Europarlement lijkt Snowden-onthullingen te negeren

ACHTERGROND - De commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europarlement (kortweg LIBE genoemd) heeft morgen, 21 oktober, een belangrijke stemming in het kader van de grootste wetgevingsoperatie op het gebied van privacy in vijftien jaar. Zoals alles in Brussel ontworpen lijkt te zijn om de passie uit mensen weg te zuigen is ook hier een slaapverwekkende naam aan gegeven: de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Aangezien de rest van de democratische wereld, met uitzondering van de Verenigde Staten, hun wetgeving op die van Europa pleegt te modelleren rust op de schouders van de betrokken Europarlementariërs niet alleen de taak om de toch al fragiele privacy van Europese burgers te beschermen, maar heeft dit op termijn ook implicaties voor niet EU-ingezetenen.

In het licht van de hoorzittingen van diezelfde commissie over de onthullingen van Edward Snowden zou je verwachten dat er serieus gekeken wordt naar de gegevensuitwisseling van onze gegevens met landen buiten de EU. Zoals de Verenigde Staten, dat de rest van de mensheid tot tweederangs mensen met minder recht op privacy dan de eigen burgers degradeert. De grootste gaten in de huidige regels worden daarbij volledig intact gelaten. Terwijl juist nu het politieke momentum er zou moeten zijn om er wat aan te doen. Want laten we ons niet vergissen: Europa is een belangrijke markt voor de Amerikaanse technologiebedrijven. In plaats van dat we die marktmacht gebruiken om de Amerikaanse technologiebedrijven in de Verenigde Staten aan te laten dringen op privacybescherming á la Europeénne, laten we toe dat Amerikaanse technologiebedrijven met ongekend en ongereguleerd lobbygeweld Europa af laat zakken naar Amerikaans niveau.

Een ander punt is dat de toch al ruimhartige redenen waarom privacygevoelige gegevens verwerkt mogen worden uitgebreid worden. Zo is het delen van je gegevens met derden in de huidige situatie altijd onderhevig aan jouw toestemming. Zo niet in de nabije toekomst, waarbij die derde die gegevens mag krijgen zonder jouw toestemming, zolang die derde partij daar een “gerechtvaardigd belang”  bij heeft (waarbij overheidstaken altijd zo’n rechtvaardiging zijn).

Verder wordt er veel minder tegen profiling, het in het kader van big data in hokjes stoppen van mensen, gedaan dan in de oorspronkelijke voorstellen van de Europese Commissie. Ja, je mag je achteraf verzetten tegen het in de datapakhuizen van grote bedrijven en instellingen gestopt worden van jouw leven, maar er is geen enkele voorafgaande beperking. Helemaal verraderlijk is daarbij dat profilering op basis van “pseudonieme” gegevens buiten dat recht op verzet is gebracht. Een voorbeeld van dergelijke pseudonieme gegevens zijn al je reisbewegingen met een OV-chipkaart. Want alleen maar gekoppeld aan een nummer, niet per se jouw naam.

De stemming morgen is nog niet het laatste station voordat bovenstaande maatregelen wetgeving worden, maar wel zo ongeveer het voorlaatste. Het is ronduit schokkend hoeveel Europarlementariërs in dit proces vooral oog lijken te hebben voor de belangen van bedrijven en overheden en niet zozeer voor die van hun kiezers. Daarbij lijken de media hun rol nauwelijks te pakken, al helpt het natuurlijk niet dat het compromisvoorstel waar morgen over gestemd wordt pas afgelopen donderdag uitlekte. Een compromis wat het gladstrijken van ruim 4000 amendementen van de afgelopen tijd behelst. Wat op zichzelf al een probleem voor de transparantie is. Want wie kan het zich permitteren om zo’n complex pakket met zoveel amendementen door te worstelen zonder een betaalde lobbyist of stafmedewerker van een Europarlementariër te zijn? Hulde dan ook aan de mensen van Bits of Freedom die op dit dossier zitten. Maar of het goed gaat komen waag ik te betwijfelen.