OPINIE - Hout, mest, walvistraan en andere biomassa waren ooit de primaire energiebronnen voor warmte, licht en voedselbereiding. Als we klimaatverandering effectief willen beheersen, moeten we dan weer terug naar toen? Een gastbijdrage van Thijs ten Brinck.
Net zoals alle andere energiebronnen heeft biomassa duidelijke voor- en nadelen. Net zoals steenkool, windenergie, waterkracht, kernenergie en alle andere energiebronnen is biomassa een controversiële energiebron.
Duidelijke voordelen van biomassa: het is hernieuwbaar en het fikt ook als het niet waait. Duidelijke nadelen: er is veel tijd en ruimte nodig voor de groei en biomassa voor energie concurreert met biomassa voor voedsel, bouwmaterialen en natuur.
Niet zomaar een controversiële energiebron
Iedereen heeft gelijk, op eigenwijze wijze
Als geïnformeerde leek kun je tussen bovengenoemde voor- en nadelen een afweging maken. Maar dan ben je er nog niet. Wat biomassa onderscheidt van alle andere controversiële energiebronnen is het grote aantal vage klachten dat naast de duidelijke voor- en nadelen speelt.
Afhankelijk van hoe je redeneert is gebruik van biomassa voor energie:
- CO2-positief óf nog beroerder voor het klimaat dan steenkool;
- Goed voor de biodiversiteit óf funest voor flora en fauna;
- Slecht voor de luchtkwaliteit óf een maatregel tegen bosbranden;
Er zijn vele vormen van biomassa: snoeiresten, mest, zonnebloemolie, haardhout, GFT-afval, varkensvet, zeewier; Er zijn vele routes om deze biomassa te vergaren: afvalstromen, kweek, import, domweg kappen van bos; En er zijn vele opties om biomassa te benutten: vuurkorf, verbrandingsmotor, kolencentrale, vergassing tot waterstof, etc.
Daarom kan iedereen via zijn eigen aannames redeneren tot de conclusie die hem uitkomt. Als gevolg daarvan praten niet alleen leken maar ook vakspecialisten vrijwel standaard langs elkaar heen. En als gevolg daarvan zijn vele protesten, opiniestukken, debatten maar ook neutraal bedoelde beschouwingen inzake biomassa niet om aan te gluren. Iedereen heeft gelijk. Niemand wordt iets wijzer.
Hernieuwbaar is niet automatisch CO2-neutraal
Terug naar de basis, terug naar de natuur
Als je vandaag een boom kapt, kan er over 30 à 50 jaar op dezelfde plek een evengrote boom staan. Als je vandaag een brok steenkool uit een kolenmijn bikt, is welhaast zeker dat die brok steenkool niet binnen 50 jaar terug groeit.
Voor zowel de boom als de brok steenkool geldt dat er bij verbranding CO2 vrijkomt. Als je geen boom kapt en wel steenkool verbruikt, kan de CO2 die daarbij vrijkomt enkel opgenomen worden door een nieuwe boom op een andere plek. Als je steenkool blijft verbranden, is op zeker moment de ruimte voor extra bomen op.
Op het moment van verbranden is het klimaateffect van biomassa en steenkool even beroerd. Het verschil is dat bij biomassa de kans op een balans tussen CO2-uitstoot en CO2-opname bestaat. Dit is nadrukkelijk een kans. De duurzaamheid van biomassa is eenvoudig te verzieken door biomassa structureel sneller te verbranden dan dat biomassa bijgroeit. In zo’n scenario is biomassaverbruik minstens even beroerd als het gebruik van steenkool. Biomassa is dus niet vanzelf duurzaam.
Het vergt beleid, inspanning en monitoring om de balans tussen aangroei en verbruik van biomassa te bewaken.
CO2-neutraal is niet automatisch duurzaam
Had ik maar een tijdmachine
Biomassaverbruik in balans met groei is dus echt CO2-neutraal. Helaas zijn er in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw weinig bomen geplant met de intentie deze in 2019 CO2-neutraal te verbranden.
Wel is veel bos aangeplant met de intentie om daar papier, boekenkasten of lucifers van te maken. Niet elke tak is geschikt voor een boekenkast en de vraag naar papier en lucifers is vandaag kleiner dan in 1976 misschien gedacht. Er is daarom daadwerkelijk resthout beschikbaar voor CO2-neutrale energieproductie. Veel is het echter niet.
Gelukkig is hout maar een van de vele vormen van biomassa. Er is biomassa met veel kortere groeicycli, bijvoorbeeld mais, suikerriet, palmolie en koolzaad. Energie uit deze biobronnen groeit binnen een jaar na verbruik weer aan. Het nadeel van deze snel groeiende gewassen is dat ze alleen goed groeien op grond die ook geschikt is voor voedselproductie.
Het debat over het conflict tussen voedsel- en bio-energieproductie gaat verder terug dan de actuele controverse over houtstook. Dat debat is destijds in het voordeel van voedselproductie beslecht: Biomassa is alleen duurzaam als het gegroeid is op grond die niet geschikt is voor voedselproductie: hout, bermgras, algen, zeewier; Of als het oneetbare reststromen van de voedselproductie betreft: bananenschillen, mest, beschimmeld brood, met listeria besmette vleeswaren, etc.
Platte inkoopsubsidie helpt de transitie niet verder
Extra subsidie op wind en zon dankzij bijstooksubsidie?
