Amerikanen gelooft dat achter de moord op Kennedy een complot schuil ging; polls omtrent 9/11 tonen een vergelijkbare argwaan. Hier en daar roept iemand dat het vreselijk is, maar eigenlijk maakt niemand die zich daar (nog) echt druk over.
De schadelijke alternatieve werkelijkheid
De vraag is wanneer die ‘alternatieve werkelijkheid’ écht schadelijk is. In het geval van corona lijkt daar sprake van te zijn. De twijfel gezaaid door ‘Viruswaarheid’ (bijgestaan door de traditionele antivaxers) leek de bereidheid om zich te laten vaccineren aan te tasten – en dat terwijl een dergelijke campagne pas effectief kan zijn als de overgrote meerderheid daartoe bereid is. Ik heb echter het vermoeden dat de beweging gedurende de afgelopen maanden aan kracht heeft ingeboet. Inmiddels laten de peilingen zien dat die meerderheid waarschijnlijk wel zal worden gehaald. Nog maar zo’n acht procent zegt dat ze vaccinatie zeker zal weigeren. Dat is te overzien.
De beweging is natuurlijk hevig onder vuur komen te staan, vooral in de main stream media, vooral door columnisten. (Het antwoord daarop was ‘De andere krant’.) Journalisten stortten zich op de vraag ‘waarom mensen zoiets in godsnaam geloven’, medici bleven maar uitleggen hoe het nu eigenlijk zit. Diederik Gommers en Marion Koopmans kregen onlangs nog de Macchiavelliprijs voor het door hun getoonde geduld. Al met al lijkt er sprake te zijn geweest van een effectieve ‘campagne’ om de twijfel terug te dringen. Maar laat ik afsluiten met een paar hieruit voortkomende vragen en opmerkingen waar een volgende auteur wellicht op door kan gaan.
De media en de deskundigen
De rol van de media. Je wijst er zelf al op. Extreme stemmen trekken als vanzelf de aandacht van journalisten. Columnisten krijgen de kans om zich als deskundigen op te werpen en hun morele superioriteit te etaleren, terwijl gewone journalisten hun interesse maskeren door middel van quasiwetenschappelijke stukken over ‘waarom mensen dat geloven’. Pogingen om contact te leggen met de ‘gelovers’ zijn uiterst zeldzaam. Zoiets is vaak al lastig vanwege bovengenoemde neerbuigende aanpak, maar het wordt ook vaak bewust afgewezen door redacties omdat men hen geen podium wil bieden. Oké… maar is het dan wel fair om hen op die neerbuigende manier aan te pakken?
De rol van de deskundigen. Alle lof voor de manier waarop deskundigen in functie zich hebben opgesteld. Daarnaast stel ik voor dat er morele richtlijnen komen voor wie zich als deskundige wil opwerpen. Oud-directeuren, gepensioneerde hoogleraren en leden van niet-verwante professies zouden zich geroepen moeten voelen om over actuele kwesties NIET het woord te nemen en de media te mijden, met name wanneer ze van mening verschillen met de deskundigen die wél verantwoordelijkheid dragen en intensief in de vergadercircuits meedraaien. Terughoudendheid is dan op zijn plaats. Hou die ego’s in bedwang.
Het veronderstelde bedrog
Verder mis ik in de informele ‘campagne’ tegen de twijfel de stem van. De leden van ‘viruswaanzin’ gaan niet gebukt onder een gebrek aan informatie. Alles is beschikbaar. Het gaat om de keuzes die ze maken in de zee van informatie. En die keuzes worden bepaald door emotie. Hun drijfveren kunnen sterk uiteenlopen, maar één ding staat voor hen als een paal boven water: ze worden bedrogen. Door de overheid, door de industrie, en door de deskundigen. Ze nader ‘informeren’, van bovenaf de les lezen, heeft dus totaal geen zin.
