De nieuwste Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) gegevens over de wapenexporten zijn belangrijk nieuws vandaag. Vooral het gegeven dat er 2010 en 2011 een groei is van 24 procent trekt de aandacht. Ook de Nederlandse wapenexporten komen in de berichten stroom voorbij. De Volkskrant schrijft: ‘De Nederlandse wapenexport groeide met 22 procent naar 538 miljoen dollar (408 miljoen euro).’ Op de radio 1 vertelt Pieter Wezeman, onderzoeker bij het Zweedse instituut, dat het gaat om marineschepen, radartechnologie en afgestoten wapens van de Nederlandse overheid.
De snelle groei van de Nederlandse wapenexporten komt vooral door de toenemende verkoop van grote marineschepen naar landen in het Zuiden. In 1998 deed ik voor het schrijven van het boek Nederlandse wapenhandel in de jaren ’90 onderzoek naar de export van marineschepen in de periode 1963-1998. Het ging toen in een periode van vijfendertig jaar om acht schepen (Nigeria 1, Indonesië 3, Griekenland 2 en Taiwan 2). In 2001 werd de verlieslijdende werf De Schelde voor een halve euro overgenomen door scheepswerf Damen. Sinds die tijd, elf jaar geleden, zitten we al op vrijwel evenveel marine exporten (Indonesië 4 en Marokko 3). Een nieuwe export naar Vietnam wordt verwacht. De overname heeft vruchten afgeworpen.
Die exportsuccessen heeft Damen niet zonder hulp bereikt. De overheid beloofde Damen in 2001 te helpen bij het zoeken naar klanten. Tevens kan het bedrijf gebruik maken van de exportkredietfaciliteit van de overheid, hetgeen de dure marineschepen ook binnen het bereik van minder kapitaalkrachtige klanten brengt. Volgens werfdirecteur Kommer Damen was ook de marine ‘aan alle kanten bereid medewerking aan export te verlenen.’ Bij het schrijven van het boek Explosieve Materie voorzag ik al een toename van export naar dubieuze bestemmingen: ‘Een restrictief beleid is overigens nauwelijks te verwachten. Export van wapens voor marines liggen in Nederland niet problematisch, specifieke uitzonderingen daargelaten.’
Blogger Machmoed Van Kaas vindt de levering van marineschepen aan Marokko niet in de haak, omdat Marokko vergunningen afgeeft voor het vissen in de territoriale wateren van de Westelijke Sahara, terwijl het Europese Parlement het visserijverdrag met Marokko in 2011 weigerde te verlengen omdat de aanspraken van Marokko op deze wateren niet onomstreden zijn. De Europese Commissaris voor maritieme zaken en visserij Maria Damanaki stelt dat Marokko eerst op een overtuigende vragen moet beantwoorden op het gebied van duurzaamheid, economie en internationaal recht. Marokko plundert de visgronden van de Westelijke Sahara, dat zij in strijd met het internationaal recht bezet houdt. Die bezetting ‘staat al een jaartje of twintig op de agenda van de Veiligheidsraad’, aldus Van Kaas. Hij vraagt zich af: ‘Hoezo is er sprake van een spanningsgebiedencriterium?’ Het spanningsgebiedencriterium verbiedt Nederlandse wapenexporten naar conflictregio’s.
De Campagne tegen Wapenhandel schrijft dat de fregatten bedoeld zijn om met de NAVO samen te werken en de kustwateren te kunnen controleren op illegale migranten. De onderzoekers van deze organisatie stellen met klem dat de aankoop ten koste zal gaan van het overheidsbudget van het bepaald niet rijke Marokko. Volgens onderzoeksburo SIPRI gaat het om een levering ter waarde van 510 miljoen euro. Geld kan maar een keer worden uitgegeven, de aankoop door de Marokkaanse overheid zal ten koste gaan van onderwijs en gezondheidszorg.
