OPINIE - Ik raak nog wel eens verwikkeld in discussies op verschillende fora. Vorige week ging het op Joop.nl over de klimaatcrisis die hongersnoden kan veroorzaken. Dan gaat het natuurlijk al snel over Afrika, en over ontwikkelingshulp. Er zijn nog steeds mensen die denken dat wij alleen maar geld in het continent pompen waar niets voor terugkomt. Terwijl mijn economieleraar 30 jaar geleden al doceerde dat er grote belangen achter zitten, waar de lokale bevolking niet per se van profiteert. Inmiddels weet ik dat dat zacht uitgedrukt was.
Hoe blind kun je zijn?
Het is een van mijn stokpaardjes geworden; ik heb ’t vaak over de roofbouw die op ontwikkelingslanden wordt gepleegd en de immense kapitaalvlucht die plaatsvindt. Van daar naar hier, welteverstaan. Ik kan behoorlijk fel worden als mensen dat glashard ontkennen, en ontwikkelingshulp als een “linkse hobby” bestempelen die in een bodemloze put verdwijnt. Het is gewoon niet waar. Bovendien is het een van de oorzaken van migratie, en ik word ronduit pissig als daarvan wordt weggekeken. Vooral omdat de lui die dat doen wél voor dichte grenzen pleiten, maar het vertikken om zelfs maar na te denken over hoe we die oorzaken kunnen wegnemen. Sterker nog, ik noemde een onderzoek van Tax Justice Network (aangehaald in een artikel van De Morgen), waaruit blijkt dat Afrikaanse landen jaarlijks naar schatting 80 miljard dollar (68,7 miljard euro) aan kapitaalvlucht verliezen. Het antwoord was stuitend: “Geeft dat rapport ook weer hoeveel van dat geld van Afrikanen zelf is die hun geld in het buitenland stallen? […]”. Hoe blind kun je zijn?
Ik heb daar geen antwoord op gegeven, dat soort types kun je met allerlei feiten om de oren blijven slaan, ze willen het toch niet zien. Bang voor roofschaamte.
Roofschaamte
In Vrij Nederland staat een artikel met de sprekende titel Tijd voor “roofschaamte”; Een andere manier van denken over de Nederlandse welvaart. Het gaat in op een aspect van onze manier van handel drijven die ik nog niet zo scherp op mijn netvlies had. Onder andere ons landbouwsysteem, dat voornamelijk op de export is gericht, richt ook wereldwijd grote schade aan. Het is een ontluisterend relaas, veel erger dan ik dacht. Landonteigening, ontbossing, gesleep met grondstoffen (quote: “Qua uitstoot van broeikasgassen staan de schepen ook hun mannetje: volgens een studie van de EU uit 2015 veroorzaken ze 3 procent van de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide. Ter vergelijking: de internationale luchtvaart is goed voor 5 procent.”).
Shell wordt ook nog even op de korrel genomen, die een ravage aanricht in Nigeria. Pure roofbouw wat daar gebeurt.
De schade van onze handel voor mens en milieu is gigantisch. Schade die door Nederland (en andere landen, maar wij spannen wel de kroon) wordt gebagatelliseerd door creatief boekhouden, en voor zover geadresseerd gebeurt dat middels lafhartige convenanten, waar niemand zich aan gebonden voelt.
Het artikel eindigt met de zin: “Beschouw roofschaamte niet als plicht of boete, maar als een andere manier van denken over onze Nederlandse welvaart en eigendunk.”. Pardon? Het lijkt me alleszins onze plicht om het roer radicaal om te gooien. Te beginnen met het serieus in kaart brengen van de wérkelijke schade die we aanrichten met onze handel. En dan eens goed nadenken hoe we het beter kunnen doen, voor mens en milieu. Voor het te laat is. Allemachtig. Hoe blind kun je zijn?
Bron: pixabay.com
Reacties (40)
Waarom vind jij dit antwoord stuitend? Het lijkt me een terechte vraag, en het getuigd van weinig inzicht om die als ‘stuitend’ zonder verdere discussie ter zijde te schuiven.
Je mag je dan afzetten tegen de roofzuchtige Europese ‘kolonialen’, op een dieper niveau bevestigd jouw stuk slechts de eurocentrische visie op de wereld. Immers, Afrikanen zijn slechts slachtoffers, alleen Europeanen zijn actieve actoren in de wereld die je hier boven schetst.
Dat leidt nergens toe.
Je maakt je heel boos dat de Nederlandse economie onderdeel is van wereldwijde productieketens, die inderdaad CO2 uitstoot en andere milieuschade veroorzaken (wereldwijd, dus niet perse alleen in arme landen). Afrikaanse landen verdienen hun geld aan precies diezelfde productieketens, en zijn daarbij zelf verantwoordelijk voor de schade die die economische activiteiten in eigen land aanrichten. Belangen en prioriteiten lopen daarbij uiteen, net als dat jij andere dingen belangrijk vindt dan een Nederlandse boer, lopen de belangen in Afrika van een boer en een boswachter niet gelijk op.
