Poging tot dualisme weer een debacle?

van Vinzenz Ziesemer (directeur Instituut voor Publieke Economie), eerder gepubliceerd in De Hofvijver (uitgave van het Montesquieu Instituut) De formerende partijen willen meer afstand tussen de Tweede Kamer en het kabinet. Een ‘programkabinet’ mag straks zijn eigen plan trekken over alles wat niet in het hoofdlijnenakkoord is vastgelegd. Het hoeft niet af te stemmen met de coalitie en mag wisselende meerderheden zoeken in de Tweede Kamer. Dat is in ieder geval het idee. in het hoofdlijnenakkoord staat helaas niets over hoe dit in de praktijk gaat werken. Dat is vragen om problemen. Afstand bewaren tussen kabinet en Kamer is eerder geprobeerd. Zonder succes. De laatste poging kwam nog van het vorige kabinet. Rutte IV nam in het kader van een nieuwe bestuurscultuur afscheid van het ‘coalitieoverleg’, waarin bewindspersonen en Kamerleden beleid afstemden. Voordeel van meer afstand, ook wel dualisme genoemd, zou moeten zijn dat de Kamer het kabinet kritischer kan controleren. Een tweede voordeel is dat coalitiepartijen een eigen gezicht kunnen behouden, omdat ze zich duidelijker mogen uitspreken over het kabinet. Maar het experiment van Rutte IV mislukte, doordat ministers zich toch wilden verzekeren van rugdekking voor hun beleid. Dus was het coalitieoverleg binnen een jaar onder een andere naam weer terug. Lukt het deze keer wel om afstand te bewaren tussen de kabinet en Kamer? Dan is er nog een gevaar. Tijdens de vorige Algemene Politieke Beschouwingen liet de coalitie elkaar los en heerste dus het dualisme. Het resultaat was zeer chaotische besluitvorming. Op het laatste moment werden er allerlei belastingmaatregelen besloten in gelegenheidscoalities. Zorgvuldige analyses? Doorrekeningen? Uitvoeringstoetsen? Ze kwamen allemaal te laat. Dus hoe voorkomen we dat ook deze poging tot dualisme weer uitloopt op een debacle? Ten eerste moeten coalitiepartijen zich anders opstellen. Ze moeten accepteren dat er straks vrij wordt gestemd over alles wat níet in het hoofdlijnenakkoord staat. Een Kamermeerderheid kan dan de bedrijfsopvolgingsregeling afschaffen, tegen de zin van de VVD in. Of de btw op voedsel verhogen, tegen de zin van de BBB in. Normaliter is dat volkomen ondenkbaar. Het zou voelen als een mes in de rug van de coalitiepartners. Maar in een programkabinet mag het. Dat moeten alle coalitiepartijen goed begrijpen, anders zal de eerste explosie niet lang op zich laten wachten. Daarnaast moeten chaotische taferelen in de Kamer worden voorkomen. Hiervoor moet de coalitie gezamenlijk normen over hoe beleid gemaakt wordt opstellen en handhaven. Concreet: er komt helemaal niets door de Kamer, tenzij dat is voorzien van zorgvuldig ambtelijk advies. Stemmen mag pas nadat het kabinet de kans heeft gehad inhoudelijk te reageren. Ook zullen bewindspersonen meer politieke ondersteuning nodig hebben. Als besluiten niet meer afgehamerd kunnen worden bij een coalitieoverleg, is er veel meer politiek handwerk nodig om beleid door de Kamer te loodsen. Wisselende meerderheden vinden is een intensief politiek spel. Dat is vanzelfsprekend te veel werk voor die ene politieke assistent die ministers nu hebben. Dit wordt allemaal bemoeilijkt nu er ministers met een politieke kleur zijn benoemd. De oppositie zal hen minder gunnen. Ze zullen eerder hun oren laten hangen naar hun eigen partij, die op zijn beurt geneigd zal zijn instructies te geven. De afstand tussen kabinet en Kamer is dan snel weer weg. Een heldere afspraak in de coalitie kan helpen: ministers zitten er niet namens hun partij, maar namens zichzelf. Al deze werkafspraken tussen de coalitiepartijen moeten niet alleen bestaan, maar ook openbaar zijn. Anders wordt het moeilijk om elkaar eraan te houden. Willen we dat het deze keer lukt met die afstand tussen kabinet en Kamer? Het kan, maar met alleen de intentie uitspreken kom je er niet. Vinzenz Ziesemer is directeur van het Instituut voor Publieke Economie

Door: Foto: Tweede Kamer CC-BY-NC 4.0

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Alisdare Hickson (cc)

Inzake Israël pleit de VVD voor safe spaces en cancelcultuur

OPINIE - Het gist op Nederlandse universiteiten. Sinds begin mei bezetten activisten en studenten locaties als het Roeterseiland (UvA) in Amsterdam. Ze eisen dat de universiteiten de banden met Israëlische instellingen verbreken. Volgens VVD en BBB scheppen die activisten een onveilige situatie en zouden universiteiten sancties moeten treffen tegen docenten die deelnemen aan dergelijke pro-Palestijnse manifestaties. Daarmee treedt het parlement echter buiten haar boekje.