Of deze kritiek hout snijdt is niet helemaal duidelijk. Marokko zocht in 2008 al geld in Saoedi Arabië voor de militaire aankopen. Rabat komt daarmee wel steeds meer onder invloed van Ryahd te staan (een ontwikkeling die ook op andere gebieden zichtbaar is). Dat is niet veel nieuws onder de zon. Al eerder werden aankopen door Bangladesh van Nederlandse wapens betaald vanuit Saoedische fondsen. De invloed van de fundamentalistische vrienden van het Westen komt daarmee wel dichtbij.
In de zeventiende eeuw leverde Nederlandse wapenhandelaars kanonnen aan hun Spaanse tegenstanders. Nu laten we onze wapens betalen met geld van fundamentalisten van het ergste soort. Maar in de Gouden Eeuw was er nog geen gedragscode wapenexportbeleid. Nu wel. In die code wordt geschreven over regionale veiligheid en mensenrechten, en wordt de hoogte van de wapenuitgaven beoordeeld. Als de gedragscode nageleefd zou worden, dan zou Rabat het zonder onze wapens moeten stellen. Maar al te goed is buurmans gek. ‘Landen in Noord-Afrika voerden drie maal zo veel wapens in als in de periode voor 2007, Marokko zelfs vier maal zo veel’, staat in het Volkskrant artikel. Zo’n klant laat je niet schieten.
Foto: Het fregat Hassan II (links) door Dominique Pipet
Reacties (9)
Goed stukje, en goed dat er aandacht is voor het Marokkaanse militaire gebeuren. Mijn bezwaren tegen de fregattenleverantie zij overigens uitgebreider dan Martin heeft beschreven. Om te beginnen moet er worden gewezen op de afschuwelijke toestand op dit moment in de Rif waar plaatsnamen als Taza en Ait Bouayach een wrede bijklank hebben gekregen. Er is daar een volksopstand bezig die buiten de media wordt gehouden zo schijnt het. Het is een opstand waarbij de vlag van Rif republiek, vernietigd in 1922 door een Frans/Spaanse legermacht en in beheer gegeven aan de Marokkaanse sultan, opnieuw wordt gevoerd. Daarom wordt de Nederlandse activist Yuba Zalen beschuldigd van seperatisme. Het in de Rif dat mensen bezwijken aan politiegeweld, waar een student al meer dan 90 dagen in hongerstaking is, waar na de charge de politiebusjes worden volgeladen met spullen uit een winkel, maar waar ook hard wordt teruggeslagen door straatarme mensen die het niet meer pikken. Enfin, nieuws over de Rif staat op http://www.amazightimes.com.
Alleen al vanwege deze zaken in het noorden is Marokko geen land om wapens aan te leveren, maar dezelfde verhalen over politie en legergeweld zijn al langer bekend vooral uit de Westelijke Sahara dat Marokko bezet houdt, zonder enkele grond in het internationaal recht, om Spaanse en Franse belangen veilig te stellen. Marokko doet alsof het de Westelijke Sahara heeft geannexeerd, maar dat is als zoveel in het land *mislukt*. Het zijn de enorme fosfaatmijnen en de kustwateren die het Marokkaanse leger in handen heeft en laat exploiteren door Europese bedrijven zoals bv. de Pelagic Freezer-trawler Association (PFA) of beter gezegd: laat plunderen. En dat is een juridische omschrijving, geen Greenpeace-kreet. Plundering is een oorlogsmisdaad.
Het plunderen van de Saharaanse visgronden is des te schrijnender als je bedenkt dat de rechthebbenden door Marokko zijn verjaagd en in zeer armoedige omstandigheden moeten zien te overleven in de zuid-Algerijnse woestijn. Het mag duidelijk zijn welke “responsibility to protect” met de levering van de fregatten wordt nagestreefd. De verantwoordelijkheid om de zakken te vullen van Europese dieven die in de Koning van Marokko een gelijkgestemde hebben gevonden.
Er zijn regels, ook voor de levering van wapens. Niet verkopen aan landen in conflictgebieden, of aan landen die de mensenrechten schenden, die terrorisme steunen, het internationaal recht aan de laars lappen of aan landen die daar eigenlijk te arm voor zijn. En aan al die criteria voldoet het Marokkaans terreurbewind niet.
