ACHTERGROND - Dit is een herpublicatie van een artikel dat vorige week op Sargasso stond. Onderaan zijn twee updates geplaatst naar aanleiding van actuele ontwikkelingen.
Ondanks de jarenlange kritiek op de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF / F-35), lijkt de aanschaf er nu toch te komen door een draai van de PvdA-fractie. De kritiek richtte zich meestal op de alsmaar stijgende kosten en de vertragingen in de ontwikkeling van de JSF. Slechts weinigen hebben zich afgevraagd waardoor het komt dat de kosten blijven stijgen en de datum van operationeel functioneren steeds naar achter wordt geschoven. Zodra je je daar in gaat verdiepen kom je al snel tot de conclusie dat de JSF een vliegende Fyra is.
In de jaren ’90 realiseerde het Amerikaanse ministerie van Defensie zich dat de verschillende vliegtuigen die door de verschillende krijgsmachtonderdelen werden gebruikt op termijn moesten worden vervangen. Het nieuwe vliegtuig moest voor alle doeleinden kunnen worden ingezet en moest betaalbaar zijn. Daarom werden er partner landen gezocht. Het beste vliegtuig voor de beste prijs. Voor beide aspecten bestaat gerede twijfel.
Ontwerpkeuzes & uitgangspunten
Omdat het nieuw te ontwerpen vliegtuig voor alle doeleinden inzetbaar moet zijn, moest bij het ontwerp met de specificaties/eisen van zowel de luchtmacht, de marine, als de mariniers rekening worden gehouden. Met name de harde eis van de mariniers dat het vliegtuig verticaal moet kunnen opstijgen en landen had een grote invloed op het ontwerp. In vaktermen: Short Take Off and Vertical Landing (STOVL). Daarnaast rust het JSF-programma op vier pijlers:
- Betaalbaar: Alle drie de varianten worden geproduceerd binnen de beoogde kostenbandbreedte. Operationele en onderhoudskosten worden sterk gereduceerd.
- Dodelijk effectief: Zowel in lucht-grond aanvallen als in luchtgevechten is de F-35 effectief in alle weersomstandigheden.
- Overleefbaarheid: Onzichtbaarheid, hoge prestaties en supersonische snelheden worden gecombineerd in de F-35.
- Betrouwbaarheid en onderhoudbaarheid: De F-35 zet nieuwe standaarden met betrekking tot beide. Hierdoor zijn de onderhoudskosten lager en is de F-35 makkelijker te upgraden dan zijn voorgangers.
Verder gaat men ervan uit dat technische superioriteit compenseert voor kwantitatieve superioriteit van de vijand. Maar in hoeverre houden deze keuzes en aannames stand in het echt?
Schaap met vijf poten?
Met het combineren van de wensen van de marine, de luchtmacht en de mariniers lijkt het erop dat men een schaap met vijf poten wil. Dat er technisch veel mogelijk is, wil nog niet zeggen dat het uiteindelijke product optimaal wordt. De JSF is bedoeld om verschillende vliegtuigen, zoals de F-16 en de A-10, te vervangen. Kijk je echter naar de operationele eisen die aan zowel de F-16 als de A-10 worden gesteld, dan zie je dat deze behoorlijk van elkaar verschillen. De F-16 is bedoeld om hoog in lucht z’n werk te doen, terwijl de A-10 juist laag bij grond wordt ingezet. Verschillende toepassingen die verschillende eisen stellen aan een gevechtsvliegtuig. Het combineren van die eisen is net zoiets als proberen een voertuig te maken dat zowel functie van sportauto als de functie van vrachtwagen kan vervullen. Een vliegtuig kan wendbaar zijn als een F-16, taai als een A-10, onzichtbaar als een F-117 of STOVL als een Harrier. Een nieuw vliegtuig zou misschien twee of drie van deze kenmerken kunnen combineren, maar niet alle. Daarvoor zijn de eisen te tegenstrijdig. Over de vervanging van de A-10 door de F-35 is trouwens het laatste woord nog niet gezegd.
Wat die multifunctionaliteit betreft kun we leren van een studie die is gedaan aan het eind van de jaren ’60. De uitkomst: een multi-functioneel vliegtuig zou ongeveer 32 ton wegen. Vliegtuigen ontwikkeld voor specifieke doeleinde zouden daarentegen op ongeveer 18 ton aan gewicht uitkomen. Je hoeft geen Einstein te zijn om in te zien dat een gewichtstoename ten koste gaat aan zaken als actieradius, wapenarsenaal en wendbaarheid. Zo ook bij de F-35. In 2004 moest Lockheed Martin toegeven (PDF, p. 2) dat met name de F-35B veel te zwaar was. Het vliegtuig moest bijna 1400 kilo lichter worden gemaakt om aan de prestatiecriteria te voldoen. Met alle gevolgen van dien. Uit een analyse van het Pentagon blijkt dat daardoor de kwetsbaarheid met 25% is toegenomen. Verder bleek aan het begin van dit jaar dat verschillende prestatiecriteria zijn verlaagd.
Simulatie
In 2008 voerden twee analisten van de RAND-corporation een simulatie uit van een luchtoorlog bij Taiwan met China. Hoewel de F-35 een beperkte rol had in hun simulaties, waren de conclusies niet mals: inferieure acceleratie, inferieur klimvermogen, inferieure wendbaarheid en een lagere topsnelheid ten opzichte van moderne vijandelijke toestellen (zie slide 80). Lockheed-Martin was niet blij met deze analyse, ontkende in alle toonaarden en beschuldigde z’n tegenstanders van onprofessionaliteit. Minder dan een week later trok ook RAND z’n keutel in. Getuige hun achtergrond mag je echter wel het een en ander verwachten van de auteurs John Stillion en Harold Scott Perdue. Ze hebben beiden ruime ervaring als straaljagerpiloot en zijn dus niet zomaar de eerste de beste beleidsanalisten.
Onzichtbaar?
Een belangrijk verkoopargument van de JSF is de onzichtbaarheid voor vijandelijke radarsystemen. Maar is F-35 wel zo onzichtbaar? Dat valt te bezien. Zoals Stillion en Perdue in hun presentatie laten zien (slides 16-18 & 62), is de (on)zichtbaarheid afhankelijk van de golflengte van de gebruikte radar. Zowel Rusland als China lijken al radarsystemen in gebruik te hebben die wel in staan zijn om ‘stealth’-vliegtuigen te kunnen waarnemen. Bovendien lijken beide landen bezig met het ontwikkelen van zogenaamde multi-spectrum radarsystemen. Het is hoe dan ook logisch dat tegenstanders van de VS proberen eenzelfde stealth voordeel te krijgen en counter-stealth (pdf) maatregelen ontwikkelen (of stelen). Zowel Rusland als China hebben inmiddels al op z’n minst prototypes van vliegtuigen met stealth-capaciteiten.
