We hadden het in de vorige aflevering over wasserettes en wat gebeurt? Komen reaguurders op de proppen met wasplaatsen, bleekvelden en waslijnen.
Eén van de leuke aspecten van Kunst op Zondag: de aanvullingen. Daarmee dreigt soms een onderwerp vreselijk off topic te gaan, maar dat valt in deze rubriek erg mee. Want laten we wel zijn: sommige onderwerpen lenen zich soepeltjes voor een associërende verbreding van het thema.
De meeste reacties bij Kunst op Zondag doen dat: verbreden van het onderwerp. Dat is elders op Sargasso helaas nog wel eens anders. Daar zie je in de reacties soms wat versmalling, verenging is toepasselijker.
De lezers hielden zich vorige keer in. Ik kan het niet laten. Vandaag doen we nog wat was en associëren er op los.
We hebben er tussen de regels enigszins op gezinspeeld: achter de was schuilt een geschiedenis van ellende. De wasserette-, wasgoed-, wasknijper- en wasmachinekunst laat daar weinig van zien. Wassen was een zware, vervelende, slecht betaalde klus. Zowel voor de mensen die dat als huishoudhulp deden, als voor de mensen die in wasserijen werkten.
Wasvrouwen
Vermoeide ruggen, gekloofde handen, we zien het niet terug in deze toch wat idylische schilderijen. Laten we het zien als een ode aan de wasvrouwen.
William-Adolphe Bouguereau – Lavandieres de Fouesnant, 1869.
Pierre-Auguste Renoir – Washerwomen, 1888.
Francisco Pradilla Ortiz – Lavanderas gallegas, 1887.
Wasgoed
Om nog even op die waslijnen terug te komen: zonder wasgoed is het niet meer dan een dun draadje.
De Finse kunstenaar Kaarina Kaikkonen vroeg burgers uit Liverpool hun tweede handjes in te leveren en maakte er een installatie mee die symbool staat voor “het moederlijke ‘de was doen’, hetgeen kan worden opgevat als een fundamenteel symbool van genezing, verzorging en onvoorwaardelijke liefde”.
Kaarina Kaikkonen – Hanging On to Each Other, 2010.
Wasknijpers
De wasknijper is al kunst op zich en werkgelegenheid in sociale werkplaatsen en gevangenissen. Hoewel dat meer uitknijpen dan wasknijpen is. Die achtergrond lijken kunstenaars te negeren als ze ‘leuk-met-wasknijpers’ doen.
Claes Oldenburg, Coosje van Bruggen – Clothespin, 1976.
Mehmet Ali Uysal – Skin 2, 2010.
In de 2014 editie van het Heerlense CityLiv (kunst van sloop- en wegwerpmaterialen) waren 47.297 wasknijpers nodig voor kleurrijke eenheid.
Omayra Mingels – Same Ein, 2014.
Overigens is niet alles wasknijper wat wasknijper wordt genoemd. Deze wasknijper is een klokkentoren.
Koen van der Gaast – klokkentoren station Tilburg, 1965.
Wasmachines
Die handige hulpjes in huis. Revolutionaire uitvinding want deze technologie bracht ‘happy days’ in het huishouden. En er kan zoveel meer mee.
Teatro Metaphora – Midsummer Night’s Dream, 2016.
Sarah Lucas – Washing Machine Fried Eggs, 2016.
Over het hamstergedrag van mestkevers: Aki Sasamoto – Delicate Cycle, 2016.
Kijk ook eens naar de wasknijpers van Gerry Stecca, het wasgoed van Renate Bertlmann, de ‘Revolutions” van Yvette Meltzer en de ‘Body of Urban Myth’ van Brian Goggin.
Reacties (7)
Zowel voor de mensen die dat als huishoudhulp deden, als voor de mensen die in wasserijen werkten.
@Peter: Ik heb nog een opmerking voor je bij de vorige KOZ.
Er zijn idd altijd mensen geweest die de was voor andere deden maar de echte ellende begon natuurlijk pas tijdens de late industriële revolutie toen de bakken groter werden, de machines een risico vormden en de chemicaliën bijtender werden.
Opmerkelijk is dat de schilders van die laatromantiek de pastorale insteek kiezen. Een soort recherche du temps perdu? Nee, eerder Frans (Spaans?) waar juist door de lavoirs het industriële wassen achterbleef (muv wellicht de steden) en in de periode waarin die schilderijen gemaakt werden de machines onomkeerbaar hun intrede hadden gedaan. Ze schilderen het verdwijnende (geïdealiseerde?) moment. Zelfs zonder lavoirs, op de stenen aan de rivier.
Kaikkonen geeft dan nog een sociale swing met haar samenwerkend hangen (hanging on in quiet desparation?) maar de rest van de kunstwerken zijn merendeels grappige afgeleiden van die nare verplichting. Teatro Metaphora het mooist wmb.
@1: Kijk, mooi dat je reacties daar neerzet waar ze horen! Dat doe ik dan ook maar zo.
Enige sociale context ook bij in het stuk genoemde Sarah Lucas en Omayra Mingels. En in het vorige artikel natuurlijk de wasserette-projecten. Maar verder ben ik het weinig tegen gekomen.
Voor mij hebben de wasknijpers vandaag gewonnen.
:-)
N.B.
Ik fantaseer ook even wat verder over de was doen.
Waar blijft de wasklok?
Daar zie ik de groep stomp wel leuke dingen mee doen.
haha, kom net uit n wasserette in het oude noorden, rdam. gerund door indiers, 24/24-7. met n enorme ploeg wijkgenoten, die samen n kleine industrie vormen. sociaal, samen, etc.
hindoes, creolen, antllianen, mocros blanken alles
heel intiem, ongedwongen en zeer productief.
samen n enorme kracht.
ah ik mis india soms
En Rigo ‘witte’ Reus, participerend in een Kunst op Zondag aflevering
@6 bedankt voor de aanpassing, PeeJee, geen idee waarom de link bij mij niet werkte.