Het kabinet krijgt de eerste rekeningen van de schuld-en-boetecultuur die zij zelf aanjaagt gepresenteerd. Maar het besef dat het roer fundamenteel om moet wil maar niet komen.
Al anderhalf jaar heeft de schuldenproblematiek volgens Asscher en Klijnsma ‘de hoogste prioriteit‘. Gebakken lucht, want in praktijk blijkt dat er juist minder mensen geholpen worden door schuldhulpverleningstrajecten, en blijkt de schuldhulpverlening zelf hopeloos failliet.
Maar erger is dat Klijnsma en Asscher al die tijd niet konden verzinnen dat hun eigen beleid één van de redenen is dat veel mensen enorme schulden opliepen, en in de meeste gevallen nog onterecht ook. Een vernietigend rapport van de ombudsman afgelopen week wees uit dat de ‘fraudewet’, waarin iedere fout de burger dubbel wordt aangerekend, met name onschuldige mensen treft en de schulden in jaagt.
De neiging om schulden te bestrijden met boetes en administratiekosten verergert in veel gevallen de situatie alleen maar. Maar de overheid heeft nog meer methoden om schulden te stimuleren. Deze zomer luidde de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociale kredietbanken de noodklok, omdat ook het continu veranderen van regels met de toeslagen mensen met onbetaalbare schulden opzadelt.
Een ander groot probleem is het telkens ophogen van het verplichte eigen risico in de zorg. Zorgverzekeraars melden dat het aantal mensen dat dit niet meer kan betalen in twee jaar is vervijfvoudigd. Tegelijkertijd zorgt het systeem van de zorgtoeslagen ervoor dat veel mensen hun zorgpremie niet betalen. Het aantal mensen met een betalingsachterstand neemt ook hier schrikbarend snel toe.
Ondertussen voert de regering een prikkel-beleid voor mensen met een bijstandsuitkering. Wanneer iemand niet aan alle verplichtingen voldoet, wordt hij of zij gekort op de uitkering. Het is niet moeilijk te verzinnen dat ook dit mensen met schulden oplevert. En het sociale vangnet is ondertussen zo een plaag geworden dat veel mensen die er wel aanspraak op zouden kunnen maken er niet eens meer over denken om die steun in de rug aan te vragen.
In ons land heeft inmiddels een kleine vijf procent van alle mensen problematische schulden. Een deel daarvan verdwijnt daarom zelfs totaal van de radar. Eigen schuld dikke bult? Uit bovenstaand blijkt dat in heel veel gevallen die schuld helemaal niet bij de mensen zelf ligt, maar bij de overheid.
Dit kabinet lijkt erop gericht te zijn om zoveel mogelijk mensen de schulden in te jagen. En daar blijkt het verdomd succesvol in te zijn. Ondertussen wordt de leencultuur nog eens aangejaagd door de invoering van een leenstelsel voor studenten. We hebben van de kredietcrisis kennelijk niets geleerd.
Schulden breken mensen. Ze blijven iemand achtervolgen. Ze zijn bovendien de betonrot aan onze samenleving. Mensen met problematische schulden hebben niet alleen zelf een probleem, ook hun schuldeisers hebben een probleem, want die krijgen hun geld niet. En de hele samenleving heeft een probleem, want mensen met een hoge schuldenlast zijn continu afhankelijk van ondersteuning.
Het roer moet echt om. Een schoorvoetende aanpassing van de fraudewet is niet genoeg. Stop met die domme boetecultuur, waardoor schulden onevenredig blijven woekeren. Hervorm daarbij de schuldhulpverlening. Schaf verder dat verplichte eigen risico af, schaf de zorgpremie en zorgtoeslag af, en regel dit via de belastingen. Laat tenslotte het sociale vangnet weer een echt vangnet zijn.
Los van dat onnoemelijk veel leed wordt vermeden, levert dit de samenleving uiteindelijk alleen maar geld op.
Reacties (25)
Me uit het hart gegrepen!
