Natuurlijke vrienden en vijanden

In onze nieuwe rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: de terugkeer van de berggorilla, de Millennium Zadenbank, een opleidingscentrum voor alternatieve technologie en het herstel van de mangrovebossen.

De terugkeer van de berggorilla

De berggorilla wordt ernstig in zijn bestaan bedreigd door ontbossing, menselijke ziekten en stroperij. Eind jaren tachtig waren er wereldwijd nog maar 570 berggorilla’s en hun habitat was teruggebracht tot één locatie: de bossen en berghellingen in Centraal-Afrika. De mens en de berggorilla waren gezworen vijanden. De akkers werden verwoest. Bovendien bedreigden menselijke ziekten de gorilla, doordat mens en gorilla 98 procent van hun dna gemeen hebben.

Daar komt dankzij een bijzonder natuurbeschermingsproject verandering in. De populatie is inmiddels weer gegroeid naar 800 berggorilla’s. De oude vijandschap is verdwenen. De bevolking jaagt niet langer op de gorilla’s, maar ziet nu de voordelen van natuurbehoud. De berggorilla trekt namelijk flink wat toeristen aan en dat brengt geld in het laatje. Zoveel zelfs dat 30 duizend mensen er nu mee in hun bestaan kunnen voorzien. Om de akkers te beschermen zijn bufferzones ingesteld en ontvangen de boeren compensatie voor geleden schade. Mens en gorilla delen het land en beiden worden er beter van.

De Millennium Zadenbank

Planten zijn belangrijk voor de mens. Ze voorzien ons van zuurstof, voedsel, medicijnen en bouwmaterialen. Naar schatting eenderde van alle plantensoorten wordt echter met uitsterven bedreigd. In de Londense Kew Gardens is men daarom gestart met een ambitieus plan: samen met partners over de hele wereld worden zaden van planten verzameld zodat ze behouden blijven voor toekomstige generaties. Inmiddels zijn er circa 30 duizend soorten verzameld en in de komende tien jaar wil men er nog 45 duizend extra verzamelen. Het streven is dat in 2020 een kwart van de plantensoorten is opgenomen in de Millennium Seed Bank. Conserveren is uiteraard niet het uiteindelijke doel, veel belangrijker is dat de planten beschikbaar blijven voor de mensheid.

Opleidingscentrum voor duurzame technologie

Een groene toekomst bewerkstelligen lukt niet zonder mensen met praktische kennis en kunde van groene technologie. Het Centre for Alternative Technology in Wales leidt deskundigen op die de transitie naar een koolstofarme economie sneller kunnen laten verlopen. Studenten wonen en werken op het centrum en leren er de harde wetenschap van groen leven.

Ze krijgen er niet alleen les, maar doen vooral veel praktijkervaring op met de praktische toepassing van duurzaamheid. Het centrum zelf is daar een levende illustratie van. Het gebouw won een prijs voor duurzaamheid. In de tuin, die ook voorziet in de behoefte van het centrum en haar studenten, werkt men volgens de principes van organische landbouw. Combinatieteelt, het telen van verschillende gewassen na en naast elkaar, zorgt ervoor dat men optimaal gebruik kan maken van de beschermende eigenschappen van planten. Zo zijn er planten die precies de juiste insecten aantrekken, en andere geven stoffen aan de bodem af die de planten die er in de buurt groeien beschermen. Eeuwenoude wijsheid van Chinezen en Indianen blijkt ons ook nu nog goed van pas te komen.

Herstel van de mangrovebossen

Aan de kust van tropische eilanden vind je vaak mangrovebossen. Ze fungeren als buffer voor stormen en tsunami’s. Een groot scala aan vissen, schaaldieren, vogels en reptielen heeft er een goed heenkomen. Ooit waren er in Indonesië vier miljoen hectare van die mangrovebossen. Inmiddels is meer dan de helft daarvan verdwenen. De bossen werden opgeofferd om te voorzien in de vraag naar hout en de behoefte aan landbouwgrond.

Met steun van het Mangrove Action Project proberen de dorpelingen van Zuid-Sulawesi de mangrovebossen nu weer in ere te herstellen. Op de plek waar ooit 500 hectare bos gekapt werd om er – inmiddels al weer verlaten – garnalenvijvers aan te leggen, worden nu weer jonge mangroves aangeplant. Met de mangroves keert ook de rijke fauna weer terug, net als de natuurlijke bescherming tegen tsunami’s.

Sargasso is benieuwd naar uw suggesties om onze milieuproblemen aan te pakken. Kent u mooie initiatieven die meer aandacht verdienen, plaats ze dan in de reactieruimte.