Natuurlijk moeten we ons ook bewust zijn van de impact van onze economische activiteiten op andere delen van de wereld, maar doen alsof wij verantwoordelijk zijn voor alle ellende die dit in die andere delen van de wereld oplevert, ontkent de agency van de mensen daar.
@1: “(…) en het getuigd van weinig inzicht om die als ‘stuitend’ zonder verdere discussie ter zijde te schuiven.”
getuigd = getuigt (maar dat terzijde…)
Wat echt stuitend is zijn reacties zoals jij die nu hier post, die bol staat van dingen die de auteur niet heft gesteld.
1) dat “zonder verdere discussie terzijde schuiven”? Het hele artikel somt zaken op en geeft je daarboven op twee links naar informatie, waarvan ik me afvraag of je die wel serieus hebt gelezen.
Dat het allemaal niet matcht met jouw “diepere niveau” ka gebeuren, maar ik vrees de auteru gelijk heeft als ze stelt dat als je jou met dat allerlei feiten om de oren blijft slaan, je het toch niet wil zien.
2) “(…) maar doen alsof wij verantwoordelijk zijn voor alle ellende”
Natuurlijk hebben mensen in genoemde landen ook verantwoordelijkheden, maar doen alsof wij (althans de diverse overheden van Westerse landebn) helemaal geen verantwoordelijkheden hebben op dat gebied? Dat is een welhaast misdadige gotspe.
@2:
Heb je zelf de artikelen wel serieus gelezen? In het gelinkte artikel van De Morgen wordt de kapitaalvlucht verder niet uitgesplitst, en dus ook niet de vraag beantwoord wat voor geld dat precies is. Karin maakt daarvan dat dit geld is wat door westerse bedrijven naar Europa gesluist wordt, en wenst niet na te denken over of dit geld kan zijn wat door Afrikaanse elites in Zwitserland wordt geparkeerd. Het artikel in De Morgen beschrijft duidelijk het roven gebeurt in akkoordjes met Afrikaanse leiders, iets wat Karin weglaat. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de Chinezen.
Tsja, ik heb dan weer nooit gezegd wij ‘helemaal geen verantwoordelijkheden hebben’. Je verwijt mij iets wat je zelf ook doet.
Verder is dat natuurlijk een nogal slap statement. De overheden van ‘genoemde landen’ zijn natuurlijk primair verantwoordelijk voor het besturen van hun land, de verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld de Nederlandse overheid is beperkt. Natuurlijk zijn veel Afrikaanse landen speelbal van externe factoren, maar dat is de Nederlandse overheid ook. Je moet daarin niet meten met twee maten. Het voorbeeld van Shell is een goed voorbeeld voor de vertekening die optreed om te doen alsof Nederland verantwoordelijk is voor het optreden van Shell in Nigeria. Zelfs als Nederland in staat zou zijn Shell te dwingen zich terug te trekken uit Nigeria, dan nog betekent dat niet het einde van de misstanden rond oliewinning in Nigeria. Dat is toch echt aan de Nigeriaanse overheid. Wij geven toch ook de Nederlandse staat primair de schuld van de gevolgen van gaswinning in Groningen? En toch niet de VS en VK? Waarom is dat in Nigeria dan opeens anders?
@3: Hoe serieus wil jij nu genomen worden als je nu weer begint met: “In het gelinkte artikel van De Morgen wordt de kapitaalvlucht verder niet uitgesplitst, en dus ook niet de vraag beantwoord wat voor geld dat precies is“.
Lees punt 6 uit dat artikel nog eens. Dat is geen uiterst gedetailleerde opgave van geldsommen die uit Afrika verdwijnen naar elders, maar maakt wel duidelijk waar het om gaat.
Je hebt wel gevoel voor humor met je “Wij geven toch ook de Nederlandse staat primair de schuld van de gevolgen van gaswinning in Groningen?”
Nee zeg, dat zou er nog bij moeten komen dat we Nigeria daar medeverantwoordrlijk voor stellen….
@4:
Nee, het maakt niet duidelijk waar het om gaat, het noemt alleen maar ‘kapitaalvlucht’, niet wat voor kapitaal dat is en waar het precies heen gaat. Als we er al iets over kunnen zeggen is dat uit het Congolese voorbeeld van de eerste alinea blijkt dat ja, inderdaad, de kapitaalvlucht ook bestaat uit geld van de Afrikaanse elite.
De VS en het VK schrijf ik daar expliciet bij. Nigeria is geen aandeelhouder van de NAM.
