COLUMN - De beroemde Britse natuurkundige Stephen Hawking ziet niets in Jeremy Corbyn, zo liet hij in een interview in The Times weten. Die man is in zijn ogen veel te radicaal.
Waarom Hawking om zijn mening is gevraagd? De media houden nu eenmaal van verliezers. Van open wonden waar ze, onder het motto ‘we willen alleen maar analyseren wat er mis gaat’, lekker veel zout in kunnen strooien. En nu het ernaar uitziet dat Corbyn en Labour bij de komende verkiezingen volkomen weggevaagd zullen worden, vragen ze dus aan alles en iedereen wat er toch mis is met de partij en haar leider. En mag ook the famous scientist de zweep hanteren. Een dergelijk genie legt gewicht in de schaal, toch? Het probleem is dat Hawking er, als het om de mensheid gaat, erg warrige ideeën op nahoudt.
De toekomst der mensheid – het is een thema waar hij het graag over heeft. Zo ook weer in het interview met The Times:
Since civilisation began, aggression has been useful in as much as it has definite survival advantages, It is hardwired into our genes by Darwinian evolution. Now, however, technology has advanced at such a pace that this aggression may destroy us all by nuclear or biological war. We need to control this inherited instinct by our logic and reason. (…) We need to be quicker to identify such threats and act before they get out of control. This might mean some form of world government. But that might become a tyranny. All this may sound a bit doom-laden but I am an optimist. I think the human race will rise to meet these challenges.
Vintage Hawkins. En een uiterst vreemde redenering. Hawkins suggereert (al vele jaren) dat agressie ‘in de genen zit’ en dat dat gevaarlijk is. Maar dat is de helft van het verhaal. Agressie is maar één van de manieren ‘in onze genen’ waarop we op bedreigingen kunnen reageren.
Je hebt ook vluchten, en het vermogen om conflicten te beheersen en vreedzaam met elkaar om te gaan. Agressie sec is het probleem niet. Maar Hawking maakt dan ook een opmerkelijke draai. In de genen of niet; met ‘logic and reason’ zou je agressie kunnen controleren. Maar dat is niet waar. Het is het oude uitgangspunt van de Verlichting, dat onmenselijke beslissingen slechts het gevolg zijn van onvoldoende nadenken, van te weinig logic and reason. Wie lang genoeg denkt (een filosoof wordt, zogezegd) wordt volgens de Verlichting als vanzelf een mensenvriend.
Dat is, zo weten we twee eeuwen later, een ietwat naïef idee. We hebben ondertussen meer meegemaakt en iedereen weet dat elke mens in staat is om ‘logisch en redelijk’ onmenselijke beslissingen te nemen als dat hem of haar beter uitkomt, en er geen maatschappelijke krachten bestaan die dat tegenhouden. Dát is nu juist ‘de banaliteit van het kwaad’, zoals Bettina Stangneth schrijft in haar recente boek Het kwade denken. Menselijkheid is geen resultante van de ratio; de ratio kan net zo goed onmenselijk zijn. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Je zult mensenrechten moeten organiseren. Opleggen.
En dan is er weer een draai die ik niet begrijp. Logic and reason zijn blijkbaar toch niet voldoende want Hawking komt met: een wereldregering. Die zou zaken als een kern- of biologische oorlog moeten voorkomen.
Zo’n losse flodder riekt natuurlijk enorm naar science fiction boekjes uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw; de tijd waarin menige naïeveling dacht dat een wereldregering ook wereldvrede zou brengen. Ik bedoel, met één ‘wereldleider’ en één ‘wereldparlement’ konden er toch geen oorlogen meer zijn? Toch verbazingwekkend om zo’n gedachte terug te horen bij iemand die als een genie wordt beschouwd.
En dan maakt Hawking wéér een draai: zo’n wereldregering is toch niet de oplossing want ze zou op een tirannie uit kunnen draaien. Maar een wereldregering is identiek aan tirannie. Democratie kent immers natuurlijke grenzen. Grenzen aan wie over ons mag beslissen, en voor wie (of waarvoor) we bereid zijn te betalen. We voelen ons nu eenmaal niet met iedereen op aarde in dezelfde mate verbonden. En het gezag dat boven ons staat, dat we accepteren, dient deze grenzen zoveel mogelijk te volgen.
Om een voorbeeld te geven: de inwoners van het ‘Rijke Westen’ zullen nooit accepteren dat in een ‘wereldregering’ de meerderheid in het ‘arme Zuiden’ kan besluiten dat de westerse welvaart verplaatst moet worden naar het Zuiden, in de vorm van ‘herstelbetalingen’ voor twee eeuwen kolonialisme. Een wereldregering die dat besluit, zal ervaren worden als een vreemde, plunderende bezettingsmacht.
