ANALYSE - Het MBO zou leerlingen allerlei pretstudies aanbieden waar het bedrijfsleven niet op wacht. Dat blijkt wel mee te vallen, maar het zijn er wel erg veel.
Het MBO is even de nationale pispaal deze week. Het gegraai bij Amarantis is voor velen het zoveelste bewijs dat het alleen maar draait om idiote ambities en nauwelijks om het opleiden van de vaklui die Nederland straks draaiende moeten houden. Ik werd ook gegrepen door de vele opmerkingen afgelopen dagen in verschillende media dat er de laatste jaren allerlei pretstudies werden aangeboden waar geen werkgever op zit te wachten: dierenverzorger, theatertechnicus.
Ja die studies zijn er, maar als we kijken naar het totale aanbod, valt het nog wel mee met die pretstudies.
Het aanbod staat gewoon netjes in een database, het zogenoemde CREBO, Centraal Register Beroepsopleidingen. Dit zijn alle opleidingen die door de ministeries van Onderwijs en Economische Zaken zijn erkend. En het zijn er veel: sinds 1997 zijn er bijna 2900 opleidingen gestart.
Als we kijken in welk profiel (zorg en welzijn, techniek, economie of groen) het grootste aanbod is, winnen techniek en economie met gemak. Opvallend is dat het aanbod van technische opleidingen vooral de laatste jaren weer flink toeneemt.
Het ANP zocht het voor ons uit.
De toename van studies – zeker in 2005 en 2006, heeft te maken met de vraag van het bedrijfsleven, zegt een woordvoerster van de MBO Raad. ‘Er wordt wel eens gedacht dat er allerlei pretstudies starten, maar dat is niet waar. Er wordt geen studie begonnen zonder dat het bedrijfsleven daar interesse in heeft. Het aantal studieplaatsen hangt namelijk ook af van het aantal stageplaatsen bij bedrijven in de regio.’
Volgens de MBO Raad geeft de sterke stijging van het aantal geopende studies dit jaar vooral aan dat de arbeidsmarkt in beweging is en er meer verschillende studies worden aangeboden. ,,Scholen springen slim in op de arbeidsmarkt. Soms door een nieuwe opleiding te beginnen of een al bestaande opleiding aan te passen en onder een andere naam door te zetten.’’
De technieksector voert de boventoon in de aanwas van studies; er kwamen 216 nieuwe technische opleidingen bij dit jaar. Dat is ruim vier keer zoveel als vorig jaar. ‘De komende jaren hebben we een tekort aan vakmensen in de techniek. Het bedrijfsleven wil graag dat er meer technici worden opgeleid en er is behoefte aan verschillende uitstromen uit de studie,’ verklaart de woordvoerster.
De komende jaren zouden er weinig nieuwe studies bij moeten komen en juist weer meer moeten verdwijnen. In 2014 moeten er bredere opleidingen zijn, met in een later stadium van de studie juist een specialisatie.
Wat voor studies zijn er de afgelopen tijd dan bijgekomen? Restauratiestukadoor, orthopedisch technicus, gamedeveloper, technisch specialist verbrandingsmotoren, maritiem officier, stuurman waterbouw en goed dan, ondernemer gezelschapsdieren, maar ja, u wilt uw kanariepietje toch ook ergens kopen?
Reacties (24)
Uit het lijstje onderaan is “Game developer” alvast een pretstudie: leerlingen worden gelokt met het vooruitzicht games (leuk!) te gaan maken maar dat is nou net niet iets dat je op MBO-niveau kunt doen (komt nogal wat hogere wiskunde bij kijken, namelijk) dus eigenlijk zitten ze hun tijd een beetje te verdoen met opdrachtjes die zo simpel zijn dat ze zelfs niet genoeg leren om ergens als “gewone” developer aan de slag te gaan.
Studie an sich zegt niets. Volgen 10 mensen die opleiding, of 750? Maakt nogal een verschil.
Als je de trap schoonveegt begin je boven.
