COLUMN - Na al die aanslagen lijkt het duidelijk: voor de veiligheid dienen we meer vrijheid in te leveren. Meer controle op ieders gedrag, uitlatingen en ideeën; meer dataverzamelingen en die onderling beter koppelen; meer bewaking, meer mensen eruit pikken. Streng optreden jegens iedereen die van het gemiddelde afwijkt.
Alleen doen we dat al vijftien jaar lang, en het helpt geen sikkepit. Het verzamelen en kruisen van data leidt er hooguit toe dat de macht van de overheid toeneemt, dat individuele burgers kwetsbaarder worden, en de kans op pijnlijke fouten toeneemt. (Digitale systemen zijn weinig vergevingsgezind, ook als de vergissing hun makelij is.)
Ik vermoed dat meer surveillance er juist voor zorgt dat burgers passiever worden.
Je meldt iets dat je zorgen baart niet bij de politie, omdat ‘het systeem’ dat toch zelf wel zal signaleren? Veiligheid wordt iets dat de overheid voor ons regelt, iets wat we passief ondergaan; en niet langer iets dat we met ons allen beheren en vormgeven.
Uit tal van rapporten blijkt dat al die controle niets uithaalt tegen aanslagen: geen enkele is erdoor voorkomen. Erger: bijna iedereen die de laatste jaren betrokken geweest is bij een grote aanslag, stond al op de radar van de politie. Massasurveillance levert simpelweg te weinig op.
We creëren intussen een klimaat waarin mensen anderen gaan verdenken zuiver vanwege hun kleur, hun religie of hun kledij. Waarin alle moslims moeten boeten voor de extremistische groeperingen die hun religie perverteren – en die overigens onder moslims meer slachtoffers hebben gemaakt dan onder aanhangers van welke andere overtuiging ook. Waarin zelfs mensen die op de vlucht zijn geslagen voor datzelfde extremisme door steeds meer Europeanen worden gewantrouwd.
Laten we het in hemelsnaam eens anders proberen. Burgerrechten versterken, in plaats van die verdacht te maken. Zorgen dat de politie in de wijk staat, voor iedereen toegankelijk en aanspreekbaar is. De aandacht verleggen naar rechercheren, naar netwerken opbouwen, naar ontvankelijk zijn voor signalen.
Wat we verdacht moeten maken, is elke vorm van radicalisering en het vergoelijken ervan. Of het nu gaat om ‘vaderlandslievende’ mannen die menen een eigen knokploeg te moeten starten om ‘onze’ vrouwen te beschermen, of om Erdoganfans die hetzes starten tegen Nederlandse Turken en hun bedrijven omdat ze Gülen-aanhangers zouden zijn; om mannen die Ebru Umar bespugen, of mensen die alle moslims het land uit willen hebben. Voor zulk extremisme zou hier geen plaats moeten zijn.
Laat ons geld pompen in onderwijs en de burgerzin versterken. We moeten banden smeden en versterken, niet ons terug trekken op onze eilandjes en ons eigen vermeende gelijk.
Nu terrorisme een franchise-onderneming is geworden in plaats van een plan dat van bovenaf wordt aangestuurd, kan veiligheid alleen bestaan als we daar zelf deel van uitmaken.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (7)
Hallo. Advocaat van de duivel hier.
Volgens mij kun je niet zonder meer constateren dat meer controle een heilloze weg is omdat het nu vaak niet werkt; er kan nog een andere reden zijn dat het nu vaak niet werkt, namelijk de incompetentie van de uitvoerders of wellicht de omvang van hun budget. Dat lijkt me eerlijk gezegd een aanmerkelijk waarschijnlijkere oorzaak. Verder wil ik graag opmerken dat de privacy die we heden ten dage ervaren een luxeproduct is dat we met grote regelmaat opnieuw moeten bevechten. De laatste keer speelde afluisteren en decrypten daarin een erg belangrijke rol. We lijken dat volkomen vergeten te zijn, wellicht omdat we ons in een van de het langste interbella ooit bevinden. Enige verschil met de vorige periode van vijandigheid is dat burgers en vijand vandaag de dag lastiger van elkaar te onderscheiden zijn en zich veelal dezelfde communicatiemiddelen bedienen.