(Behlave het laatste zinnetje dan – maar dat was zeker om de vernietigende aanklacht en het reële perspectief om uit de shitzooi te komen enigszins aantrekkelijk te maken voor degenen die alles wat des mensen is meteen in geld omrekenen?)
En Samson zich maar boos maken, we zijn onder de indruk van ’s mans bevlogenheid of die van Jette, ook zo’n ga-maar-rustig slapen type.
@1: Ik probeer altijd in mijn stukken zoveel mogelijk verschillende belangen te benoemen. Zodoende dat je me hier op Sargasso vaak zal zien inleven in belangengroepen die misschien niet zo voor de hand liggen (bijvoorbeeld werkgevers of mensen die inderdaad alles in geld willen omrekenen). Ik vind dat essentieel, te zoeken naar de overlap in belangen. Dat is mijns inziens waar politiek over dient te gaan.
Veel mensen zien in politiek het zo krachtig mogelijk uiten van de wensen van één belangengroep, en het bagatelliseren of zelfs hekelen van de belangen van andere groepen. Maar dat is niet oplossingsgericht. Ik vind dat dan ook geen politiek, maar populisme.
In dit geval: Het is misschien niet het eerste waar jij je druk over maakt (en ook niet het eerste waar ik me druk over maak), maar het is toch heel prettig dat wanneer een samenleving kwetsbare mensen de schulden injaagt en mensen met schulden als vuil behandelt, deze zichzelf wel tegen komt? Dat hardvochtige schuldeisers uiteindelijk zelf aan het kortste eind trekken?
Ik denk daarbij ook echt dat het zo werkt. Het bewijs daarvoor zit in de links in het artikel.
[ noem het slecht karma ;) ]
Voor meer interessante informatie over schuld: David Graeber, Debt, http://www.bol.com/nl/p/debt/9200000027713655/
Boel plusjes. 1 minnetje voor de karma.
“De overheid dat zijn WIJ”
Wat ik me afvraag is of je als “burger” niet tegen maatregelen kunt demonstreren door eenvoudig te zeggen. “Dit betaal ik niet”.
Voorbeeld: Vorig jaar is de winst van woningcorporaties vermeerderd met 12 miljard (totaal 45 miljard). Dit dankzij de hogere huren. Waarom zouden niet huurders kunnen zeggen (uiteraard massaal) dat ze het niet betalen? Je zou dat bijvoorbeeld kunnen doen met je protest door één keer je huur te storneren. Hetzelfde kun je doen met de ziektekostenverzekering. Wat mankeerde er aan het oude “ziekenfonds”? De verzekeraars verdienen miljarden aan ons, maar wat is het nut? Elke cent die naar die bedrijven/instellingen gaat, gaat niet naar de winkelier in de buurt, die dus minder winst maakt en waardoor er ook minder belasting binnenkomt en waardoor er minder mensen nodig zijn om te werken/produceren.
@2: Dat “boeteprogramma” is van Rutte I. Heeft Samsom/PvdA niks mee te maken.
Ik mis iets over “eigen verantwoordelijkheid”….
Eigen verantwoordelijkheid is geen excuus om het mensen administratief zo moeilijk mogelijk te maken. Wat is er trouwens gebeurd met de verantwoordelijkheid van beleidsmakers en instanties?
Waarom trouwens een minnetje voor de karma?
@10, dat bevreemdt mij ook. Als je als individu een foutje maakt dan is dat Je Eigen Schuld. Je kunt immers best de gehele belastingwetgeving uit je hoofd kennen. Als een professionele organisatie een fout maakt, dan is het nog steeds jouw schuld, want jij had het moeten zien, jij had het moeten melden. Want je kunt niet van een professionele organisatie verwachten dat ze hun werk gewoon goed doen.
@11: Ik wil hierbij wel de aantekening maken als mensen hun werk slecht doen, dat dat weer voor andere mensen extra werk is en dat dus goed is voor de werkgelegenheid.
Zo zie je ook dat mensen die heel verdienen, vaak veel personeel om zich heen hebben omdat ze zelf er niet uitkomen, maar door dat personeel juist goed verdienen, omdat die immers hem/haar goede tips geeft.