STOVL-concept heeft zich nooit echt bewezen
Hoe graag het US Marine Corps het ook zou zien, het STOVL-concept heeft zich in het echt nog niet echt goed bewezen. Van het meest bekende vliegtuig volgens dit concept, de Britse Harrier, is een derde inmiddels gecrashed. Het vliegtuig heeft niet voor niets de bijnaam “The Widow-maker”. De noodzaak voor het vasthouden aan het STOVL-concept wordt ook in twijfel getrokken door Perry Solomon (login nodig), squadron-commandant bij de US Navy. Om de STOVL-functie te kunnen herbergen is een bredere romp nodig en aangezien men de kosten in de hand wilde houden, krijgen alle drie de varianten dezelfde romp. Hierdoor heeft de versie voor de luchtmacht en marine een onnodig brede romp wat een negatief effect heeft op de luchtweerstand en bijgevolg op het acceleratievermogen, de brandstofconsumptie, etcetera.
Geplaagd door bureaucratie
Waar de F-117 werd ontwikkeld in een tijdsbestek van dertig maanden door een team van ongeveer vijftig ingenieurs onder toezicht van zeven ambtenaren, wordt de F-35 ontwikkeld door ongeveer 6000 ingenieurs onder toezicht van ongeveer 2000 ambtenaren. Je hoeft geen genie te zijn om te zien dat iedereen z’n invloed wil doen gelden. Waartoe dat kan leiden wordt mooi geïllustreerd door een parodie op de ontwikkeling van de Bradley in de film Pentagon Wars.
Riskante militaire strategie
De Amerikaanse doctrine gaat uit van het feit dat ze door technologische superioriteit uit kunnen gaan van de ‘first look, first shoot & first kill’-strategie. De aanname dat technische superioriteit compenseert voor kwantitatieve superioriteit van de tegenstander is echter slechts beperkt geldig zoals Stillion en Perdue ook laten zien (slides 29 – 35). Echter, zowel de stealth-capaciteiten als de prestaties kunnen ons nog niet direct overtuigingen van de technische superioriteit. Bovendien zullen door de stijgende kosten minder vliegtuigen verkocht worden, wat het eventuele tactische en strategische voordeel verder verslechtert. Hieronder legt Pierre Sprey (o.a. één van de ontwerpers van de F-16 en de A-10) helder uit waarom de JSF (F-35) zo’n slecht vliegtuig is.
[kliktv]
Conclusie
Al met al is het F-35 project niet alleen vanuit kostenperspectief, maar ook vanuit het technisch en militair perspectief een erg riskant project. Op alle vier de pijlers van het JSF-programma is flink wat af te dingen. De F-35 is niet echt betaalbaar, de dodelijke effectiviteit en de overleefbaarheid zijn erg twijfelachtig en kun je over de betrouwbaarheid en de onderhoudbaarheid ook nog niet juichend naar huis schrijven. Wat dat betreft lijk men niet te leren van eerdere pogingen in het verleden zoals de A-12, de F-111 en in mindere mate de F-22. Doordat de JSF aan verschillende eisenpakketten moet voldoen, wordt het geplaagd door compromissen. Met als gevolg een onzeker voordeel qua zichtbaarheid en prestaties. Roemer heeft dus toch gelijk: de JSF is een vliegende Fyra.
Bovendien is het nog maar de vraag of Nederland een JSF nodig heeft in een tijd waarin kruisraketten en onbemande vliegtuigen steeds meer rollen van traditioneel bemande gevechtsvliegtuigen overnemen. Ook het gerenommeerde instituut Clingendael ziet geen rol voor de F-35 in de Nederlandse krijgsmacht. Alternatieven zijn er ook: nog een poosje doorgaan met de F-16 of de Saab Gripen bijvoorbeeld.
Zuid-Korea is in ieder geval verstandig en gaat voor een alternatief.
Update 1:
Afgelopen maandag (16 september) publiceerde Vanity Fair een uitgebreid artikel over de problemen met de F-35: ‘Will it fly?‘ De highlights van dit artikel:
- Minimaal zeven jaar achter op schema. De IOC-datum (= Initial Operational Capability) is inmiddels al verschoven van 2010 naar eind 2015 voor de mariniers, eind 2016 voor de marine en begin 2019 voor de luchtmacht. Kanttekening hierbij is dat de inschatting van de mariniers bijzonder optimistisch is en eigenlijk technisch niet haalbaar omdat tegen die tijd (eind 2015) pas de software goed een eerste test kan ondergaan.
- Door de stijgende kosten bestellen de potentiële afnemers minder vliegtuigen. De ontwikkelkosten moeten daardoor verdeeld worden over minder vliegtuigen met als gevolg dat de kosten per vliegtuig nog verder stijgen.
- Minder vliegtuigen dan oorspronkelijke prognose.
- Als je kijkt naar de ontwikkeltijd, dan is die absurd lang. Bij de F-16 stond er in acht jaar een volledig functionerend vliegtuig, uitvoerig getest en al. Bij de F-35 is er na bijna twintig jaar nog steeds geen goed functionerend vliegtuig. Voorspelling: pas in 2019 (US Airforce).
- De huidige JSF/F-35 kent vele beperkingen: ’s nachts, met slecht weer en/of onweer (bliksem) vliegen mag niet, iets wat een Cessna van $60.000 wel kan. Vliegen op supersonische snelheid mag niet en de F-35 mag ook nog geen bommen afwerpen of met z’n kanon schieten.
- Grote softwareproblemen. De ‘Block 2B’-software is voor minder dan 2% getest. Daar komt bij dat ‘Block 2B’-software nog maar beperkte gevechtsmodus mogelijk maakt. De software moet dus nog veel verder worden ontwikkeld.
- Er is een top 50-lijst van onderdelen die veel te vaak kapot gaan. Vaak door keuze voor inferieure materialen of te lichte onderdelen.
- Het JSF-project wordt geplaagd door twee ingebakken principes: commonality en concurrency. “Commonality”: doel was 70% onderdelen gemeenschappelijk; op dit moment is dat slechts 25% meer. “Concurrency”: het tegelijk ontwikkelen en produceren van de F-35 (bouw een vliegtuig, vlieg erin, vind een gebrek, ontwerp een oplossing, implementeer de oplossing; rinse & repeat). Het gevolg is dat JSF erg vaak ge-upgrade zal moeten worden met de bijbehorende (hoge) kosten van dien. Tel daarbij op dat er meer dan 1400 onderaannemers zijn die vaak zijn gekozen op hun geografische ligging en niet perse op hun specifieke kwaliteiten (‘political engeneering’ oftewel maximaal lobby-effect bereiken in plaats van de beste kwaliteit) en je kunt je de management nachtmerrie wel voorstellen
- Problemen met de helm, een cruciaal onderdeel van JSF: vertraging van geprojecteerde beelden, bevriezende beelden en bibberende beelden. Daar komt nog bij dat de resolutie van het menselijk oog is vele malen beter is. Concept vraagt enorme rekenkracht en complexe software. De helm zorgt bij in ieder geval een deel van de piloten voor desoriëntatie, een gevolg van vertraagde, bevroren en/of trillende beelden.
