Geen tijd voor een nieuwe ideologie

De laatste tijd zijn er weer de nodige signalen afgegeven over de noodzaak of de onvermijdelijkheid van verandering. Verandering van de democratie of verandering van het economisch stelsel of allebei. Het hangt met elkaar samen, maar komt zelden samen in een visie.

Echt nieuwe ideologieën (hier even als verzamelnaam voor een samenhangend geheel aan concepten over hoe de maatschappij het best ingericht of gestuurd kan worden) komen nauwelijks meer voorbij. Analyses van wat mis is of losse ideeën (luchtballonnetjes), des te meer.
En het is ontegenzeggelijk zo dat de maatschappij en de economie nu wezenlijk anders zijn dan bijvoorbeeld honderd jaar geleden. Maar met name veel politieke ideologieën stammen nog van verder terug in de tijd. En bij recent opgekomen partijen is niet of nauwelijks sprake van een echte ideologie. Het gaat dan meer om een verzameling elementen uit een oude ideologie aangevuld met een paar nieuwe ideeën.

Wie komt er met een echt nieuwe ideologie? Wie komt er met een bruikbare visie om dit land voor de komende decennia een nieuwe koers te geven? Wie staat er op?

En wie gaat er dan gelijk weer zitten? Want dat is een deel van het probleem. Een ideologie of visie ontwikkeling je niet in een namiddag. Daar moet je voor gaan zitten. Een paar jaar misschien zelfs. En wie heeft daar nog de rust voor? En de tijd? En het geld? En de juiste inzichten in de relevante ontwikkelingen van deze tijd en de beste analyses? Het juiste begrip van de complexiteit van de huidige wereld en de netwerk van wederzijdse afhankelijkheden van belangen en mensen?
En dan ook nog het vermogen om de ideologie begrijpelijk en bruikbaar neer te zetten?

In de huidige tijd zijn de meeste mensen permanent afgeleid door de waan van de dag, de bijpassende gadgets, het getwitter (over de revolutie in een ander land), de zelfprofilering op netwerksites, het overleven in de prestatiemaatschappij, het er goed uitzien en de noodzaak om direct over ieder voorval een mening of een standpunt te hebben.
Om nog maar niet te spreken over het volgen van 200 sportevenementen all over the world, het gamen, het lezen van de RSS-feeds, het meedoen aan de tientallen reality-shows, het kijken van 30 series verspreid over 50 digitale TV kanalen (al dan niet in de herhaling), het bezoeken van zoveel mogelijk concerten, het ongezond leven en gelijktijdig sporten om dat te compenseren. Etcetera, etcetera, etcetera,….
En de mensen die daar geen last van hebben, staan of buiten de maatschappij en zullen het dus heel moeilijk hebben hiervoor een passende ideologie neer te zetten, of zijn niet in staat om in moderne termen een “goed projectvoorstel” te schrijven voor de nodige “funding” om deze prestatie te kunnen leveren.

Samengevat, het komt er niet meer van. Voorlopig hebben we even geen tijd of rust voor een nieuwe ideologie. Laat de wal het schip maar keren. Er komt vast wel een crisis die dwingt tot een nieuwe aanpak. En tot die tijd rennen we met z’n allen keihard door en joelen luid door elkaar dat het allemaal niet goed gaat.

Of er moet natuurlijk iemand opstaan met een grote zak met geld waarmee hij/zij bereid is om een aantal individuen een jaar of drie te financieren. Zonder garantie dat er ook iets bruikbaars uit komt, laat staan iets waar de weldoener op gehoopt had en binnen zijn/haar straatje past.