Wie iets bij hen wil bereiken, op de korte termijn, moet mikken op de emotie. Zij voelen zich miskend? Oké, maar hoe denken zíj dat de zieken, hun naasten, de nabestaanden en het verplegend personeel zich voelen, wanneer hun ellende zo glashard wordt ontkend? Die stemmen moeten in stelling worden gebracht. Veel meer dan nu gebeurt. Ik vermoed dat alleen deze directe emotionele aanpak effect sorteert.
De rol van de wetenschapper
De rol van de wetenschapper is volgens mij dus (op de korte termijn) beperkt. Bekogelen met wetenschappelijk onderzoek heeft geen zin. (De tegenstander heeft zijn eigen werkelijkheid opgebouwd.) Maar ik denk dat de wetenschap op de langere termijn een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft. Want uiteindelijk draagt het voortbestaan van vele alternatieve werkelijkheden ‘onder de waterlijn’, ook al lijken ze onschuldig, bij aan een gestage erosie van het vertrouwen in de overheid en de wetenschap. Daar ligt een taak voor het onderwijs, voor de media, voor de overheid én voor de wetenschappelijke wereld.
Jona, het gaat hier om grote en belangrijke vragen. Ik hoop dat anderen hier ook hun licht over willen laten schijnen.
Marcel Hulspas
[Nepwetenschap, partijdige geschiedschrijving en kwakzalverij? In de serie “Quack?!” geven diverse auteurs hun visie op deze trends.]
Reacties (32)
Morele richtlijnen voor mensen als ze van mening verschillen met deskundigen? Morele richtlijnen voor mensen die vrij zijn van groepsdruk en carrière-perspectieven omdat ze met pensioen zijn?
Zo van, u zegt nu iets anders dan het heersende narratief vanaf de zijlijn en het hiermee handelt u moreel niet volgens de Pas-richtlijn van 2021. “Het gaat er niet om wat u zegt, maar louter dat het afwijkt van datgene dat de deskundigen vinden maakt het immoreel.”
Marcel is krankzinnig geworden. De hele wereld is krankzinnig geworden, dit kan er ook wel bij.
Nou, nou, wat een grote woorden. Ik heb ook mijn twijfel over die ‘morele richtlijnen’; ik denk dat ik vaak zelf wel kan beoordelen of de gronden waarop iemand zijn standpunt baseert (nog) stevig genoeg zijn. Ik denk echter ook wel eens, zoals Marcel: ‘Hou die ego’s in bedwang’ (als opdracht aan de media). Overigens geldt dat niet alleen voor mensen die hun carrière al hebben afgesloten. Maar ik zou de psychiatrie er niet direct bij halen.
Jona had de betaalmuren al aangestipt. De resultaten van met publieke gelden gefinancierd onderzoek worden particulier uitgebaat. Maar met dat vrijgeven zijn we er nog niet, want een leek kan er vaak niets mee en dan ligt het gevaar van misinterpretatie op de loer. Dan komen we bij de vraag in hoeverre het ook de taak van de wetenschap is, om hun veelal abstracte resultaten uit te leggen, zelfs te interpreteren. Politici en hoge ambtenaren hebben er al de grootste moeite mee, negeren het soms botweg.
Of ze luisteren naar de eerste de beste lobbyist (vaak een oud collega, maar nu in een duurder pak) en kijken daarna niet meer verder.
Dat is iets dat al heel lang, en op allerlei terreinen gebeurt. Het is ooit in de serie Yes Minister prachtig geparodieerd en vervolgens is die serie bij diplomatenopleidingen als lesmateriaal ingezet. Maar met welke accenten?
Het publiek is (nog) niet helemaal gek en het voelt vroeg of laat wel aan zijn water dat het bedonderd wordt. Of men nu op een gasbel, aan een granulaatplas in wording of onder een opvliegroute woont. Direct betrokkenen worden amper gehoord, laat staan dat ze in de besluitvorming mee mogen doen. Inspraakavonden lijken er dan vooral om voldongen feiten erin te masseren.
En zo kalft op allerlei gebieden het vertrouwen af en op het moment dat een overheid het ergens echt nodig heeft, is het er niet meer.