- Slecht (eigenlijk geen) zicht naar achteren.
- Waarom ‘stealth’ als je boven het slagveld moet cirkelen? ‘Stealth’ heeft dan totaal geen nut, iedereen kan je met het blote oog zien.
- De A-10 kan meer dan 7000 kilo aan wapens, rakketten en geschut meenemen. De F-35 kan 2 luchtdoelrakketten en 2 bommen van ca 450 kilo meenemen. Lockheed Martin heeft beloofd dat de F-35 wel meer wapentuig mee kan nemen. Maar aangezien deze dan onder de vleugels gemonteerd moeten worden, gaat dit ten koste van de ‘stealth’-eigenschappen.
- Er zijn grote problemen met de radar-werende verf. Deze laat snel los als gevolg van de hitte die vrij komt bij de uitlaat van de motor en de wrijvingshitte die ontstaat door het vliegen op hoge snelheden. Dit is ook één van de grootste problemen van de F-22.
- Zoals bij dergelijke projecten normaal is, zijn nog lang niet alle gebreken ontdekt omdat daarvoor nog niet uitvoerig genoeg is getest. Nieuwe gebreken zullen weer tot extra vertraging en extra kosten leiden.
De conclusie wordt het best verwoord door een anonieme informant met meer dan tien jaar ervaring in het JSF-programma: De JSF is een ‘manusje van alles, maar niemand de baas.’
Update 2:
Gisteren (19 september) publiceerde de Algemene Rekenkamer hun meest recente rapport met betrekking tot Defensie. Een aantal highlights met betrekking tot de JSF:
- Inzetbaarheid voor missies daalt van veertien toestellen nu tot vier JSF’s in 2023. En zelfs die vier is niet helemaal zeker omdat dat aantal niet gehaald wordt zonder in te boeten op training van de piloten of andere taken van de luchtmacht. Er zijn nu al te weinig trainingsuren om alle piloten gevechtsklaar te houden. Dit kan slechts voor een beperkt aantal vliegers. Met de komst van de JSF zal dit probleem alleen maar nijpender worden. De verhouding bezit versus inzetbaarheid voor missies is nu voor de F-16 1 op 5 (was 1 op 2 in 2007), bij de F-35 wordt de verhouding 1 op 9. Daarmee kan niet worden voldaan aan verplichtingen richting NAVO: minimaal twee squadrons à 15 vliegtuigen beschikbaar voor missies.
- De berekeningen van het ministerie van Defensie zijn gebaseerd op een aantal boterzachte aannames. Bijvoorbeeld dat de onderhoudsproblemen waarmee de luchtmacht al jaren kampt, zich niet bij de JSF zullen voordoen. Gezien al het voorgaande in dit artikel is dat een illusie. Het ministerie van Defensie doet dus aan ‘wishfull thinking’.
- In haar reactie zegt de minister van Defensie niets over de bovenstaande conclusies van de Algemene Rekenkamer, maar herhaalt ze alleen het standpunt van Defensie zonder hiervoor een verdere onderbouwing te geven.
Hoe verhouden bovenstaande punten zich met het mantra “meedoen in het maximale geweldsspectrum”? Met nog niet eens vier vliegtuigen die inzetbaar zijn voor missies?
Reacties (81)
‘door een draai van de PvdA-fractie’
maarreh. de PvdA heeft de afgelopen 20 jaar toch niet voortdurend 76 zetels gehad? Ze draaien. Ja. Maar de JSF komt er door een opeenvolging van kamermeerderheden. toen en nu
@1 Een jaar geleden was de PvdA nog tegen. Door hun (waarschijnlijke) draai is er ineens wel een meerderheid. Dus ja, door een draai van de PvdA komt de JSF er.
Een sterk punt van de JSF is zonder twijfel haar krachtige lobby bij (buitenlandse) regeringen.
@3: Maar de lobby is tegenwoordig de bepaler als het aankomt op welke wapens het leger heeft. Zie uit één van de linkjes uit het artikel hierboven:
“The Air Force attempted to reduce the A-10’s numbers in its 2013 budget request by disbanding five active duty, Guard and reserve units. That would have cut the inventory by 103 aircraft — almost 30 percent — and left the Air Force with 246 Warthogs.
That plan was put on hold after it received some pushback from the states that host some of these wings and their congressional delegations.”
In de VS gaat defensie niet om wapens, maar om arbeidsplaatsen. Overigens heeft Lockheed dat ook donders goed door. Uit dit reclamepraatje blijkt dat 46 van de 50 staten betrokken zijn bij de productie (direct of in toelevering) van de JSF. Zie daar overigens ook meteen het effect van verkiezingen op basis van districtenstelsels.
Essentie van het probleem lijkt me dat de politiek – en dan niet in de minste plaats de Tweede kamer – zich heeft lopen bemoeien met een vraagstuk dat gewoon bij defensie had moeten liggen. Daardoor heeft men de JSF met allerlei irrelevante handelsbelangen verstrengeld en zitten we nu in dit schuitje. Beter had men gewoon aan defensie een budget gegeven voor straaljagers en ze het verder lekker zelf laten uitzoeken.
Dit is een beetje alsof de Tweede Kamer zich tegen Skoda aan loopt te bemoeien omdat er ambtenaren in een leasebak van Skoda rondrijden. Volkomen zot. En inderdaad net als de Fyra…
@2 Dat is waar, maar de draai van de PvdA is niet de enige kritieke schakel in deze ketting van beslissingen. De JSF had in de afgelopen 20 jaar zo vaak afgeschoten kunnen worden, maar dat is steeds niet gedaan.
Het doorgaan met de JSF is een slechte move, zelfs ongeacht alle technische specificaties. ‘Kopers’ (er zijn alleen nog maar prototypes opgeleverd) laten zich teveel beinvloeden door de gezonken kosten. Ze zijn bezig een kat in de zak te kopen, en die wordt steeds duurder. Voor bondgenoten van de VS geldt overigens dat ze een paar foefjes missen: geen stealth enzo, dacht ik.
Ondertussen vliegt de Eurofighter al door het luchtruim, ook duurder geworden, maar hij vliegt wel!
