Hoe de oorlog in Oekraïne de wereld veranderde

ACHTERGROND - De Russische inmenging in Oekraïne en de annexatie van de Krim betekenden een geweldige uitdaging voor het door de VS gedomineerde internationale systeem. De pogingen Rusland in het gareel te brengen hebben wereldwijde geopolitieke gevolgen, meent Hans van Zon.

Zoals Gorbatsjov bij de 25-jarige herdenking van het vallen van de Berlijnse muur stelde, heeft het uiteenvallen van Warschaupact en de Sovjet-Unie niet geleid tot een nieuwe veiligheidsstructuur in Europa, waar Rusland deel van zou uitmaken.

Volgens Gorbatsjov maakte het Westen misbruik van een uniek historisch moment waarin de VS de enige supermacht werd. Er werd geen rekening meer gehouden met legitieme Russische veiligheidsbelangen. Gorbatsjov noemde de NAVO interventie in Servië, die het afscheiden van Kosovo mogelijk maakte (1999). Hij noemde de NAVO uitbreiding in oostelijke richting en het plaatsen van een NAVO-systeem tegen ballistische raketten in een aantal voormalige Warschaupactlanden, welke het systeem van wederzijds verzekerde vernietiging ongedaan gaat maken en Rusland daardoor militair erg kwetsbaar maakt.

Rusland voelde zich in toenemende mate omsingeld door de NAVO en werd, naarmate het economisch sterker werd, steeds assertiever. Dat bleek in 2008 toen Georgië het perspectief van NAVO lidmaatschap kreeg aangeboden (evenals Oekraïne). Toen Poetin naar de opening van de Olympische Spelen in Beijing keek, opende Georgië de aanval op Zuid-Ossetië, een provincie van Georgië die zich al begin jaren negentig had afgescheiden en waar zich ook een Russische ‘vredesmissie’ ophield. Als Georgië NAVO-lid zou zijn geweest, zou de NAVO verplicht zijn geweest Georgië bij te staan toen Rusland terugsloeg.

Euraziatische Unie

Rusland probeerde een eigen invloedssfeer uit te bouwen, onder andere via de Euraziatische Unie. Oekraïne is een essentiële schakel in dit project. President Janoekovitsj wilde Rusland en de EU, waarmee hij een associatieakkoord onderhandelde, tegen elkaar uitspelen. Rusland waarschuwde Oekraïne (en ook de EU) met een kleine handelsoorlog (zomer 2013).

Toen Janoekovitsj op het laatste moment voor de Euraziatische Unie koos en het associatieakkoord met de EU, dat al uitonderhandeld was, afwees, kwamen demonstranten in Kiev de straat op. Zij werden actief ondersteund door westerse politici. De corrupte maar democratisch verkozen Janoekovitsj werd weggejaagd en oppositiepartijen namen de macht over.

Niet alleen Rusland maar ook velen in oostelijk Oekraïne zagen zich aan de kant geschoven. Rusland zag op termijn de Russische vlootbasis op de Krim bedreigd. Dit is de enige warmwaterhaven voor de Russische vloot. Rusland annexeerde snel de Krim.

Sancties

De economische sancties die het Westen tegen Rusland afkondigden, leidden tot reacties en tegenreacties die weinigen voorzien hadden.

Enkele Russische banken konden geen gebruik meer maken van Visa en Mastercard. Dit leidde ertoe dat Russische banken het Chinese alternatief (UnionPay) over gaan nemen. Het Europese Parlement nam een resolutie aan om Rusland buiten te sluiten van het internationale betalingsverkeermechanisme SWIFT. Het deed de Russische centrale bank besluiten om mei 2015 een alternatief systeem te lanceren.

Het uitsluiten van een aantal Russische banken van westerse kapitaalsmarkten zette Rusland er toe aan zich minder afhankelijk te maken van het door de dollar beheerste internationale financiële systeem. Tot voor kort werd vrijwel alle wereldhandel in olie en gas in dollars verrekend. Maar Rusland sloot in 2014 handelsverdragen met China waarbij de onderlinge handel in roebels en yuan verrekend werd.

Pogingen van de EU om minder afhankelijk te worden van Russisch gas zette Rusland er toe aan overeenkomsten te sluiten met China voor de leverantie van enorme hoeveelheden gas. China heeft een groot tekort aan energiedragers en andere grondstoffen, Rusland heeft die in overvloed. Rusland gaat nu ook geavanceerde wapensystemen aan China leveren. Ook de handelsbetrekkingen met India werden aangehaald tijdens het recente bezoek van president Poetin aan India.

NAVO

De Amerikaanse pogingen om de NAVO op één lijn te krijgen tegen Rusland leidden ook tot grote spanningen binnen de NAVO. Frankrijk wilde twee amfibische aanvalsschepen aan Rusland leveren. De VS was hier op tegen. De Amerikaanse toezichthouder pakte de Franse bank BNP-Paribas aan door een boete op te leggen van 8,97 miljard dollar vanwege schending van de Amerikaanse sanctiepolitiek tegen Iran, Soedan en Cuba.

Het was een veel grotere boete dan andere niet-Amerikaanse banken opgelegd kregen voor soortgelijke vergrijpen. Frankrijk begreep de boodschap en besloot de schepen niet te leveren. Maar velen protesteerden tegen de extraterritoriale Amerikaanse ‘rechtspraak’.

