De burgeroorlog in Libië leidt de aandacht af van de oppositie in andere Arabische landen. De taal van bommen is nu eenmaal dominant. Dat is tragisch. De energie die het westen besteedt aan het markeren van doelen in Libië en de kosten van de kruisraketten zouden beter besteed zijn aan strategische steun aan en publiciteit voor hervormende inspanningen.
Natuurlijk: het is erg dat Gadaffi niet wil inzien dat zijn tijd voorbij is. Maar heeft hij al hele steden uitgemoord? Is er, afgezien van zijn martiale retoriek, enige aanwijzing voor dat hij dat gedaan zou hebben? Ik heb mijn twijfels; het regime begreep dat de slimste oplossing voor het debacle van Hillen’s Heli het simpelweg terugsturen van de Nederlandse militairen was; toch niet direct een actie van een “dolle hond”.
Onze politiek maakt een klucht van een historisch moment. Een ‘beetje dom’ was het wel: een monument van daadkracht staat nog steeds op het strand van Sirte. Maar die Lynx was toch geen goed vliegtuig en eigenlijk al afgeschreven. Dus het ging over de zondagsrust van onze spionnen en het vermogen van onze ministers om te erkennen dat zij gebiologeerd waren door ‘windows of opportunity’.
Maar wat speelt er nu eigenlijk? Waarom windt de wereld zich op over Libië? Waarom besteden we zo weinig aandacht aan de revoluties die in volle gang zijn? Raketten, explosies en karabijnen prikkelen, terwijl stembussen en constituties maar saaie plaatjes op televisie maken. De dissidente fractie TvD in ballingschap houdt zijn eigen debat:
“Mevrouw de voorzitter, aan de besmuikte hoofden in vak K hoef ik niet veel tekst te besteden. Het is jammer dat zij zo hebben geblunderd, maar het is gebeurd en nog goed afgelopen ook. Het Parlement wil niet met hen afrekenen, al is de boodschap: ”eens, maar nooit weer”.
MdV, de Arabische burgers krijgen kansen hun politieke verhoudingen te moderniseren. Mijn fractie vindt dat zij daarin door ons moeten worden gesteund, met alle mogelijke middelen. Als dissidente fractie in ballingschap moet ik me beperken, maar ik wil me een paar opmerkingen veroorloven over de interventie in Libië, de politieke ontwikkeling in Egypte en de rol van ons land.
- Libië
Revolutie hangt samen met de “oude” heerser. In Oost-Europa geloofden ze niet meer in zichzelf, in Rusland boog Gorbatchow voor zijn historisch lot, in Zuid Afrika koos de Klerk voor een vredige overdracht van de macht naar Mandela. In de Arabische lente koos het Egyptische leger voor het volk en liet Mubarak vallen. Maar in Libië is Gadaffi allerminst gereed om op te stappen. De revolte in Libië is wellicht meer gevoed door concurrerende militairen, dan door een democratische hervormingsbeweging. Als die breuk, in het netwerk waarop de macht van Gadaffi berust, de kern is van de Libische opstand, confronteert ons dat met de vraag of de echte verandering komt uit de loop van een geweer. Mijn antwoord: ik geloof er niets van.
- Interventie
Door de interventie van het westen wordt het niet beter. Sarkozy nam het voortouw in de EU en sprak steun uit voor onbekende rebellen. Misschien had de nationalisatie van oliebelangen door Libië meer betekenis dan de humanitaire zorg? Ook de Amerikanen hadden ineens grote humanitaire zorgen, al werd Obama pijlsnel gedwongen het commando over de ‘no-fly zone’ over te doen aan de NATO: Rasmussen als assistent van Obama.
De interventie is humanitair en dat is voor onze regering ook het argument een handvol F-16’s te sturen. Maar er zal geen wapentransport worden onderschept en er zal geen Libiër minder om sterven. De Fransen en de Engelsen zijn wat flinker dan wij: zij snappen dat het er om gaat de balans ten faveure van de rebellen te laten doorslaan. Maar wie zijn dat? Wat gaan ze doen? Staan ze op de lijst van het Strafhof?
Het lijkt mij dat er goede gronden zijn de humanitaire motivering van de interventie “framing”te noemen en nog eens wat beter na te denken.
- Wat is revolutie?
Wat is revolutie? Zoals gezegd: er moet een oud regime vertrekken. Maar een oud regime is geen meneer, zoals meneer H. Mubarak. Een regime is een systeem, een politieke interactie tussen heerser en overheersten, een gebouw van wetten, werkwijzen en regels, een geheel van duizenden belanghebbenden, meelopers en collaborateurs.
In Egypte wordt geprobeerd de inspiratie van het Tahrirplein te verzilveren, maar dat valt niet mee. De militaire conservatieven en religieuze stromingen vinden elkaar in de steun voor minimale constitutionele hervormingen: daar voor stemmen is een keuze voor stabiliteit en een religieuze plicht. Als je daar tegen bent, ben je een gevaarlijke radicaal, die voortgezette onrust bepleit.