Oh, en nog even voor #0. Gewichtsberekeningen uit de jaren ’60 zeggen in exacte cijfers niet zoveel, laten we wel bedenken dat de computerapparatuur voor de ruimtereis inmiddels inferieur is aan de meeste huidige rekenmachines, laat staan telefoons. Computerapparatuur van tegenwoordig kan daarnaast ook gewicht ‘vervangen’, omdat de functie van een massief object (balans behouden tijdens vlucht, mechanische regeling van brandstof) kan worden vervangen door -bij wijze van spreken- een servomotortje en chipje. De kern van het punt blijft echter wel: als het vliegtuig voor van alles toepasbaar moet zijn, moet het ook al die apparaten daarvoor meenemen, en dat maakt het vliegtuig zwaarder.
@2: “Lees maar, er staat niet wat er staat”:
“Verlenging van de levensduur van de F16 is mogelijk en heeft onze voorkeur. Te zijner tijd zullen we keuzes maken ten aan- zien van het gewenste type toestel op basis van het dan beschikbare aanbod en prijzen, passend in onze visie op de toekomst van de krijgsmacht, zonder dat daarbij sprake is van een voorkeur voor de JSF.”
Ik zou zeggen Geen visie, Geen vliegtuig?
@5: “Beter had men gewoon aan defensie een budget gegeven voor straaljagers en ze het verder lekker zelf laten uitzoeken.”
Dat had geen ander resultaat opgeleverd. Ook binnen defensie heeft Lockheed zijn best gelobbyd. Desnoods worden de beslissers in de watten gelegd om ze tot de juiste keuze te masseren.
Zeer instructief, vooral die link naar dat parodie over de ontwikkeling van de Bradley tank, dat maakt heel goed duidelijk wat er aan de hand is.
Dan rest alleen de vraag nog waarom ie er komt. Vermoedelijk heeft @3 gelijk.
Tja, rechtse hobby’s… Dan kan het geld ineens niet op. En niemand die roept dat zo’n project zijn eigen broek moet leren ophouden.
@0 “het beste vliegtuig voor de beste prijs” zo’n eis is vragen om problemen. Of je vraagt het best betaalbare vliegtuig, of een bruikbaar vliegtuig tegen de beste prijs.
Voor het beste vliegtuig is een beste prijs niet vast te stellen. Zoals gebruikelijk loopt de prijs steeds verder op.
Alleen al daardoor is “de beste prijs” onzin.
De vergelijking met de Fyra bekt goed, maar is onjuist. De beste trein is nooit gevraagd en is de Fyra ook niet. De lage prijs stond voorop en toevoeging van nieuwe eisen een bekende valkuil.
Ook de gewichtsvergelijking uit de jaren 60 is niet sterk.
@6 @11 Het onderzoek is inderdaad van ca 45 jaar geleden. Dat wil niet zeggen dat het niet waardevol is. Hedendaagse apparatuur kan veel meer en is vele malen lichter. Maar het principe gaat nog steeds op: een multi-purpose vliegtuig is zwaarder dan een vliegtuig met een specifieker doel.
Het is namelijk tot op heden niemand gelukt om een goed multi-purpose vliegtuig te ontwikkelen. De kans dat de JSF hierop een uitzondering gaat vormen is vrij klein.
Waar we echt op zitten te wachten, is een stelletje geniale ingenieurs, net zo als het team wat nét voor ‘The battle of Britain’ concludeerde dat er een ‘High Altitude Interceptor’ , nodig was voor een effectieve verdediging, ‘Very powerful and heavily armed’.
Ze, (The Bristol company) waren het er over eens dat de regering, noch de RAF, wisten dat zo’n vliegtuig er moest komen.
Hun conclusie was , dat ze gewoon zo’n toestel gingen maken.
Binnen de kortste keren, hadden ze de ‘Bristol Beaufighter’ gebouwd, een dodelijk effectieve (2 motorige) jager met vier 20 mm kanonnen in de neus. En ingezet voor de taak waarvoor het ontworpen was.
Later in de oorlog bestempelden de Japanners het als ‘The Whispering Death’
Wat ik wil zeggen is, dat een stelletje onwetenden, beslissen over wat er nu gebeuren moet.
Want wie, in dit Kabinet heeft echt verstand van zaken.
En om het nog een beetje gepeperder te maken, stel ik de vraag:”Wie heeft er bepaald dat al die verschillende taken, ( luchtgevechten, het bestoken van gronddoelen, en het afvuren van atoomwapens, ( dat waren toch die dingen die weg moesten?)” door één vliegtuig gedaan moeten worden.
Is het hele concept van “One fighter fits all”, gewoon op zich zelf niet een beetje belachelijk?
Maar hoe zit het nu met de obsessie voor de JSF obsessie?
@14: Bolke,
De JSF kost heel veel geld.
Van dat geld kan de regering ook bejaarden verzorgen of de scholen beter maken.
En het rare is, dat de vliegtuigen steeds duurder worden, dus we krijgen steeds minder vliegtuigen voor ons geld.
En daardoor komt de vraag of de kamerleden wel weten wat ze doen, en wat de reden is om de JSF te blijven willen kopen.
@15: ”Van dat geld kan de regering ook bejaarden verzorgen of de scholen beter maken.”
Nee dat kan de regering dus NIET, dat is een fabeltje, de aanschaf van de JSF (of welk toestel dan ook) komt volledig uit het lopende budget van Defensie en dat geld wordt op dit moment gebruikt om de huidige F16’s in de lucht te houden.
Er is niet ergens een bankrekening waarop 4 miljard ligt niks te doen.
De JSF wordt voor een groot deel bekostigd uit het feit dat een nieuw toestel veel minder onderhoud nodig heeft dan een 40 jaar oude F16
Met andere woorden als jij dat geld aan andere zaken uitgeeft dan is dat het einde van de luchtmacht want die bezuinig je dan volledig weg.
“De JSF wordt voor een groot deel bekostigd uit het feit dat een nieuw toestel veel *minder onderhoud* nodig heeft dan een 40 jaar oude F16”
Hahahaha!
@12: De bewering is niet alleen dat het toestel zwaarder is, maar:
“De uitkomst: een multi-functioneel vliegtuig zou 32 ton wegen. Vliegtuigen voor specifieke doeleinde zouden op 18 ton uitkomen”
Waarschijnlijk is deze verhouding nu aanzienlijk anders.
@5: Dit is precies wat er in Canada is gebeurd: de luchtmacht had een blanco cheque gekregen en mocht zelf bepalen welk vliegtuig ze wilden aanschaffen. Door lobbyisme en vooringenomenheid is de regering stelselmatig verkeerd ingelicht en komt Canada voor een grote additionele kostenpost te staan – als ze daadwerkelijk alsnog voor de JSF kiezen. Deze portefeuille is nu overgeheveld naar een commissie, los van defensie.
