@1 en 2: Tuurlijk joh, lekker makkelijk.
“Aangesloten partijen bij het CCV zijn het Ministerie van Justitie, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Verbond van Verzekeraars, werkgeversorganisatie VNO-NCW, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Korpschefs. ”
Ik had nog niet voldoende koffie op voor meerlagige reacties :-}
#7
sikbock
feiten, feiten,.. hmm.. de preventie is in nl redelijk doorontwikkeld ( 10-tallen jaren ervaring) op het gebied van repressie zijn we relatief onervaren.. we laten we nogal eens wat steekjes vallen.. lage pakkans, lage straffen, overdaad aan rechtsbescherming/ politiek gunstig klimaat voor onverbeterlijke kloodtzakjes etc.. de repressie in nl staat nog in de kinderschoenen, is m.a.w. niet effectief waardoor misdaad van nog steeds loont
#8
InvertedPantsMan
Ik ben i.i.g. wel groot voorstander van de ‘pluk ze’ ontwikkeling. Hoe minder misdaad financieel loont hoe beter lijkt me. Aan de andere kant is dat niet echt controversieel. Het gaat natuurlijk vooral over misdaad die niet vanuit financieel oogmerk plaats vindt.
#9
KJ
Ok. Nog even het eerste hoorcollege filosofie van het strafrecht dan: een straf dient vier (en niet 1, zoals het altijd maar weer lijkt uit het denkraam van dit soort mensen) doelen: preventie, afschrikking, genoegdoening en rehabilitatie. Nummertje 4 is eigenlijk niet het doel van de staat, en met name in nummertje 2 en 3 zit ‘m hier de kneep: een moordenaar mag je dan middels aromatherapie tot een postzegelverzamelaar omvormen, je hebt a) andere moordenaars daarmee niet afgeschrikt, en b) je hebt de nabestaanden geen genoegdoening gegeven. Dat kan alleen een echte straf bewerkstelligen.
#10
sikbock
@ KJ: ook eens met jouw no.2.. rapportje is ten slotte geschreven door het Centrum voor CiminaliteitsPREVENTIE.. preventie is hun core business en broodwinning dus
#11
DJ
Voorkomen is beter dan genezen
*kijkt over muurtje*
#12
Migchiell
KJ: wat is het verschil tussen afschrikking en preventie?
#13
sikbock
nietszeggende open deur @ DJ
#14
InvertedPantsMan
“Nog even het eerste hoorcollege filosofie van het strafrecht dan”
Je pedante toontje daar gelaten ligt het er natuurlijk nogal aan waar je je college rechtsfilosofie volgt en welke prof er voor de klas staat hoe deze verdeling gebracht wordt. De stelling dat rehabilitatie niet het doel van de staat is zal ik dan maar naast me neerleggen als jou mening net als dat voedsel kwaliteitscontrole volgens sommigen niet het ‘doel van de staat is’. In zo verre heb je trouwens gelijk dat geen van de 4 ‘puntjes’ überhaupt een doel zijn maar middelen. Het doel is het minimaliseren van misdaad in de samenleving, niet een rechtsorde creëren die het beste aansluit bij de ideologie omtrent misdaad en straf van sommigen.
Niemand heeft trouwens gezegd dat preventie bestraffing moet uitsluiten. Dat is een conclusie die jij zelf trekt.
#15
Hal Incandenza
Nu maar hopen dat pakweg Nekschot genoeg afgeschrikt is, zodat ik nooit meer zo’n afzichtelijke cartoon hoef te zien… Gotta love repressie!
#16
KJ
@Mighiell; Hetzelfde lijstje, maar dan met de belanghebbenden / de doelgroep:
1 – preventie – de staat
2 – afschrikking – het criminele gilde
3 – genoegdoening – de slachtoffers
4 – rehabilitatie – de crimineel
Misschien is de term ‘preventie’ een beetje verwarrend. Het is dan ook een heel algemene term – (geslaagde) rehabilitatie is ook een vorm van preventie immers. Ik bedoel een meer stricte betekenis: gedurende de straf.
Dus: wegstoppen is preventie in die zin dat de crimineel het dan niet meer kan doen. Hij wordt fysiek belemmerd. Hij zit binnen.