Zeg PJ Cokema, kan je een beetje je best doen om de discussie fatsoenlijk te houden? Je citeert mij in zowel #2 als in #4 onvolledig en maakt mij allemaal verwijten (mijn reactie zou stuitend zijn, ik zou artikelen niet serieus lezen en niet serieus te nemen zijn), terwijl je ondertussen niet in gaat op mijn punten.
@5: daarnaast hanteert Cokema wel een zeer kwalijke discussietactiek: iemand anders woorden in de mond leggen om daarmee iemand als ‘niet serieus te nemen’ weg te zetten. Cokema, je beseft dat jij daarmee jezelf buitenspel zet?
Even een terzijde over de illustratie:
Het trio dat wij anno nu kennen als Horen, zien & zwijgen was ooit een viertal dat stond voor:
niet horen,
niet zien,
niet zeggen en
niet (willen) weten.
Die vierde hebben we zelf vaak niet door. (nudge, nudge)
De eerste alinea klopt. Een sterke band met Nederlandse multinationals zoals Heineken en Unilever, zodat er indirect veel ontwikkelingsgeld naar hun projecten gaat.
En dan hebben ze mooie pr praatjes over werkgekegenheid, gezondheidszorg en onderwijs. Maar ondertussen wel binnen twee jaar een significante winst halen, is de voorwaarde.
@5: Okee, laat ik het dan anders stellen.
Waarom moeten er zaken bij de discussie betrokken worden die wellicht ioets met het onderwerp te maken hebben, maar niet het punt zijn waar de auteur het over heeft?
We zouden ook een ‘on topic’-gesprek kunnen voeren en met elkaar uitzoeken hoe de situatie veranderd kan worden voor wat betreft het aandeel dat Nederland (politiek en/of bedrijfsmatig) heeft.
En dan natuurlijk zonder elkaar dingen in de mond te leggen, zoals ook jij in #1 deed. Dat “Afrikanen slechts slachtoffers zijn” en “alleen Europeanen de actieve actoren” is een gechargeerde weergave van het aritkel en dat geldt ook voor je “doen alsof wij verantwoordelijk zijn voor alle ellende” (cursief is nu van mij).
De auteur heeft het niet over “wij” als zijnde jou en mij, maar wijst een paar duidelijke “schuldigen” aan. Wil jij stellen dat die aangewezenen niet schuldig zijn aan de roofbouw van Afrikaanse landen?
@karin: je wereldbeeld is wel erg 1950
https://youtube.com/watch?v=Sm5xF-UYgdg
@10: Wat wil je nu illustreren met een Ted sessie uit juni 2014?
@11: Dit is een wereldberoemde ted sessie. Kijk hem maar, het is echt de moeite waard. Ik hem hem hier gelinkt omdat Karin’s column de titel draagt: “hoe blind kun je zijn?”. De ted sessie geeft antwoorden op die vraag
@11: Een ted sessie uit 2014 zegt niks maar een EU studie uit 2015 (zie boven) zegt heel veel? Right…
@1: Het antwoord is o.a. stuitend omdat degene die het zei natuurlijk doelde op dictators en andere corrupte bestuurders. Waar wij met een gerust hart zaken mee doen en daarmee in het zadel houden. Daarnaast is het gewoon een whataboutism.
@3: Ik heb ’t inderdaad nog niet gehad over de Chinezen, die nog veel rigoureuzer te werk gaan. Maar daar ging het stuk deze keer niet over.
Wat betreft die uitsplitsing en gebruikte methode voor de berekening van de kapitaalvlucht: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2643647
Enjoy.
@3: Bij de weg, ik heb ’t nergens over de Nederlandse overheid, dat maak jij ervan. Ik klaag wel ons economische systeem aan, en Shell is daar onderdeel van.
@10: Ik heb geen zin om filmpjes te kijken. Ik heb volgens mij een vrij duidelijk beeld van hoe de wereld er anno 2019 uitziet, voor zover het dit onderwerp aan gaat, gebaseerd op artikelen en onderzoeken. Er wordt geen eerlijke handel gedreven, en zowel mens als milieu zijn daar de dupe van. Dat jij je kop in ’t zand steekt moet jij weten. Maar oplossingen voor grote problemen zoals migratie en klimaatverandering, beginnen met het onderkennen van de oorzaken.
@17: wellicht heb je een duidelijk beeld van de wereld, maar ik vraag me dus af of dat geen achterhaald beeld is. De ontwikkelingen gaan snel, Afrika heeft in grote delen gewoon elektriciteit, gezondheidszorg, industrie en een overheid.
De meeste Afrikaanse landen zitten helemaal niet te wachten op die paar centen ontwikkelingshulp uit Europa en al helemaal niet op Europeanen die denken te weten hoe Afrika het moet aanpakken. Als ze in Afrika bijvoorbeeld een vrijhandelszone creëren staat Europa binnen no time aan de zijlijn.