@10: “En niemand die roept dat zo’n project zijn eigen broek moet leren ophouden.”
Dat gaat nogal moeilijk met de aankoop van defensiematerieel. Tenzij je, zoals Amerika, de toestellen zelf fabriceert en een leuk aantal afnemers kan regelen.
@20: Ze gaan maar met de pet rond bij de vliegtuigspotters. Verder wil echt helemaal niemand die dingen.
@21: Een groot deel van de bevolking wil ook geen asielzoekers, ze gaan maar met de pet rond bij de linkse kerk.
Jaap Walhout, dit vind ik de beste deconstructie van de jsf mythe die ik in tijden gezien heb. Applaus.
http://gizmodo.com/inside-the-pentagons-trillion-dollar-f-35-embarrassmen-1325863089
> Maakt u zich dan geen zorgen om uw familieleden?
* Ik ben alleenstaand, mijn vader en moeder zijn reeds overleden, en ik ben enig kind, ik ben niet chantabel. Mijn diagnose belooft per definitie geen goede vooruitzichten, ik heb alvleesklier kanker.
Dit intervieuw lijkt me nogal controversieel, het zou gaan om een voormalig AIVD medewerker die vanwege persoonlijke gezondheidsredenen aanleiding zag om te gaan praten over de moord op Pim Fortuyn.
> Er zijn mensen die geloven dat Volkert van der Graaf niet persoonlijk geheel >alleen de moord op Fortuyn heeft gepleegd. Wat is uw mening aangaande deze >stelling?
* Uiteraard heeft Volkert Pim doodgeschoten, daar hoef je niet aan te twijfelen. Geruchten dat er z.g.n. een schaduw killer zou zijn zou ik niet al te nauw nemen. Dat Volkert heeft het ‘alleen’ heeft gedaan is desondanks niet helemaal waar.
> U nam contact met ons op, u wilde iets duidelijk maken, kunt u uitleggen >waarom?
* Er zijn niet veel mensen die begrijpen dat je mensen in het algemeen langdurig kan manipuleren waardoor ze dingen doen die ze als ze niet gemanipuleerd waren niet zouden doen. Dat is wat ik bedoel met dat het lijkt alsof Volkert het ‘alleen’ heeft gedaan. Het zelfde is ook geldig voor de moord op de voor ons toendertijd lastige Louis Seveke.
> Dus u zegt dat je mensen kan ‘dwingen’ over te gaan op moord?
* Zeer zeker, maar dat is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Het kost bovendien erg veel tijd en onderzoek. Ten eerste moet de aankomende dader van een politieke moord vaak komen uit de hoek van iemand van wie men het niet verwacht, maar desondanks een reeël motief lijkt te hebben. Het kost veel tijd en inspanning om potentiële moordenaars te indoctrineren dat het doelwit (Fortuyn red.) uitgeschakeld moet worden. De moordenaar moet stap voor stap het proces doorgaan waarin hij gelooft te handelen uitzichzelf. Dag in dag uit wordt de emmer als het ware volgedruppelt.
> Hoe weet je dan of een persoon nu daadwerkelijk als moordenaar ingezet kan >worden?
* Naast Volkert werden er nog meerdere personen onbewust ‘opgeleid’. Als Volkert het niet had gedaan zou er sowieso sprake zijn van anderen, we hadden (AIVD red.) echter voorkeur voor een linkse activist.
> Wie waren er dan toch belanghebbende bij deze politieke moord op Pim?
* Binnen de Algemene (AIVD red.) zagen we Pim Fortuyn als een grote bedreiging voor de Nederlandse staatsveiligheid op zowel economisch als politiek gebied. Een homosexueel als president zou bijvoorbeeld Nederland in ernstige verlegenheid hebben gebracht. Daarnaast was hij tegen de Joint Strike Fighter.
> Wat is de reden dat u naar buiten komt met hetgeen u zegt?
* Mijn gezondheid laat te wensen over, ik heb niets meer te verliezen, ik heb verkeerde dingen gedaan door mee te werken aan het aanzetten van Volkert tot de moord op Pim Fortuyn. Maar weet dat binnen de Algemene (AIVD red.) niet zo nauw wordt omgegaan met mensenlevens. Ook binnen de Algemene houden we elkaar nauwlettend in de gaten. Zo worden mensen die veldwerk verichten doorgaans zelf ook getapt en gemonitord.
> Maakt u zich dan geen zorgen om uw familieleden?
* Ik ben alleenstaand, mijn vader en moeder zijn reeds overleden, en ik ben enig kind, ik ben niet chantabel. Mijn diagnose belooft per definitie geen goede vooruitzichten, ik heb alvleesklier kanker.
> Toch vraagt u om uw naam geheim te houden voorzover dat mogelijk is.
* Mijn naam doet er niet toe, wat er toe doet is dat mensen weten dat Pim Fortuyn had kunnen leven als de Algemene (AIVD red.) niet langdurig mensen zou indoctrineren ‘dat moord op een politicus’ moet plaatsvinden. Hiermee haal ik nogmaals aan dat als voormalig AIVD medewerker feit is dat we Volkert stelselmatig al een jaar voor de moord systematisch hebben geindoctrineerd met psychologische oorlogsvoering, Volkert zag Pim letterlijk als een duivel, een bedreiging voor Nederland, en dat was omdat wij (AIVD red.) het wilden.
> Is er een persoon die gaat over dit type moorden? Dat wil zeggen wie drong er >op aan dat Pim moest verdwijnen? Goedschiks of kwaadschiks?
* Dat is juist, vlak voor de moord zijn we op persoonlijke titel bij Pim langs geweest, we probeerden tot hem door te dringen dat hij moest gehoorzamen, dat hij het leven zou laten als hij dat niet zou doen. We kregen de orders van Clifford, ‘dit is de laatste kans voor Pim’.
> Clifford wie?
* Clifford Sobel van de Amerikaanse ambassade, Pim weigerde steeds maar de Joint Strike Fighter er door heen te pushen. We hoopten nog zo dat Fortuyn zich op tijd zou bekeren. 2 dagen na ons bezoek aan Pim kregen we van bovenaf groen licht.
> U zegt dat u niet lang te leven heeft, over wat voor tijd praten we?
* Hoogstens 6 maanden, en voor die tijd wil ik schoon schip maken. Pim moest dood, Clifford gaf het groene licht. En Jan Peter Balkenende werd na voren geschoven. Jan Peter toonde zich uiterst loyaal aan Clifford Sobel. Ja wij van de AIVD hebben deze politieke moord op Fortuyn gearrangeerd. Ja het het te maken met geld, veel geld. De Joint Strike Fighter moest er komen.