En: wegstoppen is afschrikking in die zin dat het criminele gilde dan denkt: he fuck, ze voeren die wet hier echt wel uit. Laat ik maar de hond uitlaten in plaats van de buurman omleggen.
@InvertedantsMan; ???!??!?!?
#17
Bismarck
@16: Je vergeet dat de staat (en de samenleving) minstens zozeer belanghebbende zijn bij rehabilitatie als de crimineel (iemand met een baan is aanzienlijk nuttiger voor de staat/samenleving dan iemand die in de gevangenis zit). Genoegdoening lijkt me overigens erg discutabel als doel van een straf (los van het feit dat slachtoffers niet altijd even duidelijk te identificeren zijn).
Overigens heeft pakkans enorm veel meer invloed op afschrikking dan de hoogte van de straf (zodra die meer betreft dan een voorwaardelijke).
#18
Migchiell
@KJ: thanks voor de verduidelijking. Ik vatte preventie in eerste instantie alleen op in die zin dat criminelen zich wel twee keer bedenken met een hoge straf in het vooruitzicht.
Verder eens met Bismarck #17.
#19
KJ
@Bismarck; Niet alle aspecten van een straf wegen even zwaar in ieder geval; mensen worden over het algemeen niet weggestopt voor verkeersovertredingen bijvoorbeeld. Daar geldt 1) in de zin zoals ik die bedoel, dus niet. Maar iemand geld afpakken (als in: boete) is ook een vorm van belemmering. Eigenlijk moet 1) dus heten: ‘belemmering’. Die kan fysiek zijn of iets anders. Op gegeven moment is je geld namelijk ook op.
Je vergeet dat de staat (en de samenleving) minstens zozeer belanghebbende zijn bij rehabilitatie…
De staat heeft ook belang bij afschrikking. Je moet de terminologie in minder algemene termen lezen. Het gaat om hele primaire functies t.o.v. een heel duidelijk omschreven doelgroep.
Genoegdoening lijkt me overigens erg discutabel als doel van een straf
Sorry, maar dat is een heel verschrikkelijke neo-christen-hippie-mening, als je het niet erg vindt :) (ge-institutionaliseerde) wraak heeft een plek in de samenleving, punt uit. Dat kan jij wel niet vinden, maar dat is wel zo.
#20
Bismarck
Vind ik wel erg, tenzij ik weer jouw punt uit redenering een enge conservatieve facisto-judeochristelijke mening mag vinden.
Verder blijf ik erbij dat je indeling en belangen/doelgroepen nogal arbitrair zijn. De primaire doelgroep van rehabilitatie is niet de crimineel (die voelt zich mogelijk veel beter in zijn rol als crimineel) maar de samenleving (die anders de kosten draagt van preventie en/of criminaliteit, maar nu profiteert van de rehabilitatie).
#21
KJ
Vind ik wel erg, tenzij ik weer jouw punt uit redenering een enge conservatieve facisto-judeochristelijke mening mag vinden.
Dat mag, maar hou er rekening mee dat ik ook mag stemmen. Waarmee ik bedoel te zeggen dat je rekening moet houden met het volksdeel dat dat gewoon vindt. Die vindt dat wraak een legitieme emotie is, die zich mag vertalen in maatregelen tegen diegene die de wet overtreden heeft. En die emotie ken jij misschien niet, maar anderen wel en dat is gewoon heel simpel – we hebben het hier over the real thing; niet over vreemdgaan ofzo.
Het is niet zo dat als een samenleving maar ontwikkeld genoeg is, dat dan opeens de woede bij nabestaanden van een slachtoffer van moord opeens als sneeuw voor de zon verdwijnt.
#22
Migchiell
KJ: die woede verdwijnt niet, maar de illusie dat het straffen van de moordenaar de nabestaanden helpt wellicht wel.
#23
KJ
@Mighiell; Waarom rationaliseren ? Straf bestaat toch helemaal niet zonder misdaad ? Is misdaad soms rationeel ? En wat die ratio betreft: we hebben in dit land wetten die mensen beschermen tegen anderen die nare dingen over hen zeggen, we hebben wetten die zondagsrust regelen. We hebben wetten die de handel in paarden belastingvrij verklaren. We hebben wetten die koeien tegen geile boeren moeten beschermen.
Waarom moet het principe achter ‘straf’ dan opeens volkomen rationeel blijven ?
