COLUMN - Het uitgangspunt dat ieder mens zelf mag beslissen over eigen lichaam en dood, behoort tot de kroonjuwelen van D66. Kamerlid Anneke Goudsmit maakte zich in de jaren zestig en zeventig sterk voor het recht op abortus, minister Els Borst sleepte de euthanasiewet vastberaden door het parlement.
In die dappere traditie schaart zich nu D66-kamerlid Pia Dijkstra. Haar initiatiefwet ‘Waardig levenseinde’ ligt nu ter consultatie. Haar voorstel heeft ten doel om mensen die hun leven voltooid achten, kans te bieden op een menswaardig einde.
Dijkstra bepleit geen pil van Drion die je zelfstandig kunt aanschaffen en daarna rustig in je nachtkastje bewaart totdat je ’m eindelijk nodig acht. Ze bepleit geen beslissing die zonder bemoeienis van medici genomen kan worden.
Haar initiatiefwet voorziet in doorverwijzingen, in verplichte gesprekken met speciaal opgeleide hulpverleners die het verzoek grondig met de vrager doornemen, plus een tweede deskundige die toetst of de beslissing zorgvuldig is genomen. De procedure en uitvoering van zo’n voltooidlevensverzoek blijft daarmee ferm in medische handen – Dijkstra heeft haar aanpak evident geschoeid op het inmiddels ingeburgerde euthanasiemodel.
Niks niet ‘huppakee’. Een verstandige beslissing, en waarschijnlijk de enige manier om voldoende steun voor haar wetsontwerp te vergaren. Want van onszelf vinden we meestal dat we goed in staat zijn om dergelijke ingrijpende beslissingen te nemen, maar zodra een ander hetzelfde wil, zien we daar graag een briefje van een deskundige bij. Bovendien: Nederlanders zijn dol op commissies, zeker in precaire situaties.
Wat me echter tegenvalt in Dijkstra’s voorstel is dat ze een strikte leeftijdsgrens hanteert: alleen mensen van 75 jaar en ouder komen in aanmerking voor de procedure. Haar uitleg: ‘Uiteraard is iedere leeftijdsgrens willekeurig, maar we gaan er vanuit dat ouderen door de ervaring van het lange leven dat achter hen ligt, in staat zijn om te bepalen of het leven voor hen nog levenswaardig is.’
Me dunkt dat zulks in gelijke mate geldt voor iemand van zestig die al zijn halve leven zwaar depressief is, of voor iemand die volkomen vereenzaamd is, daar vreselijk onder lijdt, en niet bij machte is daar een jota aan te veranderen: maar waarom zouden zij minder goed in staat zijn te beoordelen of het leven voor hen nog de moeite waard is?
Beter lijkt me om te bepalen dat zo’n stervensverzoek niet in behandeling wordt genomen in de eerste jaren na een grote crisis, zoals het overlijden van intimi – want juist de wanhoopsbeslissingen wil je uitsluiten, of althans: niet via regelgeving goedkeuren.
Maar zeggen dat je na je 75e, indien je de zorgvuldigheidseisen in acht neemt, van ons wel dood mag, lijkt me net iets te veel op zeggen dat ’t dan minder erg is dat iemand zijn eigen leven geen waarde meer toekent. Alsof het leven van jonge mensen toch net een tikkie belangrijker is.
Deze column verscheen eerder in het Parool
Reacties (14)
Juist, een snoods plan om die dure oudjes uit de weg te ruimen!
Of zijn ze langzaam de grens aan het verleggen?
Me dunkt dat Dijkstra een leeftijdsgrens hanteert om de oppositie te appeasen? Een paragraaf eerder schrijft u nog dat de vele haken en ogen de “enige manier om voldoende steun voor haar wetsontwerp te vergaren”, de leeftijdsgrens van 75 is hier onderdeel van.
Ik ken iemand van meer dan 80 jaar, die zware reuma heeft – niet meer zelfstandig kan lopen. Haar man en kind heeft verloren (nog wel een zoon heeft en drie kleinkinderen) en vereenzaamd. Ja, ze kent nog wel wat mensen (merendeel op afstand), ze zit in een (calvinistisch) bejaardenhuis en heeft hulp.
Haar is onlangs euthanasie ontzegt na onderzoek met twee of drie gesprekken. Ze(!) vonden dat ze nog voldoende waarde in haar leven had.
Ik heb het met haar besproken en ze was diep teleurgesteld. Ze is het zat. Ze heeft een mooi leven gehad en daar is niets van over. Ik begreep haar. Ik had het mooi gevonden als ze er uit had mogen stappen. Feitelijk is de wet zoals Dijkstra die voorstelt al in de praktijk al actief (bovenstaande speelde in 2014/15).
En als het gaat werken zoals het al werkt en zoals voorgesteld: onderzoek, experts(!), second opinion, administratie, doorverwijzingen, dan zie ik het somber in. Als je al depri bent gaat dit niet helpen.
De bovenbeschreven vrouw kan het niet zelf zonder hulp: ze kan niet het dak opklimmen om er af te springen, ze kan niet naar de rails lopen om haar hoofd op de rails te leggen. Daarnaast: zelfmoordenaars voor de trein heb je ook niks aan, ik ken brandweerlieden die de rotzooi op mogen ruimen, die zijn boos.
Geef mensen echt een kans om er met zelfrespect uit te stappen.
Onze samenleving is gewoon te rot om mensen dat te weigeren.