(Tip: Ik ben ook een onbenul, dus neem me in dienst. Gegarandeerd dat daardoor de werkloosheid een tikje gaat dalen. Ik ga overigens niet onder de kwart miljoen. Dus als je me niet aanneemt dan ligt het aan jullie zelf omdat je me geen goed inkomen gunt en dat de werkloosheid niet daalt.)
@Inca: Precies. Het gaat erom dat mensen zonder enige bewijslast schuldig verklaard worden, en vervolgens met enorme schulden opgezadeld worden. Interessant is het ook te weten dat de meeste rechtszaken inzake de fraudewet en tegen het UWV en sociale instanties gewonnen worden. De meeste mensen hebben echter de kracht niet dat gevecht aan te gaan. Het is kortom gewoon een kwestie van intimidatie. Met recht heeft het niets te maken.
En met beschaving ook niet.
Dit staat in schril contrast met de administratieve puinzooi bij de meeste van die instellingen. Als een cliënt een fout maakt, termijnen overschrijdt (of als er iets ‘zoek’ raakt), heeft hij een enorm probleem. Bij die instanties worden constant termijnen overschreden, dingen over het hoofd gezien etc. Het cynische is dat dan weer de cliënt een probleem heeft. Ook dit heeft met rechtvaardigheid niets te maken, en ook niet met beschaving.
@3: Klokwerk is het (theoretisch) mogelijk om dit te bereiken: “Schaf verder dat verplichte eigen risico af, schaf de zorgpremie en zorgtoeslag af, en regel dit via de belastingen. ”
Ik heb me destijds verbaasd dat het ingevoerd werd en ervoor had ik nooit gedacht dat het ooit mogelijk zou zijn, maar is het nog terug te draaien? Ik weet dat de SP herinvoering van het “ziekenfonds” wil en dat mag van mij inderdaad zo snel mogelijk, maar als het niet haalbaar is, wat is dan het alternatief dat tenminste een beetje in de richting komt?
Om eerlijk te zijn, ik zelf vind de herinvoering van een ziekenfonds onnodig en ook nog wat gevaren met zich meebrengen. Het kan volgens mij veel eenvoudiger. Naar mijn idee is het makkelijker en beter om gewoon het basispakket flink uit te breiden, zodat de acceptatieplicht geldt voor ook al die ziekten die dan onder het basispakket vallen, het eigen risico af te schaffen en de premie te fiscaliseren. Daar hoeft geen staatsbedrijf voor opgericht te worden. En andersom is de oprichting van een staatsbedrijf geen garantie voor dat die bovenstaande dingen geregeld worden. Volgens mij is het fiscaliseren van de ziektekostenpremie geen SP-standpunt. Zij willen het alleen maar inkomensafhankelijk maken, wat weer een hele hoop administratie met zich mee zal brengen. Ik vraag me af waarom onze politici het nu weer per se zo moeilijk moeten maken. In Duitsland gaat het ook gewoon via de belastingen, waarom hier dan niet?
Enfin, alles valt altijd te veranderen. Het gaat natuurlijk om het politieke draagvlak voor een verandering. Ik denk dat de maatregelen die ik beschrijf op zich een breder draagvlak hebben dan heroprichting van een ziekenfonds, al is het alleen maar omdat het veel sneller is te realiseren en veel minder geld kost om het in te voeren. Maar ik moet ook zo reëel zijn om toe te geven dat de politieke tendens tegenwoordig precies de tegengestelde kant op gaat. Het ER wordt juist verhoogd.
@15: Ik had “ziekenfonds” met opzet tussen aanhalingsteken gezet om slechts de vorm aan te geven. Dus iets als het ziekenfonds destijds. (Je had toen verplicht verzekerden en vrijwillig verzekerden o.a.)
Als je je niet een staatsbedrijf voorstelt, hoe stel je het dan voor?
Hoe gaat het in Duitsland in z’n werk?
Ik snap niks van het nut van al die bedrijven die allemaal claimen voordeliger te zijn waarbij er ook nog eentje bij zit die nog goedkoper is dan alle anderen omdat die zich richt op hoogopgeleid personeel. Dus mensen die in de regel behoorlijk wat meer verdienen.