Pak eerst eens de pretstudies op de universiteit aan en neem dan ook al die pretonderzoeken van al die adviseurs mee.
Ons land staat heeft een erg hoge adviesdichtheid, daar valt veel te besparen zonder kwaliteitsgemis
@3:
Precies, een advies is niets meer dan goedbedoelde café-praat als men vervolgens niet zelf de handen uit de mouwen steekt en erop toeziet dat de veranderingen ook verlopen zoals men zich zelf had voorgesteld. Pragmatisme laakt in dit land.
Het zou aardig zijn ook te weten hoeveel leerlingen er per opleiding zijn. Ik gaf ooit les op wat tegenwoordig een ROC heet en de kleinste klassen waren de loodgieters, schilders en de detailhandel. Electromonteurs vormden een wat grotere groep, de bouw (timmerlieden, etcetera) en automonteurs waren de grootste groepen.
Van loodgieters weet ik dat er nog steeds een gebrek aan is. Destijds hadden de jongens (en een paar meisjes) in de bouw, electro en loodgieterij één ambitie: doorleren tot ze “burgerwerk” konden doen (servicemonteurs, kleinschalig reparatiewerk bij particulieren en bedrijven), want ze leerden al dat moois niet om hun leven lang alleen maar leidingen te trekken in uit de klei te stampen vinexnieuwbouw.
In die nieuwbouw heeft de pre-fab het werk niet alleen nog onaantrekkelijker gemaakt, maar er waren ook minder “echte vaklui” nodig.
Al die beroepen heten nog steeds ambachten te zijn, maar in een deel van die beroepen is de echte ambachtelijkheid verdwenen. Zou een deel van het probleem (tekort aan vaklui) verholpen kunnen worden door het ambacht in ere te herstellen?
@5; Je geeft het antwoord op de vraag Zou een deel van het probleem (tekort aan vaklui) verholpen kunnen worden door het ambacht in ere te herstellen? eigenlijk al zelf: de pre-fab … minder “echte vaklui” nodig.. Lijkt me dat we juist nog meer moeten gaan prefabben (ik vind de Nederlandse huizenbouw trouwens nog altijd angstwekkend onprefab en daarom tenenkrommend inefficiënt).
@3; “Pak eerst eens de pretstudies op de universiteit aan”
Op een universiteit word je nu eenmaal niet voor een beroep opgeleid. Mits de opleiding je maar wel bijbrengt hoe je zelf problemen analyseert en methodes ontwikkelt om deze op te lossen én selectief genoeg is (er lopen naar mijn mening veel te veel studenten rond, waarvan een groot deel eigenlijk niet de capaciteiten heeft die bij een universitair diploma verwacht mogen worden, maar dat diploma toch krijgt), maakt het eigenlijk niet veel uit hoe de studie heet.
NB. Ik ben me ervan bewust dat er inderdaad ook verkapte HBO-studies aan universiteiten te volgen zijn, vanwege het aan de beroepen verbonden prestige.
@1 Onzin. Gamedeveloper is geen pretstudie. Je wordt opgeleid tot gameontwikkelaar (programmeren/ techniek), visual designer, muziek ontwikkelaar, gametester of conceptontwikkelaar. En alle smaken die er tussenin zitten? Lang niet overal is de hogere wiskunde voor nodig. De gameindustrie is in Nederland een snel groeiende branche en er liggen nationaal en internationaal carieremogelijkheden. Aangezien het aantal studenten momenteel het aantal arbeidsplaatsen overstijgt, zal een deel van de studenten uitendelijk naar het buitenland uitwijken. Een internationale carriere is in die hoek echter doodnormaal. Lees af en toe even http://www.control-Online.nl voordat je dergelijke uitspraken doet.
Zit geen werkgever te wachten op een theatertechnicus? Wel als die werkgever een theater of gezelschap is. Ik zie niet wat er ‘pret’ aan die studie is. Elektrotechniek of installatietechniek is toch ook geen pretstudie?
@Noortje: Het is misschien geen pretstudie (voor MBO), maar het levert wel de allerbelabbertste programmeurs op.