#24
eric
Maar hoe kan de straf dan rationeel zijn als veel van zulke jonge crimineeltjes er beter beslagen op het ijs uitkomen door de contacten en lessen uit de gevangenis dan voordat ze erin gingen. In dat geval is straffen contraproductief aangezien het ze niet minder, maar meer crimineel vatbaar maken. Het schrikt dus niet af, het helpt niet al rehabilitatie en als wraak is het nutteloos aangezien ze meer of grotere misdaden zullen begaan en meer frustratie zullen veroorzaken.
#25
KJ
@eric; Dat is een goed argument (eindelijk!). Waar ik toch wel twee kleine dingetjes op af wil dingen: 1) het is niet bedoeling dat de gevangenis een leerschool is voor criminelen, het is alleen in de praktijk een beetje zo geworden, en 2) theoretisch gesproken heeft de notie van ‘straf’ niet noodzakelijkerwijs veel te maken met de praktische notie van ‘gevangenis’.
Maar dan nog – je conclusie uit het bovenstaande kan nog steeds twee kanten op. Ad 1) kun je namelijk ook zeggen: meer tijd in afzondering, en ad 2): lijfstraffen zijn ook afschrikwekkend.
Het zal allemaal best barbaars klinken, en er zijn massa’s onrechtvaardige wetten in dit land (vind ik persoonlijk), maar de premisse blijft toch: heel weinig mensen begaan per ongeluk een misdaad. Dus om te doen alsof het preventie uitsluitend gebaat is bij rehabilitatie, is, naar mijn mening, een misvatting die geen recht doet aan alle partijen die betrokken zijn bij misdaad en straf.
#26
Marian
#9: Dus jij moordt als daar geen straf op zou staan. Ik geloof bij moord niet zo dat gevangenisstraf helpt bij afschrikking. Misschien bij de beroepscrimineel. Maar zelfs dat betwijfel ik.
#27
KJ
#26; Nee, maar sommigen wel. ‘Moord’ is niet iets wat je overkomt, hoor, zo van: oeps, kijk nou. Zo maar de buurman omgelegd – sorry. Laat ik het omkeren: waarom denk jij dat moord zeldzaam is in Nederland, en bijvoorbeeld in Congo niet ? Ik word er gewoon een beetje moe van om te herhalen tegen dezelfde mensen die vinden dat ‘privacy’ continue bewaakt en bevochten moet worden, maar die denken dat de rest van de beschaving wel zo’n beetje gewonnen is en geen defensie meer behoeft. Waarom, denk jij, vinden er ueberhaupt nog moorden plaats ?
#28
Marian
@26: Ik denk dat moord in nederland zeldzaam is omdat we genoeg te eten en te drinken hebben. We alles kunnen kopen kopen wat we willen. We geen burgeroorlog hebben. En niet omdat we een grondwet hebben die moord verbiedt.
#29
Marian
Ik denk dat moorden nog steeds plaatsvinden omdat mensen dat in sommige omstandigheden als enige oplossing zien. Ik geloof niet je rationeel moord kan verklaren.
#30
eric
@KJ: Klopt, in theorie is dat ook niet, maar ik vind ook dat je naar de praktijk moet kijken. En die wijst uit dat de gevangenis voor velen een leerschool is. En dat gaat al eeuwen zo.
Je twee opties lijken mij geen oplossing omdat ze allebei tegen de grondwet en de rechten van de mens ingaan. Los daarvan, lijfstraffen werken ook niet, zoals je kan zien in landen waar nog wel lijfstraffen worden gegeven. Mss als uitzondering Singapore, maar ik weet daar niet zoveel van de criminaliteitscijfers af.
Andere straffen dan opsluiting zoals ter werk stelling lijken mij ook niet handig, daarvoor geldt hetzelfde als boven. Plus dat je ze dan meot betalen (anders zou het slaven arbeid zijn) en misdaad zou dan toch lonen. (om eventjes een oude Clint Eastwood grap te maken uit Escape from Alcatraz)
Kortom, in de praktijk maken gevangenissen mensen niet beter. Met name jongeren zullen er crimineler geschoold uitkomen. Voor de harde kern wetsovertreders moeten we het denk ik maar accepteren en zoveel mogelijk in goede banen leiden.
