Deze gastbijdrage is van ReindeR Rustema en past in de discussie over het tellen van alle stemmen in de Tweede Kamer. Oorspronkelijk geschreven voor de oude media, maar die pikten het niet op.
Burgers die per se niet op een partij maar op een persoon willen stemmen kunnen nu alleen bij Wilders en Verdonk terecht. De armoedige situatie bij de Œouderwetse’ partijen, waarin de lijsttrekker de personificatie van de partij is en de rest van de fractie er weinig toe doet laat niets te kiezen over voor de burger. Het gedrag van de meeste parlementariërs en het reglement van orde in de Tweede Kamer gaan ook uit van een parlement met partijen en bijbehorende, achterhaalde kartelpolitiek. Zo worden gaan praktisch alle stemmen over moties en wetsvoorstellen nu langs partijlijnen. Als we een systeem van twaalf kamerleden met verschillend stemgewicht zouden invoeren, zou er geen verschil zijn met de huidige situatie.
De huidige praktijk is bijzonder jammer, omdat er wel degelijk individuele volksvertegenwoordigers zijn binnen de traditionele partijen die een eigen achterban kunnen verdienen. Die achterban kan thematisch of geografisch zijn, maar kan ook gebaseerd zijn op de geschiedenis of de persoonlijkheid van de volksvertegenwoordiger, dat doet er niet toe. Een partij zoals de Partij van de Dieren is symptomatisch voor het fenomeen dat burgers zich vol overgave (tijdelijk) rond een issue verzamelen en zich niet levenslang binnen een zuil laten opsluiten.
Volksvertegenwoordigers moeten de stabiele factoren zijn in een parlement waar onderwerpen snel veranderen, one-issuepartijen kunnen dat niet.
Om de burger echt te kunnen laten kiezen moeten individuele volksvertegenwoordigers zich daarom beter kunnen profileren dan nu. Niets is zo demotiverend voor de politiek bewuste burger als er geen enkel aanspreekpunt of onderscheid is. De burger die nu betrokken is bij een politiek probleem kan met veel moeite de partijstandpunten achterhalen, maar standaard maken de traditionele partijen het de burger bijzonder moeilijk. Het antwoord op een vraag van een burger komt in de meeste gevallen neer op: “we stellen uw betrokkenheid zeer op prijs en we hopen dat u voor ons kiest en zich meldt bij de lokale afdeling van onze partij.”
Voor de Kamerleden zelf is het politieke zelfmoord om niet mee te stemmen met het standpunt van de fractiespecialist, ook al heeft hij of zij daar bedenkingen bij. Een afwijkend standpunt wordt vaak uitgelegd als ‘spanning in de fractie’ en journalisten hopen dan dat er ‘koppen gaan rollen.’ Dit is allemaal bijzonder treurig, omdat het juist goed zou zijn voor de politieke cultuur als alle 150 volksvertegenwoordigers op zoek gaan naar hun eigen achterban. Iedereen wordt daar beter van: zij zijn zelf niet langer afhankelijk van hun partij voor hun toekomst, hun partijen kunnen rekenen op stabiele en loyale achterbannen en de burger heeft veel om te kiezen. Dit geeft een betere representatie van de kiezer zonder partijmonopolie op onderwerpen en macht. Partijen kunnen alleen nog ideologisch onderdak bieden aan volksvertegenwoordigers die een achterban meebrengen, zonder dwingende fractiediscipline.
De macht verschuift naar volksvertegenwoordigers en weg van de politieke partijen met de kartelpolitiek.
Om dit te bereiken is het cruciaal dat parlementariërs voortaan over alles hoofdelijk stemmen, zodat het mogelijk wordt om ze uit de anonimiteit te halen. Dit stemgedrag moet live openbaar worden gemaakt, zodat elke burger over elk onderwerp met een paar keer klikken op een scherm te weten kan komen wat zijn of haar vertegenwoordiger daarover heeft gestemd. De moderne volksvertegenwoordiger zal zijn of haar stemgedrag over belangrijke onderwerpen moeten verantwoorden aan de burger die op hem stemde. De Tweede Kamer-verkiezingen worden dan een echte verkiezing, in plaats van het frustrerende, strategisch wegstrepen van een paar lijsttrekkers.
Omdat geen enkele grote partij hier het initiatief voor zal nemen is het zaak dat burgers in grote getalen de eis van de petitie ‘alle stemmen tellen’ ondertekenen op allestemmentellen.petities.nl
ReindeR Rustema (petities.nl)
Josta de Hoog (politix.nl)
Stephan Okhuijsen (o.a. Sargasso.nl)
Reacties (30)
Leuk volksvertegenwoordigers die zich individueel gaan profileren.
