Papier en werkelijkheid van de Turkijedeal

De onderhandelronde tussen de drie vrienden van ‘het motorblok’ en GroenLinks is stukgelopen op migratie. De aanhakende partij (de meest linkse en kleinste, dus underdog en meeste te verliezen) kon zich niet vinden in de compromistekst van informateur Tjeenk-Willink, die betoogt dat de Turkijedeal goed werkt en dus uitgebreid kan worden naar andere landen. Daaronder ligt een verschil van mening over wat ‘werkelijkheid’ is.

Even ter opfrissing van het geheugen: de Turkije-deal kent ruwweg drie afspraken over vluchtelingen. Eén: Turkije houdt bootjes met migranten naar Griekenland tegen, zodat ze niet verdrinken en Europa niet bereiken. Twee: Turkije behandelt de migranten fatsoenlijk en stuurt ze niet terug naar oorlogsgebieden. Drie: Europa regelt een deugdelijke asielprocedure voor degenen die alsnog Griekenland bereiken en degenen die in Turkije wachten (wat niet betekent dat ze allemaal worden toegelaten).

Drie delen

Deel één werkt, althans op het oog. Er komen nu zo weinig asielzoekers naar Nederland dat er opvangcentra dicht moeten. De papieren en fysieke werkelijkheid van de Turkijedeal overlappen hier dus.

Daarmee ontstaat ook een politieke werkelijkheid in Nederland: de Turkijedeal is een succes! Immers, als je voornaamste doel was het terugdringen van aantallen asielverzoekers, dan is dat doel bereikt. Minder verdrinkingsdoden betekent bovendien dat je een moreel doel behaald hebt. De twee andere delen van de deal zijn voor jou bijzaken. Als die niet gehaald worden, is dat jammer, maar het verandert niet jouw beeld dat de deal een succes is.

Deel twee werkt slecht. Er zijn berichten genoeg van erbarmelijke omstandigheden in Turkije. Drie miljoen vluchtelingen opvangen is een te zware opdracht voor een land dat in een halve burgeroorlog verkeert en zich ook nog eens militair met Syrië bemoeit. Hier beginnen papieren en fysieke werkelijkheid uit elkaar te lopen. Er zijn grote vraagtekens te stellen bij de manier waarop vluchtelingen in Turkije worden opgevangen, maar je kunt ook betogen dat het land binnen zijn mogelijkheden er het beste van probeert te maken.

De vraag is wat de impact hiervan op de Nederlandse politieke werkelijkheid moet zijn. Als Turkije zich niet aan zijn deel van de afspraak houdt, moet je je als Nederland verplicht voelen in te springen of geef je dan een vrijbrief aan anderen om afspraken te schenden? Als je bij deel één je doel al bereikt hebt, is er alle reden om te zeggen: probleem van Turkije, niet van ons. Maar als je je het lot van vluchtelingen aantrekt, is dat niet genoeg. Of het nou onmacht of onwil van Turkije is, als het daar niet goed gaat wil je iets doen.

Deel drie werkt nauwelijks. Er zouden 160.000 vluchtelingen gecontroleerd door Europa worden binnengelaten. De teller staat op 20.000 en Europese landen dreigen elkaar met procedures vanwege onwilligheid om mee te werken. Het lukt niet eens goed om de bestaande kampen in Griekenland netjes af te wikkelen. Hier is de zaak op papier ongetwijfeld goed geregeld, maar is de werkelijkheid weerbarstig.

Ook hier geldt: zo lang er geen drommen asielzoekers zichtbaar door Nederland dwalen hoef je je hierover niet per se druk te maken. Het ‘landsbelang’ is immers reeds gediend. Je kunt bovendien zeggen: dit moet op Europees niveau opgelost worden. Of: het is incompetentie van de Grieken. Daar neem je geen genoegen mee als je de Turkijedeal toch al dubieus vindt: dan moet in elk geval het gedeelte dat een fatsoenlijke asielprocedure regelt volgens afspraak worden uitgevoerd. GroenLinks identificeert zich meer dan andere partijen met Europa en is dus minder geneigd dat een externe partij te vinden. Een verplichting van Europa wordt daar gevoeld als een verplichting van Nederland.