Reacties (30)
Dat is ook maar een mening van een linkse hobbyclub.
Ik wou net zeggen: wordt geschreven door een belanghebbende.
@1 en 2: Tuurlijk joh, lekker makkelijk.
“Aangesloten partijen bij het CCV zijn het Ministerie van Justitie, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Verbond van Verzekeraars, werkgeversorganisatie VNO-NCW, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Korpschefs. ”
http://www.hetccv.nl/organisatie
Typisch voorbeeld van een links bolwerk dus.
Gaan we het nu weer hebben over de inhoud van dat verhaal? De feiten, je weet wel?
Ik ging er wel vanuit dat de absurditeit van mijn reactie voor zichzelf sprak.
Ik had nog niet voldoende koffie op voor meerlagige reacties :-}
feiten, feiten,.. hmm.. de preventie is in nl redelijk doorontwikkeld ( 10-tallen jaren ervaring) op het gebied van repressie zijn we relatief onervaren.. we laten we nogal eens wat steekjes vallen.. lage pakkans, lage straffen, overdaad aan rechtsbescherming/ politiek gunstig klimaat voor onverbeterlijke kloodtzakjes etc.. de repressie in nl staat nog in de kinderschoenen, is m.a.w. niet effectief waardoor misdaad van nog steeds loont
Ik ben i.i.g. wel groot voorstander van de ‘pluk ze’ ontwikkeling. Hoe minder misdaad financieel loont hoe beter lijkt me. Aan de andere kant is dat niet echt controversieel. Het gaat natuurlijk vooral over misdaad die niet vanuit financieel oogmerk plaats vindt.
Ok. Nog even het eerste hoorcollege filosofie van het strafrecht dan: een straf dient vier (en niet 1, zoals het altijd maar weer lijkt uit het denkraam van dit soort mensen) doelen: preventie, afschrikking, genoegdoening en rehabilitatie. Nummertje 4 is eigenlijk niet het doel van de staat, en met name in nummertje 2 en 3 zit ‘m hier de kneep: een moordenaar mag je dan middels aromatherapie tot een postzegelverzamelaar omvormen, je hebt a) andere moordenaars daarmee niet afgeschrikt, en b) je hebt de nabestaanden geen genoegdoening gegeven. Dat kan alleen een echte straf bewerkstelligen.
@ KJ: ook eens met jouw no.2.. rapportje is ten slotte geschreven door het Centrum voor CiminaliteitsPREVENTIE.. preventie is hun core business en broodwinning dus
Voorkomen is beter dan genezen
*kijkt over muurtje*
KJ: wat is het verschil tussen afschrikking en preventie?
nietszeggende open deur @ DJ
“Nog even het eerste hoorcollege filosofie van het strafrecht dan”
Je pedante toontje daar gelaten ligt het er natuurlijk nogal aan waar je je college rechtsfilosofie volgt en welke prof er voor de klas staat hoe deze verdeling gebracht wordt. De stelling dat rehabilitatie niet het doel van de staat is zal ik dan maar naast me neerleggen als jou mening net als dat voedsel kwaliteitscontrole volgens sommigen niet het ‘doel van de staat is’. In zo verre heb je trouwens gelijk dat geen van de 4 ‘puntjes’ überhaupt een doel zijn maar middelen. Het doel is het minimaliseren van misdaad in de samenleving, niet een rechtsorde creëren die het beste aansluit bij de ideologie omtrent misdaad en straf van sommigen.
Niemand heeft trouwens gezegd dat preventie bestraffing moet uitsluiten. Dat is een conclusie die jij zelf trekt.
Nu maar hopen dat pakweg Nekschot genoeg afgeschrikt is, zodat ik nooit meer zo’n afzichtelijke cartoon hoef te zien… Gotta love repressie!
@Mighiell; Hetzelfde lijstje, maar dan met de belanghebbenden / de doelgroep:
1 – preventie – de staat
2 – afschrikking – het criminele gilde
3 – genoegdoening – de slachtoffers
4 – rehabilitatie – de crimineel
Misschien is de term ‘preventie’ een beetje verwarrend. Het is dan ook een heel algemene term – (geslaagde) rehabilitatie is ook een vorm van preventie immers. Ik bedoel een meer stricte betekenis: gedurende de straf.
