Veel te doen deze week over het samenspel tussen de politiek en de pers. De presentatie van een boek van twee mensen die het perscircus op het binnenhof een jaartje gevolgd hebben, was de aanleiding. Kamervoorzitter Gerdi Verbeet gaf haar visie tijdens de Lunshoflezing.
Het vervolg richtte zich op het heen en weer wijzen tussen pers en politiek.
Aan de hand van de toespraak van Gerdi Verbeet wil ik duidelijk maken dat daar beide partijen een essentiële fout maken.
Maar eerst wat citaten uit de toespraak.
‘..Cronkite zo: “This democracy cannot function without a reasonably well-informed electorate. That´s why honest, objective and meticulous reporting is vital to our democracy.” ‘
‘Als we dan kijken naar de twee partijen Parlement en Journalistiek, dan constateer ik dat de Journalistiek op het terrein van de zelfreflectie een achterstand heeft op het Parlement.‘
‘Het is jammer dat er geen medium meer is dat nog gewoon verslag doet van debatten in de Kamer. Nog voordat er één minuut spreektijd is geweest, staat de uitslag van het debat al vast – en het is al uitgezonden ook.‘
‘Sterker nog: die de burger iets heel belangrijks onthouden. Namelijk het antwoord op de vraag: wat is er vandaag nou precies gebeurd in Den Haag?‘
‘Voor het antwoord op die vraag heb je journalisten nodig die verslag doen – en dan ook nog met enig historisch besef en veel kennis van zaken. Zodat de kijker of lezer ook kan begrijpen wat er gebeurt, want dat vergt soms wel enige uitleg.‘
‘Democratie kan niet functioneren zonder een goed geïnformeerd electoraat.‘
‘Het mag niet zo zijn dat burgers door dat gebrek aan informatie hun vertrouwen in de politiek verliezen, of in de democratie als staatsvorm. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de politiek en de pers.‘
Ik neem aan dat nu wel duidelijk is wat het probleem is in deze hele discussie. De burger is hier de passieve, domme en afhankelijke partij. De politiek is ingewikkeld en de pers mag het uitleggen en duiden.
Om twee redenen kan ik me hier weer verschrikkelijk over opwinden. Ten eerste het gebrek aan wil van de politiek zelf om hun werk toegankelijker te maken voor de burger. En ten tweede vanwege de ronduit beledigende houding naar het eigen electoraat. Waarom zou een groot deel van de burgers niet zelf in staat zijn om de politiek te volgen? We leven in de 21ste eeuw hoor.
Met zo’n houding zorg je vanzelf voor een kloof. Terwijl er toch niet zoveel voor nodig is om de burgers volledige en directe toegang tot alle informatie en personen te geven. Het is meer een kwestie van houding dan van mogelijkheden dat dit nog steeds niet helemaal het geval is.
Het mooie doekje voor het bloeden van Gerdi Verbeet in de vorm van dagelijkse samenvattingen van de debatten kan niet verhullen dat de rest van de toegang tot de informatie nog steeds beroerd is. Probeer hetzelfde verslag twee maanden later nog maar eens te vinden. Of de bijbehorende stemming. Het is nog steeds niet mogelijk.
De Tweede Kamer werkt intern inmiddels op Parlis. Al veel vriendelijker dan waar de burger het nu mee moet doen, Parlando. Maar echt haast maakt de Tweede Kamer niet met het ontsluiten van het nieuwe systeem. Technisch niet de grootste uitdaging.
Maar dit terzijde. Het is toch jammer om te constateren dat het woord “politiek-publicitair complex” van het boek aan het begin genoemd, inderdaad een goede omschrijving is van het blok waar je als burger tegen aan loopt. En dat terwijl democratie toch over ons gaat. Mogen we daar dan in vredesnaam ook zelf over meepraten, ja?
Reacties (38)
@Steeph: ik lees dit toch wat anders dan jij. Op zich heeft Verbeet namelijk een punt: burgers worden slecht geïnformeerd over de politiek, en de parlementaire pers heeft daar een belangrijke rol in. Dat moet je haar toch nageven.
Je wordt om twee redenen witheet. De eerste reden kan ik inkomen: Verbeet gaat niet in op de rol die het parlement zelf kan spelen hierin, en de steken die ze daarin laat vallen. Dit is een minpuntje, maar dit doet niets af aan de terechtheid van haar kritiek op de pers.
De tweede reden vind ik vreemd: dat doet niet terzake. Ofwel er is een probleem (het publiek wordt slecht geïnformeerd over de politiek), ofwel er is geen probleem (een groot deel van de burgers is in staat zelf de politiek te volgen). Ik denk dat dit een terecht probleem is, en als je daarvoor over de ‘burgers’ moet praten als leidend voorwerp, dan is dat niet erg.
Tot slot: de oplossing van dit probleem hoeft niet persé van traditionele pers of parlement te komen. Het kan ook komen van de mondige burgers/nieuwe media. Dit gaat ook over jou: in wezen doe je hetzelfde als Verbeet: in plaats van te klagen over parlement kan je ook zelf er iets aan doen!
Nou doe je dat ook. Maar het is niet zo dat het parlement niets doet hieraan; jij vindt het te weinig en te traag, maar het probleem staat wel degelijk op de agenda.
In een vlaag van zelfreflectie kwam mevrouw Verbeet tot de conclusie dat de incompetentie van het electoraat niet aan de politiek lag, maar aan de journalistiek.