> Zou Nederland beter af zijn geweest met Fortuyn?
* Pim werd omschreven als extreem rechts, maar vergeleken bij de huidige stand in Nederland was hij zelfs matig links te noemen. Van wie kwam het generaal pardon? Ach had Pim maar mogen leven van het establishment, de gevestigde orde. Maar het mocht niet zo zijn. Ook harde voormalig AIVD’ers als ik kennen spijt. Bevel was echter bevel, en je stelt geen vragen binnen de dienst.
-Op 5 juni 2002, nog net geen maand na de moord op Pim Fortuyn, publiceert het Ministerie van Defensie een persbericht dat opent met de tekst: ‘Op de vliegbasis Soesterberg hebben staatssecretaris Henk van Hoof (Defensie)en de ambassadeur van de Verenigde Staten in ons land, Clifford Sobel, vanmiddag (5 juni) een zogenoemd “memorandum of understanding” getekend waarin de Nederlandse deelname aan de System Development and Demonstration-fase van het Joint Strike Fighter-project is vastgelegd […]’. ‘Vandaag sluiten we een essentiële fase af van een lang en zorgvuldig proces […]’, zegt luitenant-generaal Dick Berlijn vervolgens in een toespraak.
Op 6 mei 2001 (de rechtbank leest: 2002) hebben wij de uit- en inwendige schouwing verricht op het lijk van [slachtoffer], overleden te Hilversum op 6 mei 2002 omstreeks 18.50 uur. Bij de sectie is het navolgende gebleken:
A1. Er waren aan het lichaam 8 perforaties passend bij 3 doorschotletsels aan de romp en 2 tangentiale schoten aan het hoofd. B1. Inschotopening rechts in de nek met uitschotopening links voor aan de hals met perforatie van de weke delen van de hals, bloeding in de halsspieren, de gemeenschappelijke halsslagader rechts en de rechter schildklierhelft en destructie van het strottenhoofd. 2. Inschotopening links aan de rug met uitschotopening links voor aan de borst. Er was perforatie van de borstkas en de linkerlong. 3. Inschotopening links aan de rug met uitschotopening links voor aan de borst. Er was perforatie van de linkerlong, het hartzakje en schampen van de linkerhartkamer. 4. Tangentiale beschadiging van het schedelbot met naar binnen dringen van botdelen en een kogeldeel tot diep in het hersenweefsel. 5. Tangentiale beschadiging van het schedelbot met naar binnen dringen van botdelen tot in het hersenweefsel.
Conclusie: [slachtoffer] had meerdere schotverwondingen opgelopen met beschadiging van onder meer borstkas, linkerlong, hart, strottenhoofd, rechter gemeenschappelijke halsslagader, schedel en hersenen. Het oplopen van deze schotverwondingen heeft de dood tot gevolg gehad.
Ten aanzien van het onder 3 telastegelegde:
8. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer [nummer], d.d. 7 mei 2002, opgemaakt door W.L. Snijders en A. van der Land, beiden brigadier van de regiopolitie Gooi en Vechtstreek (AH/16-19).
Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van voornoemde verbalisanten, zakelijk weergegeven:
@22: Vaak komen die asieloekers uit gebieden waar alles met rechtse hobby’s wordt platgebombardeerd.
http://www.vanityfair.com/politics/2013/09/joint-strike-fighter-lockheed-martin
@27, Ideale toestel dus om buitenlandse missies te stoppen.
Als ik dit soort dingen hoor over mijn land, en de mensen die het regeren kan ik alleen maar denken: we zijn niet beter dan een banenrepubliek.
goed artikel steeph, je ziet dat dit project bewust ontworpen is om publiek geld op te zuigen, tis gewoon een ramp kist. zsm eurofighters of rafales kopen
De PVDA is gisteravond weer teruggedraaid trouwens. Aanschaf staat weer ter discussie: http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2013/09/flop_gun.html
“Dodelijk effectief: Zowel in lucht-grond aanvallen als in luchtgevechten is de F-35 effectief in alle weersomstandigheden”
Weet je wat echt dodelijk effectief is:
Flink hotel en een moskee bouwen op vliegveld Leeuwarden.
Een paar transportvliegtuigen kopen.
Een flink aantal waterpijpen met de nodige ingrediënten + arts voor de correcte “medicijnen”.
Tijdens missies zijn “gehackte” E-sigaretten een pree.
En voor de somma van één F35 een aantal Al Qaida aanhangers in dienst nemen ;-)
Onzinnig?
Ja natuurlijk, maar niet maffer dan wat er nu gaande is.
Die F-35 is voor de PvdA, wat Kunduz was voor GL,
de spijkers voor de doodskist.
“Dodelijk effectief: Zowel in lucht-grond aanvallen als in luchtgevechten is de F-35 effectief in alle weersomstandigheden”
dit is een leugen, hij moet 25 mijl van onweer aaafblijven omdat de zuurstoftanks anders kunnen ontploffen.
en heeft tot nu toe nog geen slecht weer certificering,
en kan nog geen wapens gebruiken
@32: En tóch heb je maar 1 JSF nodig om je tegen je land te kunnen gaan verdedigen.
Ik vind het nogal onthutsend dat al deze blunders waardoor de JSF nooit zal gaan functioneren zoals bedoeld, niet worden genoemd door de politiek en de media (behalve Sargasso dan). “Het beste toestel voor de beste prijs”, my ass.
Dit is ook toch verplichte kost voor de PVDA-fractie, dunkt me zo.
Je kan toch niet net doen alsof er niets aan de hand is.
Ongelofelijk dat we door gaan met de JSF. Die reeks youtube filmpjes zegt alles.
Het gemor van de PvdA is poppenkast. Rook en spiegels om het momentum uit het verzet te halen. Taak specifieke drones is waar de toekomst zit. Weg met die ouwe zooi en dat topgun syndrome, send in the drones.
En Jaap, weer heel goed. Blijf er bovenop zitten.
@33 De Kunduz-parallel kwam eerder vandaag ook in mijn hoofd op. Eigenlijk is bijna iedereen in de partij tegen, maar om onduidelijke politieke redenen moet er toch mee ingestemd worden. In plaats van je duidelijke vrij principiële bezwaren formuleer je dan een aantal ‘kritische’ eisen en randvoorwaarden m.b.t. de uitvoering. De discussie verplaats je zo van ja/nee naar hoe. Behalve de fractie zelf, trapt daar alleen helemaal niemand in.
Uiteindelijk zal de PvdA een of twee van die ‘eisen’ ingewilligd zien en doen alsof ze toch maar mooi voor elkaar hebben gekregen dat de VVD en Mat Herben niet volledig hun zin krijgen. Het zou me niet verbazen als Samsom hier net zo beschadigd uitkomt als Sap uit Kunduz.