Samenvattend: voor de immigratiesceptische partijen in Nederland (en dat is de meerderheid) is de politieke werkelijkheid dat de Turkijedeal werkt en dus navolging verdient. Wie dat niet erkent is volgens die logica losgezongen van de realiteit. Voor wie prioriteit geeft aan de fysieke omstandigheden van vluchtelingen in Turkije, is de politieke werkelijkheid dat de Turkijedeal mensen aan hun lot overlaat. Die twee rijmen simpelweg niet.

Klein ding

Nederland gaat niet over vergelijkbare nieuwe deals met Tunesië of Libië. Hoogstens over de inzet bij onderhandelingen (waar Nederland in het geval van Turkije toevallig nauw bij betrokken raakte omdat het indertijd tijdelijk voorzitter van de EU was). Duitsland zal leidend zijn. Wat Nederland ervan vindt is vooral symbolisch interessant. Een nieuwe deal met Tunesië is denkbaar, in de zin dat het land een min of meer stabiele regering kent die grip heeft op haar kustwateren. Maar anders dan in Turkije hebben vluchtelingen geografisch een alternatief: Libië. Met dat door burgeroorlog geteisterde land valt geen deal te sluiten, al zou je het willen. En als er wonder boven wonder een overeenkomst zou worden getekend met een of meer van de drie regeringen, dan is het twijfelachtig of die effect zou hebben.

Daar komt bij dat Turkije regelmatig dreigt de stekker uit de deal te trekken. Niet zo gek, want de Turken hebben minder belang bij het tegenhouden van vluchtelingen dan de Europeanen. Doen de Turken dat, dan vervalt deel één van de deal en blijkt ook voor de huidige tevreden partijen dat het misschien minder handig is om je immigratiepolitiek afhankelijk te maken van andermans inzet.

We hebben het dus over mogelijke toekomstige onderhandelingen waar de Nederlandse inbreng gering zal zijn, over een deal die vergelijkbaar zou zijn met een half functionerende deal met Turkije, met landen die allicht helemaal niet in staat of van plan zijn te onderhandelen. Dus in die zin heeft Tjeenk-Willink gelijk dat dit een ‘klein ding’ was. Een theoretische stellingname over iets dat de komende vier jaar misschien helemaal niet aan de hand zal zijn.

Dat werpt de vraag op: waarom wilden de partijen in ’s hemelsnaam dat een passage hierover in het regeerakkoord kwam? Niemand zou het gemist hebben als er niks over in stond. Een passage over wat te doen met de Turkijedeal: ja. Maar speculeren over toekomstige deals: waarom? Niks was makkelijker geweest dan hem helemaal schrappen. Of iets in de sfeer van: we evalueren alle aspecten van de Turkijedeal en beslissen aan de hand daarvan of het wenselijk is meer van dit soort overeenkomsten aan te gaan. Dan schuif je het voor je uit. Dat had iedereen kunnen bedenken: formateur, motorblok en GroenLinks. Een breuk op dit onderwerp was niet nodig. Hij is geforceerd.

Reacties (22)

#1 Lennart

Nee, ik denk niet dat deze breuk geforceerd is. Ik denk, dat Rutte en Buma zichzelf veel rijker rekenen dan ze in werkelijkheid zijn. In hun werkelijkheid is de Turkije-deal geslaagd, zoals je zeer scherp beschrijft, en in hun werkelijkheid is vrijwel heel Nederland tegen migratie. Ze hebben zich simpelweg nooit kunnen voorstellen dat Klaver hierop zou breken.

  • Volgende discussie
#2 Lutine

Dat werpt de vraag op: waarom wilden de partijen in ’s hemelsnaam dat een passage hierover in het regeerakkoord kwam? Niemand zou het gemist hebben als er niks over in stond. Een passage over wat te doen met de Turkijedeal: ja. Maar speculeren over toekomstige deals: waarom? Niks was makkelijker geweest dan hem helemaal schrappen. Of iets in de sfeer van: we evalueren alle aspecten van de Turkijedeal en beslissen aan de hand daarvan of het wenselijk is meer van dit soort overeenkomsten aan te gaan. Dan schuif je het voor je uit. Dat had iedereen kunnen bedenken: formateur, motorblok en GroenLinks. Een breuk op dit onderwerp was niet nodig. Hij is geforceerd.