Volgens de Financial Times gebruikt de VS Amerikaanse bankwetten in haar buitenlandse en veiligheidspolitiek. De Economist vergeleek de boete met afperserij terwijl de Franse minister van economische zaken over economische oorlogsvoering sprak.

Binnen de EU waren er vooral tegenstellingen tussen de haviken (Groot Brittannië, Polen, Zweden en Baltische staten) en de staten die een vergelijk met Rusland nastreefden (Tsjechië, Hongarije, Bulgarije, Italië). Maar volgens de Amerikaanse vicepresident Biden was het de VS die de EU dwong om sancties tegen Rusland te nemen.

De EU wilde de gaspijplijn South Stream onmogelijk maken door van Gazprom te eisen, nadat contracten al waren getekend, dat andere gasleveranciers ook toegang zouden moeten krijgen tot de pijplijn die van Rusland, onder de Zwarte Zee, naar Bulgarije zou gaan lopen. Rusland antwoordde door een akkoord met Turkije te sluiten waarbij de gaspijplijn naar Turkije zou lopen en van daaruit Zuidelijk Europa zou kunnen bevoorraden. Rusland gaat ook een kernreactor aan NAVO-lid Turkije leveren. De Balkanlanden die al veel geld in South Stream hadden gestoken waren natuurlijk erg kwaad.

De Russische interventie in Oekraïne heeft ook tot onenigheid geleid in de Russische invloedssfeer. Kazachstan en Wit-Rusland hebben zich herhaaldelijk gedistantieerd van Rusland.

China

Vanuit westerse hoofdsteden lijkt het alsof Rusland zich in een enorm isolement heeft gemanoeuvreerd. Vanuit de rest van de wereld lijkt dit wat minder het geval. Velen in het zuiden zien dat Rusland disproportioneel wordt gestraft voor een vergrijp waarmee andere landen in de westerse invloedssfeer ongestraft wegkomen (Israël, de Turkse bezetting van een deel van Cyprus, Kosovo, de Amerikaanse invasie van Grenada etcetera).

China ziet zich ook omsingeld door een web van Amerikaanse bases. China heeft territoriale aanspraken in de Zuid-Chinese Zee. En niet alleen China vreest dat sancties, zoals getroffen tegen Rusland, in de toekomst ook andere landen kunnen treffen. De oorlog in Oekraïne heeft een nieuwe impuls gegeven aan alternatieven voor door de VS gedomineerde organisaties en instituties.

Ook hebben westerse sancties de Russen terughoudender gemaakt ten aanzien van de oplossing van internationale conflicten. Rusland speelde een belangrijke rol in de toenadering tussen het Westen en Iran, en Rusland weerhield de VS ervan in Syrië militair in te grijpen. Rusland maakte ook westerse militaire bevoorrading in Afghanistan mogelijk.

Dollars, olie en goud

De economische oorlog die de VS voert is alomvattend. De olieprijs die sinds juli 2014 is gehalveerd, is direct te herleiden tot een opvoering van de productie door Saoedi-Arabië. Hoogstwaarschijnlijk is hier coördinatie geweest met de VS. Kort na een bezoek aan Saoedi-Arabië door Kerry, ging de olieprijs weer pijlsnel omlaag. Saoedi-Arabië wil vooral Iran en Syrië treffen, de VS vooral Rusland, Iran en Venezuela.

Aan de andere kant hebben Rusland, en ook China, besloten om het aandeel van dollars en Amerikaans schatkistpapier in hun reserves aanzienlijk te beperken en meer goud op te kopen. Zestig procent van alle goud dat in 2014 door centrale banken werd opgekocht ging naar de Russische Centrale Bank.

Dat de goudprijs niet steeg, had te maken met het feit dat deze al langere tijd door de Amerikaans Centrale Bank wordt gemanipuleerd om een vlucht uit de dollar te vermijden.

Het door de Amerikanen gedomineerde internationale financiële systeem is erg fragiel en de VS dragen bij tot die kwetsbaarheid. Het kan gebeuren dat een Amerikaans speculant die met goedkoop opgekochte Argentijnse schulden superwinsten wilde halen, door een Amerikaanse rechter in het gelijk werd gesteld en Argentinië in het failliet stortte. Het is niet toevallig dat zowel de Chinese als de Russische president in juli, voorafgaande aan de BRICS top in Brazilië, Argentinië bezochten.

Yukos

Het is niet alleen de directe inmenging van de VS in de economische aangelegenheden van andere landen die velen zorgen baart. Zo is er het Haagse Permanente Hof van Arbitrage dat 31 juli jongstleden besloot de aandeelhouders van Yukos, door Rusland in 2003 vanwege vermeende belastingschulden onteigend, met 50 miljard dollar schadeloos te laten stellen door Rusland.

Verreweg de belangrijkste aandeelhouder van Yukos is Khodorkovsky. Hij kocht Yukos in 1995 voor een vriendenprijsje van 310 miljoen dollar. Hij werd in 2003 door de Russische autoriteiten gevangengezet nadat hij oppositie wilde voeren tegen President Poetin en nadat hij op het punt stond Yukos te verkopen aan het Amerikaanse Exxon.

