COLUMN - Ik heb mijn rugzakje zojuist zorgvuldig aan onze vlaggenmast bevestigd! In mei heb ik het centraal eindexamen vwo gemaakt, samen met andere min of meer prominente neerlandici: een paar studenten en docenten van de Radboud Universiteit, de schrijfster Aafke Romeijn, een docente van het Dominicus College in Nijmegen (waar we het examen mochten meedoen), nog wat andere docenten.
Ik had een 7,5. Van onze groep werd het hoogste punt gehaald door een van de organiserende docenten van het Dominicus College. Zij had een 8,4. Het hoogste punt daarna was een 7,6, gehaald door de Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie, Hans Bennis. Andere hoogleraren, leraren, journalisten en schrijvers zaten ook allemaal ergens tussen de 6 en de 7,5.
Gevulde koeken
Een van onze ouderejaars studenten Nederlands aan de Radboud Universiteit zou zelfs zijn gezakt met een 5.0. Zoals de docente zegt: “De resultaten maken wel pijnlijk duidelijk dat er een probleem is: ik ben de meest getrainde persoon uit deze groep (10 jaar lang ervaring met examentraining) én ben opgeleid als Neerlandica en haal niet eens een 9.”
Ik heb het idee dat iedereen echt zijn best heeft gedaan tijdens het examen. Het Dominicus College had het officieel aangepakt: we zaten in dezelfde omstandigheden als de scholieren (zij het natuurlijk wel in een apart lokaal), met de reglementen op tafel (als je naar het toilet wilde, ging er een docent mee) en een flesje water en een gevulde koek van de school. De pakken examens werden officieel opengesneden en we deden in doodse stilte ons werk.
Een beetje trainen
Je zou toch eigenlijk zeggen dat iemand als ik (ik mag mij ‘hoogleraar Nederlands’ noemen en heb de afgelopen vijf jaar het examen nooit zo officieel gemaakt, maar wel altijd bekeken) of iemand die de baas is van de Taalunie, of journaliste bij NRC Handelsblad (waaruit meerdere van de behandelde stukken kwamen), of leraar Nederlands of al die andere studenten en docenten Nederlands ook zonder noemenswaardige training wel een 9 moeten halen voor tekstbegrip van een column uit de krant. Een 10 hoeft het niet te zijn, want het is waarschijnlijk onmogelijk om een examen te maken waarbij je ook niet een beetje moet trainen voor dat specifieke examen; maar een 9 zou toch moeten lukken.
Deze column verscheen eerder hier.
Reacties (5)
Toetsen is meten en dit meetinstrument mag wel een beetje gecalibreerd worden om het meetbereik aan te passen. Enkele potentiële verklaringen:
1. Het is teveel werk of te duur (er moet blijkbaar een universitaire studie aan te pas komen om dit vast te stellen).
2. Het is nog niemand eerder opgevallen.
3. De neerlandici verantwoordelijk voor de examenvragen zijn Oostindisch doof voor kritiek.
4. De neerlandici verantwoordelijk voor de examenvragen krijgen in spreekwoordelijke zin een opgezwollen geslachtsdeel van het idee dat hun vragen de moeilijkste zijn.
5. Het onderwijs in de Nederlandse taal is de afgelopen decennia dramatisch beter geworden en zijn ons oudere jongeren gewoon minder goed dan de moderne jeugd.
Ik ben benieuwd wat de conclusies en aanbevelingen van het Radboud-rapport gaan zijn.
De Nederlandse toetsingsschaal is sowieso incongruent met de ‘normaal’verdeling van de mentale capaciteit* van de leerlingenhoofdjes. Nu is het zo dat grens van het acceptabele op een schaal van nul tot tien bij vijfeneenhalf ligt. De helft van die schaal, onder de vijf, wordt dus nauwelijks gebruikt. Een betere meetresolutie zou een grens zijn bij grofweg tweeëneenhalf. Met andere woorden: een twee is onvoldoende en een drie is voldoende. Vijf is gemiddeld en bij een zeveneneenhalf mag je jezelf op de borst kloppen.
* Met mentale capaciteit bedoel ik dus het amalgaam van de grootheden intelligentie, motivatie, aandachtsspanne, uithoudingsvermogen en slaafsheid.
@2: “bij een zeveneneenhalf mag je jezelf op de borst kloppen.”
Dat mag nu ook al. Hoe vaak wordt de 10 uitgedeeld (als we het toch hebben over een nauwelijks gebruikt stukje schaal)? Van wat ik aan cijferlijsten onder ogen krijg, zit meer dan driekwart van de voldoendes tussen de 6 en de 8 (en dat cijfer wordt nog omhoog geholpen door een enkele docent die graag populair is en dus vrijwel iedereen 7-9 geeft en een 6 aan de studenten die een onvoldoende verdienen).
@3: Dat beaam ik. Ik weet van zowel nulde als eerste hand dat het geven cijfens op een universiteit al helemaal gerommel in de marge is. /dubbeleseth
Ik ben vooral heel benieuwd waar het precies aan lag. Een VWO-examen mag best een beetje pittig zijn, maar het klinkt alsof het hier over universitair niveau gaat. Dat is toch te zot voor woorden. Of was de vraagstelling onbegrijpelijk of zo?