Hamburg Declaration, kranten kunnen het Net niet

Afgelopen maand hebben een groep Europese nieuw uitgevers de z.g. ‘Hamburg Declaration‘ opgesteld. Hierin eisen zij dat de Europese overheid maatregelen neem om het hergebruik (zij noemen het diefstal) van ‘hun’ content. Ze willen geld kunnen vragen voor hun nieuws zoals ze dat gewend zijn bij de papieren versie.

Het staat de uitgevers natuurlijk vrij om hun artikelen en andere content achter een alleen-voor-betalende-abonnees-muurtje te verstoppen. Het staat ze ook vrij om hun content niet door zoekmachines te laten indexeren (en dus opslaan). Het staat ze zelfs vrij helemaal geen website te hebben en slechts een krimpende en vergrijzende doelgroep per papier te bedienen. Je hoeft echter geen twitterende iPhone bezitter te zijn om te voorspellen wat er gebeurt met een nieuwsorganisatie die een abonnees-only website begint of helemaal offline gaat. Voor de groeiende doelgroep van online nieuwslezer bestaat zo’n organisatie eenvoudig weg niet meer en er zijn vele, vele andere die staan te trappelen om de informatiehonger van deze doelgroep gratis en 24×7 te stillen.

De uitgevers claimen dat zonder betaalmodel zij hun redacties niet op peil kunnen houden en dat daarmee hun belangrijke rol als waakhond van de democratie op het spel staat. De stelling bevat twee onderdelen die beide twijfelachtig zijn:

1. De noodzaak van een klassieke, betaalde, redactie als enige mogelijke wijze om nieuwsgaring en toegankelijke presentatie van informatie mogelijk te maken. Erg aandoenlijk in een maand waar de gehele klassieke media zich afhankelijk maakte van twitterraars en youtubende burgers in Iran. CNN roept elke 30 minuten haar kijkers op om toch vooral video’s in te blijven sturen (met soms spannende gevolgen). De meeste kranten hebben fora en tegenwoordig zijn de reacties en links geplaatst door lezers vaak relevanter dan de inhoud van het artikel, dat gewoon een copy-past is van AP/ANP of Reuters, en die had ik al. Zodra het specialistisch wordt (en dat is vaak in een complexe wereld) hebben redacties vaak toch niet de expertise om de essentie van een issue te snappen, je kan dan beter naar een gespecialiseerde site waar zowel de schrijvers als een deel van de reagerende lezers uit vakspecialisten bestaan.

2. De cruciale rol van de klassieke media als waakhond van de democratie. Waar te beginnen met oogsten in een veld zo rijk aan sappige voorbeelden? De New York Times die, na ruim een jaar, toegeeft dat ze faalde in precies deze rol in de aanloop naar de aanval op Irak? Het NOS-journaal en z.g. ‘kwaliteits kranten’ die Iran beschuldigen van een kernwapen programma terwijl zowel de CIA en experts als het International Atomic Energy Agency zeer stellig zijn in hun mening dat dit niet het geval is? Het constant falen in het stellen van echte pijnlijke vragen om maar geen ruzie te krijgen met machthebbers die de redactie af en toe een scoopje gunnen? Bloggers die dingen melden die nationaal nieuws zouden moeten zijn? Of gewoon Dhr Broertjes, hoofdredacteur van de Volkskrant, die aangaf niet zo veel aan onderzoeksjournalistiek te doen omdat hij daarvoor mensen ‘uit de productie’ moest halen. ‘Productie’ in deze context betekent het lezen van AP/ANP/Reuters-feeds en andere persberichten om daar vervolgens snel een kort artikel van te maken. Eigenlijk precies het gedrag waar de kranten bloggers ook van beschuldigen.

Op basis van mijn ervaringen van de laatste jaren met de gevestigde media vertrouw ik ze niet als primaire informatiebron over belangwekkende zaken, te vaak heeft men gefaald de pijnlijke vragen te stellen. En of dat kwam door incompetentie, door gebrek aan lef of door iets anders doet er dus niet zo veel toe. In een Europa waar huiszoekingen en censuur weer normaal zijn en we om onduidelijke redenen bij oorlogen en bezettingen betrokken worden is er genoeg te doen voor de wakers van de democratie. Als de oude waakhonden die rol weer willen oppakken dan neem ik graag een betaald abonnement, mits ik de informatie krijg op een manier die past bij mijn manier van leven (en dus niet 1x per 24h op een dooie boom). Vanachter het voormalige bureau van Dhr Broertjes wens ik de redacties veel moed en een rechte rug toe.