Heeft iemand de afgelopen weken trouwens iets van Mevr. Eijsink vernomen? Die deed toch altijd de JSF bij de PvdA?
@40: en die strategie zie je ook weer terug bij de schaliegas-boringen. Ja of nee komt niet meer aan de orde. Want ook al weten we niet waarom, we doen het gewoon toch.
De JSF is toch echt het beste vliegtuig hoor.
Kijk maar, hier staat het:
http://www.f35.nl/jsf-factsheets/vrede-veiligheid/f-35-beste-toestel/
Eigenlijk is dit probleem doodsimpel en reeds lang geleden door Daniël Kahneman en Amos Tversky beschreven. Lees dit o.a. maar eens: http://nl.wikipedia.org/wiki/Daniel_Kahneman
Met name hun volgende bevinding vind ik een eye-opener: “Zij waren van mening dat consumenten beperkt waren in hun rationeel handelen (beperkte rationaliteit).” En in dit geval is ons kabinet de consument die de JSF koopt. En wat zij in 1979 al aangetoond hebben willen die sukkels in Den Haag nog steeds maar niet snappen!!! Laat ik een leuk voorbeeld geven. Ik test auto’s en benader dat vanuit puur wetenschappelijke hoek. Dus hoe die auto eruit ziet en hoeveel-ie kost boeit mij in eerste instantie helemaal niets. Is die auto goed (voldoet hij aan mijn wensen en die van de potentiële koper) en zo ja hoe goed? Door op deze manier te testen kom ik soms tot verrassende conclusies. De prijs blijkt dan ineens erg concurrerend te zijn. Zoals deze Toyota Prius Plug-In Hybrid die werkelijk een geniale auto blijkt te zijn: http://www.autotesten.nl/toyota/toyota-prius-plug-in-hybrid-dynamicbusiness-1.8-cvt-automaat-auto-test.php
Veel mensen vinden de Toyota Prius gruwelijk lelijk, maar boeit dat wat? Dat mag volgens mij namelijk geen criterium om deze geniale auto niet te kopen.
echt een zeer slecht artikel
wat hier boven geschreven staat
de JSF zit nog in een test fase
daar over kun je nog geen conclusies trekken
wat voor vliegtuig het word omdat er nog geen eindversie is
die is er pas over 5 jaar als die in productie gaat
@15:
onzin
voor 4,5 miljard euro kan je maar 1,5 maand zorg bekostigen
en dan is het op en gedaan
@37:
Jah toutube knows the truth
en het is niet zo dal elk gek iets kan plaatsen
Nou @kevin85,(komma) dat wist ik nog niet.(punt) Maar (met hoofdletter) als wij dan nog geen conclusies mogen trekken daarover (één woord; voornaamwoordelijk bijwoord), hoe kan het Ministerie van Defensie dat dan al wel weten? Tijdmachine??
Laatmaarhoor (is niet echt een woord).
Oh yes it is! :D
@40 Een jaar geleden was mevrouw Eijsink nog faliekant tegen. Nu houdt ze zich wel erg stil ….
@42 De NIFARP (lobbyclub industrie voor de F-35) is trouwens opvallend positief over de Saab Gripen NG.
JSF geen vliegende Fyra maar vliegende Windows Vista http://www.trouw.nl/tr/nl/4500/Politiek/article/detail/3513382/2013/09/21/De-JSF-is-als-Windows-Vista-een-fiasco.dhtml
@50: Ik begrijp dat je in de politiek compromissen moet sluiten, je kan niet altijd het onderste uit de kan krijgen, ook de PvdA niet. Maar als je bekijkt waaraan ze in dit geval lijken/leken (?) toe te geven dan vraag je je toch wel of waar ze mee bezig zijn. Wie is hiermee gediend? Niet ’s lands verdediging – en daar is het toch om te doen lijkt mij.
Begrijpt dan niemand dat wij helemaal geen keus hebben ?
De helft van de omzet van de haven van Rotterdam komt uit de VS.
Zo kochten wij ook kruisraketten die we alleen mogen gebruiken na toestemming van de VS, en Patriot anti raket systemen.
We zien toch hoe de verhoudingen liggen nu Timmermans het eens is met Kerry over Syrië ?
Verder valt op in de hele JSF heen en weer praterij dat niemand uitlegt tegen wie die dingen gebruikt moeten worden.
Welke vijanden hebben wij ?
Uit het feit dat wij de Patriot dingen al maanden geleden in Turkije zetten blijkt dat toen al Obama had besloten Syrië aan te vallen.
Putin stak daar een stokje voor, de VS macht brokkelt af, gelukkig.
@53 Verder valt op in de hele JSF heen en weer praterij dat niemand uitlegt tegen wie die dingen gebruikt moeten worden.
Tegen dezelfden als de huidige F16.
@51: Windows Vista = NT6.0, Windows 7 = NT6.1
Windows Vista = verguisd
Windows 7 = bejubeld
Terwijl onder de motorkap praktisch dezelfde motor ligt.
@51 Die vergelijking slaat helemaal nergens op. Met Vista was wel wat mis maar het is doorontwikkeld tot de beste Windows versie ooit (7). Windows 8 daarentegen is een “fout concept”, zoals de JSF.
Maar dat terzijde.
Het bekijken van een stuk Pauw & Witteman
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1366849
vanaf ongeveer 4.45 min. tot 17.10 min.
levert nog een paar uiterst interessante dingen op.
Vooral over de onmogelijkheden van het project voor het beoogde geld, de te vervullen taken en het aan te schaffen aantal.
Natuurlijk weet ieder weldenkend politicus dat best………, maar zoals gewoonlijk…….
Juist!
Er komt ook nog het een en ander naar voren over de draaikonterij van D.S.
@56: de officiële naam van windows 8 = NT6.2
Dus wederom dezelfde engine als VISTA en 7 maar met een ander uiterlijk, onder de motorkap ligt nog steeds dezelfde motor.
http://en.wikipedia.org/wiki/Windows_NT#Releases
Het veelbesproken rapport van de Rekenkamer blijkt gemanipuleerd:
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3513777/2013/09/21/Rekenkamer-zwakte-rapport-JSF-af-na-overleg-ministers.dhtml
Waarom, dames en heren, waarom toch?
@59:
Zie 53
@58: De bedienbaarheid van die motor hangt af van de GUI.
En het heeft er alle schijn van dat de “motor” van de JSF al verouderd is, zelfs voordat de GUI voor minder dan de helft getest is.
@61: Dat riep men ook van de Fyra
http://www.treinreiziger.nl/actueel/binnenland/telegraaf:_fyra_geen_wrak_maar_prima_trein-145620
@62: Dus de Fyra is een prima trein, Vista is niet geflopt en met Windows 8 zullen we het maar moeten doen,
net als met de JSF?
