Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Met enige regelmaat krijgen we bij Sargasso gastbijdragen toegestuurd. Af en toe plaatsen we die. Deze wilden we jullie niet onthouden. Hij komt van Kees van Oosten.

Andrée van Es, in de 80’er jaren voorvrouw van de PSP en GroenLinks, daarna opgeklommen tot directeur-generaal bij Binnenlandse Zaken en nu wethouder in Amsterdam voor burgerschap en diversiteit, breekt een lans voor hoffelijkheid. “Geen burgerschap zonder hoffelijkheid” heet het in de brief die zij daar 12 mei 2011 over schreef aan de gemeenteraad. “Welkom in het conservatieve kamp!” juicht Bart Jan Spruyt van de conservatieve Edmund Burke stichting. “Goed idee, Andrée!” twittert Ineke van Gent, Tweede Kamerlid van GroenLinks. Dus heb ik de brief van Van Es van 13 kantjes van internet geplukt en bestudeerd.

Waar het Van Es eigenlijk om gaat, is “verbondenheid versterken en verruwing tegen gaan”. Dat moet dan gebeuren door de gemeenschappelijke basis te versterken van mensen met een verschillende achtergrond, bevorderen dat iedereen mee kan doen en verantwoordelijkheid kan nemen voor zichzelf en voor zijn omgeving, zorgen dat minder mensen zich onveilig voelen door het gedrag van anderen, een betere samenwerking tussen burgers en overheid en het versterken van grootstedelijke competenties. Wat het in zo’n brief natuurlijk goed doet, is een citaat van de Amerikaanse filosoof John Rawls. Volgens de liberale Rawls brengt het ideaal van burgerschap de morele plicht van hoffelijkheid met zich mee.

Het meest bekend is John Rawls van zijn Theory of Justice (1972). Daar had Van Es beter uit kunnen citeren. Volgens Rawls hoeft sociale en economische ongelijkheid niet onrechtvaardig te zijn, als daardoor ondernemerszin en inventiviteit wordt aangemoedigd, waar iedereen van profiteert. Maar die ongelijkheid mag er niet op uitdraaien dat mensen zich ten koste van anderen verrijken en helemaal niet ten koste van de armsten. Dat een rechtvaardige samenleving, waarin de sterksten zich niet verrijken ten koste van de ongefortuneerden, de basisvoorwaarde is voor een vreedzame en hoffelijke samenleving, is een opvatting die je in de brief van Van Es tevergeefs zult zoeken. Woorden als ongelijkheid, gerechtigheid, rechtvaardigheid komen in de brief niet voor. PSP’ers en GroenLinksers van het eerste uur, Bram van der Lek, Marcus Bakker, Andrée van Es, ze zouden er geen goed woord voor over hebben.

Hoe kun je hoffelijkheid verwachten van mensen die vies en zwaar werk moeten doen voor een hongerloon? Van mensen die daardoor in de wao terechtkomen en voor profiteurs worden uitgemaakt. Of van alleenstaande moeders die gekort worden op hun uitkering omdat ze vinden dat ze thuis moeten zijn als hun kleuter uit school komt. Van gehandicapten die niet meer zelfstandig kunnen wonen doordat hun hulp of pgb wordt wegbezuinigd. Van vmbo-leerlingen die geen praktijklessen krijgen omdat er geen geld is voor gekwalificeerde praktijkleerkrachten. Van jongeren die eindeloos kunnen solliciteren, maar geen baan krijgen omdat ze een Marokkaanse achternaam hebben, met mosquito’s van straathoeken worden verjaagd en met straatcamera’s in de gaten worden gehouden. Van woningzoekenden die tien jaar moeten wachten omdat in alle steden goedkope sociale huurwoningen worden gesloopt en vervangen door koopwoningen. Van de mensen uit de laagste inkomensgroep die er sinds 1980 5% op achteruit is gegaan, terwijl de hoogste inkomensgroep (> 100.000 euro) er 60% op vooruit is gegaan.

Wat voor reden hebben al deze achtergestelde en gediscrimineerde mensen om hoffelijk te zijn tegen mensen die een zorgeloos bestaan hebben, zich wel druk maken om verruwing van omgangsvormen maar onverschillig zijn over het lot van mensen die het slecht hebben?

Reacties (29)

#1 Eric

Bart Jan Spruyt is een opportunistische hork. Niet alleen eist hij hoffelijkheid op als een eigenschap van conservatieven – o ja meneer Spruyt, en de PVV dan? -, in hetzelfde stuk, dat hij schreef na een reactie van Thomas von der Dunk, heeft hij het even later over “de linksmens”. Buitengewoon hoffelijk man, die Spruyt.

  • Volgende discussie
#2 Sikbock

@ 1:.. spruyt heeft zijn conservatieve roots inderdaad wel verloochend door mee te gaan met de waan van de dag.. De mens is geneigd tot alle kwaad, zo zie je maar weer

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Sikbock

maar on topic; het is natuurlijk intellectuele armoe om te stellen dat mensen met minder geld niet hoffelijk kunnen zijn.. De typische balk in de ogen van de armoedigen van geest ( = de marxisten): een mens die minder verdient kan volgens hen niet beschaafd zijn..