Wat mevrouw Verbeet eigenlijk impliceert met haar drogredenering is dat de journalistiek zich (nog meer) moet gedragen als het afgerichte instrument om de boodschap te brengen die de politiek wenst.
Maar de journalistiek is geen variabele in de berekening:
‘Incompetente politiek + incompetent electoraat = failliet democratie.’
Als Verbeet stelt: Democratie kan niet functioneren zonder een goed geïnformeerd electoraat, dan mag ze iedereen aanwijzen die de informatie frustreerd.
Maar dan ook iedereen en niet alleen de pers het in de schoenen schuiven, waarvan bekends verondersteld mag worden, dat elke krant of omroep de vrijheid heeft de informatie te kleuren.
Wil een kiezer daaromheen, waar haalt-ie dan zo betrouwbaar mogelijke info vandaan?
Ik vind dat Steeph een uitstekend punt heeft, waar eigenlijk niets op af te dingen is.
Eerst het journaille afschilderen als zelfreflectieloos, dan handig één citaat van één journalist uit één opiniestuk kiezen dat toevallig journalisten afschildert als bevooroordeelde sensatie zoekers, onderwijl stellen dat het parlement het veel beter doet om vervolgens te stellen dat je dat je geen kwaliteitsoordeel zal geven. Dingdong Gerdi, ga direct naar de gevangenis, indien u langs start komt….
Wel heeft ze op pagina vier een punt over vervlakking, volgens mij is dat de schuld van internet waarin in eerste veel belangrijker is geworden dan beste. Vroeger hadden redacties nog een hele avond om af te wegen wat er nu eigenlijk gebeurd was, tegenwoordig is binnen 5 minuten de toon gezet en de rest is een echo van oud nieuws. Huidig gezelschap natuurlijk uitgezonderd.
Ze klaagt over te snelle wisseling van personen waarmee een collectief geheugen verdwijnt. Inderdaad Steeph, dat is makkelijk op te lossen door alle transcripties uit het verleden inclusief stemming makkelijk toegankelijk te maken. Dat gedeelte is overigens ook nogal doorspekt van een verlangen naar een oude ons kent ons cultuur, alsof ze het collectieve geheugen niet kwijt wil maar een oplossing wel makkelijk controleerbaar moet blijven door het in beperkte kring te houden. Tja, Je moet wat met al die flipflops.
Daarnaast legt ze inderdaad zo’n beetje de volledige oorzaak bij het journaille, als of het dwarsbomen van onderzoeken en het regisseren van interviews daar niets mee te maken heeft. Om van al die Kay van de Linde’s die om de fracties heen lopen nog maar te zwijgen. Nee Gerdi wegens gebrek aan zelfreflectie en de domvolk hypothese een vijfje, ik heb je c.v. bekeken, daar zal je wel aan gewend zijn.
Ik ben het met Cerridwen eens. De parlementaire pers is te hyperig, maar de politieke is hier medeverantwoordelijk voor. Of zelfs wel in de eerste plaats. Na Fortuyn is er zo op populisme ingezet dat argumentatie er niet meer toe doet. Daar maken de Wildersen zich schuldig aan, maar ook de traditionele partijen, die zich maar al te graag lenen voor een potje populair doen, maar een stevig debat in de publiciteit liefst uit de weg gaan.
Om te beginnen zouden ze eens moeten afspreken alleen nog in serieuze programma’s te verschijnen. Geen Jakhalzen, geen CQC, alleen programma die ergens over gaan.
@Eric: Jij hebt al een concept in je hoofd van hoe het zou moeten gaan. Leuk. Wat is een concreet voorbeeld van een ‘stevig debat in de publiciteit’ volgens jou?
Als onderwijzers niet kunnen rekenen en kinderen niet leren om begrijpend te kunnen lezen, als ROC’s en HBO-opleidingen tijdverdrijf zijn inplaats van opleiding, is het dan verbazingwekkend dat verslaggevers geen verslag kunnen geven?
Als je goed geinformeerd wil zijn heb je meer aan internet dan aan krant en TV.
Journalistiek is geen ambacht meer, maar een speeltuin voor personality’s
Sargasso redactie nu live op Belgische radio http://streaming.radiocentraal.org/
Politiek is wel belangrijk, maar godzijdank ook niet weer zodanig, dat we daar dagelijks mee geconfronteerd zouden moeten worden. Dit land is redelijk ‘af’. Laat de wetgever in godsnaam niet al te vaak samenkomen: wetten zijn een teken van zwakte. Hoe minder aandacht ze genieten en macht ze hebben, hoe beter een samenleving is. Politici moeten, net als heel veel beroepsgroepen, streven naar overbodigheid. Een reden voor lage beloning, en weinig ‘exposure’.
Cerridwen zegt het goed volgens mij. Gerdi Verbeet is bovendien erg voorzichtig: ze stelt dat de kritiek evenzeer van toepassing is op de politiek.
In plaats van schelden op Verbeet, is het zinvoller om haar kritiek te bekijken. Ik heb het stuk gelezen en vond het helemaal niet zo slecht.
Kookpunt: een debat waar niet de enige vraag achteraf is “wie heeft er gewonnen?” Debatten zoals die bijvoorbeeld plaatsvonden in een programma als De Achterkant Van Het Gelijk. Maar populisme en de terreur van de opiniepeilingen maken elk debat meteen een make-or-break-debat. Wat is er mis met een verschil van inzicht dat ook in een discussie overeind blijft? Maar nee, ze lopen allemaal om het hardst “het volk”, “de hardwerkende Nederlander”, “de mensen in de straat” en de vrijheid van meningsuiting te claimen, waarbij de inhoud volstrekt ondergeschikt is aan wie er na afloop van de uitzending 2 procentpunten gestegen is.