Het conflict tussen het Westen en Rusland over Oekraïne heeft dus niet alleen een regionale betekenis, maar heeft globale gevolgen die de internationale orde ter discussie stellen. Daarbij gaat het niet alleen om territoriale integriteit en het recht op zelfbeschikking maar ook over de economische spelregels. De oorlog in Oekraïne heeft niet alleen Russische agressie maar ook de Amerikaanse hegemonie ter discussie gesteld en de ontwikkeling versneld naar een multipolaire wereldorde die waarschijnlijk veel chaotischer zal zijn.

Reacties (47)

#1 Inkwith Barubador

Volgens Gorbatsjov maakte het Westen misbruik van een uniek historisch moment waarin de VS de enige supermacht werd. Er werd geen rekening meer gehouden met legitieme Russische veiligheidsbelangen.

Fijn. Als het andersom was geweest had de Sovjet Unie precies hetzelfde gedaan. Dan waren we nu de Arbeidersrepubliek Nederland.

  • Volgende discussie
#2 bolke

Als Georgië NAVO-lid zou zijn geweest, zou de NAVO verplicht zijn geweest Georgië bij te staan toen Rusland terugsloeg.

Nee hoor, artikel 5 is alleen als je aangevallen wordt, niet als je zelf eerst aanvalt en er dan iemand terug slaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Cerridwen

Wie heeft dit stuk geschreven?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Hans Verbeek

Goed onderbouwd, genuanceerd verhaal.

De Amerikaanse toezichthouder pakte de Franse bank BNP-Paribas aan door een boete op te leggen van 8,97 miljard dollar vanwege schending van de Amerikaanse sanctiepolitiek tegen Iran, Soedan en Cuba.

Inmiddels hebben de VS, die sanctiepolitiek eigenhandig afgeschaft. Iran is een welkome bondgenoot tegen IS. En Cuba is een mooie afzetmarkt voor Amerikaanse dollars, nu de Russen geen dollars meer willen.

Vanuit westerse hoofdsteden lijkt het alsof Rusland zich in een enorm isolement heeft gemanoeuvreerd.

Dat komt door de oogkleppen, die de Westerse media, inclusief Sargasso, op hebben. Hoewel, dit verhaal laat zien dat de Sargasso-redaktie de oogkleppen af en toe weer afdoet. :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bas van Stapelberg

Ik lees liever inmenging van het elitaire westen die zich is gaan bemoeien met Oekraïne.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Hans Verbeek

@3:

De Russische inmenging in Oekraïne en de annexatie van de Krim betekenden een geweldige uitdaging voor het door de VS gedomineerde internationale systeem. De pogingen Rusland in het gareel te brengen hebben wereldwijde geopolitieke gevolgen, meent Hans van Zon.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 roland

@0: “De oorlog in Oekraïne heeft de Amerikaanse hegemonie ter discussie gesteld en de ontwikkeling versneld naar een multipolaire wereldorde”
– Enige argumentatie ontbreekt en “versneld” duidt op een al gaande ontwikkeling.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Hans van Zon

Barubador: de Westerse pers hield enkele maanden vol dat Rusland eerst aanviel. Eerst later werd schoorvoetend toegegeven dat het Georgie was die aanviel.
Roland: met name rondom de BRICS en Shanghai Cooperation was er in 2014 een lawine van initiatieven die Amerikaans gedomineerde instellingen uitdaagden. Vandaag nog stond er in de krant dat de Chinese minister van BZ Rusland hulp aanbood.
Verbeek: economische sancties tegen Cuba zijn bij mijn weten nog niet opgeheven!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Bismarck

“Toen Poetin naar de opening van de Olympische Spelen in Beijing keek, opende Georgië de aanval op Zuid-Ossetië, een provincie van Georgië die zich al begin jaren negentig had afgescheiden en waar zich ook een Russische ‘vredesmissie’ ophield. Als Georgië NAVO-lid zou zijn geweest, zou de NAVO verplicht zijn geweest Georgië bij te staan toen Rusland terugsloeg. “

Bij die geschiedvertelling kunnen wel enige vraagtekens gezet worden. De oorlog in Georgië vertoont opvallende gelijkenissen met die in Oekraïne.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Dirck

Tsja … wat moeten we nu eigenlijk met dat Russische perspectief. Is het echt zo, dat de VS al jarenlang samenzweert om het land te vernederen ? Ik geloof er niets van, eigenlijk. Volgens mij zit het heel anders in elkaar.

Het Westen dacht na de koude oorlog helemaal niet meer in invloedssferen en machtsblokken. Het einde van de geschiedenis; de liberale democratie had gewonnen, en we zouden alleen nog maar bezig gaan met produceren en consumeren. Oorlogen en gewapende conflicten zouden langzaam uitsterven, door de steeds meer globaliserende economie. Het Westerse beleid was er vooral op gericht om de voormalige oostbloklanden op te nemen in de Globale Markt; het had eigenlijk niets met invloedssfeer of militaire macht te maken. Tegenwoordig lijken die ideeen nogal sprookjesachtig, maar in de jaren ’90 was het het heersende gedachtengoed.

