COLUMN - Ja, dat leest u goed. Een commissie kan wel degelijk geniaal zijn. We zijn er aan gewend geraakt om alles wat door ‘een commissie’ gebeurt, bij voorbaat af te branden. Vraag een commissie om een paard te ontwerpen, en je krijgt een kameel. Genialiteit, zo wordt ons sinds de Romantiek ingestampt, is een individuele eigenschap. Wonderen kun je uitsluitend verwachten van ‘een genie’. En zodra een genie moet samenwerken met anderen, kan het alleen maar minder worden.
Dat romantische misverstand houdt de mythe van het genie Shakespeare overeind. Zulke indrukwekkende werken moeten wel geschreven zijn door ‘een genie’. Enkelvoud. Tegelijkertijd kan iedereen die even oplet, direct merken dat in ieder geval de grootste toneelstukken het werk zijn van een commissie, waarbij verschillende leden, met verschillende historische en literaire expertises (en praktische vakkennis), aan de tekst hebben meegewerkt.
Voornaamste aanwijzingen: verscheidene stukken zijn véél te lang voor een normale uitvoering en de woordenschat van ‘Shakespeare’ overtreft vele malen de omvang van een menselijke woordenschat – zelfs die van een (één) geniaal auteur. Daar gaan we onmogelijke grenzen over. Shakespeare moet het werk van meerderen zijn.
Nu wordt er natuurlijk al heel lang gezegd dat die arme acteur wiens naam aan deze stukken verbonden is, met een erfenis van één bed, onmogelijk de geestelijk vader van dergelijke stukken kan zijn. Het probleem is dat men vervolgens op zoek gaat naar een (één) geniale vervanger, zoals Francis Bacon of Walter Raleigh. Juist doordat men één vervanger zoekt, zijn deze pogingen gedoemd te mislukken. Zoiets laat zich biografisch immers niet inpassen.
Een hoopvolle ontwikkeling is dat de nieuwe directeur van het Globe Theater, Michelle Terry, een vrouwelijke kandidaat naar voren heeft geschoven, Aemilia Bassano. Ze was de maîtresse van de neef van koningin Elizabeth I en is reeds geïdentificeerd als de Dark Lady waaraan ‘Shakespeare’ enige hete sonnetten opdroeg. Terry wijst daarbij op parallellen tussen gedichten van Bassano en de Midsummernight’s Dream. Ze vermoedt dat Bassano heeft meegeschreven. Dat is een veel rationelere suggestie dan het idee dat we hiermee de geniale verborgen auteur hebben ontdekt.
Samen schrijven, elkaar verbeteren, aanvullen, en dat alles uitbrengen onder de naam van een lullige acteur. Dat was wel zo veilig, zeker als je kwetsbare banden had in high places. Maar kan er op die manier een meesterwerk ontstaan?
Menige Shakespeare-fanaat moet daar hard om lachen. Onmogelijk! Om vervolgens ’s avonds met tranen in de ogen te kijken naar Eastenders, een bliksemsnelle comedy of een klassieke Amerikaanse film. Allemaal topproducten van een commissie van schrijvers. En bij het slapen gaan leest hij nog even een stukje uit de King James Bijbel. Wat een schitterende taal! En wat zou het Engels zijn zonder de King James!
Die geniale Bijbelvertaling is het werk van een commissie.
Reacties (11)
Internet Protocol versie 4, waarlangs jouw bits naar mij toe stromen, Marcel, en die van mij naar jou, is ook het werk van een comité. En dat is ook redelijk baanbrekend te noemen. IPv6 daarentegen…
Oi Marcel, dat is het beste stuk dat je sinds lang geschreven hebt. Of had je deze keer een schrijvend comité mee?
Prima stuk, al lijkt het me sterk dat een Shakespearefanaat tranen van ontroering krijgt van een aflevering van Eastenders.
Da’s zoiets als zeggen dat iemand die verslingerd is aan de uitvoeringen van het Nationale Toneel, Theater de Appel en Oerol op een emotionele achtbaanrit wordt genomen door het melodrama van Goede Tijden, Slechte Tijden.
Of dat een Bob Dylan- en Radioheadfan zijn hartesnaren zou laten beroeren door Dré Hazes of Marco Borsato.
Daar zit toch echt een klasseverschil tussen; in meerdere opzichten.
Een ding is zeker: die Wikipediapagina over dat hele Shakespearewerkenauteurschapgeneuzel (3x woordwaarde) is zeker weten door heel veel mensen tot stand gekomen.
https://en.wikipedia.org/wiki/Shakespeare_authorship_question
Die enorme woordenschat is natuurlijk geen kunst, als hij zelf allerlei woorden verzonnen heeft.
(al is het natuurlijk de kunst om woorden te verzinnen die ook begrepen worden).
Foucault: de schrijver is van geen enkel belang voor het geschrevene …
Geen idee waar dit gelul over gaat. Maar ik weet nu al dat ik par existence de probleme tegen ben.
A Midsummernight’s Dream is dan ook 1 van de weinige originele stukken die Shakespeare heeft geschreven, dat maakt een coauteur niet onaannemelijk. Voor de meerderheid geldt dat het allemaal bewerkingen zijn van eerdere “minder goed geschreven” stukken, dan kan het juist wel zo zijn dat 1 persoon zo innovatief in staat is geweest om er een briljante uitvoering van te maken. Shakespeare stond natuurlijk ook bekend om zijn taalvernieuwing, woorden die we nu als gangbaar beschouwen waren in zijn tijd nieuw.
Zijn de sterkste argumenten echt dat niemand het zich voor kan stellen dat-ie het toch geschreven heeft en dan alleen omdat er weinig biografische gegevens over ‘m zijn? En welke vrouw schrijft er trouwens seksistische gedichten aan zichzelf?
@3: Tsk tsk, was jij het niet die in closing time full retard ging op reguliere soul muziek uit de seventies? Muziek die indertijd door de stalinistische en maoïstische dogma’s verboten was? Of verwar ik je met een andere safe spacer.
@6: Louis: “Het geschrevene wordt ingestraald door Jomanda.”