Nieuwe bezems in Brussel

Het wordt spannend de komende weken in Brussel. Het Europees Parlement houdt hoorzittingen met de kandidaat-commissarissen die Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen heeft voorgedragen. De onderzoekscommissie kan een kandidaat ongeschikt verklaren of er kunnen flinke wijzigingen in het takenpakket worden gevraagd. De kandidaten moeten schriftelijke vragen beantwoorden en een openbare mondelinge overhoring van drie uur doorstaan. Daarna kan de kandidaat nog gevraagd worden om aanvullende, schriftelijke vragen te beantwoorden of uitgenodigd worden voor een tweede ronde met mondelinge vragen. Alle 27 lidstaten hebben één kandidaat geleverd. Ze worden ondervraagd door de commissie(s) uit het parlement die gaat(n) over het takenpakket dat Von der Leyen voor hen heeft bedacht. Na afloop van de hoorzittingen stemt het Parlement tijdens een plenaire zitting over de goedkeuring of afwijzing van de Europese Commissie als geheel. Als alles goed gaat kan de nieuwe Europese Commissie per 1 december van start.

In de voorbereiding op de hoorzittingen hebben de kandidaten al een en ander moeten inleveren. Ook dat is allemaal openbaar. Zo lezen we dat de kandidaat voor de portefeuille ‘Klimaat, Nettonul en Schone Groei’ Wobke Bastiaan Hoekstra onder meer lid is van de Friese Elfstedentocht Vereniging en dat hij een stuk land heeft geërfd in Drenthe. Maar voor Hoekstra, die het spel vorig jaar na het vertrek van Timmermans al eens eerder speelde, zal het nu niet zo spannend zijn.

Várhelyi

Vuurwerk kan wel verwacht worden bij de ondervraging van een andere zittende commissaris, de Hongaar Olivér Várhelyi. Hij is nu nog commissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding en wordt door Von der Leyen voorgedragen voor de post Gezondheid en Dierenwelzijn. Várhelyi is in het EP minder populair sinds een microfoon in het parlement hem erop betrapte dat hij mompelde dat Europarlementariërs “idioten” zijn. De fractie van de Groenen drong tevergeefs aan op zijn ontslag. Dat hij nu door Orbán opnieuw wordt voorgedragen als EU-commissaris valt niet goed in Brussel, vermoedelijk ook niet bij Von der Leyen. Volgens betrokken ambtenaren en een analyse van interne documenten heeft Europees Commissaris Olivér Várhelyi leiding gegeven aan een poging om de zorgen over de rechtsstaat en de mensenrechten bij kandidaten voor het EU-lidmaatschap te bagatelliseren. Dit zou vooral ook gelden voor Servië, een met Hongarije bevriend kandidaat-lid. Voor zijn beoogde portefeuille in de nieuwe Commissie kreeg hij ter voorbereiding van de hoorzitting onder meer schriftelijke vragen over gezond voedsel. Volgens Politico gaf hij in de beantwoording geen blijk van grote betrokkenheid bij dit onderwerp. ‘De vooruitgang op het gebied van verplichte etiketten op voedsel en drank in Europa is gestagneerd en het lijkt onwaarschijnlijk dat de beoogde commissaris voor volksgezondheid hier prioriteit aan zal geven.’

Fitto

Spannend wordt het zeker ook voor de Italiaanse extreemrechtse kandidaat Raffaele Fitto, een nauwe medewerker van premier Giorgia Meloni. Von der Leyen heeft hem voorgedragen als vice-voorzitter van de Commissie. Dat kan hem veel meer macht geven dan alleen op de post die hem is toegewezen ‘Cohesie en Hervormingen’. Hij wordt met die portefeuille verantwoordelijk voor het omvangrijke coronaherstelfonds. Meloni beschouwt deze zware portefeuille als „een belangrijke erkenning voor de opnieuw centrale rol die Italië binnen de Europese Unie speelt.” Ze kent Fitto al jaren, vanaf de tijd dat ze beide als jonkies minister waren in een van de kabinetten van Silvio Berlusconi. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen zou er met de keuze van Fitto voor willen zorgen dat de relatie met Meloni’s regering en haar verwante extreemrechtse bondgenoten in Europa in stand blijft. Liberalen en socialisten zijn niet blij met Fitto. Maar oud-commissaris Gentiloni heeft zijn socialistische partijgenoten in het parlement voorgehouden dat ze toch voor Fitto moeten stemmen om Italië bij de EU te houden. Kennelijk vreest Gentiloni voor een Orbán-scenario in zijn land, een van de oprichters van de Europese Gemeenschap.