Rusland’s probleem is, dat het economisch helemaal niet zoveel voorstelt. Het BBP is kleiner dan dat van Duitsland, bijvoorbeeld. En de economie is vooral gebaseerd op de exploitatie van olie en gas, door grote bedrijven die in handen zijn van oligarchen. Daarmee kan Rusland eigenlijk niet goed meekomen op de Globale Markt, en heeft zijn invloed in de afgelopen 2 decenia steeds zien afnemen. Een oplossing zou natuurlijk zijn om de economie anders te organiseren, maar daarmee zou de machtspositie van de oligarchen aangetast worden. Rusland heeft dus voor een andere oplossing gekozen, en dat is gebruik van machtsvertoon en subversieve praktijken.

Tot die subversieve praktijken behoort het creeeren van een frame. In dat frame is Rusland het slachtoffer van de VS, die erop uit is om het land eronder te krijgen. Het versterken van economische banden met het Westen staat in dat frame gelijk aan een militaire actie, waar je met boycots en bezettingen op moet reageren, bijvoorbeeld. Dit frame zien we terugkomen in het bovenstaande artikel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 bolke

Het grote probleem is dat de EU denkt dat Oekraine prima toenadering tot de EU kan zoeken en dezelfde relatie met Rusland kan blijven onderhouden ondertussen en de Russen denken daar blijkbaar toch heel anders over, voor hun is het of/of, niet en/en

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 zuiver

Goed verhaal.

Zelfs al zitten wat foutjes in – zoals sommigen opmerken – dan nog geeft het een mooi beeld over de belangen bij de recente geopolitiek. Dat gaat iig wat genuanceerder dan de pro en contra reacties die sommige reaguurders hier soms uiten als het gaat om Rusland.

In elk geval geeft het een logica weer die bij mij goed binnenkomt.

Een logica die de betekenis van een conflict in bv Oekraïne niet alleen maar lokaal duidt maar globale verbanden weergeeft die niet direct als complottheorie (kunnen) worden afgedaan. In retrospect had men dat ook moeten doen met eerdere conflicten en bv ook met Chili in de jaren 70. Ruim werd toen geroepen dat de VS vals speelde. Ook toen ging het om geld en macht. Ook toen kwam de VS er mee weg. De vraag is of dat nu weer gaat gebeuren of dat de weerstand toe gaat nemen en ze uiteindelijk over een grens heen gaan.

@10: het is niet het frame van Rusland als slachtoffer. Als – ALS – er een frame wordt geponeerd, is het dat de VS uit is op totale economische controle. Persoonlijk betwijfel ik of dat als frame is te typeren. Misschien is het gewoon een goede werkhypothese.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Jos van Dijk

@10:

Het Westen dacht na de koude oorlog helemaal niet meer in invloedssferen en machtsblokken

Waarom is de NAVO niet opgeheven maar uitgebreid na 1989? Waarom ijvert de VS nu voor een vrijhandelszone met de EU?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 majava

@13: waarom was in 1994 het NATO Partnership for Peace initiatief gestart en was Rusland ook gewoon uitgenodigd en werd nota bene lid? De zogenaamde uitbreiding van de NATO behelsde dus ook Rusland.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Dirck

@13:

Een vrijhandelszone heeft niets met invloedssferen te maken, dat is een puur economisch iets. Net als bijvoorbeeld een associatieverdrag met de EU; dat heeft niets te maken met het kwijtraken van marinebases, hoe graag sommige figuren je dat ook willen wijsmaken.

De NAVO is niet opgeheven omdat grote organisaties de neiging hebben om zichzelf in stand te houden. En omdat alle defensie in heel Europa zo ongeveer op de NAVO was gebaseerd; het zou behoorlijk ingewikkeld zijn geweest om daar wat anders voor te verzinnen. Maar als je het een beetje gevolgd hebt in die tijd, dan zul je gemerkt hebben dat de NAVO bijna wanhopig op zoek was naar zijn eigen bestaansrecht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Dirck

@12:
Natuurlijk is het wel het frame van Rusland als slachtoffer:

“Volgens Gorbatsjov maakte het Westen misbruik van een uniek historisch moment waarin de VS de enige supermacht werd. Er werd geen rekening meer gehouden met legitieme Russische veiligheidsbelangen.”

“Niet alleen Rusland maar ook velen in oostelijk Oekraïne zagen zich aan de kant geschoven.”

En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 analist

Goh je krijgt haast de indruk dat het de EU is waar de burgers massaal hun spaargeld uitgeven aan auto’s en iPhone’s in de verwachting dat morgen de munt niks meer waard is. Rusland als grote winnaar van dit conflict, de niet heel erg originele (extreem) rechtse lezing van de recente gebeurtenissen. Een beetje zoals een Bolke die al weken loopt de brullen dat we aan de vooravond van een nikkeltekort staan omdat we Poeten boos hebben gemaakt. Of zoiets.

Ik ga mee met de suggestie van #3: *wie* is deze Hans van Zon en met welke autoriteit denkt hij een zinnige analyse te kunnen maken? Groot deel van het bovenstaande leest als een herkauwen van de rechtse blogosfeer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 analist

Wow, dat geklets over de goudprijs en de Amerikaanse CB doet mij vermoeden dat we met een zerohedge/infowars lezende alu-hoedje te maken hebben. Fijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 bolke

@17: Dat scheelt, Rusland heeft al een graan export beperkende export belasting aangekondigt, de laatste keer dat dat gebeurde verdubbelden de graan prijzen en kwamen afrikaanse landen in de problemen.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/b36755f8-89db-11e4-8daa-00144feabdc0.html#axzz3Me1Met2O

Dus ja, daardoor wordt ons brood duurder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 analist

@19: Rusland, het land dat om de vier, vijf jaar de graanoverschotten van het westen moet importeren om hongernood onder de eigen bevolking te voorkomen? Denk eens even na man.

