COLUMN - Is Zwitserland het bewijs dat een liberale wapenwet meer veiligheid kan bieden? Het blijkt van niet.
Vorige week in de kranten: 60 procent van de winkeliers pleit voor het recht een wapen onder hun toonbank te hebben. Twintig procent blijkt dat wapen zelfs al onder de toonbank te hebben liggen. Ook geldtransportbedrijf Brink’s zou zijn medewerkers graag bewapenen.
Hoewel dit soort standpunten door de gevestigde politiek (nog) niet op de agenda wordt gezet, is er duidelijk een verschuiving in de publieke opinie gaande. Bij incidenten waarin burgers het recht in eigen hand namen komt doorgaans veel sympathie los. Met inbrekers heeft niemand medelijden, zelfs een staatssecretaris niet. En wat heeft een wapenverbod voor zin als illegaal wapenbezit mogelijk niet wordt vervolgd?
De argumenten voor een meer liberale wapenwetgeving klinken soms logisch. Als criminelen weten dat winkeliers bewapend zijn, dan bedenken zij zich vast wel twee keer voordat ze een overval plegen, toch? Bovendien houdt een verbod op wapens vooral de mensen tegen die toch wel geneigd zijn zich aan de wet te houden. Een verbod op wapens is dus eigenlijk een ontwapening van de verkeerde mensen.
De tegenargumenten klinken echter net zo logisch. Criminelen zullen heus niet braaf thuis blijven zitten wanneer winkeliers zich bewapenen. Ook zij zullen zich zwaarder bewapenen, en bij een confrontatie eerder schieten. Daarbij valt de wereld niet in te delen in goede en slechte mensen. Wie vandaag een wapen onder zijn toonbank legt om zich te verdedigen, kan morgen op het idee komen het op een verkeerde manier te gebruiken. Of er gebeurt gewoon een dom ongeluk mee, al dan niet veroorzaakt door een verhit hoofd.
Van beide kanten logische redeneringen. Maar welk effect is nou sterker?
De praktijk in de VS lijkt vooral de tegenargumenten te onderstrepen. Gerelateerd naar het aantal bewoners is het aantal vuurwapendoden daar tien keer zo hoog als in Nederland.
Maar in deze discussie krijgen tegenstanders van liberale wapenwetten vroeg of laat altijd dat ene voorbeeld te horen dat de bezwaren lijkt tegen te spreken: Zwitserland. Zwitserland is één van de landen met de meeste wapens in omloop ter wereld. En er gebeurt bijna nooit iets. Zwitsers zijn met die situatie ook dik tevreden.
Een goed voorbeeld?
Nee. Om te beginnen krijgt in Zwitserland iedere man na de vervulling van de dienstplicht een wapen mee naar huis. De bevolking wordt dus actief door de overheid bewapend, en iedere Zwitser krijgt een maandenlange cursus waarin hij onder andere leert met dat wapen om te gaan. Dit is iets heel anders dan zomaar toestaan dat onder iedere counter een doorgeladen wapen ligt.
Mochten we aan de klachten van die winkeliers tegemoet willen komen, dan kan dat kennelijk alleen op een veilige manier door staatswapens te verstrekken, gekoppeld aan een cursus. Maar dat is een vrij dure grap. De vraag is: wat winnen we ermee?
Ja, Zwitserland is een relatief veilig land. Maar dat geldt ook voor Nederland. Het aantal overvallen in Zwitserland en Nederland is ongeveer gelijk, terwijl in Zwitserland ongeveer twee keer zo vaak wordt ingebroken. Opvallend is verder dat het aantal vuurwapendoden in Zwitserland ongeveer twee keer zo hoog* is als in ons land.
De Zwitserse methode van bewapening lijkt kortom een nogal prijzige methode om een situatie te bereiken die zeker niet veiliger is dan die van ons.