En dan maakt het genie aan het slot van het citaat wéér een opmerkelijke draai. Agressie gaat ons fataal worden; de oplossing, de wereldregering, zou wel eens op een tirannie kunnen uitdraaien – maar dit alles is slechts om een challenge waar we als mensheid vast wel raad mee weten. Eind goed, al goed. Bedankt voor de aandacht.
Ze zeggen dat Corbyn zo vaag is, en nooit eens een helder standpunt kiest. Een ding weet ik zeker: Stephen Hawking zou een nog rampzaliger leider zijn dan Jeremy Corbyn.
Reacties (16)
Ok…
Er gaat hier nogal wat mis.
Laten we aan het eind beginnen: Stephen Hawking’s verwijt aan Corbyn is dat hij te radicaal is. Het is dan een beetje merkwaardig om te antwoorden dat hij zelf ook geen goede leider zou zijn omdat hij een warrig argument geeft. Vooral als je dat argument zelf net warrig gemáákt hebt.
Het punt lijkt mij namelijk volstrekt eenvoudig: voor het beteugelen van agressie in een tijdperk waarin die agressie nogal destructief uit kan pakken, is het nodig dat er op globale schaal coördinatie plaatsvindt. Daar kun je het mee eens zijn of niet, maar echt onhelder lijkt het punt me toch niet. Als Hawking daar vervolgens zelf een kanttekening bij plaatst (gevaar van tirannie), is het buitengewoon kinderachtig om dat als een ‘draai’ te framen. Hij geeft gewoon aan dat controle op wereldschaal een precair proces is, maar dat hij desalniettemin optimistisch blijft.
Daarbij is agressie natuurlijk wel degelijk een probleem – en niet primair onze vluchtrespons of probleemoplossend vermogen.
Hij zegt, in het bovengenoemde citaat, ook helemaal niet dat de rede altijd zal zegevieren over de agressie, maar gewoon dat rationeel beraad nodig is om dergelijke passies in te tomen. Lijkt me volledig plausibel. Of zullen we het toch met contra-agressie proberen? Tranen?
Marcel Hulspas moest ook nog maar even geen leider van Labour worden…
En dat die Stangneth ervoor kiest om Arendt te misvormen is al ergerniswekkend genoeg, we hoeven haar niet ook nog de eer te geven bij het noemen van de term “de banaliteit van het kwaad”.
Ik kan gerust nog even zo doorgaan…
De infantiliteit van dat voorbeeld over het Rijke Westen, bijvoorbeeld.
Het doortrekken tot in het absurde van Hawking’s optimisme.
De in deze context volstrekt onbegrijpelijke kreet ‘waar gehakt wordt, vallen spaanders’.
@0:“Maar een wereldregering is identiek aan tirannie. Democratie kent immers natuurlijke grenzen. Grenzen aan wie over ons mag beslissen, en voor wie (of waarvoor) we bereid zijn te betalen. We voelen ons nu eenmaal niet met iedereen op aarde in dezelfde mate verbonden.”
Dit is me ook een stukje mysterie. Neem die laatste zin; dat geldt bij elke getrokken grens, tenzij we die om ieder individu leggen (want je bent uiteindelijk ook meer met jezelf verbonden dan met je buurman). Jouw argumentatie volgend, is dus elke regering een tirannie.
Dat nog even los van die “natuurlijke” grenzen. De huidige fysieke grenzen zijn immers in overgrote meerderheid volledig onnatuurlijk en hebben weinig te maken met de metaforische grenzen waar je vervolgens mee aankomt. Daarmee zijn er wederom volgens je eigen argumentatie vrijwel geen democratieën.
Zoek een totaal irrelevante criticaster van Corbyn zodat je het niet hoeft te hebben over uiterst dubieuze fopspeen Corbyn zelf die zolang het maar anti-westers is in bed ligt met elke fastoïde dictator.
https://blogs.spectator.co.uk/2013/11/mother-agnes-has-pulled-out-of-the-stop-the-war-conference-and-yet-she-would-have-fitted-in-so-well/
Heeft Hulspas het citaat van Hawkins dat hij pal daarboven geeft eigenlijk wel gelezen:
Daar zegt Hawkins letterlijk dat er ook andere manieren zijn waarop we op bedreigingen kunnen reageren: logica en ratio. Dat we logisch en rationeel kunnen reageren zit natuurlijk ook gewoon in onze genen.