De grote gamestudios in NL nemen per definitie geen MBO-ers aan, en uit eigen ervaring zal ik dat ook niet doen*.
*Tenzij die gast met een portfolio komt aanzetten waar je u tegen zegt.
@kalief: precies, er zijn geen pretstudies.
Wat @inkwith zegt: belangrijker is om de aantallen te bezien. Alhoewel, je zal nooit ontkomen aan de Lotka-Volterravergelijking.
In zijn algemeenheid lijkt het me logisch dat je op mbo-niveau veel specifiekere (en dus meer) opleidingen hebt dan op wo-niveau.
@Noortje : ja, dat is een fraai stukje reclameproza van zo’n opleiding dat je daar overschrijft, maar het is toch echt volslagen onzin. Voor de ontwerptaken worden ontwerpers ingezet (HBO-niveau) en voor de techniek op zijn minst HBO-informatici en misschien zelfs hoger aangezien er zat hoger opgeleide nerds zijn die voor een relatief schamel loon extreem veel uren willen maken in een bedrijf dat games maakt. MBO-ers komen er echt niet aan te pas.
En zeker niet MBO-ers die de opleiding Game Developer hebben gevolgd. Net als @Joost hierboven merk ik in de praktijk dat dat werkelijk allerbelabberdste developers zijn. In plaats van vier jaar lang te leren programmeren (wat op MBO-niveau toch al niet op zo’n fantastisch niveau gebeurt) hebben dat soort lui namelijk ook nog eens hun tijd verknoeid met ruiken aan zulke uiteenlopende disciplines als “visual designer, muziek ontwikkelaar, gametester of conceptontwikkelaar. En alle smaken die er tussenin zitten”.
@10 @12 Ook mijn voorkeur gaat in de praktijk absoluut naar een persoon van een hbo game opleiding uit en qua programmeurs zelfs liever universitair. Dat mboers nooit toegevoegde waarde hebben klopt trouwens ook niet; casual game developers hebben nogal eens moeite met de hoogdravende grafische designs van bijvoorbeelde hku studenten, terwijl ze balletjes en vierkantjes uitgewerkt willen hebben. En nee, ik schrijf geen reclame stukjes van de mbo opleidingen over. Ik heb mijn kennis uit de branche zelf. Maar dat was mijn punt niet. Ik reageerde op de stelling dat het een pretstudie was.
@1: Genoeg praktijkvoorbeelden van wiskundigen die niet kunnen programmeren ook al hangt hun leven ervan af. Ik denk toch dat het niet aannemen van MBO developers deels snobbisme is. Genoeg taken die geen hogere wiskunde vereisen.
@1 en @14: het is een standaardontwikkeling in de technische sector. In het begin zijn er experts nodig die van scratch af alles zelf moeten ontwerpen en bouwen. Op den duur krijg je slechter opgeleide mensen die het grootste gedeelte van het werk uitvoeren. De echt moeilijke zaken worden dan nog steeds overgelaten aan de experts. Waarom denk je dat er zoveel it-bedrijven in Bangalore zitten? Niet omdat daar de knapste koppen zitten, maar omdat daar het gros van het it-werk uitgevoerd kan worden tegen de laagste kosten.
@14: het is een pretstudie omdat je in plaats van je vier jaar lang te richten op leren van een enkel, welomschreven vak, tamelijk oppervlakkig kennis maakt met allerlei min of meer leuke verschillende disciplines. Zulke studies bestaan in het HBO ook (Communicatie en Media Design – CMD – bijvoorbeeld: levert mensen op die noch kunnen programmeren, noch voldoende kennis hebben van communicatie, noch bijzonder bedreven designers zijn. In de praktijk zie je dat het werkveld moeite heeft afgestudeerden te plaatsen. Desondanks is de studie ongekend populair) en waarschijnlijk ook wel aan de universiteit, al gaat het daar geloof ik meer om studies waarvan het onderwerp aanmerkelijk minder relevantie heeft voor de arbeidsmarkt dan aantrekkingskracht op studenten. Voorzover ik weet wordt studenten, zeg, Filmwetenschappen, echter wel gewoon een normaal gangbare academische houding aangeleerd. Aan het HBO en aan het MBO gaat het er echter ook om dat je een specifiek vak leert beheersen, en daar schort het bij CMD of Game Design nogal aan.