Ik denk zelf dat Europa over een afzienbaar aantal jaren een meer gemarginaliseerde speler wordt op het wereldtoneel, dat veel minder in de melk te brokkelen heeft. Je denkt blijkbaar dat jij, Nederland of Europa het verschil kan maken in Afrika? Dat lijkt mij een illusie en je trekt daarmee een veel te grote broek aan. Laat Afrika aan de Afrikanen is mijn mening en benader ze niet als kinderen die niet voor zichzelf kunnen zorgen.
@18: [ Laat Afrika aan de Afrikanen ]
Nee, geef ze op de wereldmarkt een eerlijke kans en bescherm ze tegen internationale bedrijven die via Nederland de bedrijfswinsten wegsluizen. Stop exportsubsidies waardoor Afrikaanse boeren zelfs met spotgoedkope arbeid niet kunnen concurreren met Amerikaanse katoenboeren.
@19: als Afrika bijvoorbeeld zelf een markt creëert en gaat samenwerken hebben ze jouw tips niet nodig. En die richting gaat het denk ik wel op.
@20: Dat zijn geen tips, dat zijn waarheden die ze zelf ook wel weten. Alleen buiten Afrika weet nog niet iedereen dat…
Dus die richting gaat het denk ik voorlopig niet.
@9:
Het punt wat ik maak is juist dat de invloed van Nederland op de situatie in arme Afrikaanse landen beperkt is. Wil je serieus iets aan die situatie in een Afrikaans land doen, dan zul je de situatie van dat Afrikaanse land als uitgangspunt moeten nemen, en niet allerlei wereldwijde problemen en aspecifieke zaken waar Nederlandse bedrijven of de Nederlandse overheid ook aan meedoet. Ik verwerp het frame dat het zinnig is om te praten over alleen het Nederlandse aandeel in wereldproblemen, dat klopt, maar daarmee is mijn bijdrage nog niet off-topic. Karin (of jij) hebben niet het alleenrecht op de framing van de problematiek die Karin beschrijft.
Ik leg Karin niets in de mond, ik beschrijf wat ze doet. Ze zegt letterlijk dat ze het stuitend vind om het over een eventueel Afrikaans aandeel in de kapitaalvlucht te hebben, en in de rest van het artikel wordt de schade volledig toegeschreven aan ‘ons’ (het wisselt een beetje wie er onder ons valt, maar in ieder geval niet de landen waar de schade aangericht wordt), en nergens wordt er context voor de problemen geboden. Dus voor dit artikel geld in ieder geval dat Afrikanen (en andere arme landen in de wereld) de slachtoffers zijn en ‘wij’ de daders. Lekker simpel frame, vinden veel mensen fijn, maar daar houd ik dus helemaal niet van.
Bijvoorbeeld, het voeden en huisvesten van de nog altijd groeiende Afrikaanse bevolking is een flinke uitdaging die sowieso druk zet op natuur en milieu, nog volledig los van wat Nederland wel of niet doet. Voor natuur en milieu is een krachtige, efficiënte landbouwsector in Afrika niet perse goed, kijk maar hoeveel moeite we in Nederland al hebben om de effecten daarvan te beteugelen.
Karin is niet zo specifiek in het aanwijzen wie nou precies schuldig is voor wat, maar in zijn algemeenheid vind ik de stelling dat Nederland schuldig is aan ‘de’ roofbouw in Afrikaanse landen inderdaad veel te kort door de bocht. Het woord ‘roofbouw’ alleen al is een frame dat een link probeert te leggen met koloniale tijden waarin Nederlandse soldaatjes en handelaren met dwang Indonesië leeghaalden. De machtsverhoudingen en ethiek zijn wel iets veranderd sinds die tijd hoor.
@14:
Nog zo’n makkelijk frame waarbij ik me afvraag wat je dan zou willen. De dictators gewapenderhand afzetten? Diplomatiek isoleren en met economische sancties regime change afdwingen? En dat heeft wat voor effect denk je?
Het is heel vervelend, maar die dictators zijn er nu eenmaal, en onze invloed om daar iets aan te doen is nou eenmaal beperkt, en als we er wel iets aan proberen te doen, pakt dat al snel alleen maar slechter uit voor de bevolking. Dus met de machtigen en de niet-zo-heel-erge dictators hebben we gewoon diplomatieke relaties en maken we economische afspraken, ja. Overigens gaat het nou juist in Afrika helemaal niet zo heel slecht met de democratie, maar dat betekent nog niet dat lokale elites geen corrupte deals met kapitaalkrachtige westerse bedrijven kunnen sluiten.
In dit geval niet, omdat het relevant is voor de analyse van je probleem en de mate waarin je stelling waar is. Je noemt het volledige bedrag aan kapitaalvlucht als bewijs voor onze verantwoordelijkheid voor de roofbouw, dan is de vraag wel relevant welk percentage van dat bedrag nou echt onze verantwoordelijkheid is, en kan je er niet vanaf maken dat je de vraag ‘stuitend’ vindt.