Dus: wegstoppen is preventie in die zin dat de crimineel het dan niet meer kan doen. Hij wordt fysiek belemmerd. Hij zit binnen.
En: wegstoppen is afschrikking in die zin dat het criminele gilde dan denkt: he fuck, ze voeren die wet hier echt wel uit. Laat ik maar de hond uitlaten in plaats van de buurman omleggen.
@InvertedantsMan; ???!??!?!?
@16: Je vergeet dat de staat (en de samenleving) minstens zozeer belanghebbende zijn bij rehabilitatie als de crimineel (iemand met een baan is aanzienlijk nuttiger voor de staat/samenleving dan iemand die in de gevangenis zit). Genoegdoening lijkt me overigens erg discutabel als doel van een straf (los van het feit dat slachtoffers niet altijd even duidelijk te identificeren zijn).
Overigens heeft pakkans enorm veel meer invloed op afschrikking dan de hoogte van de straf (zodra die meer betreft dan een voorwaardelijke).
@KJ: thanks voor de verduidelijking. Ik vatte preventie in eerste instantie alleen op in die zin dat criminelen zich wel twee keer bedenken met een hoge straf in het vooruitzicht.
Verder eens met Bismarck #17.
@Bismarck; Niet alle aspecten van een straf wegen even zwaar in ieder geval; mensen worden over het algemeen niet weggestopt voor verkeersovertredingen bijvoorbeeld. Daar geldt 1) in de zin zoals ik die bedoel, dus niet. Maar iemand geld afpakken (als in: boete) is ook een vorm van belemmering. Eigenlijk moet 1) dus heten: ‘belemmering’. Die kan fysiek zijn of iets anders. Op gegeven moment is je geld namelijk ook op.
Je vergeet dat de staat (en de samenleving) minstens zozeer belanghebbende zijn bij rehabilitatie…
De staat heeft ook belang bij afschrikking. Je moet de terminologie in minder algemene termen lezen. Het gaat om hele primaire functies t.o.v. een heel duidelijk omschreven doelgroep.
Genoegdoening lijkt me overigens erg discutabel als doel van een straf
Sorry, maar dat is een heel verschrikkelijke neo-christen-hippie-mening, als je het niet erg vindt :) (ge-institutionaliseerde) wraak heeft een plek in de samenleving, punt uit. Dat kan jij wel niet vinden, maar dat is wel zo.
Vind ik wel erg, tenzij ik weer jouw punt uit redenering een enge conservatieve facisto-judeochristelijke mening mag vinden.
Verder blijf ik erbij dat je indeling en belangen/doelgroepen nogal arbitrair zijn. De primaire doelgroep van rehabilitatie is niet de crimineel (die voelt zich mogelijk veel beter in zijn rol als crimineel) maar de samenleving (die anders de kosten draagt van preventie en/of criminaliteit, maar nu profiteert van de rehabilitatie).
Vind ik wel erg, tenzij ik weer jouw punt uit redenering een enge conservatieve facisto-judeochristelijke mening mag vinden.
Dat mag, maar hou er rekening mee dat ik ook mag stemmen. Waarmee ik bedoel te zeggen dat je rekening moet houden met het volksdeel dat dat gewoon vindt. Die vindt dat wraak een legitieme emotie is, die zich mag vertalen in maatregelen tegen diegene die de wet overtreden heeft. En die emotie ken jij misschien niet, maar anderen wel en dat is gewoon heel simpel – we hebben het hier over the real thing; niet over vreemdgaan ofzo.
Het is niet zo dat als een samenleving maar ontwikkeld genoeg is, dat dan opeens de woede bij nabestaanden van een slachtoffer van moord opeens als sneeuw voor de zon verdwijnt.
KJ: die woede verdwijnt niet, maar de illusie dat het straffen van de moordenaar de nabestaanden helpt wellicht wel.
@Mighiell; Waarom rationaliseren ? Straf bestaat toch helemaal niet zonder misdaad ? Is misdaad soms rationeel ? En wat die ratio betreft: we hebben in dit land wetten die mensen beschermen tegen anderen die nare dingen over hen zeggen, we hebben wetten die zondagsrust regelen. We hebben wetten die de handel in paarden belastingvrij verklaren. We hebben wetten die koeien tegen geile boeren moeten beschermen.