Dit staat los van eventuele constateringen dat veel academisch geschoolde wiskundigen niet kunnen programmeren (@14), wat in mijn ervaring inderdaad zo is, vooral omdat een studie wiskunde je niets leert over het ambacht van programmeren, of dat slechter opgeleide mensen het werk van hoger geschoolden kunnen overnemen (@15), wat op zich ook waar is behalve dat het ambacht van programmeur volgens mij op dit moment nog minstens een HBO-opleiding vereist. Al dan niet eentje uit India.
@16 Als ik me goed herinner werken er 2500 banen in de games industrie en studeren en nu 8000 mensen in deze hoek. Ja, ze zullen moeite hebben met een baan vinden, net als overigens deze hele generatie studenten van welke studierichting dan ook. Ondanks het feit dat de branche snel groeit.
Hboers worden op dezelfde wijze opgeleid: van alles een beetje. En de meest voorkomende ambitie is geloof ik conceptontwikkelaar. Terwijl daar de minste banen in te vinden zijn.
Waar we volgens mij verschil van inzicht hebben is wat een ‘pretstudie’ definieert. De minister noemde twee elementen: studeren omdat het leuk is en geen baan kunnen vinden. Dat laatste leg jij de nadruk op en zal zeker lastig zijn (en dus moet er internationaal uitgeweken worden of komen mensen elders terecht, bijvoorbeeld meeliftend op de hype van gamefication en dan in een marketingbaan). Ik leg in mijn reacties de nadruk op het eerste. Door benoemen van de opleidingen als pretstudie die alleen maar leuk is lijkt alsof de student 4 jaar lang gaat lopen pielen, niet studeert en alleen maar bezig is met leuk. Ambitieloos pret maken. En daar ben ik het nie mee eens.
(Overigens heb ik de ervaring met vele studierichtingen op hbo gebied dat bedrijfsleven iets anders wil dan dat de student kan. Afgelopen jaar een afstudeer stagiair van windesheim marketing, waar geen enkele vak social media gegeven was. Tsja)
Ik stel een pretstudie voor als een lekker makkelijke studie. Net zoiets als een pretpakket op de middelbare school. Nu hoeft het niet zo te zijn dat dat zo door die MBO’ers wordt ervaren, maar zo zie ik dat wel.
en @matthijs: CMD is inderdaad een erg slechte studie. Maar de mensen die daar vandaan komen zijn niet universeel slecht. Dat hangt nogal van de persoon af.
Ik ben het (voor het eerst van mijn leven) met iedereen eens. Ik heb zelf 10 jaar parttime in het mbo gewerkt en heb de ijdele waan dat ik er iets van af weet. In mijn optiek zijn er inderdaad pretstudies. Het merkwaardige is dat veel gediplomeerden iets anders gaan doen na hun opleiding. Ik vind bijvoorbeeld dat als een mbo niveau 2 leerling een studie afmaakt (en daarmee een zogenaamde startkwalificatie heeft) buitengewoon belangrijk voor het zelfvertrouwen van de betreffende persoon.
Als ik kijk naar de media-opleidingen op diverse niveau’s dan was er vaak een waslijst van rugzakjes en ander gedoe die de leerling alleen maar stigmatiseerde. Als je niets kan dan ga je een media-opleiding doen. Zo gezegd, zo gedaan, maar dan wel dus die startkwalificatie. Overigens zijn er 6538 opleidingen mogelijk die gelukkig niet allemaal worden aangeboden.
Ik kan het weten, ik heb zelf kunstacademie gedaan (ook zo’n open inrichting voor kansarmen).
@18: “Ik stel een pretstudie voor als een lekker makkelijke studie. Net zoiets als een pretpakket op de middelbare school.”