Ik houd hierbij vooral een pleidooi om dit soort problemen vanuit de Afrikanen zelf te beschrijven, neem ze serieus als actoren (die goede en slechte dingen kunnen doen), en kijk dan hoeveel invloed Nederland, of het Westen nog heeft.
@16:
Je hebt het in ieder geval een keer over ‘creatief boekhouden van Nederland’; daarnaast heb je het over ‘ons landbouwsysteem’, ‘onze Nederlandse welvaart en eigendunk’ en hoe ‘we het beter kunnen doen’, het lijkt me dat de Nederlandse overheid in elk geval een belangrijke speler is die je aanspreekt in je stuk.
Wat bedoel je met ‘ons economische systeem’? De Nederlandse economie? Het wereldwijde economische systeem? Het tweede lijkt me nuttiger om aan te spreken, maar dat is dus een wereldwijd iets waar wij (in alle betekenissen die je gebruikt) maar beperkt invloed op hebben, en waar ook lokale actoren in meedoen.
@20: “(…) zelf een markt creëert en gaat samenwerken (…)”
Dat doen ze al.
Of het ook voldoende baat (opbrengsten/geld/welvaart) gaat hebben en voor wie? Hier de voor en tegens van dit akkoord.
@15: Interessant artikel, dat keurig allerlei interne en externe factoren voor kapitaalvlucht behandelt.
Zoals te verwachten was, wordt de netto kapitaalvlucht bepaald door een mix van interne en externe factoren. Helaas wordt beperkt ingegaan op de actoren, dwz wie er verantwoordelijk zijn voor de kapitaalvlucht. In zijn algemeenheid kun je stellen dat het transacties zijn waar aan beide kanten mensen bij betrokken zijn en van profiteren. Het publieke belang, in Afrika maar ook hier, is het slachtoffer.
Je kan er zeker dingen uithalen die wij kunnen doen om de kapitaalvlucht uit Afrika te beteugelen, en dat zijn dingen die ook voor Nederland goed zijn, zoals controle op illegaal geld (witwassen) en het beperken van de mogelijkheden tot belastingoptimalisering door multinationals.
Maar hoe je erbij komt om een vraag naar het aandeel van Afrikaanse elites in de kapitaalvlucht stuitend te vinden begrijp ik echt niet. Die hebben namelijk een nogal grote rol, blijkt ook uit dit paper.
@18: Inderdaad zitten ze meestal niet te wachten op westerlingen die wel even komen vertellen hoe ’t moet. Integendeel, er wordt veel schade aangericht door onwetendheid.
“Je denkt blijkbaar dat jij, Nederland of Europa het verschil kan maken in Afrika?”
Dat maak jij ervan. Ik zeg alleen maar dat onze manier van handel drijven schadelijk is, en dat we daar mee op zouden moeten houden. Zie ook #19.
En dan in #20 nog even je onwetendheid etaleren over het zelf creëren van een markt…ja dat schiet lekker op, zo lang wij die markt overheersen. Je weet blijkbaar niet dat wij daar al onze overschotten dumpen, waardoor er helemaal geen sprake kan zijn van eerlijke concurrentie. Je weet zo te merken heel weinig eigenlijk.
@22: Ik kan daar nauwelijks specifiek in zijn, omdat het om een wereldwijd systeem gaat. Afrika is een ontzettend rijk continent, qua grondstoffen. Iedereen en z’n moeder profiteert ervan, behálve de lokale bevolking. Tenzij je de illegale markt meetelt natuurlijk, de goudhandeltjes, de zwaar vervuilende olieraffinaderijtjes enz.
Natuurlijk is Nederland niet primair en uitsluitend verantwoordelijk, maar we hebben wel een flink aandeel, omdat we zo’n grote speler op de wereldmarkt zijn. Net als Frankrijk, nog veel erger eigenlijk, want die hebben nog steeds controle over de schatkist van hun 14 voormalige koloniën (really, WTF is that?), om maar eens een medespeler te noemen.
Ik heb al je argumenten gelezen en ik begrijp je standpunt wel, in zekere zin. Maar je gaat voorbij aan een hele lange geschiedenis, waar het westen een heel groot aandeel in heeft gehad, met de huidige situatie als gevolg. Wij zuigen dat continent al heel lang leeg, hebben de bevolking eeuwen minderwaardig bevonden en uitgebuit, volstrekt lukraak grenzen getrokken en eigenlijk vinden we het nog steeds vooral een soort voorraadschuur, en ook een makkelijke dumpplek, voor zowel onze overschotten als allerlei andere troep.
