ANALYSE - Leiden hogere verkeersboetes tot minder overtredingen? De feiten op een rijtje.
Ivo Opstelten (VVD), in debat met Nine Kooiman (SP) over het nut van hoge verkeersboetes:
Is het nuttig geweest? Ja, dat is duidelijk gebleken. Wij hebben daar in de Kamer een aantal malen heel goed over kunnen spreken. Daar is onderzoek naar gedaan. De feiten wijzen dat ook uit. Het WODC heeft gezegd dat de boeteverhogingen wel degelijk een effect hebben op het nalevingsgedrag van een groep overtreders, namelijk recidivisten en meerplegers. (bron: vragenuurtje 15 januari 2013)
Maar Opstelten shopt selectief.
Context: Nine Kooiman stelt in het vragenuurtje van 15 januari dat vanuit de politie signalen komen dat de verkeersboetes te hoog zijn; zo hoog zelfs dat agenten ze niet meer willen uitschrijven. Opstelten meent dat het bepalen van de hoogte van de boetes iets tussen hem en het parlement is, en dat de hoge boetes effect blijken te hebben. Om dit te ondersteunen beroept hij zich onder andere op een onderzoek van het WODC. Wat volgt is een discussie tussen Opstelten en Kooiman over wat het onderzoek nu eigenlijk zegt over het effect van hoge verkeersboetes.
Uitleg: Opstelten en Kooiman beroepen zich op een onderzoek dat het WODC (het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum) in 2011 heeft uitgevoerd. Dit onderzoek identificeert een aantal oorzaken in de trendbreuk van de opbrengsten uit boetes. Deze opbrengsten vallen tussen 2008 en 2010 namelijk beduidend lager uit dan de ramingen.
Er is in dit onderzoek vooral gekeken naar snelheidsovertredingen, omdat die goed zijn voor veruit de grootste groep boetes.
Klopt de uitspraak van Opstelten?
Ja,…
Opstelten: ‘Het WODC heeft gezegd dat de boeteverhogingen wel degelijk een effect hebben op het nalevingsgedrag van een groep overtreders, namelijk recidivisten en meerplegers.’
Dit komt overeen met wat er in het onderzoek staat. De onderzoekers hebben gekeken naar hoeveel boetes unieke weggebruikers hebben gekregen in de periode voor en in de periode na de boeteverhoging van 1 april 2008. Uit de analyse blijkt dat inderdaad het aantal snelheidsovertredingen door recidivisten significant is afgenomen als gevolg van de boeteverhoging. Wel wordt het effect versterkt door de crisis (omdat er door de crisis überhaupt minder auto’s op de weg waren). De boeteverhoging heeft meer effect op recidiverende bestuurders van vrachtwagens, bussen en zware aanhangers, dan op personenauto’s en motoren. Naarmate recidivisten jonger zijn, zijn ze gevoeliger voor de boeteverhoging.
…maar
Zo bekeken is wat Opstelten zegt dus conform het onderzoek. Maar hier valt nog wel wat op af te dingen. Het onderzoek naar recidivisten focust zich louter op trajectcontroles. Wanneer we het totale onderzoek bekijken, komt een veel genuanceerder beeld naar voren. Het effect van boeteverhogingen blijkt dan helemaal niet zo sterk.
Bij diezelfde trajectcontroles blijkt 35% van de daling in het aantal boetes toe te schrijven aan gedragseffecten, voor een groot deel bewustzijn van de pakkans, en slechts in geringe mate boeteverhoging. Andere oorzaken voor de daling van het aantal boetes zijn afname van de verkeersdrukte als gevolg van de crisis (7%), slijtage aan het controlesysteem (22%), het aantal dagen dat het systeem buiten werking is bv. wegens werkzaamheden of weersomstandigheden (32%), en 3% overige redenen. Berekend is dat een verhoging van de boete met 1% leidt tot een circa 0,23% daling van het aantal overtredingen.
Ook boetes aan de hand van metingen door mobiele flitsers op snelwegen tonen geen groot effect van boeteverhogingen. Het aantal boetes is hier tussen 2007 en 2010 gedaald. 55% van deze daling is toe te schrijven aan de afname van de verkeersdrukte, 45% aan gedragswijzigingen. Het is waarschijnlijk dat dit voornamelijk gedragswijziging bij de politie betreft (gewijzigde prioriteitstelling), omdat de gemiddelde snelheidsovertreding van automobilisten nauwelijks is gewijzigd.