Wat voor de een makkelijk is, is voor de ander moeilijk. Stereogetypeerd:
Een alfastudent moet geen wiskunde doen.
Een betastudent heeft een hekel aan het lezen van lappen tekst.
Overigens ben ik een groot voorstander van het omdraaien der zaken. In plaats van 70% beroepsopleiding en 30% andere vakken zoals rekenen, taal en maatschappelijke zaken dit zo om te draaien dat 70% van de tijd wordt besteed aan die ontzettend belangrijke ”algemene” vakken en 30% aan het zogenaamde beroepsmatige. De nieuwkomers op de arbeidsmarkt worden toch beter opgeleid door de bedrijven en het winstpunt is dat schrijven, rekenen en maatschappelijke kennis misschien wel eens goed kan worden.
Mbo staat dan voor middelbaar beroepsoriënterend onderwijs.
@Fifa, klinkt natuurlijk leuk en populair, maar wat levert dat dan precies op? In hoeverre worden mensen in het MBO geschikter voor werk met minder specifieke vakkennis? Met taal en rekenen kom je er echt niet, sterker, het is voor de meeste functies nou niet bepaald noodzakelijk. Het opleiden door bedrijven zelf belemmert de mobiliteit daarnaast alleen nog maar verder: werknemers zijn dan nog meer afhankelijk van dat ene specifieke bedrijf (en kunnen dus nog meer onder druk gezet worden uit angst hun baan te verliezen, weten dat een ander bedrijf toch niks aan ze heeft.)
@Inca
Leuk en populair? Wat is dat nu voor dooddoener?
En wat zou het precies moeten opleveren?
Nou wat minder wauwelkonten als jij hoop ik dan maar. Het ontgaat je blijkbaar dat mbo’s geen beroepsopleidingen geven maar enkel puberambtenaren kneden die een plan van aanpak moeten schrijven, een persoonlijk ontwikkelingsdossier hebben maar nog niet tot tien kunnen tellen, geen taalvaardigheden ontwikkelen (hoe moeilijk dat ook moge zijn) en gewoon de maatschappij in geschopt worden met een opleiding waar ze geen moer aan hebben, bijvoorbeeld artiest, mediatechnoloog of zelfs game-ontwikkelaar om maar een paar voorbeelden te geven.
Werknemers worden echt niet afhankelijk van een bedrijf als ze daar worden opgeleid tot in de perfectie die van ze wordt verwacht. Die mobiliteit wordt er sterker door want als ze wel van toeten of blazen weten dan neemt een andere werkgever ze graag in dienst en v.v.
Het is niet voor niets dat de werkgevers zo klagen over het opleidingsniveau van mbo en hbo.
En als je dat als leuk en populair probeert weg te zetten dan vermoed ik dat je zelf belang hebt in het in stand houden van de rotte stinkende dooie vis die onderwijs is (en was).
@5:
Zoals in het artikel al gezegd wordt, er is een tekort aan technische opgeleid personeel. Dat het probleem in werkelijkheid wel mee lijkt te vallen (er wordt nog gebouwd, m’n auto wordt gewoon gerepareerd, etc.) komt deels doordat het lage aantal vaklui van de ’traditionele’ sectoren als de bouw wordt gecompenseerd door steeds meer ’technologische vooruitgang’ zoals prefab bouwen. Minder prefab = meer ambachtelijk werk = meer tijd = meer personeel. Dat personeel is er niet, of maakt bijv. bouwen veel te duur. Ik denk dus niet dat het helpt om het ambacht in ere te herstellen, maar wel dat het zin heeft om opleidingen te hebben die aansluiten bij de vraag van de arbeidsmarkt.
Zie ook bijvoorbeeld het Masterplan Beta en Technologie (http://www.top-sectoren.nl/humancapital/sites/default/files/documents/Masterplan%20B%C3%A8ta%20en%20Technologie_0.pdf) voor een uitgebreide analyse van de arbeidsmarkt voor techniek.