Onze samenleving heeft een waardig einde voor mensen nodig.
Vrije wil? Denken we werkelijk, dat met een pil van Drion iedereen ineens er uit stapt? Of is men bang dat de zorgeconomie ineens kleiner wordt omdat er minder patiënten zijn?
Misschien heeft onze samenleving menselijkheid nodig.
In elk geval denk ik, dat zo’n wet verder moet dan dit.
@3
Maak je maar geen zorgen om de zorgeconomie. Die wordt al decennialang systematisch (verhoudingsgewijs) kleiner gemaakt omdat er minder rijksbegroting voor is.
@4: Ooit van de wet van Baumol gehoord of lees eens iets voordat je iets zegt, bijv: https://www.cpb.nl/persbericht/3211095/zorguitgaven-blijven-stijgen
Met andere woorden: om dit stukje niet totaal-propaganda voor D’66 te laten lijken, gooien we er een nauwelijks terzake doend tegenargumentje in.
Een soort van omgekeerde ‘damning with faint praise’.
Het is natuurlijk op zich al een schandaal, dat een mens niet over zijn eigen leven(seinde) zou mogen beslissen.
Vooral religieuze bezwaren maken me pisnijdig:
Als er een almachtige god zou hebben bestaan, had hij/zij de mens wel wat beter in elkaar hebben gezet.
Er zijn landen, waar de dood als ultieme straf opgelegd kan worden. D66 echter, presenteert de dood als weldaad. En daarmee is D66 verreweg de meest extreme partij van Nederland, veel extremer dan de PVV.
De ethiek van D66 is alleen gebaseerd op wat een individu leuk vind, zonder dat daarbij rekening gehouden hoeft te worden, met wat de mensen om je heen er van vinden. En dus, wil je zelfmoord plegen, (je kunt ook andere woordjes kiezen, zoals euthanasie of voltooid leven) dan moet je daarbij geholpen kunnen worden door ‘professionals’. En we hebben allemaal gezien, dat voor de ‘zorgvuldigheidseis’, huppakee, weg! voldoende kan zijn.
Volgens Pia Dijkstra is iedere grens willekeuring, waarmee ze ten diepste aangeeft wat er binnen haar partij leeft: Wetten hoeven niet op rechtvaardigheid gebaseerd te zijn, maar alleen maar op wat je leuk vind, zoals een modeartikel. En dit soort ethiek is dan ook de ultieme vrijheid, want het is ethiek zonder verantwoordelijkheid.
Uiteraard kan een dertiger die een trauma meegemaakt heeft, of zich onmogelijk diep in de schulden gestoken heeft ook besluiten dat zijn leven voltooid is, dus de ’grens’ van 75 jaar is alleen maar voor gewenning.
En dus zullen we over een paar jaar, in plaats van een ‘huppakee, weg ‘ uitzending, een uitzending zien van een dertiger die een laatste groot feest heeft, en vervolgens zelfmoord pleegt op de D66 manier. En over weer een paar jaar, zal je zien, dat een dergelijk persoon van zijn dood een laatste statement wil maken, zodat wij zijn daad als een ‘betekenisvolle dood’ moeten gaan zien. En daarmee zijn we afgezakt tot het niveau van de zelfmoord terrorist.
Laatst nog hoorde ik Alexander Pechtold rustig uitleggen op Buitenhof, dat Nederland in het buitenland wat meer de dominee moest zijn. Maar de dominee van D66 is alleen maar de Engel des Doods.
Individualisme, geestelijke armoede en pure decadentie ten top. Lekker zelf beslissen wanneer en hoe je dood wilt, want je vind dat je wel lang genoeg geleefd hebt, of je noemt het voltooid. Het cirkeltje is rond voor mij, nu stap ik er maar uit.
Zelfmoord legaliseren en dus normaliseren, hoe moreel verziekt kun je zijn. Wel logisch dat dit weer uit de D66 hoek komt, de meest doorgeslagen individualistische partij van het land. Iedereen ZZP er, en iedereen dood als ie er geen zin meer in heeft. Natuurlijk wel met een stempeltje van een professional eronder!
Verder alles wat @8 zegt.
@9: “Zelfmoord legaliseren en dus normaliseren, hoe moreel verziekt kun je zijn.”
Ik vind zelfmoord criminaliseren veel verziekter. Dat mag #8 zich trouwens ook aantrekken.
Het problematische ligt ‘m natuurlijk niet in de individuele, weloverwogen keus, maar in die gevallen, waarin mensen hiertoe aangezet worden. Zoals in het geval van die prof, ooit, die zijn vrouw ertoe aanzette, maar er zelf van af zag. Of inderdaad mevrouw ‘huppakee’. Ik weet niet of je dat met counseling ondervangt.
@9:
Wie zou dat anders moeten doen volgens jou?
Goed plan.
Ik heb al voor mijzelf besloten dat als ik ongeneeslijk ziek ben, bijvoorbeeld kanker, en het aftakelen begint dan is het klaar. Een groot afscheidsfeest en huppakee. Niemand die mij mag tegenhouden!
In reactie op Joost Zwagermans zelfmoord heb ik eens geprobeerd iets filosofisch over dit onderwerp te schrijven (waarin ik gelijk Kants filosofie – Kant achtte zelfdoding in strijd met de categorische imperatief – een beetje uitleg):
http://gebandvanjoop.blogspot.nl/2015/09/waarom-de-pil-van-drion-er-toch-moet.html