@63: Jup, leer er maar mee leven
@64: Kijk, dat heb ik nou geleerd van de militaire dienst: kont tegen de krib, poot strak: ZONDER MIJ!
@65: Dat is makkelijk te doen in vredestijd, denk dat je wel anders piept in oorlogstijd, dan is die houding namelijk goed voor een enkeltje gevangenis voor een jaartje of 30.
@66: Dat was in mijn tijd ook het gevolg, al was het geen 30 jaar. So what? Ik ga wel zitten.
Adviseurs van de Amerikaanse luchtmacht hebben over de JSF gezegd: “it can’t turn, it can’t climb and it can’t run.”
De Russische Su-35 bijvoorbeeld is in alle opzichten beter, behalve dan dat die geen stealth capaciteiten heeft. Helaas voor ons echter is de export versie van de JSF minder stealthy, omdat de Amerikanen het geheim van de smid niet willen prijsgeven. Het lijkt zo bijna niet vol te houden dat je waar krijgt voor je geld. De Su-35 kost minder dan de helft…
@53: Ja, ik denk ook dat de verklaring daar gezocht moet worden, Amerikaanse belangen en navo-verplichtingen. Het heeft in ieder geval weinig met ons nationale belang te maken, noch met “landsverdediging”. Mevr. Eijsink gaf van de week in de Vk aan dat de JSF in de eerste plaats twee taken heeft: a) bescherming van personeel van de krijgsmacht dat deelneemt aan buitenlandse missies ‘op de grond’ en b) ondersteunen van ‘vredesmissies’ van de bondgenoten.
Dus om Amerika niet boos te maken gaan onze politieke leiders voor 4,5 miljard (and counting) een kat in de zak kopen, 37 jagers, waarvan er met moeite ooit 4 operationeel inzetbaar zullen zijn. Als onze regering handelingsvrijheid had, zou er over deze ‘deal’ niet eens gepraat hoeven te worden, zo belachelijk is die. Maar omdat Rutte c.s. de waarheid niet op tafel kan / durft te leggen, wordt de PvdA-fractie onder druk gezet en wordt Nederland er uiteindelijk ingeluisd.
Er speelt nog iets met de JSF. In 2010 heeft de Amerikaanse legertop afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van de toenmalige PvdA/CDA/CU regering over aanschaf van 37 JSF’s die atoomwapens moeten kunnen afwerpen.
http://www.ravage-webzine.nl/2013/09/21/pvda-top-negeert-vragen-atoombom-functie-jsf/
…4 operationeel inzetbaar……
…..
…
???
AARGGHHHHHH WTF
@71:
Hij bedoeld voor acties in Verweggiestan.
Gemiddeld is de helft bij de vliegtuigdokter in behandeling.
Al ze niet nooit gigantisch herrie zouden maken, zouden we de aanschaf alleen op de Rijksbegroting vernemen ;-)
Een column van Thomas von der Dunk in de Vk vandaag over de PvdA-houding tav de JSF:
– tegen in de oppositie
– voor in de coalitie.
Hij verwijst naar een eerder artikel (18 sept.) van Hero Brinkman met de verontschuldiging: ‘Het komt niet vaak voor dat ik het met Hero Brinkman eens ben, maar…’. Dit artikel is beslist de moeite waard.
De JSF is geschikt om atoombommen te droppen. Als het zover komt, mogen wij – onder Amerikaanse regie – meehelpen een land als bijv. Iran van de kaart te vegen. Dat is eigenlijk het doorslaggevende criterium. Voor de rest is de JSF zo duur, dat er behalve de JSF en het onderhoudspersoneel ervan, weinig overblijft van de rest van onze krijgsmacht.
You can’t make this stuff up.
@73: ”De JSF is geschikt om atoombommen te droppen. Als het zover komt, mogen wij – onder Amerikaanse regie – meehelpen een land als bijv. Iran van de kaart te vegen”
Onzin, daar zijn die nukes helemaal niet voor bedoeld, dat zijn tactische nukes, die zijn bedoeld om de opmars van enorme troepenmachten af te stoppen, niet om landen mee plat te gooien, daar hebben ze heel andere (veel zwaardere) nukes voor die door raketten of B52’s/B2’s bezorgt worden.
Het idee voor tactische nukes kwam voort uit de ervaring van de Korea oorlog toen er ineens een miljoen chinezen over de bergen kwam stormen en de VN troepen daar geen antwoord op hadden.
Ik zie het niet zo snel gebeuren dat er een miljoen Iraniërs over een zandheuvel aankomen stormen.
@74 – Ik zie het ook niet ineens gebeuren dat een miljoen Russische soldaten de grens met Polen oversteekt om Duitsland en daarna Nederland onder de voet te lopen. Dus waar zijn die tactische nukes op Volkel eigenlijk goed voor?
@75:
Die zijn er om ons eraan te herinneren dat we deel zijn van het Imperium Americanum.
@70: het is toch echt al vanaf de eerste gedachten over de JSF duidelijk dat die ook nodig was om die kernwapens te vervoeren. Wat Brinkman vertelt is dan ook wel héél erg oud nieuws. Overigens was de PvdA in 2010 tijdens de nieuwe afspraken met de VS over de kernwapens al uit het kabinet gestapt. Ze regeerden dus niet mee. Het was het demissionaire kabinet Balkenende die in april die afspraken maakte. Met een CU-minister van Defensie.
@77:
Dat het nieuws ‘oud’ is, maakt het niet minder relevant, zeker niet voor de te maken keuze. Het kunnen vervoeren van kernwapens is voor NL geen voorwaarde voor het aanschaffen van JSFs, eerder het tegenovergestelde. Wie overweegt nog serieus om bij een conflict kernwapens in te zetten? Vindt de PvdA dat een reële optie? Als een gifgasaanval als genocide geldt, in welke categorie valt dan het gebruik van kernwapens? Ik dacht dat NL tegen kernwapens was. Dat zou betekenen dat wij principieel geen wapens zouden moeten willen, die het gebruik daarvan evt. mogelijk maken.
@74: De vernieuwde B-61 bom, de tactische nuke, is daar dus precies wel voor, om gericht doelen bv steden in Iran of China, te bombarderen. Het is een bestuurbare bom die preciezere doelbepaling mogelijk maakt en het risico voor eigen mensen verkleind. Het is dus niet gek om te veronderstellen dat de vernieuwde B-61, voor F-16 en JSF, de drempel om kernwapens te gebruiken verlaagd. Het is dus zeker geen onzin.
http://nos.nl/artikel/555430-pentagon-problemen-met-jsf.html
http://www.nrc.nl/nieuws/2013/09/26/pentagon-honderden-problemen-met-jsf/