Ik stel voor de titel van deze rubriek te veranderen in: Hulspas roept maar wat.
Hier slaat Hulspas de spijker op de kop. De inpolderingen in Nederland zijn betaald met koloniaal bloedgeld. Onze uitbuiting van ‘onderontwikkelde’ volkeren heeft ons de mogelijkheid gegeven om voedselzekerheid uit -laten we zeggen- de Beemster te krijgen. Tot de dag van vandaag….
Als aflaat betalen we wat zilverlingen aan dictatoriale regimes in de arme landen. En vreten onze pens vol aan Beemster kaas. Wat we niet nodig hebben exporteren we. Met het geld wat dat opbrengt kopen we weer producten uit ‘lage lonen landen’. En dat is dan weer kolonialisme 2.0.
De spelregels zijn veranderd, het systeem niet.
Of Labour wordt weggevaagd bij de volgende verkiezingen hangt mede af van hun standpunt over de Brexit. Als Labour het zelfde standpunt in neemt als de Conservatieven zijn ze volslagen overbodig. Je kunt beter zorgen dat de Regering van May zo sterk mogelijk uit de verkiezingen komt. Maar als Labour zich tegen Brexit keert dan wordt het een heel ander verhaal. Ze kunnen zich tegen de Brexit keren. De hoogste Britse Rechter heeft uitdrukkelijk bepaald dat alleen het Parlement in London over een eventuele Brexit gaat. Het referendum is dan juridisch gezien ongeldig. Labour hoeft zich er niet aan te binden. Ik weet dat ze zich in eerste instantie aan de uitslag hebben geconformeerd maar dat kunnen ze bijstellen . Dat wil zeggen ze kunnen het proberen en zich weer relevant te maken. Dit is de enigste kans die ik zie voor Labour.
@8
Goed idee. Maar Corbyn is misschien wel een stiekeme Brexiteer.
Een snelle leiderwisseling kan soelaas bieden. Maar die kans schat ik laag in.
@Lutine,dat zijn geen veranderde spelregels, dat is de natuur.
Recht van de sterkste etc.
Koop een kippenhok en observeer.
Jij loopt ook je pik achteraan aan laat logica en reden acuut vallen
als er een prachtige DD buste in je gezicht wappert.
Stephen heeft een leuke vrouw,ik bedoel maar.
@8: Labour was tegen de Brexit, Corbyn heeft er alles aan gedaan zijn eigen partij te ondermijnen:
http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/brexit-jeremy-corbyn-peter-mandelson-remain-campaign-eu-referendum-7176551.html
@7: Het is natuurlijk waar dat er allerlei verschillende perspectieven zijn op wat een eerlijke verdeling is, en wat rechtvaardig is gegeven de geschiedenis. En niemand staat graag geld af. Maar dat geldt niet alleen op wereldniveau, dat is op alle niveaus zo. En er is niets in deze constatering dat betrekking heeft op de (on)mogelijkheid van een wereldregering. Wie zegt dat er binnen een globale structuur geen verschillende opvattingen kunnen bestaan over wat we elkaar verschuldigd zijn? Waarom zou de huidige structuur daar zo veel geschikter voor zijn?
“Om een voorbeeld te geven: de inwoners van het ‘Rijke Westen’ zullen nooit accepteren dat in een ‘wereldregering’ de meerderheid in het ‘arme Zuiden’ kan besluiten dat de westerse welvaart verplaatst moet worden naar het Zuiden, in de vorm van ‘herstelbetalingen’ voor twee eeuwen kolonialisme.”
Sinds wanneer hebben wij het zuiden gekolonialiseerd? Volgens mij hebben wij juist het “arme” zuiden over de vloer gehad in de vorm van Romeinen, Spanjaarden en daarna Fransen. Of wordt nog verder zuid bedoeld, al is dat in ons geval meer oost en west en hebben de Noord Afrikanen op hun beurt weer huis gehouden in Zuid Europa.
Sowieso waren ze daar al arm, wat niet is valt niet te herstellen. Sterker ze waren daar nu nog armer geweest als wij daar niet de westerse kennis, technologieën en handel hadden gebracht. Daarnaast hebben we daar in de loop der jaren al meer ontwikkelingshulp in gepompt dan dat de Nederlandse koloniën ooit opgebracht hebben, Dat ze dat niet allemaal even goed benut hebben is hun eigen probleem, daar hoeven wij ons niet schuldig over te voelen.
@10
Je refereert aan egoïsme. Waarin het recht van de sterkste geldt.