Ik begin er een beetje gek van te worden en daarbij zit ook ook nog eens met het probleem dat ik niet zeker weet of ik daartegen wel verzekerd ben.
Ik zie in al die bedrijven geen enkel economisch belang. Immers het geld wat je aan zo’n bedrijf kwijt bent, komt niet terecht bij de “consumenten-economie”, dus bij de gewone bedrijven. Daarom vind ik het ook zo idioot dat de thuiszorg gekort wordt. Daarmee creëer je extra werkloosheid die je toch wel moet dekken als overheid met een uitkering. Als je dat laat of niet “hoeft” te doen, dan heb je de winkelier op de hoek er mee te pakken.
Het voordeel van het Duitse systeem is dat de zorgpremie gewoon een percentage van het loon is dat volgens mij gewoon met de belastingopgave mee gaat. Het nadeel is dat de particuliere zorg voor mensen met een laag inkomen onbetaalbaar is.
Begrijp me niet verkeerd, als we nog steeds een ziekenfonds hadden, dan zou ik niet voor privatiseren zijn. Mijn punt is alleen dat wie de administratie uitvoert op zich gewoon niet zo belangrijk is, en dat dit aan een overheidsinstantie gunnen voor een deel dezelfde en ook weer andere gevaren met zich meebrengt. Het gevaar van een staatsbedrijf is dat het een soort UWV wordt, met dezelfde baggerservice en de peststrategieën, tot en met de kantoren met de gouden kranen aan toe, en zeker als het ook nog eens alle gegevens van de belastingdienst moet inlezen om de juiste premie te berekenen vooral een grote poel van werkgelegenheid voor projectmanagers. Sowieso is zo een bedrijf oprichten nogal een reorganisatie, en als ik zie hoe het met de decentralisatie en de belastingdienst loopt, zou ik als ik in de regering zat nu niet zo graag die klus op mij nemen. Ik zou het daarentegen veel simpeler aanpakken door de verzekeraars gewoon de verzekeraars te laten, maar ze wel heel andere regels op te leggen, zoals:
– veel groter basispakket
– acceptatieplicht uiteraard handhaven
– vrije artsenkeuze in alle verzekeringen afdwingen
– premie fiscaliseren (dus ook einde zorgtoeslag)
– eigen risico afschaffen (ook het vrijwillige ER trouwens)
– loonplafond bij zorgverzekeraars
– niet alleen minimumeisen maar ook maximumeisen aan reserves bij zorgverzekeraars
– reclame verbieden: kiezen doe je via sites die hun onafhankelijkheid moeten garanderen
– dus ook geen doelgroepenbeleid (wat officieel sowieso al verboden is, wat gebeurt is ‘zachte manipulatie’ via reclame)
Dat kan binnen een kabinetsperiode redelijk eenvoudig en risicoloos geregeld worden naar mijn idee, en volgens mij is daar ook makkelijker politiek draagvlak voor te vinden dan voor het herinrichten van de hele sector. Volgens mij hebben de Zwitsers een systeem dat een heel eind die richting op gaat.
@9: “Ik mis iets over “eigen verantwoordelijkheid”….”
Dit zijn van die onzin dingen. Niemand wordt expres ziek.
Sport is gezond, maar sportblessures kosten dik over een miljard.
Roken is ongezond, maar aan accijns wordt er meer binnengehaald dan de “reparatie” van de rokers kosten en bovendien gaan ze eerder dood. (Ik heb ooit terminaal kanker gehad en had berekend dat m’n vroegtijdig verscheiden de staat en verzekeraars makkelijk een half miljoen zou besparen. Toen ik de belastingdienst vroeg om m’n familie al voor m’n dood een pleziertje te gunnen door 125.000 te doneren, werd dat geweigerd. Toen ben ik ik dus maar niet dood gegaan. Ik ben niet gek!)