Samengevat: Dat er allerlei onwenselijke ‘denk’richtingen ontstaan, heeft die overheid aan zichzelf te danken. Wie heeft immers die voedingsbodem ervoor gelegd en heeft nagelaten tijdig te wieden?
Over de rol van sociale media een aardig artikel op FTM , waaruit dit citaat van Christiaan Alberdingk Thijm
‘Bedrijven gaan voor rechter spelen. Dat moet als de content onrechtmatig is, maar nu ze dat ook in andere situaties doen brengt dat willekeur met zich mee.’
Goed punt. Want als de overheid b.v. bewezen de grenzen van Schiphol steeds maar opschroeft, elke zoveelste nieuwe landingsbaan een “milieubaan” noemt, en als burgers zelf van een officieel rapport over Lelystad moeten aantonen dat het barstensvol “rekenfouten” zit, waarbij iedereen op z’n klompen aanvoelt dat dat echt geen per ongeluk gemaakte foutjes zijn, hoe kun je dan als burger de overheid nog vertrouwen als het echt menens is in een pandemie. Ik kan me daar wel wat bij voorstellen.
Ik focus hierboven op overheidsleugens over vliegverkeer, maar het geldt op veel fronten. De toeslagenaffaire zal ook niet echt helpen.
De toeslagenaffaire en de bijstandsmoeder geven de keiharde repressie weer tegen weerloze burgers die (per ongeluk) een foutje maken.
Daartegenover staan bedrijven die met een schikking elke vervolging als bedrijf afkopen, laat staan vervolging van personen. Bovendien helpen we ze om legaal hun wereldwijde winsten weg te sluizen naar de plek waar de rijke aandeelhouders er het meest aan overhouden.
Dan volgt de overheid die bewust gegevens achterhoudt, rekent met geheime modellen, nooit wil meten, alleen rekenen, en niet te vervolgen is voor die kwaadaardige opzet.
Dan is Nederland best nog wel een fijn land om in te wonen, maar de scheurtjes en barsten lijken wel steeds groter te worden.
Over de rol van de media schrijft Marcel:
Ik weet niet in welke wereld Marcel leeft, maar mijn waarneming is een heel andere. Media, de talkshows voorop, staan te popelen om charlatans op het schild te hijsen. Liefst in debat met een echte wetenschapper, want dat entertaint zo fijn. Maar niet langer dan een minuut of 10, want dan gaat het de kijker weer vervelen. En daarna moet die kijker zelf maar uitzoeken wie er gelijk had.
En dan hebben we het nog niet over die media die ondertussen helemaal in Muroch-modus staan: De Telegraaf of Elsevier, bijvoorbeeld. Die nemen, als het in in de ideologische boodschap past, allerlei onzin gewoon onweersproken over. En het gaat dan wel over, onder meer, de grootste krant van Nederland. Je kunt dus niet doen alsof dit zich ergens in de marge afspeelt.
En is het fair om onzin onzin te noemen. Wat mij betreft wel. Hoeveel Calimero-gedrag er ook tegenover staat van onzinverkopers en hun aanhang, onzin is en blijft onzin. Wat mij betreft is het juist neerbuigend om mensen niet keihard te waarheid te zeggen als ze bullshit uitslaan en daarin blijven volharden. Ik ga, in mijn eigen vrienden- en kennisenkring, ook niet op mijn knietjes zitten en zeggen dat ik “hun zorgen begrijp” als iemand onzin verkoopt. Dan zeg ik gewoon waarom het onzin is en als er dan geen zinnig tegenargument komt is het klaar. Zo werkt het in de grotemensenwereld nou eenmaal.
Voor mensen die niet willen vaccineren omdat ze er een slecht gevoel bij hebben, maar het niet uit kunnen leggen heb ik meer respect dan voor diegenen die volledig overtuigd maar kennisloos nakakelen dat het “te snel ontwikkeld” is.