Daar heb ik het dan ook over als ik het over kolonialisme en kolonialisme 2.0 heb. Wij als Europa (en onze kloon de VS) hebben iets van 500 jaar de wereld geregeerd. Je kan Europa als één persoon zien die de andere jongetjes uit de klas de kastanjes uit het vuur laat halen voor eigen gewin. En door dat vuur is het klaslokaal ook nog eens opgewarmd.
En dan kom ik weer terug bij Hulspas:
Door de steeds kleiner wordende wereld en de groeiende problemen zullen we toch iets aan de situatie moeten doen. Maar koning Ego regeert in het westen. (Brexit, Trump, Le Pen enz) En tegenwoordig ook al in de vorm van de stelende elite in de ontwikkelingslanden.
Hulpas weet het, ik niet. In socialisme geloof ik ook niet meer.
@12
Ik heb de oplossing ook niet. Socialisme pretendeert eerlijk delen en verzorging voor de zwakken. Maar dat lukt op nationaal niveau maar matig, laat staan op wereldniveau.
Da’s wel weer mighty ongenuanceerd en tendentieus van je, Marcel. Ook de Daily Mirror en The Guardian, die gewoon keihard op de hand van Labour zouden moeten zijn, doen niet aan Corbymania – eerder het tegenovergestelde. Zoals gewoonlijk, als mensen van de pers ergens een oorzaak zoeken en denken dat de pers het wel gedaan zal hebben, heeft de pers het niet gedaan: Labour is gewoon door eigen toedoen een existentiële crisis ingeslopen. Niks te maken met de pers.
Als Hulspas ‘logic and reason’ als uitgangspunt neemt, dan moet hij de Verlichting wel iets eerder laten beginnen. Het komt zo uit, maar in een reactie op een mafkees die religie/geloof via een petitie als een geestesziekte wilde laten veroordelen schreef ik een weekje geleden elders het volgende:
Zelfs een atheïst als Stephen Hawking stelde ooit: fenomenologisch onderscheiden we vier fundamentele natuurkrachten, maar veel onderzoek is erop gericht om die ene kracht te kennen waar deze vandaan komen. Als we dat ontdekken, dan begrijpen we de bedoeling van God. Wat Hawking hier opmerkt is conform de opvattingen van Spinoza. Deze definieerde ‘zelfstandigheid’ als iets waarvan het bestaan niet meer kan worden afgeleid uit iets anders (zoals de natuurkrachten). God is een unieke zelfstandigheid. Constantin Brunner hierover: Het Al-Ene is het bewustzijn van wat we gemeenschappelijk hebben met alle dingen. Dit maakt duidelijk waarom Spinoza sprak van ‘ídeae communis.’ (niet te verwarren met universalia).
De Verlichting (en eigenlijk wetenschap) begon vooral bij Spinoza toen deze stelde dat ‘gemeenschappelijke begrippen’ (notiones communis) de fundamentele beginselen van ons redeneren zijn, aangezien zij het begrip zijn of het bewustzijn van ‘datgene wat aan alles gemeen is en wat evenzeer in een deel als in het geheel voortkomt. Deze gemeenschappelijke begrippen zijn adequate begrippen van de dingen en hun eigenschappen. En aangezien zij de grondslag vormen van ons rationele denken brengt Spinoza hun samen onder ‘cognitio secundi generis’ of ratio (kennis van de tweede soort of rede).
Kennis van de eerste soort komt mij voor als onhaalbaar (Immanuel Kant stelde dat al) en ook Einstein begreep dat. Spinoza was geen atheïst en Einstein evenmin. Voor mij is het nogal evident dat je niet kunt ‘kijken’ naar iets wat alles in zich sluit. En Hawking hoeft voor mij bepaald geen Spinoza te zijn. Mensen van zijn kaliber zijn er om ons het goede gereedschap te geven om de werkelijkheid te hanteren. In de wetenschap bekend als inderdaad onweerlegbare feiten, maar dan wel in een eveneens onweerlegbare wetenschappelijke context waarvan de uitgangspunten provisorisch zijn. Als de laatste vijf woorden in de vorige zin vergeten worden zijn we terug in de Middeleeuwen. Voor zover een universele waarheid is dat God. Daar hoeft men niet gelovig voor te zijn.
Atavistisch loopt geloof (getransformeerd) uiteraard verder: Wat is het goede pad en wie is de beste leidsman. Dat loopt veelal via ideologie, verankerd in dogma’s. For facts that matter for daily life: democratie met een horizon. Agressie komt veelal voort uit existentiële angst die het best lokaal behandeld kan worden. Dus een Europa van 100(?) regio’s met voldoende autonomie. Het dier dat mens heet kan niks met een wereldregering.