Griekse parlementsleden stemden dinsdag voor een wet die de extreemrechtse Grieks-Nationale Partij uitsluit van deelname aan de parlementsverkiezingen. Ze willen voorkomen dat leden van deze partij die banden hebben met de eerder buiten de wet gestelde neonazistische Gouden Dageraad toegang krijgen tot het parlement. De wet werd aangenomen met de stemmen van de centrum-rechtse regeringspartij Nieuwe Democratie en de sociaal-democratische oppositiepartij PASOK. De grootste oppositiepartij, de socialistische Syriza, onthield zich van stemming. Voormalig premier Alexis Tsipras, leider van Syriza, waarschuwde voor een inbreuk op de grondwet en manipulatie van het recht. Voorafgaand aan de stemming trad de vice-president van het Hooggerechtshof af. Christos Tzanerikos meent dat de regering met deze wet tussenbeide komt bij de formele besluitvorming van het hof over de toelating van partijen bij de verkiezingen. Volgens Tzanerikos heeft de regering geprobeerd hem om te kopen.
Uit de rails gelopen
De spanningen lopen op voor de verkiezingen die op 21 mei zijn gepland. Nieuwe Democratie van premier Kyriakos Mitsotakis staat bovenaan in de peilingen. Maar de regering heeft ernstige schade opgelopen door de treinramp, eind februari, waarbij 57 mensen om het leven kwamen. Het ongeluk bracht de belabberde staat van de Griekse spoorwegen, waar jaren op is bezuinigd, pijnlijk aan het licht. Het leidde vorige maand tot omvangrijke demonstraties en stakingen. ‘De regering stuurde de oproerpolitie naar een vreedzame sit-in op een treinstation in Thessaloniki, terwijl de politie in Athene traangas en verdovingsgranaten afvuurde om geweldloze protesten te breken. Beelden van agenten die aanzetten tot geweld tegen demonstranten en traangasgranaten gooiden naar de ingang van het metrostation Omonia in het centrum van Athene, overspoelden Twitter,’ rapporteert Ifigenia Moumtzi op Social Europe.
‘Griekenland is uit de rails gelopen’ volgens Nasos Iliopoulos, woordvoerder van Syriza. De linksradicalen hopen te kunnen profiteren van de anti-regeringsstemming. Dat is nog lang geen gelopen race. Griekenland heeft een kiesdrempel van 3%. Welke kleinere partijen de drempel weten te halen is onzeker evenals welke partij de stemmen van de Nationale Partij in de wacht weet te slepen als het verbod stand houdt.
Gezakt op de persvrijheidsindex
Mitsotakis moest zich vorig jaar ook nog verweren tegen een omvangrijk afluisterschandaal. De Griekse inlichtingendienst bleek de PASOK-politicus en Europarlementariër Nikos Androulakis te hebben afgeluisterd. Ook journalisten werden door de dienst gevolgd. Een van is Stavros Malichudis. Hij deed onder meer onderzoek naar de illegale push-backs van migranten in de Egeïsche Zee. Volgens Malichudis* komen de grote Griekse media ondernemers tegemoet die met hun advertenties negatieve publiciteit trachten te voorkomen. De meeste grote kranten en tv-zenders zijn in handen van een steeds kleiner aantal zakenmannen die goede banden hebben met de regering. Over tal van netelige kwesties wordt het Griekse publiek niet of nauwelijks geïnformeerd. Redacteuren van de grote media, klaagt Malichudis, verzwijgen dat een van hun collega’s, iemand die ze kenden, in de gaten werd gehouden. Een sleutelrol is volgens hem weggelegd voor het Griekse persbureau AMNA, een overheidsagentschap dat -net als de inlichtingendienst en de publieke omroep- door premier Mitsotakis na zijn aantreden onder zijn directe toezicht is geplaatst. ‘Het bedrijfsmodel van honderden websites in het hele land is gebaseerd op de reproductie van de berichten van AMNA; ze hebben verder weinig tot geen eigen nieuws.’ Het hoeft dan ook niet te verbazen dat Griekenland in 2022 op de Persvrijheidsindex van Reporters sans Frontières achtendertig plaatsen gezakt is (tot 108 van de 180) en nu de laagste score noteert van alle Europese landen.