@17: d’r wordt gedaan alsof die ziektekosten iets zijn wat iedere nederlander kan overkomen. Dat is niet zo. De meeste mensen hebben nauwelijks ziektekosten. Kosten zitten ‘m vooral in:
-de laatste paar jaar voor je doodgaat, als je gaat kwakkelen of als je een enge ziekte krijgt en de medische sector alles uit de kast trekt om je nog een paar extra maanden te geven. Natuurlijk, je kunt kanker overleven na een operatie. Maar als je op je 75e longkanker krijgt, dan weet je het ook wel.
-zwangerschap. Kinderen op de wereld zetten is een dure grap, zeker met de tendens om dat steeds vaker in het ziekenhuis te doen (‘want dan is alle zorg bijdehand als het fout gaat/te lang duurt’)
-de 1-2% pechvogels met een chronische ziekte.
-en dan natuurlijk waar mensen eigenlijk een zorgverzekering voor denken af te sluiten: als je zelf een ongeluk krijgt of iets ander duur medisch.
Als mensen het hebben over ‘de onbetaalbaarheid van de zorg’, dan zit ‘m dat vooral in dat eerste, omdat er steeds meer ouderen zijn (die in vroeger tijden ook allemaal een rollator vergoed kregen, etc.). Voor een ander deel zit dat ‘m erin dat er ‘steeds meer mogelijk is’, en de kwaliteit van de zorg omhoog gaat. Vroeger was een MRI een luxeding; nu is ’t een standaardapparaat. Maar zo’n ding wordt natuurlijk wel gebruikt, en gedeclareerd.
oud stukje van het cpb hierover, plus een update (met extragratis commentaar van Marcel Canoy op economie.nl).
@17: Ik begrijp niet goed wat het nut van al die bedrijven is. Het gaat om een zeer belangrijke en onmisbare basisvoorziening, waar iedereen evenveel recht op heeft.
Het doet me er momenteel een beetje aan denken alsof je bijvoorbeeld iets krijgt als: “Moet u naar Maastricht? Neem onze route Fraai-X en ontvang tijdens de rit bonuspunten die u bij een volgende bezoek aan onze weg kunt inruilen door gratis gebruik te maken van een afslag die u naar een restaurant midden in het bos brengt, waar u tegen schappelijke prijzen u heerlijk vol kunt eten”.
Je schreef “Het nadeel is dat de particuliere zorg voor mensen met een laag inkomen onbetaalbaar is. ”
Inderdaad en dan zorgt de verzekering ervoor dat die toch geheel bereikbaar is, maar dat mensen met een hoog inkomen eventueel bijbetalen, maar dat kan je ook laten omdat je immers al meer aan belasting betaald.
Het moet toch mogelijk zijn om alles gewoon via de belasting te regelen, eventueel ondergebracht bij één particulier bedrijf zoals de NS inmiddels is.
Als je gebruik maakt van de NS dan krijg je soms ook je reiskosten terug. (Je zou dat ook anders kunnen regelen door altijd gratis openbaar vervoer beschikbaar te stellen, maar dat is een andere discussie, die nu niet opportuun is)
@20: Wat die vergrijzing betreft heb ik al lang een oplossing gevonden. Heel simpel. Gratis kleurshampoo verstrekken en geen anticonceptiemiddelen meer in de verzekering.
De NS is toch niet zo een succesverhaal? De ellende van die één-keuzemodellen is dat als zo een organisatie er een zooitje van maakt (enorme wachtlijsten, bulken van de administratieve fouten), je niet naar een ander kan gaan. Ik zou zelf zeggen: laat die keuzevrijheid nu maar lekker zo zijn, maar voer al die beperkingen die ik noem wel gewoon in. Combineer je het beste van twee werelden, toch?
@23: Nee, zo bedoelde ik het ook niet. Ik vond en vind het nog steeds idioot, maar het ging me er om dat jij (terecht) er op wees dat als de overheid het regelt dat het vaak ook een puinhoop wordt. Dus als je dit niet wil dan moet je iets anders verzinnen. Maar de NS is inderdaad bepaald geen groots voorbeeld. Echter je kan het wel als voorbeeld nemen hoe het dus níet moet.
Daar is dat een heel goed voorbeeld voor ;).