Russische sancties jegens het westen = een handvol tuinders in de problemen (een beroepsgroep die altijd wat te zeiken heeft).

Westerse sancties jegen Rusland = een halvering van de munt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Hans van Zon

We zijn het in Westen geneigd sinds het einde van de koude oorlog niet meer te denken in termen van invloedssferen en machtsblokken. Maar de NAVO is een militair machtsblok dat niet alleen een verbond is waarbij als een lid wordt aangevallen andere lidstaten bijstaan (ook aangeroepen na 9/11) maar een door de VS geleid bondgenootschap dat tegenwoordig in principe overal ter wereld in actie kan komen (o.a. in Afghanistan). Er gebeurt in de NAVO niets tegen de zin van de VS (de militaire uitgaven van de VS zijn veel groter dan die van alle andere NAVO lidstaten tesamen). Met de oostelijke uitbreiding van de NAVO is de EU in haar buitenlands en defensiebeleid nog meer ondergeschikt gemaakt aan dat van de NAVO en de VS.
Over de goudprijs: als er regelmatig, als de goudprijs fors mhoog gaat, plotseling grote hoeveelheden goud verkocht worden, duidt dat op manipulatie (zie bv Frankfurter Allgemeine, 17 januarie j.l.). Omdat veel landen aan manipulatie denken, proberen steeds meer landen (waaronder Nederland) het goud vanuit de FED te repatrieren. Venezuela en ook andere landen hadden hier grote moeite mee. De FED probeert een vlucht uit de dollar, naar het goud, te voorkomen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Bolke

@20:

Rusland, het land dat om de vier, vijf jaar de graanoverschotten van het westen moet importeren om hongernood onder de eigen bevolking te voorkomen? Denk eens even na man.

Ik weet niet onder welke steen jij leeft maar die tijd is al een tijdje voorbij hoor, alleen het vermoeden dat Rusland de graan export gaat beperken is al voldoende om de wereldprijzen te laten stijgen en de laatste keer dat rusland de export beperkte verdubbelde de graanprijs wereldwijd.

Westerse sancties jegen Rusland = een halvering van de munt.

Dat komt enkel door de dalende olieprijs en heeft werkelijk helemaal niks met de sancties te maken aangezien de roebel pas is gaan dalen nadat de olieprijzen daalden, de sancties zijn al bijna een jaar bezig en hebben geen wezenlijk effect gehad op de waarde van de roebel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Dirck

@8:

Hier klopt echt helemaal niets van. Het was vanaf het begin af aan overduidelijk in de Westerse media dat het Georgie was die aanviel.

@21:
Er gebeurt niets in de NAVO zonder toestemming van één van de lidstaten. Dat geldt voor de VS, maar net zo goed voor Estland. De NAVO is juist geen verlengstuk van het Amerikaanse buitenlandse beleid; de belangrijkste acties die de VS heeft uitgehaald sinds 1989 waren zonder de NAVO. Het klopt dat onder Bush de Amerikanen meer aan defensie zijn gaan uitgeven; maar het klopt net zo goed, dat vrijwel alle andere NAVO landen alleen maar op defensie hebben bezuinigd.

Maar het belangrijkste: lidmaatschap van de NAVO betekent niet dat een land ondergeschikt wordt aan die NAVO, of dat het land plotseling onder controle van de VS komt te staan. De NAVO is geen machtsblok dat uit is op expansie; het is een organisatie van vrijwillig samenwerkende landen, gericht op defensie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Jos van Dijk

@15:

Een vrijhandelszone heeft niets met invloedssferen te maken, dat is een puur economisch iets.

En voor de uitbreiding en bescherming van hun economie streven staten niet naar uitbreiding van hun invloed in de wereld?…….Geloof je het zelf?

@23:

De NAVO is geen machtsblok dat uit is op expansie; het is een organisatie van vrijwillig samenwerkende landen, gericht op defensie.

Vanwaar die uitbreiding van het operatiegebied tot ver buiten de aangesloten landen? Wat valt er daar door de NAVO te verdedigen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Hans van Zon

Dirck: jouw benadering miskent machtsrelaties in een organistie die formeel gezien democratisch is. Achter de schermen gebeurt er van alles om dissidenten te disciplineren. Er zijn talloze beschrijvingen van insiders die verslag doen hoe dat gaat, niet alleen in NAVO maar ook in andere ‘democratische’organisaties zoals de wereld handels organisatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Bas van Stapelberg

Zou toch graag een antwoord willen krijgen van de experts. Voorheen was het zo dat als er in het midden-oosten een scheet werd gelaten de olieprijs omhoog schoot (en de gasprijs). Nu staat het midden-oosten in brand, en de olie prijs staat historisch laag. Lijkt me dat dit dus gemanipuleerd wordt, wie heeft zoveel macht dat zij de olie prijs kan manipuleren? Niet aankomen a.u.b. met vraag en aanbod verhaal wat dat is niet van toepassing.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Dirck

@26:
Er zijn een aantal dingen gebeurd.