Economie in de lift
Mitsotakis hoopt het vertrouwen van de kiezers te kunnen winnen door te wijzen naar de klassieke economische cijfers die laten zien dat de Griekse economie weer is hersteld van de zware crisis van zo’n tien jaar terug. De hervormingen die Europa en het IMF afdwongen hebben volgens economen geholpen. De werkloosheid is aanmerkelijk minder groot. Vooral de bouwbedrijven profiteren van de stijgende behoefte aan accomodaties voor toeristen. Maar niet iedereen profiteert van deze opleving. De inflatie is ook in Griekenland fors. Alles wordt duurder. De voormalige minister van Financiën Yanis Varoufakis, eens de plaaggeest van Eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem, zal dit ook benadrukken in zijn campagne voor de partij MeRA25, waarvoor hij sinds 2019 in het Griekse parlement zit. De partij vertegenwoordigt in Griekenland zijn pan-Europese beweging DiEM25 voor democratisering van de EU ‘voordat ze uiteenspat’.
Met de economie mag het dan beter gaan, over de Griekse rechtsstaat bestaan nog wel de nodige zorgen. Vooral als het gaat om de behandeling van asielzoekers. Vorige maand heeft nieuw onderzoek twijfel doen rijzen over het bewijs dat is gebruikt om zes Afghaanse tieners gevangen te zetten voor de brand die een groot deel van het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos verwoestte. De jongeren die tot twee, resp. vier jaar gevangenisstraf zijn veroordeeld hebben beroep aangetekend. Volgens hun advocaten was er sprake van ‘grote procedurele overtredingen’, waaronder foutieve of onvolledige vertalingen. Ze klaagden verder dat de veroordeling grotendeels gebaseerd was op getuigenissen van één getuige die het proces niet bijwoonde. Het onderzoek weerspreekt de verklaring van de getuige die de brandstichting zou hebben gezien. Het wijst op de omstandigheden in het kamp die al vaker hebben geleid tot branden, en op de droogte en de harde winden in het gebied. Volgens onderzoeker Levidis ‘legde de brand de structurele tekortkomingen bloot van de het asielbeleid van de EU in de Egeïsche Zee en van de operationele en juridische infrastructuur die dat moet afdwingen.’
* Ik heb gebruik gemaakt van de vertaling van zijn artikel in 360 Magazine door Eveline Mineur.
Reacties (6)
Lol, om de democratie te beschermen schaffen ze hem af.
En daar komt nog eens bij, als je anderen het zwijgen wil opleggen dan ben je dus zelf geen haar beter dan die rechts extremisten.
Artikel 30 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens nog maar een keertje doen?
Ofwel: groepen die erop uit zijn om de democratische rechtsstaat om zeep te helpen mag je hun democratische rechten ontnemen. Voor zover ik weet is het goed verdedigbaar om dit van toepassing te verklaren op Gouden Dageraad. Of dat ook voor de opvolger ervan geldt weet ik niet.
En dat kun je dus ook omkeren, je mag dus ook niet de rechten inperken van rechts extremisten want volgens die zelfde UVRM hebben dus ook rechts extremisten rechten die niet met behulp van de UVRM mogen worden ingeperkt.
Nee, dat principe kun je niet omkeren. Het is principe is best simpel: je kunt je niet beroepen op spelregels die je zelf niet respecteert. Je kunt iemand dus pas rechten ontzeggen nadat je hebt aangetoond dat diegene zelf de basisprincipes van de democratische rechtsstaat niet accepteert.
Of daar in dit geval sprake van is weet ik niet, zoals ik al zei. Dus het zou inderdaad misbruik van macht van gevestigde partijen kunnen zijn. Maar ik weet er simpelweg onvoldoende van om daarover te kunnen oordelen. Het ging me hier vooral om het feit dat geen enkel, maar dan ook echt geen enkel recht helemaal onbegrensd is. En het lijkt nodig te zijn om daar zo af toe op te wijzen.
Dat staat er niet, er staat enkel dat je de UVRM niet zo mag gebruiken om de rechten die voortvloeien uit de UVRM te vernietigen / beperken, en dus je beroepen op de UVRM om de rechten in te perken die beschreven staan in de UVRM lijkt mij dus niet toegestaan.
En dat is dus precies wat het Griekse parlement doet, ze beperken het recht om verkozen te worden en dat lijkt me toch echt in strijd met het UVRM.
Ja, maar de suggestie is wel groot dat de meerderheid in het parlement ten eigen bate een minderheid het kiesrecht ontneemt. Daarmee handelen ze toch ook in strijd met de UVRM, lijkt me. De Gouden Dageraad staat als criminele organisatie buiten de wet. Daar is geen twijfel over. De Grieks-Nationale partij is niet verboden. Ik ken het risico niet dat daar een nieuwe criminele organisatie uit zou kunnen groeien. Vooralsnog gaat het wel erg ver om op voorhand een deel van de kiezers uit te sluiten omdat men denkt dat het die kant uitgaat.