Gijzeling

Het is feest op het Binnenhof. Jan-Kees de Jager huppelt door de wandelgangen met een rieten mandje vol met regenboogtulpjes die hij gratis uitdeelt. Bij Marja van Bijsterveldt kun je voor tien cent kusjes kopen. En Ben Knapen, zo gaat het gerucht, heeft een kraag van viooltjes rond z’n lul geknoopt.

Het CDA, zo begreep ik van Ab Klink die vorige week donderdag bij Nieuwsuur tekst en uitleg gaf, voelt zich bevrijd. Bevrijd uit de gijzeling van de PVV. Dat het CDA zich vrijwillig had laten gijzelen, deed er niet toe. De vreugde is er niet bepaald minder om.

Ik maakte me hierover op Twitter enigszins vrolijk, toen ik er fijntjes op werd gewezen dat Ab Klink dit van meet af aan had voorspeld. Ik kreeg de beruchte brief van Klink nog maar eens onder ogen die ik vervolgens, ik had toch niet heel veel meer te doen, ook nog maar eens las.

Ab Klink had inderdaad in heel veel gelijk gekregen. Zo voorspelde hij dat de PVV pijnlijke besluiten op zo’n manier naar zich toe zou trekken dat het CDA in verlegenheid zou worden gebracht. Het CDA zou haar motieven, die in een normaal klimaat evident mochten worden geacht, keer op keer moeten toelichten. “Neem het inburgeringsbeleid”, schreef Klink, “de VVD en het CDA stellen dat de eisen omhoog moeten om mensen hier meer houvast en perspectief op een goed leven te geven. De PVV daarentegen benadrukt dat hierdoor juist minder immigranten naar Nederland zullen komen en de islamisering van de samenleving wordt verhinderd.”

Klink voorspelde dat ‘de eenheid van beleid’ permanent in het geding zal zijn, omdat iedereen weet dat de motieven van die ene partij haast per definitie anders zullen zijn dan die van de andere twee. Hij vreesde voor de geloofwaardigheid van de politiek. En vooral voor de geloofwaardigheid van het CDA. Want het CDA zou zich keer op keer gedwongen zien de eigen motieven te verdedigen en afstand te nemen van de uitlatingen van de PVV.

Het schokkende nu is dat het CDA en de VVD, en dan vooral de top van het CDA en de VVD, in de anderhalf jaar dat ze met goedkeuring van de PVV hebben mogen regeren, dit niet of nauwelijks hebben gedaan. In al die tijd hebben ze geen enkele poging gedaan om de xenofobische en anti-islamitische uitlatingen van Wilders van een weerwoord te voorzien. Elke keer dat Wilders besloot om vol op het orgel te gaan zitten rammen, bleven Rutte en Verhagen vriendelijk glimlachen in de hoop dat de rust dan vanzelf wel zou wederkeren. Die paar keren dat iemand uit de eigen gelederen waagde er ook maar iets van te zeggen, werd deze publiekelijk op het matje geroepen.

Van Max van Weezel begreep ik dat ze bij de top van het CDA (lees: Hillen, Donner en Verhagen) dachten dat je het radicalisme van de PVV het best kon bestrijden door de partij in te kapselen in de macht. Ze hadden verwacht dat Wilders zich zou matigen. Maar zoals al vrij snel duidelijk was, laat Wilders zich niet zo makkelijk beteugelen. Hij bleef vol op dat vermaledijde orgel spelen. Maar in plaats van dat diezelfde CDA-top haar conclusies trok en er iets tegenover zette (of er afstand van nam door de samenwerking op te zeggen), bleven ze hopen dat Wilders zich zou matigen als hij maar genoeg invloed zou krijgen.  Hetzelfde geld voor de VVD. Ze bleven hopen dat Wilders in zou zien dat ze het beste met hem voor hadden. Ze begrepen niet dat Wilders helemaal niet gebaat is bij matiging.

Daarom waren Verhagen en Rutte zo kwaad en teleurgesteld toen Wilders de Catshuis-onderhandelingen opblies. Ze hadden hem alle ruimte gegeven, hij had al die tijd ongestoord vol op dat orgel van ‘m kunnen timmeren, ze hadden hem ik weet niet in hoeveel punten zijn zin gegeven, zijn meest extreme uitlatingen hadden ze met de mantel der liefde bedekt, partijgenoten die het hadden gewaagd kwaad over Wilders te spreken waren de mond gesnoerd, dissidenten waren vakkundig kaltgestellt, ze hadden alles gedaan om hem tevreden te stellen… en toch had hij ‘t gewaagd om op het allerlaatste moment de handdoek in de ring te gooien. O, wat waren ze kwaad. Wat waren Maxime Verhagen en Mark Rutte kwaad. En wat zag het er somber uit voor Nederland nu die kakkerlak uit Venlo dat mooie akkoord door de plee had gespoeld.

En wat scheen de zon ineens weer schitterend toen er een halve week later ineens een akkoord was. En wat was iedereen blij dat die inktzwarte achttien maanden achter de rug waren. En wat had iedereen die hele periode als een gijzeling ervaren. En wat hadden al die bewindslieden eigenlijk diep van binnen het beleid dat ze moesten voeren verafschuwd. En wat hadden ze Wilders al die tijd een onbehouwen lul gevonden. En wat hadden ze al die tijd een hekel gehad aan die ongewassen proletenpartij van ‘m. En wat hebben ze zichzelf in hun hemd gezet.

Want wat is het eigenlijk een grof schandaal dat nota bene Geert Wilders zelf het Casthuis-akkoord heeft opgeblazen. Niet eens omdat hij op immateriële gronden te weinig voor elkaar had gekregen (want als het ging om asielbeleid, of inburgering, of islamisering kreeg Geert, ook tijdens de Catshuis-onderhandelingen, in alles gelijk), maar juist omdat hij zich op financiële redenen niet kon verantwoorden. Wilders kon de economische bezuinigingen niet aan zijn kiezers verkopen. Rutte en Verhagen dachten op hun beurt geen enkele moeite te hebben om de morele bezuinigingen aan die van hun te verkopen. Het interesseerde hen niet. Zo lang het financiële plaatje maar klopte.

En dat had Ab Klink niet voorspeld. Hij dacht dat het morele aspect het grote struikelblok zou zijn en dat het CDA zich daarom voortdurend zou moeten verantwoorden. Maar uiteindelijk deed het morele aspect er niet toe. Dat viel altijd wel recht te lullen. Of dat werd gewoon genegeerd. Uiteindelijk bleek het financiële aspect het grote struikelblok. Niet voor het CDA of voor de VVD, maar voor de PVV.

Hoe meer je erover nadenkt, hoe erger het is.

Foto Flick: Minister-president