Bedrijven maken met gemak misbruik van corrupte bestuurders. In Ethiopië (of was ’t Eritrea?, ben de link even kwijt) worden Nederlandse “fair trade”-rozen gekweekt op land dat onteigend is en waarbij miljoenen liters kostbaar water worden opgeslokt. Legaal, want de regering is gecompenseerd (ahum), maar de bevolking heeft ’t nakijken. Op die 400 werknemers na dan, die zullen hun kostje wel verdienen. Maar of dat de economie nou zo lekker aanjaagt, ik waag ’t te betwijfelen. (En trap vooral dus niet in dat fair-trade-keurmerk, wat een farce is dat. Sowieso geen bloemen kopen trouwens, heel slecht voor ’t milieu.)
Daarbij hebben we een aantal landen opgescheept met Europese grenzen (ook al zoiets bizars), waarbij niet geschuwd wordt om zaken te doen met dictators en plaatselijke milities, wetende dat daar mensenrechtenschendingen van komen. Die milities maken zich trouwens net zo makkelijk schuldig aan mensensmokkel, want dat verdient ook lekker en er is toch geen haan die ernaar kraait.
Zie je nou echt nog steeds niet dat we een verrot systeem hebben opgetuigd?
En nee, Nederland kan daar alleen niet direct iets aan veranderen. Maar we kunnen wel ophouden met oneerlijke handelspraktijken, bedrijven aanspreken en sancties opleggen, serieus werk maken van het verdedigen van mensenrechten. Echt in gesprek gaan met Afrikaanse mensen die zich hard willen maken voor verbetering en ze daarbij helpen, zonder onze westerse visie op te dringen. Legale migratie bevorderen, waarbij tijdelijke studie- of werkvisums worden afgegeven, zodat er tezijnertijd een goed opgeleide bevolking zal zijn.
We kunnen het ook op zijn beloop laten. Dan hebben waarschijnlijk over een paar decennia de Chinezen het hele continent opgekocht.
@27: beste Karin, de Afrikanen kunnen prima zelf voorkomen dat Europa zijn handelsoverschotten tegen dumpprijzen op hun markt dumpt. Het (recent) afgesloten interne vrijhandelsverdrag maakt ze alleen maar sterker. De Afrikaanse samenwerking groeit, dus ik verwacht dat het wel goed komt.
@Karin
Je stuk heeft toch een aantal blinde vlekken voor argumenten of economische realiteiten.
-In #0 noem je bijvoorbeeld dat scheepverkeer 3% bijdraagt aan de jaarlijkse CO2 uitstoot. Op het eerste gezicht weinig (slechts 3%), dan veel (lange-afstands, intercontinentale handel is voor een groot deel debet aan die 3%), dan weer weinig (intercontinentale handel ‘kost’ slechts 3% van de jaarlijkse CO2 uitstoot).
-Je noemt ook ‘ons landbouwysteem’ (@24, dat is een EU-aangelegenheid), dat de producenten in Afrika uit de markt prijst door dumping. Voor een goed deel is dat waar (of in ieder geval zeker waar geweest), maar voor een goed deel is het ook de grond onder handel: (internationale) arbeidsdeling, waarbij efficiëntie beloond wordt. Nederland is de tweede landbouwexporteur van de wereld, en niet alleen door doorvoer: juist Nederlandse landbouw is bijzonder efficient in het gebruiken van grondstoffen. Ja, een groot gedeelte moet nog steeds uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika komen, maar toch: voor tomaten heb je in Nederland per kilogram 9,18 liter water nodig. Het wereldwijde gemiddelde is 213,5 liter. (zie ook: https://www.youtube.com/watch?v=vUmP8Tli-Mc). Nederlandse landbouw heeft echter vrij weinig subsidies, noch heeft het inmiddels weinig bescherming nodig. Omwille van de planeet zou je zelfs kunnen verzuchten: was landbouw over de hele wereld maar zo efficiënt en productief als in Nederland.
-Dat je een opmerking stuitend vind die het aandeel van Afrikaanse actoren in kapitaalvlucht bevraagt vind ik eigenlijk onterecht. Misschien was er een veel discriminatoire context, maar de vraag is legitiem. Kapitaalvlucht is het verlaten van geld naar andere landen. Deels wordt dat gedaan door bedrijven die winst overhevelen naar -bijvoorbeeld- Nederland, waar ze óf minder belasting hoeven te betalen, óf waar de aandeelhouders (=eigenaar) over hun opbrengsten kunnen beschikken. Deels kunnen dat remittances zijn (in omgekeerde richting), maar deels kunnen dat ook de miljoenen van corrupte Afrikanen zijn, die hun geld niet op een louche Afrikaanse bank willen hebben, met een onbetrouwbare wisselkoers en centrale bank, en altijd met het risico om bestolen te worden (zoals die corrupte kliek zélf doet). De vraag gaat eigenlijk over: welk deel dan? Mijn verwachting is een vrij klein deel, zie ook hieronder.