Politici hebben hard meegewerkt aan de debilisering van het debat en moeten nu constateren dat er geen weg terug is…
Politici willen natuurlijk graag verbergen dat ze veel onderwerpen helemaal niet begrijpen.
Ze leven in een zelf gecreerde werkelijkheid.
Die meestal nog door ambtenaren onderhouden wordt ook.
Politici produceren uit zichzelf heel veel gezwets. Geen wonder dat zelfs goedwillende journalisten daar geen goed verhaal van kunnen maken.
Politici die de echte antwoorden niet weten, zouden volledig genegeerd moeten worden door de pers.
Of de eervolle vermelding moeten krijgen” “op de vraag… moest de het kamerlid … het antwoord schuldig blijven.”
De media zouden hun corrigerende macht dus veel meer moeten benutten.
Maar helaas zijn er ook te vaak journalisten die de goede vragen niet weten?
Of ze durven of zijn niet in staat de onzin te herkennen.
Ik heb mijn oordeel, mijn geïnformeerde mening, over dit onderwerp al uitgebreid geformuleerd in een boeklogje over Frits Bloemendaal’s boek De communicatieoorlog.
http://boeklog.info/2009/06/07/communicatieoorlog/
[Redactie: Link naar boek bij bol.com]
@MaxM
“Wel heeft ze op pagina vier een punt over vervlakking, volgens mij is dat de schuld van internet waarin in eerste veel belangrijker is geworden dan beste. Vroeger hadden redacties nog een hele avond om af te wegen wat er nu eigenlijk gebeurd was, tegenwoordig is binnen 5 minuten de toon gezet en de rest is een echo van oud nieuws.”
Je bedoeld toch zeker dat op het internet alle meningen de ruimte krijgen en het nieuws uit alle kanten belicht wordt? Als het vervlakt dan kiezen mensen daar toch zelf voor? Jij kiest waar je je nieuws vandaan haalt. En het gezeik van politici dat weblogs alleen maar onzin verkopen is toch echt wel lachwekkend te noemen.
Komop zeg, kranten gaan niet voor niks failliet. Het oude media model is uitgespeeld. Tijd voor een decentrale vrije aanpak van de media.
“Terwijl democratie toch over ons gaat. Mogen we daar dan in vredesnaam ook zelf over meepraten, ja?”
Liever niet Steeph, liever niet. Beter is het uw mond te houden en rustig te gaan slapen terwijl de roverheid u de zakken leegschud.
Neem nou de AOW verhoging, de kilometerheffing, of de terugtrekking uit Afghanistan.
Mag de bevolking daarover’meepraten’? Je mag nog net blij zijn dat je niet ‘snachts in alle stilte wordt opgehaald, zo ver is het al in dit verdoemde land.
Onze parlementaire pers kent maar één kritische geest en dat is de relatieve buitenstaander Peter Middendorp. Voor de rest kan wat mij betreft de gehele parlementaire pers en de Tweede Kamer worden afgeschaft; enkel klein bier – spek en bonen.
De aantoonbare doodzonde en het overlijden van ons parlement en het parlementaire journaille kwam akelig naar voren in de kwestie: ‘Goldstone rapport’. De Israelische media berichten dat ’s middags voor de stemming in de VN, de Israelische premier Nethanyahu met Maxime Verhagen heeft gebeld en dat Verhagen onze diplomaten bij de VN direct opdracht had gegeven om tegen het rapport te stemmen. Wij hebben daarover in onze media niets over kunnen lezen? Wij kregen hier te lezen dat Verhagen tegenstemde omdat het rapport eenzijdig tegen Israel zou zijn…wat het absoluut niet is. Klakkeloos en niets meer dan klakkeloos dus, worden de meningen van ministers als feiten aan het lezersvolk gepresenteerd?
Dan kan het nog gekker: in de afgelopen week riep Maxime Verhagen op om een Israelisch – Palestijns onderzoek naar vermeende oorlogsmisdaden. De stoethaspels van onze parlementaire pers berichten dat keurig naar de Nederlandse lezer. Maar kon er dan niet minimaal één van die journalistieke stoethaspels met de vraag komen: ‘Meneer Verhagen er is al een breed en degelijk onderzoek afgerond door meneer Goldstone, want mankeert er nu precies inhoudelijk aan, noem dan eens wat feiten en waarom zou er een nieuw onderzoek moeten komen, terwijl er al een dijk van een rapport ligt?’
Kortom: de Nederlandse massamedia, die toch ook wel enige toezicht zou kunnen of moeten houden op ons politieke systeem, is reeds overleden. Wèl dikke koppen als VVD’er van Baalen uit Nicaragua is gegooid? Wat mij betreft gooien we hier ook enige parlementariërs het land uit. En om hun koffers vol vuile was te dragen, sturen we de parlementaire pers wel mee, want die zijn daarin immers zeer ervaren. Opgeruimd staat netjes.
@12 vergeet niet dat politici ook maar mensen zijn en niets menselijks hen vreemd is. De vraag moet zijn: hoe zorg je er voor dat die menselijkheid zichtbaar wordt gemaakt.
Dat gebeurt nu vaak niet volgens Verbeet omdat in de media politiek op een hijgerig toontje wordt verslagen, als was het een voetbalwedstrijd – en dan is winnen of verliezen het enige dat telt.