* de maandag na het verschijnen van deze column publiceerde Jaap Walhout op deze site een artikel met wat meer cijfers bij dit verhaal. Het blijkt dat in Zwitserland het aantal moorden niet, maar het aantal doden door ongelukken met vuurwapens nog altijd fors veel hoger ligt dan in ons land.
Reacties (9)
Dat de Zwitsers training krijgen en niet zomaar handvuurwapens kunnen kopen maakt een gigantisch verschil. In de VS zou het aantal vuurwapendoden sterk dalen als een training verplicht werd, maar dan komt de aap uit de mouw: Amerikaanse wapenliefhebbers hebben meerdere gezichten. Tegen Nederlanders zullen ze zeggen dat het alleen maar om zelfverdediging tegen criminelen gaat (escalatie is een beter woord dan zelfverdediging want er is natuurlijk geen garantie dat jij als eerste je wapen trekt), maar heel veel van hen vinden het een romantisch idee dat ze ooit in gewapende opstand tegen de overheid kunnen komen en dus willen ze geen trainingen van de overheid of gereguleerd door de overheid.
P.S. de vuurwapendoden statistiek die hier wordt aangehaald laat zien dat er ongeveer evenveel moorden worden gepleegd in Zwitserland als in Nederland, maar dat in Nederland 30% van de moorden met een vuurwapen wordt gepleegd tegenover 60% in Zwitserland. Het lijkt erop dat het enige dat anders is is dat de gebruikelijke gezinsmoord of moord door jaloerse (ex-)partner gewoon wordt gepleegd met een op dat moment beschikbaar wapen (en het slachtoffer zich dus ook niet effectief verdedigt wanneer het slachtoffer in theorie vuurwapens ter beschikking heeft, dit waarschijnlijk omdat de meeste moorden door bekenden gepleegd wordt, vaak familie of partner, die groet je aan de deur niet met je SIG550 in de hand).
Dank voor de aanvulling. Inderdaad, wat je zegt geldt ook voor het aantal zelfmoorden. Grappig: de tegenstand in Zwitserland tegen de liberale wetgeving (dus de mensen die pleitten voor minder vrij wapengebruik) kwam tijdens het referendum met name van de Christelijke hoek en de vrouwenbeweging: inderdaad worden vrouwen in Zwitserlan niet bewapend en dat kan natuurlijk gezien worden als een ongelijke bewapening in de seksestrijd ;).
Ik noem het in dit artikel niet, maar inderdaad, veel mensen die voor een vrije wapenwetgeving zijn doen dit uit zogenaamde ‘libertarische’ motieven.
Het idee dat de overheid de wapens uitdeelt en de mensen ook nog eens opleidt zal die mensen tegen de borst stoten. Maar goed, dan moeten ze ook maar niet op ieder forum met Zwitserland lopen zwaaien, want dan vragen ze erom ;).
Het gaat niet alleen om meer veiligheid, vooral om zelfbeschikking.
Freedom. Vrijheid mag een prijs hebben.
Een vertienvoudiging van het aantal doden door vuurwapens vind je niet te duur?
(De slachtoffers leveren er de vrijheid om te leven voor in. Lekkere winst.)
Hier een genuanceerd stuk over de Amerikaanse situatie.
@4:
En bewijs voor het causale verband tussen aantal beschikbare wapens en het aantal doden is te moeilijk?
Kwam niet van nota bene Michael Moore in Bowling for Columbine het argument dat er in Canada per hoofd van de bevolking evenveel vuurwapens waren dan in de VS, maar het aantal vuurwapendoden er veel lager is?
Er zijn zo veel factoren in het spel zoals (angst-)cultuur, het voorbeeld dat de overheid van een land aan haar bewoners geeft m.b.t. het gebruik van geweld, het verbieden van bepaalde genotsmiddelen, etc, etc. Dan vind ik het helaas vrij plat om alles proberen te verklaren via 1 dimensie als wapenwetgeving.
Doe ik ook niet – zie nu juist dit artikel. Dat gaat juist over die andere factoren.