De laatste alinea kon zo uit de mond van Rutte komen. Men is 3 maanden een hypothetische kwestie aan het bespreken geweest. Dat had in een kort gesprekje afgedaan kunnen worden. Maar Klaver wilde allerlei spijkerharde garanties. Maar dan had Klaver op 16 maart gelijk wel kunnen mededelen dat hij er geen zin aan had.

Pechtold heeft zich steeds vast geklampt aan GL als gewenste coalitiepartner en kijkt nu wanhopig naar SP en PvdA. Waardoor steeds duidelijker wordt dat links “er geen zin an heeft”…..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Jos van Dijk

waarom wilden de partijen in ’s hemelsnaam dat een passage hierover in het regeerakkoord kwam?

Beeldvorming. CDA en VVD willen zich laten zien als partijen die de immigratie aan banden leggen. Ze paaien Wilders’ kiezers zonder de PVV in het spel te hoeven betrekken. En dat is precies de reden waarom GL er terecht uitgestapt is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Bismarck

“is de politieke werkelijkheid dat de Turkijedeal mensen aan hun lot overlaat.”
Belangrijker, dat is ook de werkelijke werkelijkheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

De vraag is nu natuurlijk hoe CDA en VVD na GL D66 gaan wippen, zodat ze uiteindelijk “gedwongen zijn” om toch weer een gedoogconstructie met de PVV aan te gaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Cerridwen

Dank voor dit nuchtere stuk, helemaal mee eens

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Emile M

Zolangzamerhand is de vraag gerechtvaardigd of Tjeenk Willink er met GroenLinks uit wilde komen of dat hij – al dan niet in samenspraak met het Motorblok – de weg effende voor de PvdA als vierde partij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Lennart

@7: Ik denk dat Tjeenk Willink er met GroenLinks inderdaad uit wilde komen. Hij liet een document produceren waaruit zou blijken dat die Turkije-deal keurig aan alle internationale regels zou voldoen, en dacht dat hij daarmee het bezwaar van Klaver zou hebben geneutraliseerd. Hij heeft nooit begrepen, dat het Klaver niet om abstracte regels ging, maar om dingen die nu in de echte wereld gebeuren.

Tsja, het is wat lullig om dat nu te zeggen, maar de PvdA heeft een lange geschiedenis van papieren oplossingen die niets veranderden aan de echte ellende. Ooit hadden we nog sociale werkplaatsen, bijvoorbeeld …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 beugwant

@5: Waarom dan zoveel moeite doen? De PVV stemt in de praktijk verdomde vaak braaf met de regering mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

@9: Iets met oud zeer uit 2012?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Le Redoutable

@5 Alsof CD en VVD dat zouden willen, de vorige keer toen ze dat probeerden sloeg de PVV haaks linksaf en is toen rechts ingehaald door de PvdA. Die laatste is de eerste kandidaat voor een gedoog constructie en anders hebben ze nog liever een minderheidskabinet dan met de SP light van Wilders in zee te gaan.

@9 De PVV stemde juist verdomd vaak met SP, PvdD en 50 plus tegen het vorige kabinet. De VVD is ook de meest gehate partij bij de PVV achterban, lees de koppen en commentaren op Geenstijl e.d. PVV sites er maar eens op na.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Matthijs2

Helder stuk, geeft een goed overzicht. Het is me ook niet duidelijk waarom nou juist dit in het regeerakkoord moest komen.

Daarnaast zou ik ook willen weten wat nu precies het compromis was. Oftewel, wat hebben VVD/CDA dan ingeleverd? Of, wat wilde GL dan op papier hebben staan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 basszje

@11: Leugens en dat moet je zelf onderhand ook wel weten, na honderd keer daarop gewezen te zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Gladiool

Ik zei het elders al eerder: Klaver for president ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Hemaworstje