Journalisten zijn overigens ook maar mensen die een boterham moeten verdienen. Zij denken daarom aan de kijkcijfers. Met saaiheid trek je namelijk geen kijkers.
Verbeet citeert terecht Walter Cronkite:
“What happened today? is replaced
with who won today?”
Die hitserigheid zorgt er bovendien voor dat iedereen heel opgefokt over de politiek praat. Volgens mij heeft Verbeet hier een goed punt.
@17 Koekebakker
Als politici willen,kunnen ze best benadrukken waarom ze een saai onderwerp heel belangrijk vinden.
Hun eigen menselijke motivatie daarachter zichtbaar maken.
Volgens mij doen ze dat al vaak, maar meer om hun eigen materie onwetendheid te maskeren.
Maar je hebt gelijk, zowel politici als journalisten hebben een verantwoordelijkheid.
Mijn advies aan Verbeet en de kamer.
Stel een eigen parlementaire redactie aan.
Betaalt uit de kamer begroting, maak die desnoods wat groter.
Daarmee zorg je dat de kamerleden zich meer met inhoud kunnen bezig houden en het uitleggen aan die parlementaire redactie kunne uitbesteden.
Hun verhalen kunnen ze dan benutten om daar hapklare brokken uit te halen en op hun blog te plaatsen of aan een journalist te geven.
Die parlementaire redactie zal wel uit materie specialisten moeten bestaan, om met voldoende gewicht te kunne concurreren met de betaalde journalisten.
Die parlementaire kan evt officieel als tijdelijk worden aangesteld, om de commerciële journalisten hun leven te laten beteren.
Overigens vind ik het juist goed om met enige hitserigheid over politiek te praten, zo “kun” je het belang voor minder geinteresseerden overbrengen.
Hoeveel % van de bevolking was ook al weer lid van een politieke partij?
Misschien moeten we het lidmaatschap gratis toevoegen aan het anwb lidmaatschap
En aan het lidmaatschap van andere maatschappelijke organisaties.
Die leden mogen dan van hooguit 3 partijen lid zijn.
@12,Henk Daalder,
Waar het mij omgaat is dat bij de verslaggeving van de politiek geen of te weinig aandacht wordt besteed aan “de zaak”, daar waar het om gaat, AOW, begroting, economie, klimaat, energie, integratie problemen … ga zo maar door. En daar mag ook best heftig over gediscussieerd worden. Maar men heeft meer aandacht voor “de poppetjes”, de schandalen en de westrijd. Bijvoorbeeld het nationale tijdverdrijf van het moment: Wordt Balkenende Het Of Niet? Al die energie die daar in gaat zitten is verspilling. Het is de verkeerde soort heftigheid.
Wat de politiek betreft: zij denkt vooral aan de volgende verkiezingen en doet er alles voor om stemmen te trekken. Ook dat is menselijk en het is zelfs democratisch, maar dat is niet (per definitie) het zelfde als verstandige politiek, dáár zouden journalisten aandacht aan moeten besteden, maar die doen dat niet. Die vinden het juist leuk: wie heeft meer stemmen? Geert of Alexander? Laten we weer een stemmings-peiling doen! Nogmaals: het gaat om de Kijkcijfers! Van die dwang moeten we af zien te komen, liefst met behoud van onafhankelijke journalistiek. In jouw voorstel zie ik daar geen garantie voor.
@Koekebakker en Henk Daalder,
Hoe denken jullie over het volgende: geef het beroep journalist een beschermde status en stel daar dan plichten tegenover. Verschoningsrecht èn een objectiviteitsplicht in èèn pakket. Bij een soort van nationaal journalistiek orgaan — stichting — kan men zich aanmelden à raison van 2500 euro — dit om de serieusiteit te waarborgen — en de organisatie kent voorts strakke tuchtregels. Mediaondernemingen kunnen dan aangeven, als graadmeter voor kwaliteit, hoeveel gecertificeerde journalisten het aan het werk heeft en kunnen zo een zekere objectiviteit uitstralen. Bij de RvJ kunnen nu enkel belanghebbenden klachten indienen en in mijn systeem kan iedereen die meent dat een bepaalde journalist aan het liegen is geslagen, een klacht indienen. Bij de eerste overtreding volgt een waarschuwing en bij de tweede overtreding volgt automatisch een schorsing van 1 jaar plus een vermelding in een openbaar register.
https://sargasso.nl/archief/2005/06/08/penta-politica/
@20, Dirk,
hoe het precies het beste gedaan kan worden weet ik niet, dat laat ik liever aan de deskundigen over. Ik ben er wel voor als het nodig is om met publiek geld (onze belastingcentjes zeggen sommigen) er voor te zorgen dat onafhankelijke nieuwsgaring blijft bestaan – onafhankelijk van de commercie èn onafhankelijk van de overheid. Het oude systeem van omroep geld inzamelen is achteraf gezien zo gek nog niet.
Over omroepen gesproken: de Publieke Omroep is zo’n systeem – met overheidsgeld (naast de STER) betaald. Maar men heeft echter voor een systeem gekozen waarbij kijkcijfers weer voorop staan. Ook probeert men te concurreren met de commerciëlen – een oneerlijke, onnodige en geld verspillende wedstrijd.
@19 Koekebakker,
Er is inderdaad geen garantie dat een stel staatsjournalisten, onafhankelijke journalistiek gaan bedrijven, maar dat is altijd nog beter dan de PR afdeling van een ministerie of het selectieve gehijg van een kijkcijfer slaaf.