Academische vrijheid

Je moet het maar durven. In de ene zin zeggen dat je pal staat voor de academische vrijheid en in de volgende aankondigen dat je de minister gaat vragen universiteiten aan te sporen om docenten aan te pakken die meedoen met onwelgevallige demonstraties. VVD-Tweede Kamerlid Claire Martens zag er in het WNL-actualiteitenprogramma Goedemorgen Nederland vorige week dinsdag geen tegenstelling in.

Martens maakt zich zorgen om de intimiderende werking die er uitgaat van protesten die gepaard gaan met barricadering en vandalisme door gemaskerde demonstranten, waarvan vaak niet goed duidelijk is of het überhaupt om studenten gaat of om activisten van buiten de universiteit, die deze gebruiken als podium voor hun gestaalde ideologische agenda.

De rol van de politiek

Op zich is die zorg terecht, al lijkt me de openbare orde op universiteiten in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van burgemeesters. Het gaat echter meteen al mis doordat Martens stelling neemt in een debat waar zij als parlementariër geen rol in speelt.

Foto: Oregon State University (cc)

Ecoactivisten verwoesten proefveld met gentech-rijst

NIEUWS - Een groep ecoactivisten heeft afgelopen vrijdagavond een experimenteel rijstveld op een boerderij in de provincie Pavia in Italië vernietigd. Dat melden de onderzoeksleiders van het experiment in een persbericht, volgens de website CRISPeR Frenzy.

Onderzoekers van de universiteit van Milaan hadden het veld opgezet en bezaaid met een genetisch bewerkte rijstvariant die gewoonlijk in Italiaanse risotto wordt gebruikt. Die is immuun gemaakt voor een schimmel die wereldwijd rijst- en andere graanoogsten doet mislukken. De onderzoekers hebben drie genen in Arboriorijst aangepast en daarin kleine stukjes van de DNA-code verwijderd die haar normaliter gevoelig maakt voor de schimmel.

De nieuwe rijstvariant was door de bedenkers RIS8imo (‘risottimo’) genoemd, een woordgrapje op risotto en ‘beter’. Het veld van 28 vierkante meter werd zo’n vijf weken geleden feestelijk in gebruik genomen. Uit laboratoriumtesten zou zijn gebleken dat de rijst prima bestand was tegen de schimmel en goed groeide; zonder de toevoeging van chemische bestrijdingsmiddelen. Trays met 400 stekjes waren voor de gelegenheid uit hun beschermde klimaatkamers gehaald en in het open veld geplant, in twee varianten.

Illuster gezelschap

Verscheidene hoogwaardigheidsbekleders waren ter plaatse. De voorzitter van de Landbouwcommissie van de Senaat stak zelf een van de zaailingen in de grond.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Quote du jour | Leven in de bijstand

QUOTE - In het magazine Sprank van Divosa (de vereniging van sociale diensten) staat een inzichtgevend interview met iemand in de bijstand. Over hoe dat is, leven in de bijstand. Niet alleen de beperkte hoeveelheid geld, maar misschien nog belangrijker, de bejegening door de overheid:

Terugkijkend op alle jaren dat ze van een bijstandsuitkering leeft, ziet ze het gebrek aan geld niet als het grootste probleem. “Ik leef heel zuinig, heel sober. Voor de kinderen vond ik het weleens sneu dat we niet veel geld hadden. Maar zelf heb ik niet veel nodig. Ik zet de thermostaat laag en spaar soms voor de luxere dingen. Nee, het probleem zijn de brieven die binnenkomen. De gesprekken die ik moet voeren. Elke keer als er een brief op de mat ligt, denk ik: wat willen ze nu weer?” Jarenlange controles van haar inkomsten, bankafschriften en alle andere zaken die mogelijk van invloed zijn op haar uitkering hebben Kaatje het gevoel gegeven dat ze zich moet verdedigen, moet verantwoorden. Dat ze niet vertrouwd wordt. “Ik heb niets misdaan, maar toch benadert de gemeente me vanuit wantrouwen en controle.