Lekker voordringen bij de NOVA camara.
Zoveel mogelijk loze kreten waarmee je het nieuwshaalt de lucht in slingeren.
Lekker op de strepen gaan staan, om tocg vooral aan die ene straat in brabant te laten zien dat je hun vertegenwoordigd. Algemeen belang, is toch alle individuele belangen bij elkaar op geteld? Toch?
En natuurlijk met allemaal dichtgetikte politiekespelletjes vriendejes en vijanden maken. Niemand die het begrijpt, behalve wij in den haag
*overweegt zijn handtekeningn onder de petitie “alle stemmen tellen mee” weer weg te halen*
150 experts = technocratie. Prima, als die loon naar uitkomsten krijgen.
Anderzijds krijg je opgepompte ego’s, zwakke benen die de weelde niet kunnen dragen.
We gaan mogelijk terug in de tijd met veel koningen in een land met elk hun ‘leger…’
Ik kies dus ook voorlopig voor de middenweg tussen de 2 extremen, elk lid dat zich kandidaat stelt moet minimaal een folder hebben, website, zodat de kiezer kan kiezen hoe de lijst van de partijen word en niet de top met hun volgers zoals nu is.
Schattig, zoals je blijkbaar denkt dat als er maar hoofdelijk gestemd wordt, er ineens niet langs partijlijnen gestemd wordt.
Begrijp me niet verkeerd, mee eens dat de uitslagen van stemmingen beter moeten worden vastgelegd en openbaar beschikbaar moeten zijn. Dat is ook een kleine moeite, gewoon een griffier of notulist die netjes telt en schrijft. Maar daarmee verander je nog niet de cultuur, en bovenal: daarmee verander je nog niet de kiezer. En de kiezer, die kan het in het algemeen geen ene moer schelen.
Dus leuk idee, ik hoop dat de partijen hier wat mee gaan doen (ze kunnen ook zelf hun stemgedrag publiceren natuurlijk), maar er zal weinig veranderen. Politici zijn mensen, en mensen zijn weerbarstig.
Kiezen uit 12 partijen vind ik al een heel werk. En dan zijn er eigenlijk altijd maar een stuk of 3 die in aanmerking komen.
Al die (potentiële) kamerleden met allemaal hun eigen programma, dat is niet te doen. Dat gaat ten onder aan the paradox of choice
Niet noodzakelijkerwijs. Een VVD-stemmer die de rechtervleugel van zijn partij wil steunen, herkent zich niet goed in Mark Rutte. Hij kan er dan voor kiezen om op Van Baalen te stemmen, bijvoorbeeld.
Nu heeft dat eigenlijk weinig zin, omdat Van Baalen geacht wordt met de fractie mee te stemmen. Heeft hij echter zijn eigen achterban, dan kan hij tegen Rutte zeggen: ‘Sorry Mark, amice. Het is weliswaar onontkoombaar dat we iets aan de Hypotheekrenteaftrek gaan doen, maar ik zit hier namens de rijke sigarenrokende golfers. Dus ik stem toch tegen. No hard feelings, vrind.’
En zo worden de rijke sigarenrokende golfers beter vertegenwoordigd in de Tweede Kamer dan nu.
Wat een goede zaak is, trouwens. Ik denk, ik zeg het er even bij.
@martijn en anderen, http://www.politix.nl neem 3 of 5 of 10 you name it punten die jij belangrijk vind.
Kijk op politix welke partijen het meest stemden zoals jij had gedaan.
Vergeet propaganda en ‘programma’s, al zijn de one liners nog zo snel de waarheid achterhaalt
het wel.
Bemoei jij je niet met politiek? zij wel met jou, en politiek overkoepelt alles en telt mee van de wieg tot het graf en zelfs daarnaaaa!
En dan kunnen de burgers ook een eigen wetsvoorstel indienen! Online! Zonder tussenkomst van een politieke partij! Dat kan nu al, bij politix.nl.
En wat zien wij dan als wetsvoorstel: herhaalde spam voor teen titans hentai porn…
Natuurlijk, de burger hoeft niet meer af te gaan op een algemeen gedachtengoed maar moet van een stuk of 600 man weten hoe en wat om daar uiteindelijk 150 van in de kamer te kiezen. Dat zal de duidelijkheid wel bevorderen? Toch eerder het al flink heersende populisme. En dan nog 150 parlementariers die allemaal alle kanten op stemmen voor hun eigen clubje. Het ultieme poldermodel? Zelfs de zwakste compromis zal het niet halen waarschijnlijk.