Bovendien zijn ze te zien als een soort betere PR afdeling van de tweede kamer.
Ik stel slechts voor een stel echte journalisten een journalistiek produkt te laten maken, op de tweede kamer website.
toegankelijke journalistiek, die veel bekeken wordt, en zeer kritisch benaderd door de hijg journalistiek.
Natuurlijk, kan iedereen daar reageren.
In landen waar alleen maar staatsjournalistiek is, vallen de spaarzame onafhankelijke journalisten op.
Wij hebben nog veel (schijnbaar) onafhankelijke journalisten. Als iedereen zelf kan vergelijken wat de belangrijke inhoud is, worden de commerciële journalisten gedwongen ook inhoudelijke te worden, als valt hun lichtzinnigheid te veel op.
Bovendien wordt het de journalistieke bedrijven gemakkelijker gemaakt, kritisch te kijken naar wat de staatsjournalisten produceren.
Lijkt me een win win verandering, die nu al heel haalbaar is:
Breid de redactie van tweedekamer.nl gewoon uit met een man/vrouw of 10 tot 30. Om te beginnen.
Kosten 3 miljoen per jaar voor een beter toegankelijker democratie.
Waar wacht de kamer nog op?
@Koekebakker,
Dank voor de discussie.
Je wil het aan deskundigen overlaten? Prima idee, maar wie zij dat dan? Een committee van journalisten, eentje van burgers…of? Het probleem is dat de Nederlandse journalisten aan het dwalen zijn met de werkelijkheid en om ze weer terug in het gareel te krijgen, lijkt het me handig om de herwaardering en zelfreiniging juist niet aan journalisten over te laten.
Het gekke aan het Nederlandse journaille is dat ze moord en brand roepen als er in het buitenland enige journalisten worden opgepakt…want dan is de persvrijheid in het geding. Maar hier in Nederland liegen en zwetsen ze er dagelijks lustig op los. En wat ik al aangaf de Raad voor de Journalistiek staat erbij en kijkt er na…en doet niets.
Het is wat mij betreft van de zotte dat iemand die HBO bouwkunde of verpleegkunde heeft gedaan wèl kwaliteit moeten leveren en een persoon met HBO journalistiek alles maar naar believen uit de duim mag zuigen en dat het via de massamedia tot ons komt. Kortom: waarom zou er niet zoiets als een berufsverbot voor liegende journalisten kunnen komen? Als een journalist zwaar ideologisch- of politiek-gemotiveerde stukken aan zijn of haar redacties aanbiedt en deze worden geplaatst omdat een hoofdredactie niet terzake kundig is, dan moet m.i. de lezer / abonnee een platform krijgen waar klachten over de betreffende journalist kunnen worden ingediend. De RvJ neemt alleen klachten aan als er een direct verband is tussen klager en een vermeend beschadigend artikel.
Dus wat mij betreft is de maat overvol: er moet een organisatie komen die toezicht gaat houden op de journalistiek, waar lezers klachten over journalistieke dwaling kunnen indienen, met een tuchtcollege die zo nodig fikse sancties kan opleggen – tot aan een beroepsverbod – en in ruil daarvoor krijgen de Nederlandse journalisten een verschoningsrecht.
@14 Nou nee, want dat is niet wat er gebeurt. Je kan wel een kakofonie aan meningen vinden maar door de hoeveelheid lijkt dat meer op witte ruis. Nieuws zijn korte soundbytes geworden, met twitter als laatste diepte punt. De nieuwsconsument raakt gewend aan makkelijk, snel en gratis en dat heeft met de introductie van internet voor de massa een enorme vlucht genomen. Maar goed nieuws kost tijd en geld en vraagt inspanning om te lezen.
Kranten zijn naar mijn mening in de problemen gekomen omdat ze teveel mee willen doen met het snelle nieuws. Ze zijn bijvoorbeeld kosten gaan besparen door veel nieuws in te kopen en steeds minder zelf te vinden. Daardoor is er steeds minder onderscheid tussen een krant en sites als nu.nl. En dan bedoel ik krant in de ruime zin van het woord want papier, radiogolven of internet verbindingen zijn slechts distributiemiddelen.
Een ander probleem dat ik met veel blogs heb is dat ze erg opinie gericht zijn zonder dat er veel transparantie tegenoverstaand. Ondanks dat ik regelmatig Sargasso lees heb ik bijvoorbeeld maar een vaag idee wie Carlos en Steeph zijn. Wat ze doen, wie ze betaald, en belangrijker met welk geld ze Sargasso in de lucht houden, ik heb geen idee. Misschien worden ze wel betaald voor het plaatsen van content, als ik zoals een tijdje terug een grote advertentie van e-readers op de hoofdpagina zie en vervolgens verschijnen er een serie artikelen over e-readers dan vertrouw ik dat niet, maar controleren kan ik het ook niet.
Natuurlijk is dat niet exclusief een probleem van nieuwe media, met name de commerciëlere oude media heeft daar ook last van. Dat is volgens mij deels een oorzaak dat die zijn krediet verliest. Het voordeel van oude media is echter dat hun omvang als geheel beperkt is waardoor partijen die het te bont maken vroeg of laat door de mand vallen. Aangezien dat meestal met aanzienlijke belangen gemoeid gaat is de verleiding daartoe en de mate in hoever men daarmee kan gaan in de praktijk toch beperkter ten opzichte van blogs.
