VERSLAG - Acht april j.l. was het vijftig jaar geleden dat kunstenaar Pabo Picasso overleed. Op 25 oktober a.s. wordt zijn geboortedag (1881) herdacht. Wereldwijd besteden 50 musea dit jaar aandacht aan het werk en het oeuvre. Het accent van de feestelijkheden ligt uiteraard in Spanje en Frankrijk. Ook buiten deze twee landen hebben geselecteerde musea de kans gekregen een tentoonstelling te organiseren. Voor Kunst op Zondag zet ik er graag een paar op een rijtje. Ik wens je een mooi Picasso-jaar.
Cobra Museum presenteert Picasso, terug naar de bron © foto Cobra Museum.
Picasso in het Cobra Museum
Het team van het Cobra Museum in Amstelveen ging terug naar de bron, op zoek naar de ‘Andere Picasso’. In Amstelveen is een deel van het oeuvre van Picasso dat minder bekend is te zien. Je leest wetenswaardigheden over de culturele achtergrond van de kunstenaar, zijn kindertijd en zijn liefde voor dans & theater. Je krijgt een mooi inzicht in Picasso’s fascinatie voor keramiek.
‘De Andere Picasso, terug naar de bron’ is nog tot en met 8 oktober te zien in het Cobra Museum in Amstelveen.
Royal Delft Pablo Picasso Magisch Keramist © foto Royal Delft.
Pablo Picasso Magisch Keramist in Delft
Ook Delft besteedt aandacht aan de keramische artistieke kunst van Picasso. De kunstenaar ontwikkelde zich naast schilder ook als keramist. Hij was een alleskunner en al vroeg vertrouwd met werken met verschillende materialen zoals glas en keramiek. Na de ontmoeting met keramist Pacco Durrio (1886-1940) leert Picasso veel over materiaal en mogelijkheden van klei. Hij boetseert verschillende koppen in klei, een paar daarvan laat hij later in brons afgieten. Later leert Picasso keramist Jean (Jan) van Dongen (1883-1970) kennen. Met hem beschildert hij enkele vazen. In Delft zie je hoe Picasso zich ontwikkelt van kunstenaar naar ondernemer. Hij ontwerpt keramische objecten die hij in serie laat produceren om ze te verkopen. In 1948 heeft Picasso zijn eerste keramiekexpositie gehouden. Hier waren toen meer dan honderd keramische objecten te zien. Een selectie van deze objecten is vanaf 10 oktober in Delft te zien.
‘Pablo Picasso Magisch Keramist’ is van 10 oktober 2023 tot en met 19 mei 2024 te zien in Royal Delft Museum.
Kunstmuseum Pablo Picasso Münster, boek Picasso serie stier © foto Wilma Lankhorst.
Picasso-museum in Münster
Net over de grens bij Enschede ligt de Duitse universiteitsstad Münster. In het centrum van deze historische stad ligt het Kunstmuseum Pablo Picasso. De collectie van dit museum bestaat vooral uit werk op papier van de meester. Daarnaast worden er exposities georganiseerd waarbij er altijd een dialoog is tussen de gastkunstenaar en Picasso. In 2016 bezocht ik in dit kader de tentoonstelling Picasso en Giacometti. Sinds september zijn er prentkunstexperimenten van Picasso te zien in de tentoonstelling ‘Met penseel, lijn en paardencurrykam’.
Picasso’s grafische oeuvre
Naast zijn keramische oeuvre is ook het grafische oeuvre van Picasso uniek in zijn kwaliteit en diversiteit. De kunstenaar beheerste alle artistieke drukprocessen, de diepdruk in al zijn varianten net zoals de boekdruk- en planografische drukprocessen. In Münster zijn zo’n vijftig geselecteerde litho’s, linosneden en aquatinten te zien uit de collectie van het Picasso Museum. Je ontdekte hoe gevarieerd de kunstenaar gebruik maakte van de verschillende druktechnieken. Hij had een grote nieuwsgierigheid naar en bereidheid om te experimenteren met allerlei ontwerpmogelijkheden. Deskundige drukkers ondersteunden hem met hun jarenlange kennis. Het kwam regelmatig voor dat ook hun vaardigheden op de proef werden gesteld door Picasso’s ongebruikelijke aanpak.
‘Mit Pinsel, Strich und Pferdestriegel, Picasso druckgrafische Experimente’ is tot en met 21 januari 2024 te ontdekken in het Kunstmuseum Pablo Picasso in Münster.
Pablo Picasso (l) en Max Beckmann (r) © foto Wilma Lankhorst.
Picasso en Beckmann in Wuppertal
Naast het Kunstmuseum in Münster kreeg het Von der Heydt Museum in Wuppertal de kans om een expositie te organiseren in dit jubeljaar. Dit museum heeft in 1911 als eerste museum een schilderij van Picasso aangekocht voor haar collectie. Het Von der Heydt is een samenwerking aangegaan met het Sprengel Museum in Hannover. Naast een duurzame beslissing (relatief weinig reis- en verzekeringskosten) is het ook een bijzondere samenwerking. De Duitse schilder Max Beckmann (1884-1950) en zijn Spaans/Franse tijdsgenoot hebben elkaar nooit persoonlijk ontmoet. In ‘Picasso – Beckmann, Mens, Mythe & Wereld’ kun je zien hoe de artistieke ontwikkeling van Beckmann en Picasso in hun tijd verliep.