Syrië ligt op een continent. Groot zat lijkt me.
Turkije moet niet zeuren of een gamma schutting neerzetten, het zijn buren.
Klaver for president maak jij niet meer mee Gladiool en dan nog wat zal het schelen?
20 vluchtelingen wél een onderdak en opleiding, 2.000? 20.000? druppeltje gloeiende plaat.
De Nederlandse mentaliteit is nu onder de evenaar vergeet het maar en Europa houdt op bij Gibraltar.
300.000 moffen is geen probleem,10.000 Oekraïners geen probleem 3.000 Somalezen wel.
Succes met je flyertjes en aflaat glazen huisjes met kerstmis maar dat gaat niet werken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Henk van S tot S

@13:
Laat die “formidabele” zwammer toch in z’n sop gaarkoken.
;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Johan van Veen

@3: Helemaal juist. En GL kan zich niet veroorloven hierover geen afspraken te maken, want als er dan een besluit genomen moet worden loopt het de kans dat VVD en CDA gemene zaak maken met de PVV. Dan zit GL met de gebakken peren en staat het voor de keus dit te slikken of het kabinet te laten vallen (met alle gevolgen vandien).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Lutine

@15

Vreemdelingenhaat ontstaat wanneer je in een pool (als in polarisatie) staat en weigert het vreemde in je toe te laten. Je kunt je pas in leven in het denken van een ander als je in staat bent om, om te polen in je denken. Dat is mogelijk als je niet meer vereenzelvigt bent met je wereldbeschouwing. En dat is lastige shit, want je wereldbeschouwing verschaft zekerheid. Vast staan in een pool is bestaansangst. Uit angst komt weer geweld voort zodat een self-fulfilling prophecy ontstaat. (wat doet die vreemdeling toch rot tegen me)

De vraag is: ben je moedig genoeg om schouwend te denken? Of laat je je denken bepalen door de angst? Bovenstaande gaat niet alleen op voor het vlak van de vreemdeling, maar ook op andere vlakken. Als je man bent, kun je dan het denken van een vrouw ompolen? Als je hetero bent kun je dan het denken van een homo ompolen?

En er is nog een belangrijk vlak: ben je in staat om met onvolmaaktheid of met ongeluk om te gaan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Hemaworstje

@15 , bloesemtherapie gehad? teveel esoterische olie gesnoven?

Herberg is noodopvang, sjokken door de woestijn en een zee splitsen over the top tijdelijke relocatie maar vanuit Somalië naar Friesland is domweg golden tickets.

F.y.i. ik ben 12 % latent homo, so good luck.
55 % van mijn familie is moslim.
Heb meer ellende,mensen,landen,scholen en boeken gezien dan menig jan patatzak hiero. De wereld naar de kloten helpen,cashen en alles uitbesteden naar vage landen was/is mijn job.
Kutste volk?
Stedelingen.Hemaworsten, laagje beschaving met seperatorvlees.

moedig/angst…pffbrrl. heeft iedereen mits er maar motivatie is.
Jij springt wel van een brug als ik je prik met een hete pook.
Angst, jep. part of my life. net als empathie, ik ben geen psychopaat maar vader en een volwaardig lid van de samenleving alhier.
Ompolen, de polen laat ik met rust die moeten morgen weer werken.
En ja it still is a holiday in Cambodia maar ook in Syrië, libië afrika korea etc etc etc..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 JANC

Ik vraag mij soms wat Hemaworstje gesnoven heeft. Althans van het eten van een Hemaworstje krijg ik meestal niet de neiging een woordenbrei neer te plempen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Inkwith Barubador

Je kan veel over Turkije zeggen, maar dat land heeft tenminste een centraal gezag waarmee je afspraken kan maken. Dat gaat met Libië niet lukken. Dus is het nogal naief om dat onderdeel van de onderhandelingen te maken.

Daarnaast wil GL gewoon dat de huidige vluchtelingenverdragen worden uitgevoerd. Als dat al als onflexibel of zelfs radicaal wordt beschouwd, zegt veel over de politieke situatie in Nederland. De Overton Window is ver naar rechts opgeschoven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Nietingelogd

@0: ” Dat werpt de vraag op: waarom wilden de partijen in ’s hemelsnaam dat een passage hierover in het regeerakkoord kwam? ” Ik denk dat VVD, CDA en D66 wilden weten of ze van GL op aan kunnen als dit gaat spelen.

  • Vorige discussie