Onze fractie in ballingschap gelooft in de Egyptische revolutie, omdat het vooral ook een cultureel ontwaken was, met humor, alsof de provo-tijd is teruggekeerd. Een revolutie moet ook een culturele revolutie zijn. Wij geloven in de Egyptische revolutie en het belang daarvan, omdat Egypte het huis van het Pan-Arabisme is, de schakel ook tussen Afrika en het Midden Oosten. Wij geloven in aandacht en steun voor de Egyptische hervormingen, omdat Egype een sleutelrol kan en moet spelen in de vrede met Israel.
MdV, onze fractie betreurt de bovenmatige aandacht voor de klucht met de helicopter. Onze fractie ziet zeer weinig in de F-16 inzet, omdat het ons mengt in een onoverzichtelijke interventie. Onze fractie zou graag strategische en publicitaire steun willen geven aan de hervormingen in Egypte. Daar valt iets te bereiken.”
Zie: NYRblog: Egypt’s first vote, door Yasmine El Rashidi
Voorts: Civil Resistance & Power Politics, edited by Adam Roberts & Timothy Garton Ash
Reacties (4)
Jammer dat lovenswaardige woorden over Egypte gepaard moeten gaan met sneren richting mensen die zich druk maken om Libië.
Is het zo moeilijk om meer dan één zaak tot de jouwe te maken? De aspiraties van de mensen in Egypte en Libië zijn dezelfde, evenals hun motivatie de strijd aan te binden met hun dictatoriale regime (dat uiteraard uit meer bestaat dan alleen één man, in beide gevallen). Er zijn verschillen. Bijvoorbeeld dat de revolutie in Egypte voorlopig succesvol is geweest, en je weet dat winnaars altijd gelijk hebben. Een ander is het geweldsniveau: troepen van Gadaffi schoten direct met scherp, wat de zaak enigszins heeft doen escaleren, tot internationaal ingrijpen. Maar in de kern is het nog steeds dezelfde Arabisch Lente, en is de revolutie in Libië even geweldloos en democratisch als in het buurland (ook in Egypte hebben demonstranten zich actief verdedigd tegen het geweld). Waarom dan dat kiezen? Ik proef toch een soort van omgekeerd oriëntalisme: als wij ons er mee bemoeien, is het per definitie fout, inclusief de zijde waarmee wij ons verbinden.
Mijn sneren gelden vooral de ridicule operaties van onze politiek. Over de interventie in Libie ben ik veel voorzichtiger. Ik denk ook wel dat er daar Arabische lente is. Maar jr kun toch niet volhouden dat het net zo vredelievend of democratisch en geweldloos toegaat als in Egypte? Ik zie tenminste de bommen vallen en de kruisraketten vliegen.
Onze bijdragen aan een burgeroorlog gaan meer doden kosten en niet minder, vrees ik. En explosies breng je beter op de TV dan voorstellen voor hervormingen.
Dat is mijn punt. Interventies zijn best, maar wie steunen wij eigenlijk? Terwijl wij onze wapens laten spreken, wordt in Egypte gepoogd de winst van de demonstraties te verzilveren. Wie ziet dat?
@Tom van Doormaal:
Wat ik daarmee bedoel is dat de intenties van de protesten, en de manier waarop ze werden ingezet, niet verschilt met wat er in Egypte gebeurd is. De demonstranten hebben geen geweld gebruikt, in eerste instantie. Het grote verschil is de reactie van de Gadaffi getrouwen: die gebruikten direct veel meer geweld dan in Egypte ook gebeurd is.
Ten tweede hebben in Egypte betogers ook geweld gebruikt. Je herinnert je toch wel de busjes van de oproerpolitie die in brand stonde in Caïro? De veldslagen rond het Tahrirplein? Dit is allemaal te rechtvaardigen omdat het allemaal in reactie was, uit puur lijfsbehoud of om het recht op vreedzame demonstraties te bevechten. Dat is in Libië niet anders. In het oosten van Libië hebben de opstandelingen gewonnen, en daar is het beter toeven voor de gewone Libiër dan in het westen.
Je moet niet vergeten dat de Arabische Lente in Libië in een andere fase zit, en je het dus niet kan vergelijken met de huidige situatie in Egypte. Het geweldsniveau is hoger, maar dat is echt alleen de schuld van Gadaffi. Je kan het westen moeilijk verwijten gehoor te hebben gegeven aan de indringende roep om hulp die uit Libië kwam. Prima om discussies te hebben nu we voortgaan over wat de beste strategie is, maar geef de politici die zich met Libië bezighouden wat ruimte.
Precies en dat maakt veranderingen doorvoeren nu juist zo moeilijk in Egypte