Ten eerste het schaliegas in de VS; hierdoor is het aanbod van olie op de markt enorm toegenomen. De VS is tegenwoordig weer zelfvoorzienend op oliegebied, ze hebben het Midden-Oosten niet meer nodig. Dat is, vermoed ik, ook de echte reden dat Obama zo terughoudend is met ingrijpen in de regio; er liggen geen grote Amerikaanse belangen meer.

Ten tweede de crisis; die duurt nu al 6 jaar, met als gevolg dat het olie- en gasverbruikt laag is. Ik ken de cijfers wereldwijd niet, maar in Nederlang is dit jaar bijvoorbeeld minder olie en gas gebruikt dan vorig jaar.

Ten derde alternatieve energie. Dat begint nu echt serieuze vormen aan te nemen in sommige landen, die daardoor minder olie en gas nodig hebben.

Je hebt te maken met stijgend aanbod en dalende vraag, dus dat de prijs zakt is helemaal niet raar. Natuurlijk, er kan best het nodige gemanipuleerd worden, maar je kan de daling ook prima verklaren zonder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Dirck

@25:

Jouw benadering miskent de werkelijkheid, zoals ik in #23 uitleg. Zullen we nu stoppen met ad-hominems en gewoon weer met argumenten gaan discussieren ?

Natuurlijk vindt er allemaal schimmige besluitvorming plaats achter de schermen. Maar dat betekent nog niet meteen dat de NAVO het verlengstuk van de Amerikaanse buitenlandse politiek is. Dat kan ook helemaal niet, want de NAVO heeft geen invloed op het beleid van de landen zelf. Zelfs niet op defensiegebied; de NAVO bedelt al jarenlang om meer geld bij de Europese landen zonder enig resultaat, totdat Rusland de Krim bezette en annexeerde. Maar neem ook bijvoorbeeld de invasie van Irak; de NAVO heeft daar nooit wat mee te maken gehad. Als de VS beleid van andere landen wil sturen, dan kan het dat veel effectiever rechtstreeks doen. De NAVO is daar volledig ongeschikt voor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Hans van Zon

En daling van de olieprijs was te voorzien maar niet de bijzonder scherpe daling als we het afgelopen jaar hebben gezien. We kunnen de vinger wijzen naar Saoedi Arabie (productie en export cijfers van elk land zijn bekend).
Overigens zijn sinds een tiental jaren de grondstoffen en energieprijzen in steeds mindere mate direct gerelateerd aan vraag en aanbod. (Schaduw) banken zijn in toenemende mate betrokken bij de handel in deze producten (via de commodities futures market, Chicago) en het is deze betrokkenheid die geleid heeft tot scherpe fluctuaties in de grondstoffen markten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Hans Verbeek

@20: check je facts, analist.
Rusland heeft de afgelopen 13 jaar geen enkele keer graan geïmporteerd.
http://www.statista.com/statistics/244263/exports-of-cereals-by-russia-2002-2013/

Wel grappig dat je voor die verdraaiing van de feiten zoveel duimpjes omhoog krijgt, analist. Er zijn nogal wat lezers, die je gewoon geloven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Hans Verbeek

@14: goed opgemerkt, majava.
Tussen 1993 en 2012 was Rusland een welkome bondgenoot.
De VS hebben 20.000 afgedankte kernkoppen gekocht van Rusland in het Megatons to Megawatts-programma. De Amerikaanse kerncentrales hebben de afgelopen 20 jaar hoofdzakelijk gedraaid op uranium uit Russische kernwapens.

In 2011 tekenden het Russische TENEX en de Amerikaanse US Enrichment Coorporation een contract waarin de Russen ook na 2015 ongeveer de helft van de Amerikaanse uraniumbehoefte zullen dekken.

In 2011 TENEX and USEC signed a long-term contract (Transitional Supply Agreement – TSA) for the provision of enrichment services to the United States that could see annual deliveries after 2015 reaching a level of around half the annual supply volume under the HEU Deal

Benieuwd of die deal gewoon doorgaat of dat de Amerikanen hun kerncentrales laten stilvallen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 analist

@30: Je link heet “exports of cereals”. deze is meer van toepassing: http://www.statista.com/statistics/244268/imports-of-cereals-by-russia-2002-2013/

staan veel blauwe balkjes bij.

Benieuwd of die deal gewoon doorgaat of dat de Amerikanen hun kerncentrales laten stilvallen.

Volgens mij produceren de V.S. gewoon hun eigen uranium.

Uranium mining in the United States produced 4.8 million pounds of uranium concentrate in 2013, the largest amount since 1997.

Het Megatons to Megawatts-programma klinkt als ontwikkelingshulp voor de armlastige Russen. Een beetje als de politie die $200 biedt voor elk wapen uit de achterbuurten.

En waarempel, het programma blijkt niet noodzakelijk te zijn voor de Amerikaanse kernenergie

During the 20-year Megatons to Megawatts program, as much as 10 percent of the electricity produced in the United States was generated by fuel fabricated using LEU from Russian HEU

Een hele 10 procent, wow.