Het aantal boetes binnen en buiten de bebouwde kom is tussen 2007 en 2010 sterk gestegen, waarschijnlijk ook door gewijzigde prioriteitsstelling van de politie. De gemiddelde snelheid bij overtreding is wel afgenomen, maar deze afname is zo geleidelijk dat het niet waarschijnlijk is dat ze het gevolg is van de verhoging van de boetes in 2008 en 2010.
De daling van het aantal boetes bij staandehoudingen, ten slotte, is slechts voor 13% toe te schrijven aan gedragseffecten van burgers of politie. Bij de boeteverhoging van 2008 is geen significant verband gevonden met de daling van het aantal boetes, bij de verhoging van 2010 wel, maar ook hier is niet zeker of dit een gedragseffect is van burgers of van politie.
Conclusie
De uitspraak van Opstelten is een mooi voorbeeld van selectief shoppen. Opstelten heeft gelijk als hij stelt dat boeteverhogingen een effect hebben gehad op recidivisten. Het onderzoek waar hij naar verwijst schetst echter een veel genuanceerder beeld, waaruit blijkt dat de daling van het aantal boetes tussen 2007 en 2010 met name is toe te schrijven aan andere factoren dan gedragsverandering, zoals de afname van de verkeersdrukte als gevolg van de crisis, of het niet optimaal funcioneren van apparatuur. En voor zover de daling van het aantal boetes is toe te schrijven aan gedragsveranderingen is het vaak nog de vraag in hoeverre dit gedragsverandering van de verkeersdeelnemer of van de politie betreft.
Bronnen
Via The Fact Club.
Reacties (16)
Wellicht moet het misbruiken van wetenschap door politici de zelfde status krijgen als de kamer niet of verkeerd inlichten: politieke zonde en dus vertrekken.
Het aantal boetes voor mij is in ieder geval drastisch gedaald sinds ik http://www.flitsmeister.nl/ gebruik..
Of de boetes effect hebben was volgens mij niet eens de vraag. De vraag was of ze onredelijk hoog zijn.
Je kunt ook prima aantonen dat de doodstraf een aardig effect heeft op de recidive, maar dat zegt nog niks over de wenselijkheid ervan.
Laten we dan ook niet selectief citeren.
Ja, in het rapport staat dat berekend is dat 1% stijging van de boetehoogte leidt tot 0,23% minder overtredingen.
Mocht je dat weinig vinden; er is nauwelijks verschil met de schattingen die men van te voren deed (men schatte het op 0,27%) of internationaal onderzoek (0.2%).
De kop kan ook zijn; verhoging verkeersboetes heeft effect dat verwacht werd.
Goed onderzoek is een hele kunst. Begin met minimaliseren van verschillen in omstandigheden. Blijkbaar is dat hier onvoldoende gedaan “toe te schrijven aan andere factoren dan gedragsverandering”. Nu wordt het resultaat verklaard, niet de oorspronkelijke vraag beantwoord. Resultaat: ” zou kunnen”.
Vermoedelijk zijn hogere boetes bij een hoge pakkans effektief en bij een lage pakkans niet. Toets deze aanname eens.
@Lord Flash: Tja, maar de vraag blijft of het effect veroorzaakt wordt door minder recidive, of, zoals gesuggereerd wordt, agenten die minder snel het bonnenboekje trekken.
Maar als dat laatste het geval was zou je een sterkere daling verwachten.
Feit 1: Uit onderzoek blijkt dat mensen die regelmatig snelheidsovertredingen begaan een grotere kans hebben om een ongeluk te veroorzaken.
Als analogie, voor alcohol in het verkeer exact hetzelfde verhaal. Bij 15% van alle ongelukken is alcohol in het spel, op Europees niveau zelfs 25% (bron). Hoge boetes op het gebruik van alcohol in het verkeer is dus, net als bij snelheidsovertredingen, mijns inziens rechtvaardig.
Feit 2: Nederland heeft de hoogste verkeersboete’s in West-Europa en tevens een zeer hoge verkeersveiligheid (5 doden op 100 000 inwoners! per jaar) vergeleken met andere landen. Gevaarlijke stelling, dat weet ik, omdat er natuurlijk heel veel meer factoren meespelen. Desondanks, noemenswaardig in deze context.
