Wat moet de overheid met internet? Waarom zou zij zich er überhaupt mee moeten bemoeien? De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) heeft zich er de afgelopen tijd mee bezig gehouden. Op Sargasso vertellen een aantal experts de komende weken over de kansen en bedreigingen en over de vraag wat de overheid met internet moet.
De meeste traditionele massamedia werken binnen de ethische gedragscodes van het journalistieke bedrijf. Voorbeelden zijn het kenbaar maken van bronnen en het toepassen van hoor en wederhoor. Verstandige regels die hun nut in de afgelopen decennia hebben bewezen en die de bedrijfstak zichzelf heeft opgelegd. Ze stammen uit een tijd dat mediabedrijven een select clubje bedrijven vormden dat het gehele medialandschap beheerste. Met de regels konden de bedrijven laten zien dat ze ook het algemeen belang in het oog hielden. Verstandig beleid voor een zeer winstgevend oligopolie. Vrijwel alle spelers die er toe deden, accepteerden de regels en de Raad voor Journalistiek (RvJ) die op de toepassing toezag.
De afgelopen jaren is daar echter de klad in gekomen. Enkele kranten en tijdschriften hebben zich van de Raad afgewend. Zoals Elsevier, die door de RvJ op de vingers werd getikt toen een columnist Hero Brinkman in verband bracht met een Twitter knokploegje. De Raad voor Journalistiek vond dat hier wederhoor had moeten worden toegepast. Volgens Elsevier was de Raad alle contact met de realiteit kwijt.
Dat de Raad voor Journalistiek aan gezag heeft ingeboet, is geen toeval. Het medialandschap is er met het internet behoorlijk anders uit komen te zien. Er zijn nieuwe – buitenlandse – spelers gekomen, zoals Facebook en Google, die weinig gelijkenis vertonen met de oude media. En minstens zo belangrijk: met de nieuwe media kan vrijwel iedereen zijn eigen uitgeverij beginnen en is niet meer duidelijk wie een journalist is en wie niet. Nu is het journalistieke bedrijf een vrij beroep. Gelukkig maar.
Betekent dit dan dat we geen kwaliteit hoeven te verwachten van deze ‘nieuwe’ journalisten? Het vermoeden is van niet, dat het zichzelf wel regelt. Op internet zien we al verschillende vormen van zelfregulering optreden die het gemis aan journalistieke gedragscodes online zouden kunnen ondervangen. Zo is het op sommige sites verboden een dubbele account te voeren en corrigeren reaguurders feitelijke misverstanden, blijkt uit een kleine inventarisatie van de reacties op nujij.nl en Sargasso. Wie de moeite neemt om even verder of ergens anders op het internet te kijken, kan de waarheid achterhalen. Internet compenseert in de breedte waar het in de diepte aan zelfreflectie mist.
Een andere tendens is dat online journalisten zich verenigen om vragen over beroeps- en gedragscodes gezamenlijk te lijf te gaan. April jongstleden richtten vijf journalisten (waaronder de u allen bekende Steeph) de Vereniging voor Online Journalisten op en kwam de Raad voor Journalistiek recent met een eigen sectie voor online journalistiek.
Wat is de volgende stap naar journalistieke kwaliteitsontwikkeling op het internet? Mogelijk kunnen we geheel in de stijl van het internet binnenkort keurmerken verwachten waarmee het publiek weet welke kwaliteitsstandaard sites hanteren, zoiets als de ‘Verantwoorde Keuze’ of de ‘Bovag-garantie’. De meningen zijn verdeeld over wat de gevolgen hiervan zijn voor de traditionele media. Codes voor journalistieke kwaliteit online ontwikkelen zich in elk geval al rap. Daar hoeft een overheid niet aan te pas te komen. En zo lijkt de online wereld weer verrassend veel op de werkelijkheid.
Reageren wordt – zoals altijd op Sargasso – gewaardeerd! Niet genoeg ruimte in de comments? Reageer in de vorm van een blog. Mail naar [email protected].
Reacties (6)
Onder journalist verstaan we binnen de VOJN kortom ‘iemand die zonder last of ruggespraak mediaproducties maakt waarin een waarheidszoekend verhaal wordt verteld’.
Ik begrijp dat GS-journalisten geen lid kunnen worden? ;-)
Kwam de Raad voor de Journalistiek met een eigen sectie voor online journalistiek? Foutje. Dat moet zijn de Nederlandse Vereniging van Journalisten.
En codes voor journalistieke kwaliteit online ontwikkelen zich rap? In Nederland? Welke codes zijn dat? Waar vind ik die? Ben ik wel benieuwd naar, want ik ken ze niet.
@Alexander, scherp gezien en je hebt gelijk. Het moet zijn dat online berichtgeving zichzelf reguleert, corrigeert en aanvult. Of de kwaliteit van de berichtgeving door amateurjournalisten, bloggers enz daarmee verbetert, is een vraag die in dit stuk niet wordt beantwoord. Wat niet goed uit de verf komt in dit artikel, is de kwestie hoe de journalistiek zich ontwikkeld heeft/ontwikkelen zal vanwege het internet, en of de overheid zich daar mee zou moeten bemoeien.
Aah fijn , regulering…We zijn weer in Nederland.
” Wie de moeite neemt om even verder of ergens anders op het internet te kijken, kan de waarheid achterhalen. Internet compenseert in de breedte waar het in de diepte aan zelfreflectie mist. ”
Mij lijkt dat internet zo ongeveer de laatste plek is waar de waarheid kan worden gevonden.
Zie wikipedia, elke uitlating die niet strookt met mainstream history wordt onderdrukt, zoek maar eens Harry Elmer Barnes op, b.v.
Mij lijkt dat internet zo ongeveer de laatste plek is waar de waarheid kan worden gevonden.
De waarheid ligt verborgen tussen de onzin, wellicht in de onzin. Net als in de echte wereld is de waarheid moeilijk te vinden.
Ik herinner me plots het slot van “Raiders Of The Lost Ark” :
Terug in de VS wordt de Ark, tegen de afspraak in, door de overheid geconfisqueerd. De agenten verklaren dat de Ark op een veilige plaats is waar hij door “topmensen” bestudeerd zal worden. De Ark wordt echter in een kist gestopt en opgeborgen in een warenhuis vol topgeheime zaken.
Waarmee ik, even voor de duidelijkheid, niets wil zeggen over de ark, de film of de waarheid besloten in dat fragment.