(ook @Cerridwen. Uit het lezen van nieuwsberichten door de jaren heen, heb ik zo het idee gekregen dat van de corruptiezaken die naar buitenkomen, het omkoopbedrag vaak in de buurt lag van 1 promille van de waarde van een bedrijf. Altijd gaat het over het doorgaan van een deal, maar vaak genoeg ook met een aanzienlijke korting:10%-80% ofzo. Vanuit bedrijfskundig oogpunt is een steekpenning dan ook een goede investering: voor 1 miljoen kun je een winstgevend bedrijf kopen van 1 miljard, met die aanzienlijke korting. Een RoI van 100% of meer! Ik houd me aanbevolen voor literatuur hierover.)
-Er wordt wel verwacht dat wij de artikelen lezen, maar het filmpje uit #10 is te veel gedoe? Laat ik het dan óók aanbevelen. Samenvattend (ook voor P.J. Cokema) is het centrale punt dat wereldbeelden over andere werelddelen (en dan vooral de 3e wereld) één generatie achterlopen op de werkelijkheid. Tenzij je je continu bezig houdt met dat werelddeel, is het laatste wat je echt hebt ‘moeten leren’ over dat werelddeel in de tijd dat je nog op school zat, en de informatie die in je leerboeken stond was toen ook al enkele (tot vele) jaren oud. Vandaar dat dit nog een vrij goed filmpje is, ook al is hij uit 2014, maar vooral voor het wereldbesef van mensen die nog opgegroeid zijn met ‘papier’.
Ik heb het eerder gehad over jouw economisch besef. Ik stelde dat veel van het menselijke handelen een sterke economische component heeft, jij vond dat cynisch. Dat mag zijn. Ik bevind me aan ‘jouw kant’ van het spectrum, maar mij kun je eigenlijk al niet overtuigen met je moralistische boodschap in #0. Laat staan dat je midden of rechts kunt overtuigen van de noodzaak tot jouw maatregelen (of levensinstellling) uit #0: het ‘in kaart brengen van de schade van handel’ is iets wat al volop gebeurt; terecht (naar mijn mening, gezien de teneur van #0) zal je dan ook het verwijt krijgen dat je de economie -iedereens welvaart- op wil offeren voor het milieu -jouw idealen. Je moet een win-winoplossing bieden (of zelfs creëren), waarbij welvaart -economische groei- nauwelijks in het geding komt, anders ga je niet overtuigen. Dat is inderdaad heel moeilijk, omdat we het al te veel uit de klauwen hebben laten lopen.
Ik ben in dezen dus op de hand van #Cerridwen. Al zullen ik en hij het ook over genoeg problemen en oplossingen oneens zijn. Ideologie is een krachtige motivator voor mensen, maar ja, das Fressen en the bottom line…
@30: Godsamme, ik was net van plan om te gaan pitten haha. Maar vooruit, ik zal nog even kort reageren, voor zover mijn vermoeide hoofd dat toelaat.
Die economische realiteit waar jij over praat, is wat mij betreft onderdeel, zo niet de oorzaak van het probleem. Ik zal best blinde vlekken hebben, ik ben geen expert maar slechts iemand die zich een probleem aantrekt en daar zoveel mogelijk over leest.
Jammer dat je niet in gaat op wat ik in #28 zeg. Het systeem is nu zo ingericht dat milieu en mens tot op het bot worden uitgebuit.
Waarom denk je dat ik “-iedereens welvaart- op wil offeren voor het milieu -jouw idealen.”? Wat een raar idee, idealen die welvaart opofferen…ik zou bijna denken dat je me beticht van extremisme. Ideaal is natuurlijk als iedereen gewoon zijn natje en droogje heeft zonder daarvoor krom te moeten liggen, en verder een beetje een gezellige omgeving heeft.
Ik heb de win-win-situatie waar jij naar zoekt nu ook niet paraat, maar wat let ons om te zoeken naar alternatieven? Holy crap dude, zoveel experts zijn het er inmiddels over eens, dat dit systeem van eindeloze groei ons uiteindelijk de das om zal doen.
Ik heb ook niet de illusie dat ik ook maar enige invloed heb, ik schrijf omdat het eruit moet, niet om iemand te overtuigen. Mocht dat gebeuren, dan is dat mooi meegenomen.
En nou val ik echt om. Morgen weer een dag. Misschien heb ik dan nog meer zinnige antwoorden.
@28: Dat is een hele lange lijst met zaken met als centraal schema ‘wij/westen = daders’ en ‘zij/Afrika/ontwikkelingslanden = slachtoffers’. Dat is echt veel te simpel.
Dat de lokale bevolking vaak niet profiteert van de grondstoffenrijkdom is waar, maar ligt niet perse aan ons, de lokale governance is minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker. Sommige arme landen slagen er namelijk wel in om de opbrengsten in eigen land te investeren, bijvoorbeeld Botswana. Als wij het al lastig vinden om de Groningers te laten profiteren van de gaswinning, wat voor invloed hebben we dan nog Angola?