Dat komt enkel door de dalende olieprijs en heeft werkelijk helemaal niks met de sancties

Die is zeker door “vraag-en-aanbod” binnen drie maanden gehalveerd. :p

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Hans Verbeek

@32: de Russische import van cereals kwam de afgelopen 12 jaar geen enkele keer boven de 2,5 miljoen ton.
De export was in de afgelopen 12 jaar nooit minder dan 4 miljoen ton. Een rekensommetje leert je dat Rusland al 12 jaar een netto-exporteur is van graan, analist. Dat je niet kunt rekenen maakt niet uit, want je krijgt gewoon weer plusjes van je vriendjes.

Volgens mij produceren de V.S. gewoon hun eigen uranium.

Verdiep je eens in de cijfers, analist.
Die 4,8 miljoen pound waar je naar verwijst, is slechts 10% van de jaarlijkse behoefte van de VS.

Voor uraniumerts kan de VS ook terecht in Canada, Kazachstan, Australië en Namibië. Maar het voordeel van de Russische leverancier TENEX is dat die kant en klaar verrijkt uranium levert. Er zijn weinig verrijkingsfabrieken in de VS en die lijden verlies.
Meer over de Amerikaanse afhankelijkheid van Russisch uranium vind je op de website van EIA, van TENEX of op het Nederlandse weblog Cassandraclub.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Hans Verbeek

@32:

During the 20-year Megatons to Megawatts program, as much as 10 percent of the electricity produced in the United States was generated by fuel fabricated using LEU from Russian HEU

Een hele 10 procent, wow.

In 2013 werd in de VS 4260 TeraWattuur aan elektriciteit opgewekt.
Daarvan werd 19,5%, 830 TWh, in kerncentrales opgewekt.

10% van de totale elektriciteitsproduktie, 426 TWh, is ruim de helft (50%) van alle kernenergie, die de VS verbruikte in 2013.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 analist

@33: Dat je niet kunt rekenen maakt niet uit, want je krijgt gewoon weer plusjes van je vriendjes.

Och ja. Jij kan niet eens fatsoenlijk de correcte link neerplempen.

Verdiep je eens in de cijfers, analist.
Die 4,8 miljoen pound waar je naar verwijst, is slechts 10% van de jaarlijkse behoefte van de VS.

Dat compenseert dus mooi die russische kernkoppen waarvan de V.S. zo afhankelijk van zou zijn.

Meer over de Amerikaanse afhankelijkheid van Russisch uranium

Ah, weer die klets over de economische afhankelijkheid van het westen. Nu de russische economie duidelijk aan het imploderen is en wij vrijwel niks merken van enige boycots, hoe kan je dit standpunt nog volhouden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Hans Verbeek

@35:

Dat compenseert dus mooi die russische kernkoppen waarvan de V.S. zo afhankelijk van zou zijn.

Dat is onjuist, analist.

Volgens de EIA importeert de VS 84% van het uranium dat de VS jaarlijks verbruikt. Zelfs als de VS haar binnenlandse uraniumproduktie verdubbelen, dan moet nog altijd 65% van het benodigde uranium geïmporteerd worden.

Nu de russische economie duidelijk aan het imploderen is en wij vrijwel niks merken van enige boycots, hoe kan je dit standpunt nog volhouden?

Ik beweer nergens dat de Russische economie nog groeit. Lees mijn reacties maar even terug.
Ik corrigeer alleen jouw ongefundeerde kletspraat over de Russische graanexport met de werkelijke cijfers. Ik hoop dat je daarvan leert en voortaan eerst de cijfers checkt.
Als je niets wilt leren, dan houd ik ermee op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 bolke

@35:

Nu de russische economie duidelijk aan het imploderen is en wij vrijwel niks merken van enige boycots

Wij NOG niks merken, in Duitsland begint men anders ondertussen behoorlijk zenuwachtig te worden van de ontwikkelingen in Rusland want Duitsland zit nu in een technische recessie (krimpende groei maar nog steeds groei) maar als de trend in Rusland zich voortzet dan verwachten de economen dat Duitsland in een echte recessie (daadwerkelijk krimpende economie) terecht komt en als het in Duitsland drupt, dan regent het in Nederland.
Men verwacht daadwerkelijk dat de handel tussen Duitsland en Rusland volgend jaar richting 0 gaat en zelfs Duitsland kan zich niet permiteren om 40 miljard euro export te missen.

P.S.
De eerste (kleine) gevolgen zijn in Nederland trouwens ook al zichtbaar hoor, DAF moet inkrimpen wegens de weggevallen vraag uit Rusland.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 De echte Rob

want Duitsland zit nu in een technische recessie (krimpende groei maar nog steeds groei)

Is dat een technische recessie? Het is alleszins de normaalste zaak van de wereld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 bolke

@38: Dat schijnt tegenwoordig een technische recessie te heten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 analist

@39: Nee, dat is iets wat je uit de duim zuigt. Recessie = twee achtereenvolgende kwartalen krimp. Verder wat Kevin zegt: het ging al heel matig voor dit conflict.

@Hans: ik heb verder geen zin een nerdfest (blindstaren op allerlei random cijfertjes en statistiekjes). voor de zoveelste keer zijn jouw voorspellingen niet uitgekomen, dus je profetische waarschuwingen over o.a. een aanstaand uraniumtekort voor Amerikaanse kerncentrales vind ik weinig geloofwaardig op dit punt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 bolke

@40: Nee, 2 kwartalen achterelkaar waarbij de groei krimpt maar er dus nog steeds wel groei is noemt men tegenwoordig een technische recessie, het is (nog) geen echte recessie maar de laatste stap voor een recessie.

omgekeerd is dus ook het geval, als je 2 kwartalen achter elkaar nog steeds een krimp hebt maar die krimp wordt kleiner dan ben je technisch gfesproken uit de recessie.

