Eind augustus werd door veilinghuis Zwiggelaar Auctions de privéverzameling van Tjeerd Deelstra geveild. De voormalige TU-docent en bouwkundige, oprichter van Urban (The International Institute for the Urban Environment), had van alles en nog wat over ‘tegenkunst’ (van vnl. Fluxus en Provo) verzameld en wilde daar op zijn oude dag nu eens van af.
Het pronkstuk van zijn verzameling is ‘Tjeerd Deelstra’s tripbook’. In 1974 bezocht hij Fluxus-kunstenaars tijdens een reis door Amerika en Japan. Hij kocht een zwart notitieboekje en vroeg de kunstenaars iets aan dat boekje toe te voegen. Tjeerd Deelstra kwam thuis met een boekje volgepropt met “teennagels, niet-geïdentificeerde vloeistoffen op een gezouten vis, een batterij, plastic vlieg, tak, metalen vork en oordopjes”. Om slechts een deel van de inhoud te vermelden.
Tjeerd Deelstra’s tripbook – 1974.
Zo kreeg hij een baardhaar van Geoff Hendricks (1931 – 2018), bekend als de ‘wolkensmid’ omdat hij wolkenluchten verwerkte in zijn schilderijen, objecten, installaties en performances. In Deelstra’s boekje zit ook een door Hendricks geschonken postzegel (This is not a Cloud). Meer over Geoff Henricks in deze In Memoriam.
Verder bevatte dit ´Gesamtkunstwerk´ wat schaamhaar van celliste Charlotte Moorman en wat eelt van Fluxus-oprichter George Maciunas van wie we hier de compositie ‘Piano piece No. 13’ vertoonden (uitgevoerd door Sonic Youth).
Het verzamelen en bewaren van zeer persoonlijke parafernalia was (en is nog steeds) een meer religieus ding. Denk aan het in Boxmeer gestolde bloed van Jezus of het doek waarin de overleden gekruisigde zou zijn gewikkeld. Denk aan relieken als de baard en de tand en mantel van de profeet Mohammed.
Dat trekt publiek en musea (ook een soort tempels) hebben dat wel door. Het Drents Museum toont van 8 oktober 2021 tot en met 27 maart 2022 niet alleen schilderijen van Frida Kahlo, maar ook parafernalia als kleding, korsetten en sieraden, beschikbaar gesteld door Museo Frida Kahlo.
Museo Frida Kahlo is het huis waar Frida Kahlo het grootste deel van haar leven heeft gewoond. Bekend als het ‘blauwe huis’ (Casa azul), alwaar bezoekers zich kunnen vergapen aan haar atelierspullen en de rolstoel die ze in haar laatste jaren gebruikte.
Het zijn de dingen die het doen. En om het publiek nog meer de musea in te jagen worden niet alleen spulletjes van kunstenaars tentoongesteld, maar wordt ook dat publiek gevraagd dingen aan te dragen.
Tot vorige maand liep in het Dordrechts Museum de tentoonstelling ‘I love Dordt’. Eén van de meer dan 400 “persoonlijke spullen met een mooi, leuk, of ontroerend verhaal” die iets over Dordrecht vertellen, was een invalidenkarretje. De bijdragen voor de tentoonstelling zijn online nog te zien, inclusief de fiets waarmee kunstenares Mignon Nusteling de angst voor de dood overwon.
Die persoonlijke parafernalia kunnen ook als ´kunst in de openbare ruimte´ worden geëxposeerd. Jan Heinsbroek, a.k.a. Jan is de Man, schilderde in juni een vitrine op een muur in Nieuwegein. In de vitrine kwamen spullen van wijkbewoners te staan.
Zoals het blikken speelgoedfietsje, waar de eigenaresse leuke herinneringen aan heeft (de nu veertig jaar oude zoon en dochter speelden er vroeger fanatiek mee). Het knuffelbeertje is een herinnering aan de geboorte van het overleden zoontje van een buurtbewoonster.
Jan is de Man – mural, vitrine Nieuwegein, 2021.
Het museum als oplossing voor mensen die omkomen in de spullen: ‘Waste not’ van Song Dong. Zijn moeder begon obsessief dingen te bewaren nadat haar man was overleden. De kunstenaar Song Dong en zijn zus konden haar overtuigen afstand te doen van al die overbodige dingen door er een installatie van te maken. Een weergave van hoe een familie het moderne leven in China ondergaat. Voor het eerst in 2005 in Bejing tentoongesteld, sindsdien de wereld over gegaan, onder andere in Groningen (2015).
Alfredo en Isabel Aquilizan pakten persoonlijke spullen die door de lokale Filippijnse gemeenschap aan de familie waren geschonken toen ze in 2006 voor het eerst in Brisbane (Australië) aankwamen in 140 balikbayan-dozen. Opgestapeld tot een woning zonder dak staat het symbool voor de Filipijnse diaspora. Net als veel Filipijnen, trekt ook deze installatie over de hele wereld,
Alfredo en Isabel Aquilizan – Address, 2008.
Overal waar ik mijn bed neerzet, noem ik mijn thuis. Voor een kunstenaar is dat natuurlijk een museum. Veel intiemer dan een doorleefd bed kunnen iemands parafernalia niet zijn.
Tracey Emin – My bed, 1998.
In 2012 vernietigde Michael Landy al zijn persoonlijke spullen. Echt alles. Of hij daar nog spijt van heeft gekregen vroeg The Guardian hem dit jaar. Nou nee, zei Landy, alleen toen hij kort na het project naar Spanje wilde werd het even lastig omdat hij ook zijn paspoort en geboortebewijs had vernietigd.
En dat zijn moeder jankend het project binnenliep omdat het voor haar voelde alsof haar zoon aan het sterven was, dat was ook geen pretje. Maar verder werd Landy, geestelijk gezien, niet armer van het hele gebeuren. Het voelde als een verrijking, geen einde maar een begin.
Kijk in de 16 minuten durende docu hoe dat toen ging.
Tot slot wat parafernalia van Miles Davis.
Prettige zondag.
Reacties (5)
Kunst, ook muziek of wat er voor door moet gaan. is en blijft een subjectieve beleving: op de schilderijen van Kahlo na: vieze, oude meuk!
Ah, okee, een subjectieve beleving houdt op bij een subjectieve smaak…
Beslist niet, die gaan juist hand in hand….! Is geen hogere wiskunde.
Het Tripbook van Tjeerd Deelstra is verkocht voor 1000 euro. Dat lijkt me niet duur voor zo’n aantrekkelijk en divers object. En van Frida Kahlo is het juist zo opmerkelijk dat ze nog zo ‘leeft’ en publiek weet aan te spreken.
Ja raar, gezien de hele collectie voor 1,1 miljoen werd afgehamerd.
Wat overigens jammer is dat nu die hele collectie versnipperd is over een heel legertje nieuwe eigenaren en dat het spul niet eerst als tentoo0nssteling aan het publiek is gepresenteerd.