Stikstof wordt ‘Chefsache’. Premier Schoof gaat zelf een ministeriële commissie leiden die met oplossingen moet komen voor de stikstofcrisis. De ministers van Landbouw (Wiersma), Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Keijzer) en Infrastructuur en Waterstaat (Madlener) moeten de komende weken op zoek naar andere oplossingen dan BBB-minister Wiersma nu op tafel heeft gelegd. “We hebben een majeur probleem. Nederland mag niet stil komen te liggen”, aldus Schoof. Een infrastructureel project dat al jaren stil ligt is de aanpassing van de A12 en de A27 bij Utrecht. Daarin zit een verbreding van de A27 die ten koste gaat van een stuk bos bij Amelisweerd. Hoe groot is de kans dat dit plan ooit nog uitgevoerd gaat worden? In de regio stuit het al jarenlang op veel verzet. In november liep het Domplein vol met demonstranten. De dapperste demonstranten deden onlangs uit protest de Nieuwsjaarsduik in de Kromme Rijn.
De stand van zaken is nu in ’t kort als volgt. De Raad van State heeft in november het beroep van de Kerngroep Ring Utrecht (KRU) behandeld en doet naar verwachting eind maart of begin april uitspraak over alle ingebrachte bezwaren. Daarbij ook het alternatieve plan van de Provincie en de Gemeente Utrecht dat Amelisweerd spaart. Minister Madlener heeft dit plan afgewezen, maar zag zich gedwongen onder druk van de Kamer toe te zeggen ‘dat hij met de provincie en gemeente Utrecht in serieus overleg gaat over alle aspecten van het Alternatief Ring Utrecht (ARU) en hij zal de uitkomst van dit overleg terugkoppelen aan de kamer voor het eind van het eerste kwartaal 2025.’ De KRU gaat er van uit dat dit betekent dat de Kamer de minister nog kan ‘terugfluiten’ en dus kan kiezen voor het ARU.
ARU
De plannen voor de verbreding van de A27 dateren van 2008. Het beroep van de KRU, een groep waarin waarin Utrechtse natuur-, milieu- en bewonersorganisaties samenwerken, is al enkele jaren vertraagd door de stikstofproblematiek. In de tussentijd heeft de Kerngroep gezocht naar alternatieven die moeten voorkomen dat er nog meer bomen gekapt zouden moeten worden. Eind vorig jaar kwamen de provincie en de gemeente Utrecht met hun Alternatief Ring Utrecht (ARU), een alternatief binnen de bestaande bak. Ze waren daartoe uitgenodigd door de vorige regering. In het coalitieakkoord van Rutte IV stond dat voor dit alternatief moet worden gekozen als het op het gebied van bereikbaarheid en veiligheid gelijkwaardig zou zijn aan het Tracébesluit (zoals het oorspronkelijke plan heet voor aanpassing van de A12 en de A27 rond Utrecht, waarvan de verbreding van de A27 onderdeel is).
Na de presentatie van het ARU bleef het erg lang stil in Den Haag. Bijna een jaar later kwam minister Madlener met zijn bezwaren die onder andere te maken zouden hebben met de veiligheid. De KRU verwijt Madlener oogkleppen. Hij kijkt vooral naar de capaciteit. Terwijl we zo langzamerhand wel weten ‘dat alleen maar meer asfalt ernaast leggen de oplossing niet is. Dat je meer bereikt als je ook alternatieven aanbiedt zodat mensen ook andere keuzes kunnen maken. De verbreding in het ARU is een miljard (!) goedkoper dan het Tracébesluit, waardoor er geld overblijft voor een verbetering van het fiets- en OV-netwerk. Omdat het ARU uitgaat van een maximum snelheid van 80 km/uur is het minder vervuilend, is er minder lawaai, is de doorstroming beter en is het minstens zo veilig.’
Uit een onderzoek van Kieskompas bij de verkiezingen vorig jaar blijkt dat het merendeel van de Nederlanders (61 procent) vindt dat de A27 niet verbreed moet worden ten koste van het bos. 25 procent van de Nederlanders vindt dat de snelweg wél verbreed moet worden. 14 procent van de ondervraagden heeft geen mening of staat er neutraal tegenover. In Utrecht is de weerstand tegen verbreding nog groter. Hier vindt 72 procent van de inwoners dat er geen snelwegverbreding moet komen ten koste van de bomen.
Kamer contra Madlener
Op 25 november hield de Tweede Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat een overleg over alle lopende infrastructurele plannen waaronder ook het Tracébesluit A12/A27. De toezegging voor een ‘serieus gesprek’ van de minister met de regio over alle aspecten van het alternatieve plan werd afgedwongen door Olger van Dijk (NSC) met steun van CDA, CU en alle fracties ter linkerzijde plus de BBB. Minister Madlener zegde toe in het eerste kwartaal van 2025 met de regio te overleggen en de uitkomst te rapporteren aan de Kamer. Over die uitkomst kan de Kamer dan weer een debat aanvragen. Dat kan betekenen dat er een uitspraak van de Kamer komt voordat de Raad van State uitspraak doet over het beroep van de KRU tegen het Tracébesluit. Vervolgens is er ook nog een motie aangenomen van Ines Kostic (Partij voor de Dieren), Mpanzu Bamenga (D66) en Haptamu de Hoop (GroenLinks-PvdA). In die motie ‘verzoekt de Kamer de regering een actuele kostenraming van het Tracébesluit A27/A12 Ring Utrecht op te stellen na de uitspraak van de Raad van State en deze voorafgaand aan de definitieve besluitvorming aan de Kamer te doen toekomen.’
Dat maakt het allemaal spannend komend jaar. Niet alleen voor Utrecht en Amelisweerd, maar ook voor Den Haag. Als Schoof c.s. de stikstofcrisis weet op te lossen en als de Raad van State dit voorjaar de bezwaren tegen het Tracébesluit A12/A27 naast zich neerlegt, dan staat het nog niet vast dat een meerderheid van de Tweede Kamer minister Madlener braaf gaat volgen. Als hij er dan nog zit.