Kunst op Zondag | Reasons to be cheerful

Te veel mensen laten zich in de luren leggen door het chagrijn. Dat is geen fijn bericht en dus is het nieuws. Jammer dat het nog eens gezegd moet worden, maar goed nieuws is nog steeds geen nieuws.

En dan duiken er zo nu en dan intitiatieven op om van goed nieuws wél gangbaar nieuws te maken. Om meteen de zuurspuiters voor te zijn (sinds wanneer is kritisch zijn hetzelfde als azijn morsen?): nee, dat is geen onbezonnen optimisme, geen hopeloze hoop. Het is even realistisch als dat elke dag de zon opkomt. Toegegeven: die gaat ook weer onder. Maar dat is niet het einde van de wereld.

Wie zich laat leiden door het chagrijn loopt het risico te vergeten waarom we ook vrolijk kunnen zijn. David Byrne (ex-Talking Heads, beeldend kunstenaar, muzikant) helpt een handje met het online verzamelen van “Reasons to be cheerful”.

I started collecting good news that reminded me, “Hey, there’s actually some positive stuff going on!”

Op de website zijn nog niet alle acht domeinen waar Byrne goed nieuws wil vinden gevuld, maar dat moet veranderen met hulp van een ieder die goed nieuws weet bij te dragen. David Byrne geeft zelf een voorschotje en het is niet verbazingwekkend dat hij in het domein “Culture” al wat voorbeelden heeft.

In deze lezing zegt hij sceptisch te zijn over de invloed die kunstenaars kunnen hebben. Met een mengeling van die scepsis en hoop zegt hij hier:

We who are engaged in the humanities—art, music, writing, dancing, architecture—often like to tell ourselves that we are doing some good. I often have my doubts. I doubt that art or a song can change people’s minds, but it seems there is real proof they can change people’s lives in other ways.

Een onderzoek naar de invloed van culturele activiteiten op het (re)vitaliseren van wijken in New York toonde onder andere aan dat kinderen het beter op school gingen doen en criminaliteit daalde.

David Byrne noemt o.a. de ‘Biblioteca España’ in het Colombiaanse Medellín. Drie gebouwen, waarin een bibliotheek, vergader- en trainingruimtes en een auditorium zijn gehuisvest. Het verbindt twee ‘barrio’s ‘(buurten) die in Medellín de grootste armoede en criminaliteit kenden. Nadat de bibliotheek werd geopend  en er bovendien allerlei educatieve en culturele activiteiten werden georganiseerd, zou volgens dit onderzoek de buurt er inderdaad op vooruit zijn gegaan.

De architectuur zelf heeft er nog het minst in bijgedragen. Zoals wel vaker bij dit soort architectonische allure, bleken de gevelplaten niet goed en moest er nog heel wat reparatie- en vervangwerk aan te pas komen.

David Byrne noemt uiteraard ook muziekprojecten, zoals “AfroReggae” en “Het wonder van Candeal”. Allebei projecten in Braziliaanse buurten waar drugs en criminaliteit de dagelijkse cultuur waren. Het leren muziek maken en samenwerken dragen bij aan een cultuuromslag.

David Byrne nodigt iedereen uit ‘positief nieuws’ in te sturen. Welnu, Kunst op Zondag weet wel een paar projecten van kunstenaars die aan zijn verzameling toegevoegd kunnen worden.

Hoopvol en veelbelovend nieuws komt voort uit ‘The Art of Impact’. Een tijdelijk programma uit 2015, in het leven geroepen door het ministerie van OCW, dat tot doel had “bestaande en nieuwe kunstprojecten met een duidelijke impact op een maatschappelijk thema of vraagstuk” te stimuleren.

De schrijver/dichter/blogger Anton Dautzenberg ontwikkelde een glossy magazine voor de armen: de ‘Quiet 500’ (een tegenhanger voor de Quote 500 die alleen over Neerlands allerrijksten gaat). Dautzenberg werd er in 2016 voor beloond en de prijs verdeelde hij onder andere kunstenaars die ook de wereld wat beter proberen te maken. Hier de uitreiking van de ‘Impact Award 2016’.

De ONSbank heet een kunstproject te zijn waar jongeren de kans krijgen uit hun schuldenproblematiek te geraken.

Buiten dit soort stimuleringsprojecten zijn er tal van kunstenaars al langer bezig te de wereld te veranderen.

Jalila Essaïdi kan bio-kunstenaar worden genoemd. Spraakmakend is haar uitvinding kleding te maken van mestoverschot.

Renzo Martens wil met het in 2010 opgerichte Institute for Human Activities aantonen dat kunst kan helpen economische ongelijkheid weg te werken.

Wie weet er meer van zulk fantastisch nieuws? Gooi het in de reacties en wie weet komen we, met David Byrne, ooit hier uit: