COLUMN - In deze gastbijdrage reflecteert Karin van der Stoop op het huidige tijdsgewricht. Hoe kijken mensen in de toekomst terug op ons tijdperk? Wij noemen het meestal het informatietijdperk, maar ik kan me voorstellen dat zij er hele andere benamingen voor zullen bedenken. Bijvoorbeeld: Het tijdperk van de monsterbedrijven
Grote multinationals staan al een tijdje in een slecht daglicht bij de meeste mensen. Tabaksproducenten waren misschien wel de eerste die hevige verontwaardiging opwekten, omdat ze welbewust zeer schadelijke producten verkopen en ook nog eens onder de pet hielden hoe schadelijk die eigenlijk zijn. Inmiddels weten we dat zo ongeveer elke industrie op een of andere manier schuldig is aan manipulatie van onderzoek, misleiding van het publiek en maar al te vaak schadelijk voor mens en planeet handelt. Olie, pharma, voedsel, tech; ze naaien je waar je bij staat. Ik leerde ooit dat bedrijven amoreel zijn. Ammehoela. Multinationals zijn entiteiten die voornamelijk immoreel handelen. Monsterbedrijven.
Inlijven die handel
Een van de problemen is dat ze alsmaar kleinere bedrijven inlijven voordat die serieuze concurrentie kunnen vormen. Soms zelfs om een nieuwe uitvinding de kop in te drukken. Het idee dat globalisering de concurrentie ten goede komt kan daarmee wel de prullenbak in. Monopolisten maken de dienst uit.
De laatste tijd staan de tech-bedrijven geheel terecht enorm in de picture. Ze hebben een datamonster gecreëerd en daarmee een gigantisch gevaar voor de democratie, onze privacy en onze burgerrechten. We worden aan alle kanten gevolgd, geprofileerd en gemanipuleerd. Nog erger is dat de politiek deze technieken nu aan het inzetten is om de burger te volgen en onder de duim te houden. En dat gebeurt wereldwijd, vergis je niet. Scary stuff.
Het agri-monster
Maar dit jaar staat misschien wel een nog groter monster op. Pas geleden werd bekend dat de Amerikaanse mededingingsautoriteit de fusie van Bayer en Monsanto heeft goedgekeurd. Eerder was, tot mijn verbazing, de Europese Commissie al akkoord gegaan. Ondanks een miljoen handtekeningen van bezorgde burgers.
Toen ik voor het eerst hoorde dat Monsanto een bedrijf is dat patenten neemt op gewassen, gingen bij mij alle alarmbellen al af. Het is een verstoring van een voorheen prima werkend systeem van gewasverbetering. Iets waar Nederland erg goed in is. Mede omdat hier het kwekersrecht geldt, waardoor telers gebruik kunnen maken van elkaars zaden om positieve eigenschappen van de een te combineren met de ander. Als een bedrijf patent neemt op een bepaald zaad is dat niet meer mogelijk. Een specifieke eigenschap, zoals resistentie tegen een bepaalde ziekte, mag ook niet meer door andere telers worden toegevoegd aan hun eigen komkommers. Dit is de komkommer en daar moet u het mee doen.
Moeder natuur vindt van niet
Dan denk je misschien: Soit, ik vind het een prima komkommer. Snap ik. Maar de veredeling stokt op den duur helemaal als zaden niet meer beschikbaar zijn. Uiteindelijk zul je maar een paar soorten overhouden. En dat is kwalijk. Want de natuur heeft er een handje van om steeds weer op de proppen te komen met nieuwe ziektes en andere manieren om haar cyclus van leven en dood in stand te houden. Dat heet evolutie en dat is haar ding. Jij resistent tegen virus A? Hier heb je virus A-0.2, net ff anders maar je gaat er toch lekker aan dood. Het lijkt me voor iedereen beter als er dan een arsenaal aan deskundigen klaarstaat en dat er nog alternatieve soorten zijn om mee te werken.
De patentenpest
Het patenteren van gewassen heeft nog een andere nare bijwerking. Mensen trekken grenzen, maar daar heeft de natuur geen boodschap aan. Dus het gepatenteerde graan van boer Jan kan zomaar bij boer Piet op de akker terecht komen. Waardoor Piet in de problemen kan komen, want hij heeft er niet voor betaald. En we weten allemaal hoe lekker Amerikanen het vinden om elkaar kapot te procederen. Vooralsnog vrij hypothetisch. Maar met de opkomst van big data en dronegebruik niet ondenkbaar. En natuurlijk TTIP.
Na ons de zondvloed
Had ik al gezegd dat Monsanto ook pesticiden produceert? Maar dat wist je vast al. Het past natuurlijk wel in hun plaatje. Geen respect voor de natuur, ze zien het telen van gewassen als een fabricageproces. Bayer doet in pharma, produceert kunststoffen en ook pesticiden. Het is niet onaannemelijk dat deze bedrijven medeverantwoordelijk zijn voor de enorme teruggang van de insectenpopulatie. Wat nogal ironisch is aangezien veel gewassen afhankelijk zijn van bestuiving door insecten.
Maar ja, multinationals hè. De inzet is winst maken voor de aandeelhouders en bonussen aan de CEO’s uitkeren. Na ons de zondvloed. Die door deze fusie naar alle waarschijnlijkheid weer een stukje dichterbij is gekomen.
Dit artikel van Karin van der Stoop verscheen eerder op Hoe vrouwen denken.
Reacties (17)
Ik heb het patenteren van levend weefsel maar verboden.
Verder heb ik dumping van softwarediensten verboden.
Dit omdat ik in Indonesië volgers heb op facebook, maar die mensen hebben helemaal geen volwaardig internet. Alleen facebook. Dus ik kan niet omschakelen naar een ander medium of mensen doorsturen naar mijn website.
Dumping van softwarediensten als facebook, youtube en spotify leidt tot oneerlijke concurrentie net als bij normaal dumping. Nieuwkomers komen zo de markt niet meer op.
Als het aan mij ligt is dus straks niks meer gratis op het internet.
Ooit waren de tech giganten de lieveling van de bien pensants: eindelijk eens een industrie die zich aan milieu vervuiling, uitbuiting, etc niet schuldig kon maken. En toen verloor Hillary de verkiezingen en moest er iemand boeten. Hell hath no fury.
@2: Hoe verzin je de onzin bij elkaar?
@3: Ik gebruik de word randomizer: https://www.textfixer.com/tools/random-words.php
@4: Gezien het aluhoedjesgehalte van je reacties dacht ik eerder dat je deze gebruikt.
@4 Dat geldt volgens mij ook voor @0
Gaat dit artikel nu over:
a) monsterbedrijven,
b) patenten op gewassen,
c1) de fusie tussen Bayer en Monsanto,
c2) Monsanto?
Over alledrie/vier kan je interessante achtergrondartikelen schrijven. Wellicht kan je in een wat langer artikel zelfs twee of meer van die punten verder uitwerken en met elkaar verbinden. Maar dit is gewoon een emotionele stream of consciousness van de schrijfster.
Eerst moeten de multinationals maar kapot, doordat consumenten ze massaal de rug toekeren. En kiezen voor producten die meer lokaal zijn, gezond zijn, enz. Ik doe dat al, nu de rest nog, want veel mensen weten het wel. Alleen als je hun overvolle koelkast opendoet…
@6: +1
@6 Dat was inderdaad ook het eerste wat in mij opkwam. Het tweede was, jezus, wat is Karin Spaink overkomen? Maar dit is een andere zie ik nu.
Ach, als docent ben wel wat gewend wat betreft incoherente betogen.. :o)
@2 De Googles en Facebooks worden niet aangekeken op hun milieu vervuiling, maar op de amoraliteit van hun algoritmes. Had Hillary gewonnen dan had Comey ruim baan gekregen om eerder meer dan minder maatregelen te nemen tegen buitenlandse inmenging en troll-farms.
@7 Ik ben me terdege bewust van mijn onethische handelen, en de inhoud van mijn koelkast, en daarom roep ik dan ook niet op anderen kapot te maken. Niets menselijks is ons vreemd.
Het zou goed zijn, als we ons meer teweerstellen tegen die grote bedrijven, die vanuit een (semi-)monopoliepositie ons leven steeds meer beheersen.
Maar daar hebben we toch een overheid voor die ons beschermt?
En een EU?
Misschien moeten we toch iets meer aandacht besteden aan het scherp maken van die overheden. Als burger zouden we de Nederlandse en Europese overheden kritischer moeten volgen en ons stemgedrag wat meer afstemmen op onze rechten als burger. Volgend jaar Europese verkiezingen: Ga eens op zoek naar partijen, die het belang van ons als burger hoger aanslaan dan de lobby van monsterbedrijven.
@9:
Jawel, maar dat is wel iets van later. De tech giganten waren namelijk al tech giganten voordat de technofalbeten van deze wereld (de alfa’s en gamma’s) een iPhone kregen en Facebook en zich opeens een ware nerd waanden.
Voor die tijd (ja, ’t is echt waar!) had je ook al tech giganten: Microsoft, IBM, zelfs Apple en Google. En ook in die tijd werden die, in kleine kring weliswaar, gezien als evil (ook vanwege hun gebruik van intellectueel eigendom), maar in de grote kring van hun gebruikers werd er niet echt kwaad over gedacht. En waarom zou je ook? Dit waren bedrijven met een operating system, een stuk hardware, of een website.
De huidige situatie extrapoleren naar het verleden is gemakkelijk, maar naar mijn mening werd ‘de amoraliteit van hun algoritmes’ pas *echt* een publiek issue nadat Hillary verloren had (of dat nu wel of niet iets met de realiteit te maken had). Vandaar mijn @2.
@11: “En ook in die tijd werden die, in kleine kring weliswaar, gezien als evil (ook vanwege hun gebruik van intellectueel eigendom), maar in de grote kring van hun gebruikers werd er niet echt kwaad over gedacht.”
Ik ben benieuwd over welke tijd je het precies hebt. De tijd dat Microsoft in brede kringen als evil werd gezien en door de EU veroordeeld tot allerlei dwangsommen en softwareaanpassingen dateert toch echt van zeker 12 jaar voor Trump’s verkiezingsoverwinning en in de tijd dat “TheFacebook” nog letterlijk het smoelenboek was van de campus van Harvard.
Precies ja, door Slashdot enzo.
@6: Reken maar dat ik emotioneel ben over dit soort zaken. Om je vraag te beantwoorden; all of the above. Ze zijn ook zeer met elkaar verbonden. Multinationals die bepalen wat we eten en wat we weten…scary stuff. Dát is de strekking van mijn artikel. Maar slaap jij gerust verder.
@13: Nee, niet alleen Slashdot, veel breder dan dat. Zo was er het machtsmisbruik waar Microsoft van beschuldid werd door het gratis meeleveren van Internet Explorer, waardoor browsers als Netscape Navigator (wat? precies!)
@14 Wat is dat nu weer voor sneer (‘Maar slaap jij gerust verder’)? Van een auteur die wil informeren verwacht ik beter.
Ik laat me slechts uit over de kwaliteit van het artikel. Of ik me al dan niet zorgen maak over bovengenoemde zaken laat ik daarbij volledig in het midden. Emoties in reacties onder een artikel kan ik begrijpen en accepteren. In het artikel zelf verwacht ik alleen iets meer feiten, achtergronden en logische opbouw van het verhaal of betoog. Dit artikel is niet meer dan een reeks emotionele uitlatingen, niet onderbouwde beweringen en loshangende feiten zonder duidelijke context. Geen gedachte wordt uitgewerkt.
Ook ik maak me zorgen over de macht van grote bedrijven en de middelen die ze daarbij inzetten. Het is daarom dat ik daar dan ook meer van wil weten en er artikelen over lees. Artikelen die me helpen om een mening te vormen. Artikelen waarvan ik alleen leer dat de schrijver bang en boos is dragen niets bij aan mijn begrip van de materie. Dit is gewoon GeenStijl op zijn links. Van Sargasso ben ik beter gewend. Vandaar mijn kritiek in @6.
Ik begrijp dat het als schrijver niet leuk is om te horen dat je artikel niet gewaardeerd wordt, maar door die kritiek weer met slechts emotie te beantwoorden bevestig je alleen maar dat je (op deze manier) geen zinnige bijdrage aan het debat kan leveren.
@13: Oh je bedoelt door van die fringepersonen die helemaal buiten de mainstreampartijen staan, zoals Neelie Kroes, die behalve Microsoft ook Intel beboette? Over in een bubbel leven zeg, zijn de jaren 0 volledig aan je voorbij gegaan?