Misschien aardig om te weten is dat Max Beckmann van 1937 tot 1947
een hele productieve periode in Amsterdam heeft gehad.
Eén derde van zijn oeuvre heeft hij in ons land gemaakt.
Zaalimpressie Kunstenaars en zelfportretten © foto Wilma Lankhorst.
Hoe is de tentoonstelling opgezet?
Bijna de hele tweede verdieping van het museum is vrij gemaakt voor Picasso en Beckmann. Er hangen zo’n 200 werken, 70 van Picasso en 120 van Beckmann. Er zijn veertien schilderijen aangevuld met 175 werken op papier van beide kunstenaars. In drie overkoepelende thema’s de mens, mythen en de wereld verken je hun ontwikkelingen. Na een kennismaking met beide kunstenaars in enkele zelfportretten, volgen enkele kabinetten met werk op papier. De werken hangen op thema, niet op chronologische volgorde. Daarom vind ik het soms moeilijk om de link te ontdekken.
Zaalimpressie ‘Het beeld als podium’ © foto Wilma Lankhorst
Luchtacrobaten en lopende vrouwen aan het strand
In de eerste grote hoekzaal hangen ‘De brief lezende mannen’ (1921) van Picasso en de ‘Luchtacrobaten’ (1928) van Beckmann. Deze werken kun je meer met elkaar vergelijken omdat Picasso hier ook nog figuratief werkt. De ‘Luchtacrobaten’ van Beckmann zit vol leuke details, neem er de tijd voor. Een van mijn favoriete werken van Picasso hangt hier ook. Het is een klein werk: ‘Twee rennende vrouwen op het strand’ (1922). Tussen haakjes staat achter deze titel (een wedstrijd). Ik zie dat element niet zo, maar voel een soort vrolijkheid en snelheid op een plek waar ik zelf ook graag ben.
Sfeerbeeld van de zaal met de de vrouwen © foto Wilma Lankhorst.
Finale: de zaal van de vrouwen
De tentoonstelling eindigt met de zaal van de vrouwen. In deze zaal hangen de meeste schilderijen van Beckmann en Picasso in één ruimte. Beckmann schildert zijn vrouwen vooral in een figuratieve, herkenbare stijl. Picasso begint in de loop van zijn carrière zijn onderwerp/objecten in dit geval de vrouw, steeds verder te ontleden en opnieuw op te bouwen maar dan in vlakken. In het laatste kabinet ontdek ik zwart-wit foto’s van beide kunstenaars met een korte levensloop. Er zijn ook twee zwart-wit foto’s waarop de relatie van beide kunstenaars met Wuppertal en het Von der Heydt wordt uitgelegd.
‘Picasso & Beckmann, Mens, Mythe & wereld’ is tot en met 7 januari 2024 te zien in het Von der Heydt Museum in Wuppertal. Kijk hier voor alle details. Na Wuppertal reist deze expositie door naar Hannover. Daar zijn Beckmann en Picasso vanaf 17 februari tot en met 16 juni 2024 te zien in het Sprengel Museum. Volg via deze link de ontwikkelingen in Hannover.
Musée Picasso Parijs, sfeerbeeld van het rijke interieur © foto Wilma Lankhorst.
Picasso in Parijs: een verzameling geselecteerde werken
Een Franse tip in in dit overzicht mag niet ontbreken: Museé Picasso in Parijs heeft een appetizer samengesteld. ‘De verzameling, geselecteerde werken’ is een opmaat naar de herziene opzet van de permanente collectie. Deze is vanaf 24 maart 2024 te zien. Als voorloper maak je een visuele wandeling langs 70 werken uit de rijke museumcollectie. Je ontdekt meesterwerken van Picasso, zowel schilderijen als sculpturen, tekeningen en keramiek. In zijn ruim zeventig jarige carrière maakte Picasso enkele duizenden werken. Na zijn overlijden vond er een uitgebreide inventarisatie plaats. Maar liefst 3.700 werken vormen nu het hart van de collectie van het museum in Parijs. Museé Picasso is in 1985 geopend en de collectie groeit nog elk jaar. Naast werk van Picasso worden ook sleutelkunstwerken uit de 20ste eeuw verzameld. De tentoonstelling belicht enkele beslissende momenten en maatschappelijke thema’s uit de jaren zestig van zijn werk.
Twee weergaves van vrouwen © Picasso – Musée Picasso Parijs © foto Wilma Lankhorst.
‘De verzameling geselecteerde werken’ is nog tot en met 3 maart 2024 te ontdekken in Museé Picasso in Parijs.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van het Von der Heydt Museum, Sprengel Museum Hannover, de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.