In sommige gevallen worden blogs volledig gerund door belangenorganisaties die expres de banden zo mistig mogelijk houden. Dat is door het individu moeilijk te controleren en het zelfreinigend vermogen is op internet heel beperkt, bovendien als zo’n site dan wordt ontmaskerd is die binnen een paar dagen vertrokken naar een andere naam en locatie. Dat is voor oude media toch een stuk lastiger.
Een ander probleem dat veel blogs hebben is dat ze veel te veel teren op oude media door hun artikelen te recyclen en er enkel een paar leuke meningen doorheen te gooien, er zijn wereld wijd maar een handje vol nieuwe media blogs die onderzoeksjournalisten in dienst hebben en ik ken er geen één met een internationaal netwerk daarvan. Dat is overigens een gebied waar de traditionele media het ook steeds meer af laten weten en dat is volgens mij een andere oorzaak van hun verval.
Al deze problemen wordt pas minder als blogs een grote merk waarde krijgen maar dan onderscheiden ze zich nauwelijks nog van de vernieuwde oude media.
@Dirk en Henk,
jullie ook bedankt, ik stel een goede discussie ook op prijs.
Dat van die deskundigen is natuurlijk met een knipoog, maar met het besef dat ik zelf ook geen antwoord heb. Steeph (@21) doet een moedige poging. Interessant is zijn constatering dat de oude Trias Politica misschien wel vervangen moet worden door de erkenning dat er nog 2 machten zijn: die van de commercie en die van de media.
Dirk(@23) en Henk(@24) hoe denken jullie dat we kunnen bepalen wat een “echte journalist is” en hoe moet je kwaliteit van een journalist bepalen? Wanneer is journalistiek ideologisch gemotiveerd, en is waarom is dat slecht? Is het überhaupt mogelijk waardevrije, objectieve journalistiek te bedrijven?
Wie moet de journalist gaan controleren? Allemaal vragen waar ik ook geen antwoord op heb – vandaar mijn roep om deskundigheid ;-).
En Dirk, jou voorstel komt neer op een beperking van de vrijheid van meningsuiting, dat kan je niet bedoelen.
Ik denk zelf niet dat het mogelijk is om waterdichte schotten te maken tussen commercie, journalistiek en de overheid maar je kunt wel voorwaarden scheppen – daar waar het mogelijk is en om te beginnen bij de Publieke Omroep.
Een mooi voorbeeld van hoe moeilijk dit is, is het recente nieuws dat Wouke van Scherrenburg graag kamerlid wil worden voor D66. Het is haar gegund maar dit is een mooi voorbeeld van een “lek” tussen journalistiek en politiek. Wouke is weliswaar niet meer actief in de journalistiek, maar journalisten weten dat ze ooit nog wel eens carrière kunnen maken in de politiek.
Moet je dat verbieden? Ik ben benieuwd wat jullie hiervan denken.
@Koekebakker,
Je slaat de spijker op z’n kop;-)
Ik wil dus absoluut de vrijheid van meningsuiting van journalisten inperken. Let wel: niet de vrijheid van meningsuiting van de journalist als persoon, maar de vrijheid van meningsuiting van de betreffende journalist in hoedanigheid van de beroepsmatig actieve journalist.
Een journalist moet zich mijns inziens richten op feitelijk juiste en objectieve berichtgeving. Gewoon zwart-op-wit weergeven wat valt weer te geven inzake een specifieke gebeurtenis. Wat of de journalist van die gebeurtenis mag vinden — zijn of haar mening — is voor mij helemaal niet relevant en of overbodig. Als een journalist wil schrijven over zijn of haar mening, dan dient die journalist uit het vak te stappen en zich als columnist gaan manifesteren.
Laat ik het illustreren met een voorbeeld over wat ik als geniepig en schandalig ervaar: afgelopen week las ik een bericht van Telegraaf’s correspondent Teije Brandsma over het bezoek van de extreem-rechtse Israëlische minister Lieberman. Brandsma schreef dat Lieberman achter het land voor vrede beginsel staat. Het tegendeel is echter waar en dat kunnen we ook checken op de website van Lieberman’s partij. Brandsma woont in Tel Aviv en krijgt betaald om over Israël te schrijven. Volkskrant’s Paul Brill flikte in het voorjaar hetzelfde…toen inzake Nethanyahu, die zou volgens Brill ook land willen ruilen voor vrede. Ook een pure leugen. Brandsma en Brill weten dondersgoed dat Nethanyahu en Lieberman helemaal geen land willen teruggeven; geen centimeter, niets en dat staat ook exact omschreven op de websites van de partijen van die twee politici.
Dan lijkt het mij zinvol dat er een organisatie komt die dergelijke malafide beroepsleugenaars aan kan pakken, sancties kan opleggen en of een beroepsverbod kan geven. Let wel: voor wat hoort wat, dus ik schenk ze het verschoningsrecht.
Een journalist, schrijvende voor de massamedia, moet in mijn ogen een zekere beroepsethiek handhaven en kan hij of zij dat niet, dan moeten ‘we’, als consumenten van de massamedia, dat waar nodig kunnen aanpakken. Laten die lieden dan maar een eigen blogje of zo beginnen?
Nogmaals: mensen die HBO bouwkunde of verpleging hebben gestudeerd, die kunnen hun vak ook niet op basis van hun mening uitoefenen. Eenzelfde moet dus gelden voor journalisten. Tenminste als we journalistiek als een serieus vak willen beschouwen; al dan niet in combinatie met het begrip vrijheid van drukpers. Als we in dit land de vrijheid van drukpers serieus willen nemen, dan mogen we journalisten aanspreken op datgene wat ze via de drukpers verspreiden. Kortom: journalisten die liegen en ideologie bedrijven, die hebben wat mij betreft geen recht om aanspraak te maken op het beginsel vrijheid van drukpers. Die mensen kunnen maar het beste een eigen blog starten en hun rechten op uitoefening van het vak journalist ontnemen.