@ mark3000
Heb je zelf dat linkje waar je naar verwijst bij “onderzoek” wel gelezen? Daar wordt soepeltjes jouw “Feit 1” onderuit geschoffeld.
Ik vind dit artikel ook nogal magertjes. Allerlei mogelijke oorzaken met lage effecten worden vrij uitvoerig behandeld en meermaals genoemd. De maatregel met het grootste effect wordt een keertje tussen neus en lippen door genoemd: de pakkans. En wanneer de hoogte van de boetes het aantal snelheidsboetes van recidivisten naar beneden haalt, is dat ook een goede zaak. Als de hoogte van de boete verder maar een zeer kleine rol speelt, komt dat doordat de meeste mensen het nog steeds gemakkelijk kunnen betalen.
Ik zou dit een beetje cynisch (andere threads) bijna het vrije markt mechanisme willen noemen, zoals sommigen dat hier bij andere monopolies goedpraten: de mensen blijven te hard rijden en betalen, dus ze vinden de prijs wel OK. Al denk ik dat veel vrije markt adepten in dit geval een andere mening zulen hebben over de bepaling van de prijs door de monopolist.
Eens met @Pedro. De pakkans als bepalende factor lijkt erg veel invloed te hebben. Dat zou bijv. pleiten voor nog veel meer verkeerscontroles.
Een ander punt waar wel erg makkelijk aan voorbij gegaan wordt, is de daling van de gemiddelde snelheid bij de overtreding (ik neem aan dat bedoeld wordt hoeveel km (%?) de hardrijder te hard rijdt…). Aangezien de boete hoger is bij een grotere overtreding zijn er wellicht meer mensen die tegenwoordig slechts 10 km te hard rijden (bijv. omdat in de media aangegeven wordt door de politie zelf dat overtreders die niet al te erg zijn niet van de weg gehaald worden – diverse keren gehoord bij BLik op de weg en dergelijke programma’s).
@9: “de mensen blijven te hard rijden en betalen, dus ze vinden de prijs wel OK.”
Er is nog veel vraag naar verkeersboetes, ja zo kun je het ook uitleggen.
Ik vind het nogal flauw om Opstelten te beschuldigen van selectief shoppen:
Hij snapt de hele materie niet ;-)
@12: Henk, jij doorziet hem.
Opstelten is een lichtgewicht, die volledig drijft op zijn imago en zijn lage bromstem. Op enig origineel inzicht zal je hem nooit betrappen. Als hij toevallig eens iets verstandigs zegt dan is het inderdaad puur toeval, of hij heeft voor de verandering eens geluisterd naar zijn ambtenaren die hem hebben gebriefd. Overigens duurt het nooit lang, nadat hij eens iets verstandigs heeft gezegd, of er komt weer alleen maar volslagen onzin uit.
Dit gaat door voor een topbestuurder in Nederland.
@8: Tuurlijk heb ik het gelezen, en ik heb bewust de link van autoblog gekozen, ipv een andere site, om te laten zien hoe ze daar denken (en jij dus kennelijk ook).
Het zou best zo kunnen zij dat, indien er gedeeld werd door het aantal gereden km, er een conclusie uit het rapport zou komen als: mensen die veel km/j maken, maken minder ongelukken (per gereden km) of mensen die veel km/j maken, krijgen minder snelheidsbekeuringen (per gereden km). Wat ik me overigens best kan voorstellen, bijvoorbeeld doordat zij meer rij-ervaring hebben. Mooi en leuk onderzoek, maar so what? het veranderd helemaal niks aan de stelling (feit) die onderzocht is. Dus nee, de stelling wordt helemaal niet onderuit geschoffeld.
En als je het niet gelooft kijk je maar eens naar dit plaatje:
@6
Dat kan alleen maar gelden bij controles waar de politie kan kiezen…. Dat is bij trajectcontroles niet het geval. Dat gaat gewoon automagisch.
Snelheid is meestal niet de primaire oorzaak van een ongeval. Het verhoogt de schade wel.
Onoplettendheid van de meeste bestuurders is het echte probleem. Maar dat kun je niet geheel geautomatiseerd beboeten.