Wapenver-gun-ning :
Een ontheffing is een individuele uitzondering op een wettelijk verbod. Bijvoorbeeld voor een wapen om historische veldslagen na te spelen.
Ik lees net in de reacties van NYT dat de aanslagen van extreem rechts in Frankrijk ook iets te maken zouden kunnen hebben met Algerije .
Ik zie dat @dim#3 de aanslagen in Frankrijk erbij betrekt, ze extreem rechts noemt en wellicht iets met Algerije te maken hebben.
Ik denk dat het complexer is en verwacht hier ook een logje daarover: destabilisatie van de verkiezingen. Ik beschouw het niet als gewone moorden maar als politieke aanslagen. Ik betwijfel of Algerije er iets mee te maken heeft al waren de militairen – naar hun namen te oordelen – Algerijnen. Maar de aanslag van gisteren op een joodse school maakt het complexer. In elk geval is die laatste aanslag niet anti-semitisch zoals iedereen roept. Er lijkt een dader en een wapen. En slechts één aanslag op joden.
Destabilisatie is het beste waar ik op dit moment mee kom.
Kom op @redactie, een stukkie, geen ultieme analyse. De verkiezingscampagne in FR is stopgezet. Dat doet toch iets.
Het autochtone volk van West Sahara zijn de amazighs en niet de arabische nomaden van Polisario ( Deze Nomaden willen een arabische republiek in Sahara oprichten, maar Sahara is amazigh en niet arabisch).
Marokko heeft geen les uit Nederland nodig. West sahara het geboortplaats van het oprichter van de marokkaanse staat 1050 jaars geleden is marokkaans en gaat marokkaanse blijven.
De oprichter van de marokkaans staat en de stad Marakkech is Yusuf ibn Tachafin een Amazigh een berber, die in West sahara geboren was.
West Sahara is het hustorisch hart van Marokko.
Yes voor een referendum in West sahara, maar de het autochtone volk van deze gebied moet ook recht hebben aan deze referendum te delen ( Niet alleen de arabische nomaden van Polisario en Algerije)
God bless The cherifian empire of morocco (This empire is 1200 years old)
Please respect for morocco
Blik van herkenning.
Dit is hetzelfde verhaal als china vertelt over hun bezetting van Tibet.
Heeft Marokko ook een “afvallige provincie” of zijn dat die spaanse eilandjes voor de kust ?
hebben de Marokkanen recht op eigen republiek in Amsterdam?
De arabische nomade van polisario zijn niet het autochtone volk van west sahara, in 16 eeuw kamen de uit saudie arabia naar Noord afrika. de horen bij de clan van Bani Maakil.en deze clan kan jij nog in saudie arabia vinden.
De amazigh het autochtone volk van west sahara wil alleen zijn recht mee te doen aan referendum met deze arabiern van polisario. niet meer en niet weinig.
Marokko is geen China..Marokko is het oudeste rijk van de heel wereld met japan
Je hebt 100% gelijk die Arabisch sprekende nomaden uit Algerije willen alleen een doorgang naar de Atlanische kust en hebben Polisario en West sahara verzonnen omdit voor elkaar te krijgen.
ze kunnen de pot op , West Sahara bestaat niet heeft nooit bestaan , het is gewoon Zuid Marokko
Geile propaganda van die “Amazigh” hier zeg. Wel gek dat ze in de ene zin het hebben over het autochtone volk van West Sahara en in de volgende over Marokko. Het zou toch niet dat deze “autochtone Amazigh van West Sahara” stiekem Marokkaanse kolonisten* zijn?
*Inderdaad, Marokko doet in de Westelijke Sahara wat Israël doet in de Westelijke Jordaanoever.
Imazighen hebben geen militaire fregatten nodig,maar wel goede onderwijs,gezondheidzorg,werk,persvrijheid…
stop wapenexport naar de marokkaanse repressieve regime