Dit allemaal onder het mom van de politiek bewuste burger die mijns inziens niet in grote getalen aanwezig zijn. Alleen al de hoeveelheid mensen die deze maanden totaal stomverbaasd bij de apotheek staan omdat ze ‘ineens’ 150 euro eigen risico blijken te hebben, spreekt boekdelen.
Deze redenering kom ik vaak tegen. “De burger” kan niet kiezen uit meer dan een handvol volksvertegenwoordigers. Alleen heeft men het dan wel over anderen, want ieder weet voor zichzelf vaak wel wie er allemaal niet deugen als volksvertegenwoordiger en wie wel. Maar “die anderen” maken vast een domme keuze en zouden voor de populist kiezen. Groot gevaar!
Ondertussen zijn de meeste burgers heel goed in staat om bij een supermarkt of woonwarenwinkel uit 1000-en artikelen met allerlei eigenschappen te kiezen. Sterker nog, dat doet men graag, kiezen. Men vindt het leuk en heeft het er graag over met anderen. Veel websites vol met consumentenervaringen, veel geklets op feestjes. Wat nu te kiezen uit het grote aanbod?
Alleen in het geval van volksvertegenwoordigers is er nu weinig te kiezen. Je kan tussen een handvol partijen kiezen, die voornamelijk naar het centrum kruipen, want daar zitten de meeste kiezers. Met deze maatregel zie ik het ook niet snel veranderen, maar er is iets meer te kiezen. In plaats van verschillende partijen kan je binnen een partij nog wat accenten geven. Dat zijn dus geen honderden kandidaten, maar dat zal een afweging tussen op z’n best een dozijn kandidaten op een kieslijst zijn. Op elke kieslijst zal er vast ook wel een populist zijn, maar die moet ook in concurrentie gaan met de genuanceerde kandidaat. De populist krijgt wel media-aandacht, maar dat is in het voordeel van de genuanceerde kandidaat. Die krijgt minder aandacht, maar wel een loyale achterban die heeft nagedacht over zijn of haar keuze.
Zoals minister Burger zei over de CHU, ze vliegen weg als patrijzen bij het eerste schot.
“Ondertussen zijn de meeste burgers heel goed in staat om bij een supermarkt of woonwarenwinkel uit 1000-en artikelen met allerlei eigenschappen te kiezen. Sterker nog, dat doet men graag, kiezen.”
Nee, mensen kunnen ook niet kiezen in de supermarkt en woonwarenwinkel. Daar worden ze ook niet blij van te veel keus. Ja, dat geldt ook voor mij. Zie mijn eerder geposte link of lees dit.
De site van Josta de Hoog staat nog steeds vol met spam. En bij de echte voorstellen staat bijvoorbeeld Free pinball for everybody (Gezondheidszorg)…
Uit onderzoek is gebleken dat pinball, of te wel flipperen op de welbekende flipperkast, goed is voor het concentratievermogen van mensen… In openbare gebouwen moet een gratis mogelijk zijn tot het spelen van dit edele spel.
‘De burger’ heeft geen tijd om miljoenen van zulke voorstellen te lezen. En dan heb ik het nog niet over de voorstellen a la Stormfront, die ook van ‘de burger’ afkomstig zijn.
@Naam #1: Uh, dat doen die volksvertegenwoordigers nu ook. Alleen kunnen we nu niet controleren of ze ook doen wat ze zeggen (heeee, dat klinkt bekend).
@joop doep #2: En hoe bepaal je dan dat ze zich uiteindelijk aan hun eigen folder houden?
@Michel #3: Dat ze plots massaal gaan afwijken van de partijlijn is niet te verwachten. Maar wel vaker dan nu. En ook dat de partijen als geheel merken dat ze meer in detail gevolgd worden, want dat krijg je er gratis bij.
@Paul #8 en #15: Helaas heeft politix een spamprobleem. Bovendien gaat het hier niet om indienen van voorstellen. Eerst maar eens zover komen dat we zien wat er gstemd is, zonder dat een site als politix.nl alles met de hand moet overtypen uit pdf-bestanden die ook nog eens met soms weken vertraging ter beschikking komen.