Wouke van Scherrenburg in de politiek? Ik ben er wel voor dat goed geïnformeerde journalisten zich mengen in de politiek. Niets mis mee. Omgekeerd lijkt me dat proces uitgesloten. Politici zoals een Geert Wilders kunnen m.i. nooit een betrouwbare journalist worden. Die hebben de schijn tegen.
Je kunt niet niet manipuleren
Er zijn in de media even zoveel manieren om te manipuleren dan er journalisten en lezers zijn.
De plaats in de krant
De woordkeus
Het gewoon negeren
Bewust fout weergeven
Een rechtse invalshoek als links verkopen.
Dirk,
ik denk toch echt niet dat je de vrijheid van meningsuiting kan inperken. Ik ben geen jurist maar is dat niet ergens in de grondwet vastgelegd? Maar volgens mij moet je dat helemaal niet willen. Wie gaat bepalen wie wel of niet liegt en bedriegt?
Ik weet niets van de gevallen die je noemt maar mij lijkt dat Brandsma volledige openheid van zaken moet geven over zijn inkomsten als dat een belangenconflict veroorzaakt. Zelfs de schijn van een belangenconflict moet vermeden worden.
Je stelt:
mensen die HBO bouwkunde of verpleging hebben gestudeerd, die kunnen hun vak ook niet op basis van hun mening uitoefenen.
Ik denk dat hier de kern van het probleem zit: wat is een mening? Zoals ik al eerder stelde: hoe kan je bepalen wat feitelijke verslaggeving is en wat niet? Daar zullen de meningen altijd over verschillen. Sterker nog ik denk dat dat vaak onderdeel van het politieke proces.
In jou voorbeeld: Israël aanhangers zullen stellen dat het een feit is dat Hamas aanleiding heeft gegeven tot de Gaza oorlog. Tegenstanders zullen beweren dat dat een (onware) mening is. Er is nooit een universeel criterium te bedenken op grond waarvan je feit en mening van elkaar onderscheiden, dus kun je er ook geen beoordeling van journalisten op baseren.
Tenslotte nog over de journalisten die de politiek in gaan (of, zoals vaker gebeurd voorlichter worden): ik zeg niet dat het niet mag, maar ik vind het niet wenselijk omdat het de journalistiek kan compromitteren: een journalist die carrière wil maken zal wel uitkijken met scherpe kritiek in de richting van zijn beoogde carrière, en negatiever gaan schrijven over zijn (toekomstige) politieke tegenstanders. Zolang hij daar niets over zegt bedondert hij zijn publiek. Misschien is Wouke daar wel open over geweest, maar het gaat me niet om haar specifieke geval.
@28, Henk, je hebt helemaal gelijk. Daarom is het goed dat er zoveel mogelijk diversiteit is in de media. En bovendien geldt natuurlijk altijd nog: caveat lector
Zomaar toevallig lees ik Digby over Bob Woodward die nu een boek gaat schrijven over Obama. Ze schrijft over hem:
Woodward is a village institution and if people simply saw him that way it would be ok. But he’s actually taken quite seriously even though he clearly operates under a set of rules (see: Libby, Scooter) that serves certain factions within the political establishment. He’s part of the process[,] not simply reporting it and you cannot trust him.
(korte toelichting: wat Digby “the village” noemt is wat bij ons het “Haagse establishement” zou heten.)
Het illustreerd precies ons probleem: wie kan je vertrouwen en wie niet? Lees het hele stuk van haar.
zo nou iemand anders ;-)
@Koekebakker,
Dank voor de discussie.
Ik pleit zeker niet voor het inperken van de vrijheid van meningsuiting; laat dat helder zijn.
Ik zeg of stel: de vakinhoudelijke kant van zuivere journalistiek heeft niets met meningen van de individuele journalist te maken. We kennen allemaal het beginsel hoor en wederhoor. Als een journalist stelt dat hij of zij daar lak aan heeft – mening -, dan mag dat best, maar dan is die persoon wel meteen gediskwalificeerd voor het beroep journalist.
Eenzelfde geldt dus voor een HBO bouwkundige…als hij of hij een berekening moet maken over de sterkte van een constructie. Als de uitkomst is dat er balken van 70×170 mm moeten worden toegepast, dan moet de bouwkundige niet besluiten om dunnere balken toe te passen omdat die naar zijn mening niet mooi in het ontwerp passen. Dat leidt dan tot gevaarlijke situaties.
Een journalist mag a-priori overigens best van mening zijn dat er wantoestanden zijn in de zorg of dat de politie geen goed werk doet. Echter wanneer deze journalist er een stuk over gaat schrijven, dan mag de aanvankelijke mening wel een leidraad zijn – motivatie – maar dient het stuk feitelijk juist te zijn. De bewering, de mening van de journalist, dat de politie geen goed werk levert, moet dan minimaal, met relevante voorbeelden, worden onderbouwd.
Dus ik blijf bij mijn standpunt: als journalisten meningen gaan ventileren of heimelijk vermengen in hun stukken, dan is het wat mij betreft: bij de 1e maal waarschuwen, de 2e maal een schorsing en bij de 3e maal een berufsverbot.
Men is m.i. een integere journalist of een charlatan; de keuze is aan de journalisten.