Waarom moet het principe achter ‘straf’ dan opeens volkomen rationeel blijven ?
Maar hoe kan de straf dan rationeel zijn als veel van zulke jonge crimineeltjes er beter beslagen op het ijs uitkomen door de contacten en lessen uit de gevangenis dan voordat ze erin gingen. In dat geval is straffen contraproductief aangezien het ze niet minder, maar meer crimineel vatbaar maken. Het schrikt dus niet af, het helpt niet al rehabilitatie en als wraak is het nutteloos aangezien ze meer of grotere misdaden zullen begaan en meer frustratie zullen veroorzaken.
@eric; Dat is een goed argument (eindelijk!). Waar ik toch wel twee kleine dingetjes op af wil dingen: 1) het is niet bedoeling dat de gevangenis een leerschool is voor criminelen, het is alleen in de praktijk een beetje zo geworden, en 2) theoretisch gesproken heeft de notie van ‘straf’ niet noodzakelijkerwijs veel te maken met de praktische notie van ‘gevangenis’.
Maar dan nog – je conclusie uit het bovenstaande kan nog steeds twee kanten op. Ad 1) kun je namelijk ook zeggen: meer tijd in afzondering, en ad 2): lijfstraffen zijn ook afschrikwekkend.
Het zal allemaal best barbaars klinken, en er zijn massa’s onrechtvaardige wetten in dit land (vind ik persoonlijk), maar de premisse blijft toch: heel weinig mensen begaan per ongeluk een misdaad. Dus om te doen alsof het preventie uitsluitend gebaat is bij rehabilitatie, is, naar mijn mening, een misvatting die geen recht doet aan alle partijen die betrokken zijn bij misdaad en straf.
#9: Dus jij moordt als daar geen straf op zou staan. Ik geloof bij moord niet zo dat gevangenisstraf helpt bij afschrikking. Misschien bij de beroepscrimineel. Maar zelfs dat betwijfel ik.
#26; Nee, maar sommigen wel. ‘Moord’ is niet iets wat je overkomt, hoor, zo van: oeps, kijk nou. Zo maar de buurman omgelegd – sorry. Laat ik het omkeren: waarom denk jij dat moord zeldzaam is in Nederland, en bijvoorbeeld in Congo niet ? Ik word er gewoon een beetje moe van om te herhalen tegen dezelfde mensen die vinden dat ‘privacy’ continue bewaakt en bevochten moet worden, maar die denken dat de rest van de beschaving wel zo’n beetje gewonnen is en geen defensie meer behoeft. Waarom, denk jij, vinden er ueberhaupt nog moorden plaats ?
@26: Ik denk dat moord in nederland zeldzaam is omdat we genoeg te eten en te drinken hebben. We alles kunnen kopen kopen wat we willen. We geen burgeroorlog hebben. En niet omdat we een grondwet hebben die moord verbiedt.
Ik denk dat moorden nog steeds plaatsvinden omdat mensen dat in sommige omstandigheden als enige oplossing zien. Ik geloof niet je rationeel moord kan verklaren.
@KJ: Klopt, in theorie is dat ook niet, maar ik vind ook dat je naar de praktijk moet kijken. En die wijst uit dat de gevangenis voor velen een leerschool is. En dat gaat al eeuwen zo.
Je twee opties lijken mij geen oplossing omdat ze allebei tegen de grondwet en de rechten van de mens ingaan. Los daarvan, lijfstraffen werken ook niet, zoals je kan zien in landen waar nog wel lijfstraffen worden gegeven. Mss als uitzondering Singapore, maar ik weet daar niet zoveel van de criminaliteitscijfers af.
Andere straffen dan opsluiting zoals ter werk stelling lijken mij ook niet handig, daarvoor geldt hetzelfde als boven. Plus dat je ze dan meot betalen (anders zou het slaven arbeid zijn) en misdaad zou dan toch lonen. (om eventjes een oude Clint Eastwood grap te maken uit Escape from Alcatraz)
Kortom, in de praktijk maken gevangenissen mensen niet beter. Met name jongeren zullen er crimineler geschoold uitkomen. Voor de harde kern wetsovertreders moeten we het denk ik maar accepteren en zoveel mogelijk in goede banen leiden.