Overigens is het ook niet te verwachten dat straks iedereen alle kamerleden gaan volgen. Maar wel dat er meer mensen zijn die dat gaan doen. En dat daardoor kamerleden die A zeggen maar B stemmen snel ontmaskerd worden. En dat nieuws verspreidt zich dan vanzelf wel naar iedereen die daarin is geinteresserd.
Wat een stompzinnig idee.
Dit is naar Amerikaans model en maakt alle volksvertegenwoordigers zeer gevoelig voor lobbyisme. Immers, alsof je in je eentje alle onderwerpen kan bijhouden. Je krijgt dwarsverbanden die niet normaal zijn, want wil je iets geregeld hebben dan moet je meerderheden creeeren. Zo zul je door de partijen heen allemaal substromingen krijgen en het is de dood van partijen, niet een versterking van. De journalisten zullen nog meer de verschillen vergroten dan het nu al het geval is.
Als je dat wilt, prima. Maar je kunt niet het één en het ander.
Ik vind de partijprogramma’s velen malen meer wenselijk dan het eenling gedrag zoals je dat in Amerika ziet.
Voor gevoelige onderwerpen is het al mogelijk om hoofdelijk te stemmen. En daar wordt de fractiediscipline wel eens losgelaten. En dan is een partij verdeeld. Dat is opvallend maar niet erg.
@ 17: Hear ye, hear ye.
Het zit nog iets fijnmaziger in elkaar dan Bas zegt, want je ziet in de VS vaak onverklaarbaar grote meerderheden van stemmen bij interpartijpolitieke controverses.
Het is natuurlijk ook niet waar dat het “goed zou zijn voor de politieke cultuur als alle 150 volksvertegenwoordigers op zoek gaan naar hun eigen achterban.”
De twee die daar wel in geslaagd zijn, Geert Wilders en Rita Verdonk, laten zien wat het gevolg zou zijn. Alle kamerleden zullen op zoek gaan naar de sterkste achterban – die van Fortuyn. Er zijn nu al 150 kamerleden die vinden dat Geert Wilders zijn gang mag gaan, en geen een die een verbod op de PVV bepleit. Meer democratie zal, onder de huidige omstandigheden in Nederland, meer xenofobie betekenen.
@17 en @19, Het Nederlandse stelsel is onvergelijkbaar met het Amerikaanse. Hier heb je maar 1 district, daar niet. Daar is lobby ook veel belangrijker omdat men het winnen van verkiezingen moet ‘kopen’ met een dure campagne. Hebben we hier ook niet.
In dit land is de carrière van een volksvertegenwoordiger voornamelijk afhankelijk van de stemmen van de kiezer. En die zijn heel lastig te kopen. Je kan het met populisme (en een dure marketingcampagne) proberen, maar dan bereik je altijd maar een deel van het electoraat.
De veiligste optie nu voor een volksvertegenwoordiger is om zich aan te sluiten bij een partij, die levert de stemmen. Als je het goed doet binnen de partij kom je hoog op de kieslijst en krijg je een zetel.
Als een lobbyist je probeert om te kopen dan kan je het maar beter op een rennen zetten want elke gift die je krijgt moet je melden. Omkopen doen ze dan ook niet zozeer, ze overspoelen de, per definitie onwetende, politicus met voorgekookte informatie. In reactie daarop organiseren ze pluriforme voorgekookte informatie van een reeks lobbyisten uit het maatschappelijk middenveld en horen ze de adviezen aan. De specialist van de fractie zoekt het uit en bepaalt het partijstandpunt.
Aardige aanvulling qua invalshoek @21. Maar het verklaart weinig van de vreemd massale stemverhoudingen in de VS die ik noemde. Je laatste alinea lijkt mij te slaan op de NL situatie. En dat is idd een deel van een kant van de discussie.
Je posting zette me – net als bij enkele anderen zo te zien – voor het eerst wel op scherp… hoe is de situatie, willen we volksvertegenwoordigers die op hun imago zijn af te rekenen, of accepteren we als kiezer hun paraplu van het betere partijstandpunt…
@mescaline: dan moet je wel kiezen. Als je van het laatste uitgaat, heb je geen 150 kamerleden (en 150 vergoedingen) nodig. Dan kan je met 12 man/vrouw af die ieder een gewicht vertegenwoordigen (en daarachter een hoop assistenten).
Maar zelfs dan wil je nog eenvoudig kunnen zien hoe ze daadwerkelijk gestemd hebben. Zonder afhankelijk te zijn van de media die slechts een aantal onderwerpen belangrijk genoeg vinden.