“geen enkele is erdoor voorkomen” Dit is niet waar, er worden regelmatig verdachten opgepakt met kant en klare plannen en een heel wapenarsenaal. Dit haalt uiteraard alleen minder prominent de nieuwspagina’s als een gelukte aanslag. Als dit al de nieuwspagina haalt, ik kan me voorstellen dat de autoriteiten niet al te veel te koop lopen met verijdelde aanslagen.
http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160718_02390155
Ik zou ook graag meer aandacht voor de psychische kanten bepleiten. Nooit gedacht dat ik nog eens heimwee zou hebben naar de aanpak van wijlen Jan Bastiaans die getraumatiseerde oorlogsslachtoffers hun waardigheid teruggaf. Zij faalden niet, het waren mensen van vlees en bloed die heel menselijk reageerden op onmenselijke praktijken. In zijn tijd ging het om witte mensen. Juist nu zou het moeten gaan om mensen van diversiteit. Bastiaans was omstreden. Dat is ook waar. Iedereen die zijn nek uitsteeks is omstreden, dat is nu nog zo. Maar je moet zijn wetenschap plus activisme wel zien in zijn tijd. Hij heeft veel goeds gedaan. Hij was vooruitstrevend in zijn aandacht, zijn individuele behandeling, zijn groepswerk en zijn belangenbehartiging. Toen bestond er nog geen vrouwenhulpverlening, waar hij een voorbeeld aan had kunnen nemen.
Ik ben ook nieuwsgierig naar het boek dat Susie Orbach in De Guardian aanprees om in vakantietijd te lezen: Marie Langer’s From Vienna to Managua. “Langer was driven to engage publicly as well as with her patients. As Latin America was riven by civil war, she put together the Internationalist Team of Mental Health Workers who went to Nicaragua to help the efforts of those who were fighting the Somoza dictatorship. When the regime fell, the Internationalist Team devoted itself to the rebuilding of civil society, training local psychoanalysts to promote mental health from the ground up.”
Dat is natuurlijk niet te vergelijken met de situatie hier ter plekke. Maar er is iets goed mis in onze samenleving. Dat geldt ook voor mensen als Hollande en Sarkozy. En ook voor politici die nu pleiten om de inburgering en nationalisatie nóg moeilijker te maken. Zo ga je niet met vrienden om.
Ik bedoel hetzelfde te zeggen als jij Karin, maar ik zoek bijna wanhopig naar een echte ommekeer. Misschien dat verschillende invalshoeken, serieus ingezet, echt iets kunnen veranderen.
@1:
Ik heb toch wel een zeer sterk vermoeden, dat veel van dat “afluister-inlichtingen-geld” beter besteed zou zijn aan het zich “onder de mensen” bewegen:
Ten 1e om radicalisering te voorkomen en 2e omdat men feeling heeft met groep waar radicalisme tot terreur drijft.
De “normaal” gestoorde eenzame wolven zal men hier niet mee opvangen.
Dat is meer een kwestie van de bezuinigingen terugdraaien in de geestelijke gezondheidszorg.
N.B.
Wat ook een gunstig effect heeft, is ophouden met mensen als achterlijke ….. af te schilderen en ze als het ware met “Wilderiaans/Le Pen/e.d.-gesar” tot radicalisering te drijven.
@ 4 Het klinkt allemaal erg verstandig wat je schrijft. Maar heb je inmiddels ook het stuk gelezen over Anis Raiss?
http://www.nrc.nl/nieuws/2016/07/27/jij-ziet-er-helemaal-niet-uit-als-een-politieman-3422838-a1513613
De politietop stelde mediation voor. De samenleving is al gekker dan we ons vermoedelijk realiseren, denk ik vervolgens.
Ik ben ook benieuwd wie die ‘het’ van jou is.
Ook over die eenzame wolven is misschien veel meer te zeggen dan een simpele doorverwijzing naar de psychiatrie als oplossing. Het is weer een wij/zij denken, wat we nu al jaren volgens mij onnadenkend toepassen.
“Het” is:
Maatschappelijk werk; wijk-agenten; rechtstreekse infiltratie van inlichtingendiens.
@4 Voor zover je irrationele terreur wil bestrijden is dat wellicht een geldige aanpak. Maar tegen de theoretische goed uitgevoerde infiltratie door een grote buitenlandse organisatie die bijvoorbeeld een machtsovername of grootschalige langdurige maatschappelijke ontwrichting op het oog heeft sta je dan mooi te kijken. Nu ook al, overigens. Bovendien kan ik wel wat “rationele” “legitieme” bestaansredenen voor zo’n organisatie bedenken. In de Wereldtemperatuur | Update juni 2016 staat een link die me aan die richting deed denken…
Overigens heb ik geen mening (meer) over dit vraagstuk; beide “routes” zijn kut en beide kosten me ultimo mijn vrijheid. Ik ben daarom slechts advocaat van de duivel.