Parallel universum

COLUMN - Zijn jullie een beetje thuis in science fiction? Het genre van dit soort films en boeken, bijvoorbeeld? Ik vind het geweldig om Marvel films en series te kijken. Ze lichten hier een theorie toe: die van het parallelle universum, of universa. Stel je maakt een keuze om iets te doen. Of juist niet. Die twee acties kunnen resulteren in een parallel universum. Elke tijdlijn loopt naast elkaar, maar niet door elkaar. Jij bent een andere jij, want je hebt een andere keuze gemaakt. Zie je hoeveel universa er zo naast elkaar kunnen lopen? Ongelofelijk interessant. Maar wel onzichtbaar. We kunnen die andere tijdlijnen niet zien. We weten dat we in de huidige, onze eigen zitten. Maar kunnen niet verder kijken langs de keuzes die we anders zouden maken.

Preventie in de gezondheidszorg is hetzelfde: het is iets wat niet opvalt, als je er met het blote oog naar kijkt. We weten uit wetenschappelijk onderzoek dat er bepaalde dingen zijn die je kunt doen om je leven gezonder te houden en te verlengen, maar ook dat is een kansberekening. We kennen allemaal de verhalen van die ene oma of opa die haar/zijn hele leven gerookt heeft maar nooit COPD of kanker ontwikkelde, maar doodging aan ouderdom.

Preventie is dan ook niet iets waar men (lees: zorgverzekeraars, overheden en andere kapitalistische macht-verslindende entiteiten) in willen investeren. Logisch op zich: aan de voorkant geef je heel veel geld uit, maar hoe duidelijk is dat nou echt aan de achterkant? Waarvoor zou je ook mensen aanraden een masker te dragen in een wereldwijde pandemie, als die kans op LONG-COVID toch minimaal is? Zeker voor de economie, als je ziet hoe hoog het arbeidsethos van de gemiddelde Nederlander is.

Ik ben echt heel benieuwd naar dat ene parallelle universum waarin de overheid wel luisterde naar de wetenschappers, begin 2020. Waar zo mogelijk bijna iedereen er alles aan deed om zich aan de voorschriften te houden, ook twee jaar na dato. Waar de overheid meer dan bereid was om bakken met geld in de gezondheidszorg te storten, miljoenen tegelijk. Waar zorgmedewerkers werkelijk al die bonussen kregen voor al hun harde werk. Oh, en misschien wel een loonsverhoging? Zou het?

Zucht. Preventie is een mooi iets om je mee bezig te houden. Echt. Ik doe het dagelijks. Het is het mooiste werk wat er is. Maar op individuele basis er resultaten van zien? Lang niet altijd. Die ene patiënt die stopt met roken, ontwikkelt die echt geen COPD? Of die patiënt die ik hielp om de suikers onder controle te krijgen, heb ik die een herseninfarct bespaard? Nierfalen, misschien, over een jaar of twintig?

Zolang we dit kapitalistische systeem niet van ons afschudden, wordt preventie nooit iets wordt waar de overheid en zorgverzekeraars werkelijk in willen investeren.

Deze column verscheen ook bij zustermerel.nl