@Steeph, niet met je eens… omdat de partijen dit parapluding nu eenmaal hebben ontwikkeld. Dat is de echte realiteit inmiddels. Niet het ‘op de persoon’ stemmen dat ons wordt voorgespiegeld.
Hoeveel profileringrichtingen zijn er, macro en micro ? Ik wil nog wel eens zien of 150 teveel is bij alle varianten bij zoveel onderwerpen in de kamers. Dit is een macro sociopsycho-onderwerp !
Maar even persoonlijk @Steeph, ik ben toch nog een stukje cynischer geworden sinds een week. Dat je nu en binnenkort niet denkt: ik heb mesc zijn grenzen/uitgangspunten togh verkeerd ingeschat. Neen dit!!
“Dan kan je met 12 man/vrouw af die ieder een gewicht vertegenwoordigen”
Dat is niet helemaal waar, want intern is er in de fractie wel eerst (soms hevige) discussie en die hangt wel degelijk af van de gekozen personen.
Eigenlijk is het wel een goed systeem vind ik nu, omdat er meerdere lagen van participatie mogelijk zijn. Je kan alleen kijken naar het partijstandpunt zoals het nu is, je kan iets dieper gaan en voor een bepaalde vleugel van een partij gaan door een voorkeursstem. Je ziet in de praktijk dat de meeste mensen gewoon op de lijsttrekker stemmen, maar dat er ook een significante minderheid is die de voorkeur geeft aan een ander.
Als je dat tussenniveau eruit haalt, moet je meteen in de details: wat zijn de verschillen tussen Rutte en Van Baalen of tussen Halsema en Dibi?
“Je kan het met populisme (en een dure marketingcampagne) proberen, maar dan bereik je altijd maar een deel van het electoraat.”
Maar als ik moet kiezen uit, zeg, 70 verschillende PvdA-achtigen of VVD-achtigen dan vallen sowieso de 60 minst opvallende af. Dus dat systeem gaat heel erg mediacratie in de hand werken. Het geeft ook ontzettend voordeel aan zittende kamerleden.
@mescaline: Jou verkeerd inschatten, ik doe niet anders :-)
Het gaat mij overigens niet sec om het “op de persoon stemmen”. Meer om ruimte vinden voor nuance zoals die ook bij de kiezers zelf bestaat.
En voor openheid van zaken. Alle schapen in dit land stemmen nu om de vier jaar in de veronderstelling dat de partijen ongeveer gedaan hebben wat ze dachten. Maar dat is niet te controleren.
@Martijn: Die redenering gaat ook op voor het hebben van een achterban. Die zorgt ook voor “druk”. Niet dat ik vind dat er maar 12 kamerleden moeten zijn.
Maar het is juist de bedoeling met dit voorstel dat de druk ook van anderen komt, en niet alleen van het kleine groepje aldaar.
Misschien is het dan simpeler om toch een voorbeeld te nemen aan de Amerikanen en (semi-)openbare voorverkiezingen voor de kieslijsten te organiseren. Je registreert je als sympathisant (soort tientjeslid) en dan mag je meestemmen voor de kandidatenlijsten, maar verder niet meedoen aan partijcongressen e.d.
Martijn, maar waarom via voorverkiezingen? Dat hebben we nu ook al met die partijcongressen. Met dat gelaagde stemmen veroorzaak je alleen maar dat er per ronde meer mensen onvertegenwoordigd zijn. Met maximale pluriformiteit in de Tweede Kamer, met mensen die zich individueel onderscheiden, is er meer te kiezen en vindt de discussie in de Tweede Kamer plaats, waar het hoort.
Dan de vrees voor de mediacratie. Nu vechten een paar partijen via de media om de aandacht. Als er 150 zijn die om de aandacht vechten dan krijg je heel andere strategie-en. Als je het vergelijkt met marktwerking heb je nu een kartel met onderlinge prijsafspraken en weinig concurrentie. Als je meer keuze hebt, dan krijg je meer innovatie, beter bediende niche-doelgroepen, betere klantenservice, minder hoge drempels tot de markt en zo voort.
Kortom, een liberale insteek. Iets wat de SP (en achterban) niet zal waarderen, maar de meeste andere partijen zullen niet ideologisch steigeren bij zo’n analogie. Liberaal en mercantalistisch landje per slot van rekening. Helaas wel een traditie van kartelvorming…
@ 28 gekochte stemmen? Misschien is het niet verkeerd als parlementariërs een eigen achterban creeeren. Maar hoe en wat? Ben benieuwd…