Er wordt ook vaak over wappies gesproken, maar de mensen die die wappies voeren met info zijn negen van de tien keer grote leugenaars en weten echt wel wat ze doen.
Iemand als Willem Engel moeten de media ook geen wappie noemen maar gewoon leugenaar, oplichter, volkshetzer o.i.d.
Ik heb het ( duidelijk) niet over talkshows, dat is een aparte vorm van treurnis. En wat je daarna over De Telegraaf cq Elsevier opmerkt, heeft geen betrekking op het onderwerp, Corona. Wat dat laatste betreft gedragen deze beide media zich keurig. Wat moet je anders met zo’n oud lezersbestand…
’Blijf van onze kinderen af!’
Doutzen Kroes noemt coronatest bij kinderen ’diep triest’
Vandaag alweer keurig gedrag: nodeloos aandacht te geven aan onzinverkopers.
https://www.telegraaf.nl/entertainment/681047426/doutzen-kroes-noemt-coronatest-bij-kinderen-diep-triest
Je hebt het over “de media”. Voor zover ik weet zijn talkshows daar gewoon onderdeel van. En ook nog eens een onderdeel waar veel mensen hun informatie vandaan halen.
Ik bekeek je verhaal vanuit de oorspronkelijke vraagstelling van Jona, die niet specifiek over corona gaat. Maar goed, misschien had ik dan inderdaad beter HP/De Tijd als voorbeeld kunnen noemen. Dat schijnt volop aandacht te geven aan allerlei pseudowetenschappelijke nonsens over corona. Je zou ook nog eens de aflevering van Medialogica van een tijdje terug over corona kunnen bekijken. Met daarin een voorbeeld waarin EenVandaag (en ik meen ook De Volkskrant) het niet zo nauw namen met wetenschappelijke nuances, om vervolgens te weigeren zich daarvoor te verantwoorden.
90 tot 95% van het zorgpersoneel laat zich nu blijkbaar vaccineren.
Ik ben benieuwd hoe die reuze ommezwaai tot stand is gekomen.
Eerst was een derde tegen, een derde twijfel en een derde positief.
Is het omdat na honderdduizenden vaccinaties (in het buitenland) de horrorverhalen uitblijven?
Is het de angst voor steeds meer besmettelijkere varianten?
Is het de zichtbare uitputting van het zorgpersoneel?
https://www.rtvnoord.nl/nieuws/778848/UMCG-houdt-vaccin-over-en-moet-dit-teruggeven
Misschien is voor hen de gewenste informatie toch komen bovendrijven. Via interne kanalen of misschien blz tig van de google resultaten.
Want laten we wel zijn: als je een zoekterm intikt omdat je er meer van wilt weten, staan de sites die je het willen verkopen bovenaan.
[ staan de sites die je het willen verkopen bovenaan. ]
Voor de coronacrisis stonden juist antiprikkersites bovenaan bij Google als je iets over vaccins zocht.
Mogelijk heeft Google de algoritmes aangepast of de antiprikkersites worden momenteel ondergesneeuwd door het enorme aantal recente artikelen over vaccinatie in vrijwel alle media.
Keurig geformuleerd: in geval van corona lijkt daar sprake van te zijn.
Inderdaad het lijkt alleen maar zo… blijkt verderop in de alinea.
Net als in de klimaatwetenschap zijn er in de epidemiologie en immunologie ook dissidente wetenschappers, die een afwijkende visie hebben op de pandemie en de mogelijke gevolgen daarvan.
Groepsimmuniteit ontstaat ook natuurlijk zonder vaccinatie. En virussen evolueren natuurlijk van epidemisch tot endemisch. Corona-virussen komen iedere winter terug net zoals de griep. En ieder voorjaar verdwijnen ze weer (nagenoeg) van de radar.
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5204152/corona-griep-winter-terugkomen
De dissidente epidemiologen en immunologen trekken de noodzaak van lockdowns en mondkapjes in twijfel. Willen we dat de dissidenten het zwijgen wordt opgelegd?