De duitse groei krimpt nu al bijna een jaar lang dus men verwacht gewoon een echte recessie voor duitsland en dus spreekt men over een technische recessie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 Hans Verbeek

@40:

voor de zoveelste keer zijn jouw voorspellingen niet uitgekomen

Over welke voorspellingen heb je het, analist?
Mijn voorspellingen voor 2014 over de staatsschuld van Nederland en de eurozone en over de Nederlandse CO2-uitstoot zijn juist wel uitgekomen.

Als je niet gecorrigeerd wilt worden, moet je geen ongefundeerde uitspraken doen over dingen waar je je niet in verdiept hebt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 analist

@41: Nee, 2 kwartalen achterelkaar waarbij de groei krimpt maar er dus nog steeds wel groei is noemt men tegenwoordig een technische recessie, het is (nog) geen echte recessie maar de laatste stap voor een recessie.

Wie is “men” in deze? En dat het een laatste stap is voor een echte recessie is pertinente onzin. De groei kan eindeloos krimpen zonder dat ooit de economie krimpt. Anyway, de Duitse economie is vooralsnog niet in een recessie beland dus je hebt het nergens over. Enkel speculaties.

Mijn voorspellingen voor 2014 over de staatsschuld van Nederland en de eurozone en over de Nederlandse CO2-uitstoot zijn juist wel uitgekomen.

Je hapt, leuk. Die voorspelling zijn van het niveau: “ik voorspel dat in 2015 op minstens 1 dag regent” of “ik voorspel dat volgende week in Nederland minstens een zaak wordt overvallen”. Ik heb het over je voorspellingen waaraan je een heel artikel hebt gewijdt. Het internet beste Hans heeft een erg goed geheugen.

In 2011
Voor handelaren en investeerders is zo’n artikel op Bloomberg (Bear Market in Tin Ending as Shortages Mean PT Timah’s Profit) interessant; de rest van de wereld heeft geen idee van peak-tin. Alleen insiders kennen het verhaal over de wereldwijde tin-produktie: een schoolvoorbeeld van de Grenzen aan de Groei.

https://sargasso.nl/peak-tin-schoolvoorbeeld-van-grenzen-aan-de-groei/

Prijs van tin is vergeleken met 2011 gedaald.

IJzererts zou nog wel eens een stuk duurder kunnen worden, want de winning ervan hapert in India, constateert Hans Verbeek.

Prijs van ijzererts is sinds 2011 meer dan gehalveerd.

In 2012

Het Westen kan de Nigeriaanse olie niet missen,

Van het FT oktober 2014

Nigeria has become the first country to completely stop selling oil to the US due to the impact of the shale revolution – an astounding reversal as the African nation was only four years ago one of the top-5 oil suppliers to America.

According to the US Department of Energy, Nigeria did not export a single barrel of crude to US-based refiners in July for the first time since records start in 1973.

http://blogs.ft.com/beyond-brics/2014/10/02/victim-of-shale-revolution-nigeria-stops-exporting-oil-to-us/

Blijkbaar kunnen de V.S. de Nigeriaanse olie goed missen.

Kortom, je hebt een waardeloos track record Verbeek. Hou je dus bij het heden, niet bij als-dan-dus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 Hans Verbeek

@43: je hebt zeker gelijk, analist. Ik had niet verwacht dat de prijs van ijzererts zou halveren. De uitspraak, die ik over tin deed in dat artikel staat nog steeds als een paal boven water.

Maar we kunnen met enige zekerheid vaststellen dat de wereld nooit meer blikken (peak-tin) zal produceren dan nu.

In het geval van de Nigeriaanse olie heb je ook gelijk. De VS kunnen heel goed zonder de olie uit Nigeria. Europa kan in principe ook zonder Nigeriaanse olie. Het olieverbruik in Europa daalt al jaren en zal blijven dalen.(onthou die voorspelling ook maar)

Ik leer ervan als je mij corrigeert. Dank voor de tijd, die je aan mij besteed hebt, en fijne Kerstdagen, analist.

Ondertussen is de roebel sterk in waarde gestegen. Het gaat niet goed in Rusland, maar om dat nu een economische implosie te noemen is overdreven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 analist

@44: Gaap. Geheel naar verwachting probeer je toch nog een beetje gezicht te redden. Je kan niet voorspellen maar je bent erg voorspelbaar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 Bolke

@43:

De groei kan eindeloos krimpen zonder dat ooit de economie krimpt.

Lees je eigen zin nu nog eens.

btw

http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/11160944/Eurozone-in-crisis-Germany-could-enter-third-recession-in-six-years.html

duitsland balanceert alweer op het randje van een echte recessie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 De echte Rob

Lees je eigen zin nu nog eens.

Ik heb hem gelezen en het klopt wat hij zegt. De groei kan eindeloos krimpen zonder dat de economie krimpt. Ik ben ook totaal niet bekend met die zogenaamde technische recessie.

Waar haal jij je mosterd vandaan Bolke? Een korte Google zoektocht levert mij niets op.

  • Vorige discussie