Jij acht het niet wenselijk dat journalisten de politiek ingaan..omdat het de journalistiek kan compromitteren? Hmmm…, ik zie dat anders en kijk naar het individu en de toegevoegde waarde voor het landsbestuur.
Voorts: een journalist die carrière wil maken zal wel uitkijken met met kritiek in de richting van zijn beoogde carrière en negatiever gaan schrijven over zijn toekomstige politieke tegenstanders? Daar heb je wel een punt.
Maarrrrr, dan is het de hoogste tijd dat mijn systematiek algemeen verbindend gaat worden? In mijn systeem mogen journalisten namelijk niet zonder gerede / wezenlijk aanleiding negatieve meningen en beeldvormingen ventileren. Immers worden in mijn systeem journalisten aangepakt die de massamedia misbruiken voor hun politieke agenda.
Liegende journalisten, zij die dan een berufsverbot hebben gekregen, kunnen dan prima toetreden tot het politieke bestel. Ze zullen zich er dan snel thuis gaan voelen??
@dirk, geen dank, door goede discussie kom je tot nieuwe inzichten.
Dat gezegd hebbende, ik ben bang ik het toch niet met je eens kan zijn. Wel is het goed te horen dat je de vrijheid van meningsuiting ook belangrijk vindt.
Ik denk dat je de moeilijkheden onderschat. Neem nou je vergelijking met de bouwkunde. De discussie zal nooit gaan over “stevige balken versus mooie balken”, wel over de vraag wat is veilig? En, in werkelijkheid: wie controleert de aannemer? De afdelingen Bouw en Woningtoezicht zijn al sterk afgeslankt en hebben veel zaken uit besteed waardoor ze niet voldoende kennis in huis hebben.
Of, toegepast op de journalistiek: over welke feiten moet je schrijven? Wat zijn feiten en wat niet? Voortdurend moeten journalisten keuzes maken en elke keuze die ze maken is noodzakelijkerwijze nauw verbonden met hun eigen politieke voorkeuren en inzichten (de meningen). Dat is onvermijdelijk.
Als je het leuk vindt: ik heb een post op mijn eigen weblog: http://vgmwwzdd.blogspot.com/2009/11/waar-zijn-we-in-terecht-gekomen.html over dit onderwerp – net “vers van de pers”.
De bouwkundige of verpleger raakt na de studie gecorrumpeerd, de politicus/hournalist tijdens.
Het verschil in opinies over buitenlandse censuur en eigen journalistiek wangedrag is waarschijnlijk het eigenbelang.
journalisten en redacties weten wie de grote adverteerders zijn.
De NOS wordt betaalt door de overheid en regelmatig is het NOS journaal meer een staats persconferentie.
Als RTL wat promotie van fossiele bedrijven kwijt kan, zal ze dat niet laten.
@36, Henk,
We hebben gelukkig een democratie, geen dictatuur en er is dus geen censuur.
Je hebt gelijk dat het principe wie betaalt bepaalt van toepassing is.
Maar de NOS is een publieke omroep geen staatsomroep. Door afstand te creëren tussen overheid en journalist kan de laatste onafhankelijk zijn werk doen – b.v. door financiering via kijk en luister geld, helaas afgeschaft.
Ook voor commerciële omroepen geldt iets dergelijks, maar daar gaat het om het bedrijfsleven. Ik ben bang dat het hier wat moeilijk ligt, al moet ik zeggen dat de RTL nieuwsredactie niet de indruk maakt dat het aan de leiband van het bedrijfsleven loopt. Verder biedt een commerciële omroep een goed tegenwicht voor de publieke omroep door de andere wijze van financiering. Ook kranten hebben zich overigens ook altijd onafhankelijk kunnen opstellen.
@Koekebakker
Als je van sommige onderwerpen wat meer weet,
dan hoor je regelmatig dat het NOS journaal het regerings standpunt oplepelt, en niet de werkelijkheid.
Regelmatig ook presenteert de NOS haags NON-nieuws, omdat kennelijk de minister wat het land in wil roepen, terwijl op buitenlandse zenders het echte wereldnieuws te zien is.
Een omroep heeft een satellietwagen en het onderwerp dat die krijgt toegewezen, domineert het hele journaal.
RTL presenteert vooral het nieuws dat niet schadelijk is voor haar adverteerders.
Milieu, energie en klimaat, worden bij RTL altijd belicht vanuit de belangen van de fossiele industrie.
En ook in de redactionele invalshoek is veel kleuring aan te brengen.
Zo zal RTL Shell neerzetten als slachtoffer van een actiegroep.
Terwijl ze ook de actie groep aan het woord zouden kunnen laten.
Zo was RTL een jaar geleden aanwezig bij de opening van het frieze windpark aan de A7 bij Franeker.
In een reportage zetten ze de minister neer als een zenuwachtige hakkelaar, die van de TV ploeg geen kans kreeg haar verhaal neer te zetten.
En werd 70% van de reportage gevuld met klagers, terwijl juist 80% van de omwonenden voor dat windpark was, het was namelijk een windpark van de inwoners uit dat gebied zelf.
De klagers mochten 2 of 3 keer hetzelfde zeggen in die reportage, en de echte eigenaren zijn met 5 woorden in beeld geweest.
Let wl, de essentie van dat gebeuren was dat een 10-tal kleine windmolens verdwenen en die eigenaren en dorpen, samen 4 grote windmolens bouwden. Maar dat had RTL volledig genegeerd.
Dat is de dom-rechtse signatuur van RTL.