De schrijver vindt blijkbaar dat mensen alleen beschaafd kunnen zijn als ze ( veel) geld krijgen..

Trouwens: ik hoor juist veel over mensen met geld die zich desondanks niet beschaafd gedragen..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 jelle

Pardon?
Ik wil best hoffelijk zijn tegenover iemand die ongeschoold werk wil verrichten voor zijn levensonderhoud, al heeft ie geen opleiding kunnen genieten die hem enige kans op beter zou geven.
Over degenen die, daarentegen, vinden dat het achteroverleunen in het sociale vangnet ’n verworven recht is, heb ik 1 boodschap.
Je hebt geen recht van spreken.
You didn’t work a lick.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 zaz

Volgens mij wordt er nu [door van Es met name, maar evengoed door er op in te gaan] ten onrechte Rawls voor een rooie rakkert uitgemaakt, die je het best in de regio PSP/groenlinks zou kwalificeren.
Dat lijkt me veel te ver van Rawls theory zelf, die helemaal geen politiek maar een filosofisch standpunt inneemt en niet is geënt op bestaande situaties. En ook ver van Rawls Amerikaanse critici die hem juist te veel liberalisme verwijten. Maar ook wordt de communistische herkomst van Groenlinks en de PSP hier een beetje mee weggemoffeld. Burke is al net zo’n radicale kletskous als Marx. Als iemand over Burke begint; moet je hem negeren, niet met andere filosofen aankomen ie er zijdelings vaag iets mee te maken zouden kunnen hebben…

Het lijkt wel alsof we Spruyt c.s. alleen op argumenten kunnen weerleggen als er nog eens een willekeurige filosoof die niet Burke heet, uit de kast wordt getrokken.
Oproep aan Nederlandse debaters:
Boeken in je boekenkast kun je ook daadwerkelijk lezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Harm

@zaz – Te beoordelen aan je reactie zou je daar het beste zelf eens mee beginnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Harm

@3 – Geef me even een linkje naar een tekst van die marxisten die beweren dat een mens die minder verdient niet beschaafd kan zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Henrik

men kan veel leren van een stel vrijgevochten Californiërs:

http://youtu.be/bB5T-YZJt6Y

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Sikbock

haha! harm kent z’n eigen bijbel niet.. de wereld draait toch om geld Harm? Marx heeft het gezegd, dus is het zo..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Harm

@9 Ik vroeg om een link sickie bockie, niet om de nationalistisch socialistische uitleg van das Kapital.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Sikbock

als ik jou das kapital moet uitleggen vrees ik dat je gaat sneuvelen met de volgende zuivering harrempie.. sorry

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Herman

@9 Dat is wel een heel vreemde weergave van Marx moet ik zeggen. Heb je je eigenlijk wel eens in de beste man of de socialistische stroming die zijn naam draagt verdiept, of raaskal je zomaar wat?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Sikbock

@ herman; misschien heb ik het historisch materialisme niet goed begrepen.. enlighten me dan maar.. misschien ga ik wel om

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Harm

Met die link schijnt sickie bockie ook grote problemen te hebben. En -nogmaals- ik vroeg NIET om jouw nationalistisch socialistische uitleg van das Kapital.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Sikbock

zeurende kinderen worden overgeslagen@ harrempie.. think fot yourself dude

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 jelle

Ik weet nix van Rawls, nauwelijks iets van Spruyt(behalve z’n toenmalige haircut en voorliefde voor gut-bürgerliche colbertjes van conservatieve snit).
Andree van Es, daarentegen, schijnt iets vreeslijks belangrijks te zijn in ’t A’damse Grachtengordelische.
Volkomen wereldvreemd volkje zou je denken.
Maar vergis je niet.
Dat soort mensen is altijd geïnteresseerd in ’n goedkoper dienstertje.
Sorry Fatima,
we hebben nu ’n Aïsja uit Bangladesh-Desh.
Of ’n Olga uit Polen.
Hebben nog geen recht op uitkering, maar dat kan voor jou toch geen bezwaar zijn, toch?
Je had al ’n uitkering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Harm

@15 – Als je iets stoms zegt, dan kun je 2 dingen doen: dat toegeven of hopen dat iedereen dat morgen weer vergeten is. Maar sickie bockie stelt er prijs om daar uitgebreid het bewijs van te leveren

@16 – Van jou heb ik nog nooit iets anders gelezen als dit soort verdachtmakingen, maakt niet uit om wie het gaat. Heb je zo weinig fantasie of is het iets chronisch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Sikbock

Omg!!.. harrempie vraagt om bewijs..MERCY harrempie! haha!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 jelle

Andree van Es.
Wethouder Hoffelijkheid te Amsterdam.
Need I say more?
Ik wacht met spanning Peter van Straatens cartoon af.
Tot St. Juttemis.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Harm

@17+18 en toont daarbij ongevraagd aan dat lezen bovendien niet zijn sterkste kant is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Toko_Senang

Overigens nog nooit zoveel hoffelijk gedrag ondervonden in arme streken in China, Midden Oosten, Afrika en Zuid Amerika. In ieder geval hoffelijker dan de verschillende reaguurders van dit forum onderling

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Frisco

‘Beroepszeikerd Kees van Oosten veegt eigen straatje schoon.’ had een betere titel geweest voor dit stuk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 dla

Wat een bizarre gedachte om hier Rawls’s A Theory of Justice bij te halen en te zeggen dat Van Es “daar beter uit kan citeren”.