[ Willen we dat de dissidenten het zwijgen wordt opgelegd? ]
Zolang ze geen oplossing hebben hoe we dan wél de ziekenhuizen leeg krijgen anders dan met mondkapjes, afstand houden, contacten beperken en zo voorts, moeten ze inderdaad beschaamd zwijgen.
Of erkennen dat ze er niet warm of koud van worden om 100.000 zieken thuis zonder zorg te laten creperen en dood gaan.
“Dissidenten” die ook nog verkondigen dat we met nanochips van Gates worden ingespoten gefinancierd door Soros, moeten in naam van de volksgezondheid opgesloten worden.
Het is best simpel. Niemand die zich aan de wet houdt wordt de mond gesnoerd. Maar al die opgeblazen ego’s hoeven ook niet elk podium te krijgen waar ze in hun narcistische gelijkhebberij recht op menen te hebben. Laat ze lekker in de marge, waar ze thuishoren.
Wetten zijn niet constant en verschillen per land en per regering.
Als jij de wetgever laat bepalen wie de mond gesnoerd wordt, dan zet je ook je eigen vrijheid op het spel.
Je geeft je recht op vrije meningsuiting weg aan de wetgever, wie dat ook moge worden in de toekomst.
Bullshit. Wel eens van democratie gehoord?
Nou ja, dat complotdenkers en wetenschapsontkenners over het algemeen ook niet zo veel op hebben met de democratie is wel bekend. Precies de reden waarom we op moeten passen met die lui.
Democratisch gekozen regeringen kunnen afschuwelijke wetten invoeren.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rassenwetten_van_Neurenberg
Bovendien maakt democratie het mogelijk dat er populisten aan de macht komen, dat wist Plato al.
https://scroll.in/article/943564/does-not-tyranny-spring-from-democracy-how-platos-380-bc-philosophy-is-truer-than-ever-today
En dat is nu precies waar Marcel Hulspas voor pleit.
Als je anderen de macht geeft om rechten in te perken, dan sta je toe dat zelfs jouw rechten ooit ingeperkt zullen worden.
Dus de nazi’s waren een democratisch gekozen regering? Behalve wetenschapsontkenner en complotdenker toon je je nu ook een geschiedvervalser.
En dat is precies wat jij probeert: anderen het recht ontzeggen om niet mee te werken aan het verspreiden van jouw onophoudelijke stroom bullshit. Want jouw soort heeft altijd enkel en alleen oog voor de rechten van zichzelf en de plichten van anderen. En daarom moeten we daarvoor oppassen.
Nog iets: die citaten van Plato en Hulspas hebben niks met elkaar te maken. Begrip tonen voor emoties is totaal iets anders dan ze misbruiken om de macht te grijpen. Het enige dat je maar weer eens bevestigt is je stuitend arrogante desintresse in wat iemand probeert te zeggen. En hoe die arrogantie contrasteert met het deplorabele inhoudelijke niveau van je gezwam.
Ik heb het wel weer gehad met dat gezwam. Dus ik laat het hierbij,
[ Democratisch gekozen regeringen kunnen afschuwelijke wetten invoeren. ]
Dus als je de Rijksdagbrand misbruikt om je politieke tegenstanders in het parlement in de gevangenis te gooien of te vermoorden en dan nieuwe verkiezingen uitschrijft die je “miraculeus” wint, dan ben je een democratisch gekozen regering?
Serieus mijnheer Verbeek?
P.S. ik verwacht geen reactie van u, want “je hebt gelijk, ik zat fout” is iets dat u niet uit uw strot kunt krijgen zoals we hier wel weten.
Hitler had de verkiezingen niet miraculeus gewonnen.
Hij had wel de communistische en sommige socialistische parlementsleden in de gevangenis gegooid, en sommige socialisten geïntimideerd.
Niettemin kreeg hij in het parlement steun van een meerderheid.
