Hoax en contra-hoax

COLUMN - Wat mij betreft – maar misschien ben ik wel gek – ben je af als je jouw waarheid probeert te bewijzen met leugens. En wat wil het geval? Er gaan wagonladingen foto’s rond van verschrikkelijke gebeurtenissen die worden toegeschreven aan moslims. En pak ‘m beet 90 procent ervan is gewoon niet waar.

Zo is er de overbekende foto van een jochie dat bijna stikt onder de voeten van een volwassen man, liefst voorzien van een kadertje met de ironische tekst ISLAM IS LOVE. Het kadertje voorkomt dat je de foto snel door Google kunt trekken om de bron te ontdekken – je moet het er eerst af knippen en heel weinig mensen doen dat. Maar wie het wel doet, ontdekt dat het de voeten zijn van ‘Baba’ Jamun Yadav, die zichzelf als een hindoe-halfgod beschouwt. En misschien wist je dat nog niet, maar hindoes zijn dus geen moslims.

Gisteren dook er ineens een foto op van een kapot Madonnabeeldje in de bekende hoax-debunkstijl. Aan de ene kant een tweet of Facebookpost die het kapotte beeld aan moslims wijt, en aan de andere kant de zogenaamde “waarheid”: het waren evangelisten die het beeldje kapotgooiden. En er overheen pisten.

 
Foto via @payitforward87

Nu heb ik toevallig zelf over dit Madonnabeeldje geschreven, in oktober 2011. Wat we zien is een foto uit dat jaar, gemaakt in de Via Labicana in Rome nadat anarchistische relschoppers een kerk binnen waren gedrongen. Hier is de link naar de foto op de website van de alleszins respectabele Corriere della Sera van die dag. Rome is geen hinterland, anarchisten zijn geen evangelische christenen of moslims, en van urine geen spoor op foto’s en in verslagen.

Ik begrijp sowieso niet dat iemand de boel moet hoaxen om zijn punt te bewijzen, want je wekt nogal de indruk dat je geen “echte” gruwelen hebt kunnen vinden om jouw mening te staven. En dat is toch raar, want ISIS levert elke week wel een paar schitterende propagandaplaatjes af die bedoeld zijn om de islamofobie flink op te stoken. Je hebt Baba Jamun Yadav helemaal niet nodig.

Maar als je een hoax debunkt met een tweede hoax, gericht tegen een andere religie, dan is het einde helemaal zoek. Evangelische christenen die een beeldje kapotgooien? Serieus? Dat gebeurde voor het laatst viereneenhalve eeuw geleden. Het is bijna alsof je wilt dat mensen je niet geloven – en dus die andere leugen, over moslims, voor waar aannemen.

Lou Reed zong: Don’t believe half of what you see and none of what you hear, een uitspraak die onder andere aan Benjamin Franklin, Edgar Allen Poe en Mark Twain wordt toegeschreven en dus zelf ook min of meer kapotgehoaxed is. Ik zou ervan willen maken: Don’t believe anything you see or hear.

Met uitzondering van wat ik op deze pagina’s schrijf, natuurlijk.