Van Es verwijst juist naar een latere kant van Rawls’ denken, ongeveer die van Political Liberalism, waarin hij afstand genomen heeft van AToJ. Het onderwerp is daar gewoon anders: het gaat niet meer direct over rechtvaardigheid, maar in de eerste plaats over zoiets als burgerschap.

Zo ook met de brief van Van Es: het *onderwerp* is gewoon niet verdelende rechtvaardigheid, maar (hoffelijk) burgerschap. Dat ze het nu even niet heeft over armoede, wil toch niet zeggen dat ze haar PSP/GroenLinkse roots verloochend heeft?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 JW

Harm, Sikbock, kunnen jullie kinders stoppen met het kinderachtige trollen naar elkaar bij meerdere topics? Dank u.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Harm

@24 JW – Sickbock schrijft:”De typische balk in de ogen van de armoedigen van geest ( = de marxisten): een mens die minder verdient kan volgens hen niet beschaafd zijn.”

Ben je van mening dat je dat onweersproken moet laten?

Nog zo’n figuur is Jelle (16), die stelselmatig op soortgelijke wijze de “linkse elite” verdacht probeert te maken met laag bij de grondse insinuaties. Wil je nou echt met dat soort mensen serieus in discussie gaan?

Hun doel is zieken. Je kunt ze negeren of terug zieken.
Ik heb soms wat tijd over en die vul ik op met het laatste.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 zaz

@DLA,

Als VEs zegt: “Volgens de liberale Rawls brengt het ideaal van burgerschap de morele plicht van hoffelijkheid met zich mee.”, komt dat ws ook uit PL, p. 194 bijvoorbeeld.

(@jelle Google books
is een uitkomst)

Ook in Political Liberalism is het onderwerp niet zo’n concrete toegepaste ethiek dat Van Es dat zou kunnen gebruiken als argument voor beleefdheid op straat.
Als er staat dat justice as fairness includes political virtues such as civility” dan weet je daarmee nog steeds niet wat dat civility nou helemaal is.
Hij legt t een beetje uit ergens anders, dan zegt ie dat t gaat om “to be able to explain to one another those fundamental questions how the principles and policies they advocate and vote for, can be supported by political values and public reason”
Ik vraag me echt af of dat is wat mw. vEs ook bedoelde met hoffelijkheid. Het lijkt me om te beginnen al een volstrekt verkeerde vertaling: courtesy in plaats van civility.
Bovendien concludeert Rawls alleen maar de algemeenheid dat civility belangrijk is en om daar dan uit te concluderen dat Amsterdammers zich wat hoffelijker en vooral minder agressief moeten opstellen tegen hun stadgenoot, zoals van Es doet bij Knevel en van den Brink, dat gaat wel wat ver. Maar ja een Rawls-adept zou dat debat “hoffelijk”dwz: fairminded moeten aangaan en moeten we luisteren naar onze opponent, dus sja… vooruit dan maar…
En zo wordt er weer een filosofisch debat door een Oud Hollandsch staaltje politieke onbenul gemilimeterd tot het niveau van het praktische dilemma van alledag; Rawls vond verder ook dat kinderen met ontbijt naar school toe moeten en dat een gebodsbord veel vriendelijker is dan een verbodsbord.

Maar het is gewoon een rare tegenwerping uberhaupt, iemand zou beter uit X kunnen citeren. Ja zo zijn er nog wel meer boeken, waaruit iemand iets ook mogelijk had kunnen citeren.
De Bijbel. Roodkapje

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Share

Dus Spruyt vraag zicht af hoe Van Es nu over zichzelf denkt? En daar heb ik potjandrie mijn bijbel voor opzij gelegd? *doormoppert*

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 zaz

@share en dat op zondag!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Frank

Wat ontzettend jammer dat er juist op dit onderwerp weer getetterd moet worden. Hoffelijkheid (een fatsoenlijk voorkomen) gaat voor mij hand in hand met ethisch gedrag. In toenemende mate wordt er door onze rolmodellen (vooraanstaande politici, businessleaders) gelogen, tenminste zo lijkt het. En dat zie je terug in de maatschappij at large. Geen ruimte om anders te zijn dan eigen mening eerst (en laatst). Er lijkt geen plaats meer te zijn voor het evalueren van eigen tekortkomingen. Je ziet het hier ook, hoe sommige slachtoffers door sommige reaguurders gelijk hun eigen slachtofferschap wordt verweten. Als je aangerand wordt dan zal je wel een hoer zijn, dat soort ongein. Zonder mededogen bestaat er geen oprechte hoffelijkheid. En dat vind ik een verlies.

  • Vorige discussie