Of hij daarmee democratisch aan de macht kwam, vind ik moeilijk te beoordelen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Machtigingswet_(1933)
Of hij al dan niet ooit nog een beetje democratisch is gekozen is niet zo relevant. In 1935 was de nazi-regering absoluut zeker geen democratisch gekozen regering meer.
Ik bedacht met nog hoe typisch het is dat Verbeek gisterenavond binnen een uur de draai maakte van het voor zichzelf opeisen van rechten die je alleen in democratieën hebt naar anti-democratisch gezwam. Het typeert de fanatici die geen feiten of logica nodig hebben om rotsvast overtuigd te blijven van het eigen gelijk.
En, om terug te komen bij het onderwerp van deze draad, Verbeek toont ook weer eens aan dat types als hij niks toe te voegen hebben aan een zinnig debat over een belangrijk en/of interessant onderwerp. Ze verstoren een debat alleen met hun oeverloze herhalingen van dezelfde stupiditeiten en hun obsessie met zichzelf en hun gelijk. Platforms die de gelegenheid willen bieden voor een zinnig debat hebben dus alle reden, en alle recht, om dit soort figuren te weren.
Soms hebben de alternatieven een aantrekkelijk verhaal.
https://youtu.be/ImpIIuwIE6Y
Begrijp me goed, ik wil wel het vaccin, maar ik vind wel dat het filmpje van Tisjeboyjay goed in elkaar zit. Of sluw.
En wat staat er precies in het filmpje waardoor jij vind dat we het zouden moeten bekijken?
Ik dacht dat ik adhd had… Die wapperhandige stuiterknul lijkt me niet iemand die stil zittend zijn vaccinatie afwacht.
Aan de andere kant heb ik hem ook nog geen minuut volgehouden.
Nederlanders moeten hun mond houden over antivaxxers. Al ver voordat ‘social media’ uberhaupt een begrip was, hadden wij hier te lande een enorm contingent antivaxxers: grefo’s en Steiner adepten. Als er ergens ter wereld weer eens de Mazelen uitbrak, kon je er vergif op innemen dat er een connectie bestond met Zutphen of Tholen. Niks geen Facebook voor nodig.
Dus omdat hier al een eeuwigheid een meute christenfundamentalisten rondhangt zou ik niks mogen zeggen over antivaxxers? Waar slaat dat op?
Overigens ontkennen die christenfundamentalisten de wetenschappelijke kennis over vaccins niet. In dat opzicht zijn ze dus zelfs minder irrationeel dan andere antivaxxers. Dat zegt vooral heel veel over die antivaxxers.
‘Wij’ hebben met z’n allen de grefo’s en antroposofen wat dit betreft honderd jaar lang de hand boven het hoofd gehouden. Dus ja, ergens zijn wij allemaal schuldig aan deze mentaliteit.
Onzin. “Wij” hebben grefo’s er regelmatig op gewezen dat ze risico’s nemen voor zichzelf én voor anderen als ze zich niet laten vaccineren. Zoals de antivaxxers daar ook op worden gewezen. En laten de beslissing uiteindelijk aan hen. Omdat het nu eenmaal heel ver gaat om vaccinaties te verplichten.
Gereformeerden en Steiner adepten zijn in feite geen antivaxxers.
Gereformeerden denken dat God bepaalt of je wel of niet ziek wordt en daar mag je geen voorzorgsmaatregelen tegen nemen.
Steiner adepten geloven dat de ziel van een kind ouders uitzoekt om uit geboren te worden. De ziel moet dan nog wel zijn lichaam, dat eerst van zijn ouders afkomstig is, veroveren. Kinderziekten helpen daarbij, vooral als er veel korstjes bij komen kijken.
Antivaxxers geloven in heel andere sprookjes, die vooral door fraudeur Wakefield recentelijk zijn verzonnen, dat vaccins autisme veroorzaken en nog een reeks van aandoeningen.
Dus we hebben het volste recht om antivaxxers ter verantwoording te roepen. Het ligt aan de antivaxxers dat mazelen nog steeds niet is uitgeroeid, niet zozeer aan gelovigen of Steiners.