Maar wat bovenstaande schrijver suggereert is gewoon alles vrijgeven vanwege ‘de vrijheid’, omdat hij de prijs wel wil betalen. Dan vind ik zo een opmerking wel geoorloofd.
Een causaal verband is strikt gezien overigens nooit aan te tonen (z. David Hume). Maar je kan meer landen naast elkaar zetten dan in dit artikel gebeurt, en dan dringt de conclusie dat de vrije beschikbaarheid van wapens ertoe leidt dat ze uiteindelijk ook vaker gebruikt worden wel heel erg op hoor.
@7:
In @4 suggereer je vrij letterlijk dat de vrijheid om wapens te bezitten op zichzelf verantwoordelijk is voor die “vertienvoudiging van het aantal doden door vuurwapens”. Hiermee impliceer je dat het gewicht van andere factoren op vuurwapengeweld gelijk is aan 0. Ik ben zulk plat populisme niet van je gewend ;-)
Ik heb het artikel nu 2 keer gelezen en de enige nuance die ik zie heeft te maken met die door de Zwitserse overheid verplichte cursus. Misschien bekijk ik het verkeerd, maar ik zie zo’n verplichte cursus als onderdeel van wapenwetgeving. Welke factoren anders dan wapenwetgeving worden er belicht?
Dat is nogal wiedes en zal ik niet betwisten. Interessanter is wat de bijdrage is van elk van de mogelijke factoren op het aantal vuurwapendoden. Of simpelweg een kwantificering van “vaker gebruikt worden”. Helaas ben ik nog nooit onderzoeken tegengekomen waar dit goed is uitgezocht (lijkt me overigens ook bizar moeilijk om te doen). Als iemand hiervan op de hoogte is: ik houd me aanbevolen.
@Mo: Ik dacht dat ik boven toch wel redelijk aannemelijk had gemaakt dat het zomaar zonder enige andere toevoeging vrijgeven van vuurwapens problematisch is. Ik kan wel cijfers aan blijven dragen verder, maar deze meneer (of mevrouw) is daar klaarblijkelijk toch niet van onder de indruk. Hij geeft aan dat hij “de prijs” wel wil betalen.
Daartegen helpt geen statistische analyse, maar misschien wel het aanwijzen hoe hoog de prijs kan zijn. Het is het argument dat mijns inziens past bij deze redenering.
Maar dank voor het compliment dat je zegt dat je een kort-door-de-bocht argument niet van me verwacht :).
“Maar ik zie zo’n verplichte cursus als onderdeel van wapenwetgeving.”
Dat is zo, maar het is een zeer wezenlijk verschil in de wetgeving tussen de VS en Zwitserland. Ik heb voor dit artikel ook wel op andere factoren gezocht, maar enige correlatie bij andere factoren is en blijft ver te zoeken. Dit is wél een heel opvallend verschil.
Dat ik dit verder niet heb uitgebouwd tot een overzichtsartikel is omdat ik hier een columnpje over het Zwitserland-argument wilde schrijven. Ik kwam het Zwitserland-argument tegen in een paar discussies en al googelend vond ik tot mijn eigen frustratie geen enkel artikel waarin de specifieke cijfers van criminaliteit van Zwitserland, Nederland (en de VS) nou eens naast elkaar werden gezet. Wel heel veel ‘libertarische’ artikelen waarin de loftrompet over de Zwitserse situatie luid schalt, met de claim dat het in Zwitserland ook zoveel veiliger zou zijn dan hier. En natuurlijk niet het benoemen dat de Zwitserse wapenwetgeving wel heel iets anders is dan wat onze libertarische soortgenoten voor ogen staat.
Welaan dacht ik, dan schrijf ik dat artikeltje maar.
Dat overzichtsartikel zou inderdaad mooi zijn als het er is. Helaas zit dat er voor mij qua tijd niet in om te schrijven. Maar de links die ik plaats moeten al heel wat van de benodigde informatie geven. Dus wellicht dat een (Sargasso)-collega zich uitgenodigd voelt ;).