Echt, het is zinniger om dit schema los te laten en te kijken naar alle actoren en belangen bij een bepaald issue. Mooi leesvoer in dit verband is de ruzie over palmolie tussen de EU en Indonesië/Maleisië (aangezien jij de verbouw van palmolie noemt als voorbeeld van onze roofzucht):
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/14/eu-en-indonesie-ruzien-over-palmolie-a3970063
Wie hier precies de bad guy is hangt af van wat je belangrijk vindt en wat jij ziet als de oplossing.
@32: „Je kunt een hectare ontbossing niet afzetten tegen het tegengaan van ondervoeding. De één vindt duurzaamheid het belangrijkst en dat de orang-oetan blijft voortbestaan. De ander stelt het inkomen van zijn inwoners voorop.”
In het westen was die keuze juist heel makkelijk: onze wolven en beren gingen zo voor de bijl. Maar goed, toen was wonderkind/televisierecensent Karin nog niet geboren die ons kan vertellen hoe het allemaal geregeld moet worden.
@33: Dat klopt, maar voor de armere landen van nu is die keuze niet meer zo simpel, omdat we inmiddels meer weten en meer kunnen dan in de 19e eeuw. Dat heeft voordelen, je kan direct overstappen op mobiele telefoons zonder een kostbaar vast netwerk aan te leggen, maar ook nadelen, zoals het inzicht dat bos belangrijk is voor de opslag van CO2.
@33: Helaas kunnen 3e wereldlanden die keuze wat moeilijker maken; Ze hebben immers geen 3e wereld om hun roofbouw voort te zetten op het moment dat de capaciteit van het eigen land niet meer toereikend is om de welvaart op peil te houden.
@34: Ik denk dat “wij” ook wel wisten dat wolven konden uitsterven. Het verschil is niet kennis maar macht: “wij” hadden geen rijker land dat ons kon vertellen wat te doen met onze natuurlijke hulpbronnen.
Wij hebben de luxepositie om grote waarde toe te kennen aan de natuur, Indonesie(ers) hebben dat minder of niet. Ik vind dat als wij de Orang Oetan belangrijk vinden, wij moeten betalen voor het behoud ervan. Idem voor de Amazone, Patagonie, etc.
@36: Zo simpel is het niet; ook in Indonesië zijn er groepen die het belangrijk vinden dat de Oerang Oetan behouden blijft, net zoals er in Nederland mensen zijn die het niks kan schelen.
Indonesië heeft zich via VN verdragen overigens gewoon gecommitteerd aan het beschermen van de Oerang Oetan, dus hoe zo moeten wij daar dan voor betalen? Natuurlijk zijn wij rijk en kunnen daaraan het nodige bijdragen, maar Indonesië heeft ook een eigen verantwoordelijkheid. Zo arm is het land niet meer.
Zo simpel is het niet; ook in Indonesië zijn er groepen die het belangrijk vinden dat de Oerang Oetan behouden blijft, net zoals er in Nederland mensen zijn die het niks kan schelen.
Ja Oerang Oetan. Je moet toch echt toegeven dat de verhoudingen tussen milieu/economie toch echt anders liggen in Indonesie dan in Nederland. De druk komt voornamelijk uit het rijke westen.
Indonesië heeft zich via VN verdragen overigens gewoon gecommitteerd aan het beschermen van de Oerang Oetan, dus hoe zo moeten wij daar dan voor betalen?
Uiteindelijk willen wij het meer dan zij. Als iedereen het in dezelfde mate belangrijk vindt voerden we deze discussie niet he.
Zo arm is het land niet meer.
Het gemiddelde inkomen ligt vijf keer lager dan het gemiddelde in Nederland. Hier noemen wij iemand met 2 keer dat inkomen (namelijk: het nederlandse minimumloon) “arm”.
@32: Natuurlijk is de lokale governance een issue. Maar daar wordt dus wel volop misbruik van gemaakt. Vandaag in Trouw: https://www.trouw.nl/buitenland/straatarm-guyana-is-in-de-greep-van-oliekoorts~bdb96e43/
Hier zie je dat een land potentieel grote rijkdom kan verwerven (weliswaar met olie, wat op ’t moment nou niet direct toe te juichen is, maar het gaat even om de manier van handelen), maar de regering zich laat piepelen door een multinational. Waarbij ook nog eens de lokale visserij het haasje is. Dáár gaat het om. Exxon gaat er lekker met de winst vandoor, het land wordt afgescheept met een fooi, en de bewoners blijven achter met de teringzooi.
@33: Vervelend hè, een vrouw met een mening. Deal with it, je hebt zelf ook een grote bek.