Foto: Leopictures, via Pixabay.

5 keer iets nieuws

COLUMN - En het magische getal is *trommelgeroffel*: 5. Tot voor kort was ik me er niet van bewust dat er zo’n getal bestond, maar een paar jaar geleden is het dan dus uitgedokterd, door het Hot Or Cool Institute. Om binnen de planetaire grenzen te blijven, mogen we per persoon maximaal 5 kledingstukken per jaar aanschaffen. Daarmee zal de kous niet af zijn qua restricties, maar wat betreft kleding dus wel.

Mijn eerste reactie was: daar zit ik sowieso boven. Mijn tweede reactie: volgens mij kán je dat helemaal niet halen, in een klimaat als de Nederlandse. Je redt het niet met 5 items. Zelfs als je minimaliseren tot in de puntjes beheerst en/of helemaal op de hoogte bent van je eigen kledingstijl en dus geen miskopen doet, ook dan heb je te maken met slijtage van kleding. Het zou natuurlijk een ander verhaal zijn als we collectief gaan accepteren dat we er – zodra we aan onze kledingtax zitten – als een sloeber bij lopen. Daarmee zouden we een flinke slag slaan.

Ik heb wat vriendinnen gepeild en zij vinden het niet allemaal even zinvol om zo’n getal te hebben. Het is maar een bepaalde zienswijze en een momentopname, en het hangt nogal af van wat je dan koopt en waar dat van is gemaakt. Ik vind het ook nogal een raar absoluut getal. Maar als het een gemiddelde is van de verschillende kledingstukken die we kopen, dan gaat het nu dus toch op. Of zoiets.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Frankrijk heeft een nieuw volksfront

Met het oog op de tussentijdse parlementsverkiezingen hebben vier linkse partijen in allerijl een front gevormd. Tegen het radicaal rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen. Maar ook tegen Macron. Als de Franse president met zijn schokkende beslissing om verkiezingen uit te roepen had gehoopt dat alle anti-RN partijen zich rondom hem zouden groeperen komt hij bedrogen uit. Niemand wil zich meer aan hem binden. Zijn Renaissance zou volgens peilingen inclusief coalitiepartners kunnen zakken van 250 naar minder dan 100 van de 577 zetels. De strijd gaat nu tussen het Nouveau Front Populaire (NFP) en het Rassemblement National.

Het Volksfront heeft een geschiedenis. In Frankrijk regeerde onder die titel een coalitie van socialisten, communisten en radicalen tussen 1936 en 1939. De samenwerking van socialisten en communisten, aanvankelijk nog verboden door de Komintern, de communistische internationale beweging, kwam tot stand onder de dreiging van een extreemrechtse staatsgreep. Twee jaar geleden, bij de parlementsverkiezingen in 2022, deden negentien linkse partijen ook al een poging om zich te verenigen tegen rechts. De Nouvelle Union populaire écologique et sociale (NUPES) werd toen met 150 zetels de tweede partij na de coalitie van Macron. Maar eenmaal in het parlement gekozen raakten de NUPES leden weer verdeeld. Bij de afgelopen Europese verkiezingen was er geen NUPES-lijst, met name vanwege te grote verschillen van mening tussen de Parti Socialiste en de radicaal linkse partij La France Insoumise (LFI, Opstandig Frankrijk).

Closing Time | Sewer Fiqir

Feven Joseph toert sinds enige jaren met haar Berlijnse band. Ze maken muziek die inspiratie ontleend uit haar Ethiopische achtergrond, maar ook uit Jazz, R&B en popmuziek.

Joseph groeide op Dessie, een van de grootste steden in het Abbessijnse hoogland, en trok naar de hoofstad Adis Abbeba om muziek te studeren aan de Meka­ne Jesus School of Jazz music. Daar ontwikkelde zich tot de eerste vrouwelijke zangdocent van Ethiopië.

Closing Time | Peace

Wat gebeurt er als je een blaaskapel uit Hamburg hypnotische techno laat spelen? Dan krijg je Meute! Ze stonden al op serieuze festivals zoals Coachella.

Closing Time | Lady With The Spinning Head

Elevation noemt zichzelf de voornaamste U2-tribute band van Canada, en dat maken ze met deze videoclip helemaal waar.

Lady With The Spinning Head (over vrouwe Fortuna) was een demo waarvan elementen uiteindelijk belandden in drie nummers op Achtung Baby. Herkent u ze alledrie?

Vorige Volgende