De groeiende wereldbevolking kan zich geen voedselschaarste permitteren omdat biomassa moet branden. Subsidieverstrekkers kunnen het zich niet permitteren dat de CO2-concentratie stijgt omdat we de oneetbare vormen van biomassa sneller verbranden dan deze aangroeien. Duurzaam verbruik van biomassa kent nadrukkelijk grenzen.
Wat dat betreft verdienen de huidige subsidies op biomassa geen schoonheidsprijs. Gezien de inherente schaarste heeft het geen zin zwembaden het hele jaar warm te stoken met biomassa, of kolencentrales continu bij te voeren met houtpellets.
De meerkosten van biomassa zitten primair in de inkoop van de biomassa, niet zozeer in de verbrandingstechniek. De huidige subsidies op biomassagebruik dekken dan ook vooral het verschil in brandstofkosten. Ervan uitgaande dat biomassa inderdaad schaars blijft, is dat verschil in brandstofkosten structureel. Kostendalingen en schaalvergroting zoals zijn bereikt met subsidies op windturbines, zonnepanelen en elektrische auto’s, zijn voor biomassa daarom onwaarschijnlijk. Als de subsidie wegvalt, is het vrijwel zeker direct gedaan met deze toepassing van biomassa.
In de huidige subsidieregeling (SDE+) concurreert het gebruik van biomassa bovendien één op één met andere hernieuwbare vormen van warmte- en elektriciteitsproductie. Omdat kolencentrales (die houtpellets bijstoken) dankzij de subsidie elektriciteit voor een lagere prijs kunnen aanbieden, drukt de bijstooksubsidie de gemiddelde elektriciteitsmarktprijs. De SDE+ vergoedt het verschil tussen de marktprijs en een overeengekomen garantieprijs. Dankzij de bijstooksubsidie, loopt dus vermoedelijk ook het subsidiebedrag dat wordt uitgekeerd aan wind- en zonneparken op. Dat moeten we niet willen.
Subsidieer biomassa voor wat niet kan met wind en zon
Joel niet mee met publieke opinie
Gezien de schaarste, de complexiteit en het negatieve sentiment is het politiek aantrekkelijk biomassa maar helemaal af te schrijven. Dat gebeurt dan ook volop. Maar dat is te makkelijk.
Wie de klimaatuitdaging daadwerkelijk serieus neemt, erkent biomassa als een schier-onmisbaar onderdeel van een niet al te breed palet aan oplossingen. Biomassa heeft namelijk drie cruciale en nauwelijks te reproduceren kwaliteiten:
1. Biomassa is energieopslag
In een energiesysteem met veel wind en zon is opslag cruciaal. Biomassa is energieopslag. Van nature. De houtpellets die nu dagelijks de kolencentrales ingaan kunnen we ook alleen opstoken als het vriest dat het kraakt, in piekketels voor warmtenetten. Biogas dat nu direct in elektriciteit wordt omgezet is op te slaan in zoutholtes, voor elektriciteitsproductie als het windstil is. Subsidieer biomassa zodat bio-energie complementair is aan wind en zon.
2. Biomassa is grondstof
In een welvarende economie die het moet stellen zonder aardolie en gas zijn duurzame koolwaterstoffen cruciaal. Uit biomassa kunnen we verpakkingen, kleding, de behuizing voor je laptop, kogelvrije vesten en al het andere dat we nu uit fossiele grondstoffen maken, produceren. Ook zijn uit biomassa woningen, kantoren, windturbines en bruggen te bouwen. Subsidieer biomassa zodat onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen en CO2-intensief cement en staal afneemt.
3. Biomassa is CO2-opslag
Bomen en planten die groeien nemen CO2 op. Bomen en planten die wegrotten geven CO2 vrij. Als mensen kunnen we deze natuurlijke koolstofcyclus benutten om CO2 uit de lucht te onttrekken. De CO2 in bomen waarvan we een huis bouwen, ligt vast in dat huis. Voor zo lang dat huis blijft staan. Biomassa die we verbranden met CO2-opslag levert energie met een negatieve CO2-uitstoot. Subsidieer biomassa om actief CO2 uit de lucht te onttrekken.
De publieke opinie heeft echt gelijk dat het huidige beleid voor biomassa niet ideaal is. Erken dat, maar maak ook duidelijk dat het (gezien de rechtszekerheid) van belang is dat de reeds toegekende platte inkoopsubsidies toch tot 2025 doorlopen. En beloof beterschap voor de toekomst. Richt beleid zo in dat biomassa de kans krijgt onderdeel van de eindoplossing te zijn. Verpest het sentiment voor biomassa niet met populistische inkoppers. Toon leiderschap.
Laten we de biomassa die wél duurzaam beschikbaar is vooral effectief benutten.
Dit artikel verscheen eerder op Wattisduurzaam.nl.. Lees daar ook een recente aanvulling op het artikel: de biomassa-ladder, voor duurzaam gebruik van biomassa.
Reacties (29)
Conclusie:
Zorg voor een overproductie aan echte duurzame energie (geothermische, zon, wind, getijde, zoet/zoutwater en event. stuwmeren) en zet overproductie om in waterstofgas.
De olifant in de kamer: verlaging van het energieverbruik.
Er was een tijd dat biomassa ruim voorhanen was en de volledige energiebehoefte van de samenleving dekte. We hoeven niet zo snel mogelijk terug naar die tijd, maar het verlagen van het energieverbruik is vast een stap in de goede richting.
Richt je leven in op een lager energieverbruik.
Welke tijd was dat: hoeveel inwoners hadden we en wat was het areaal bos? Met die antwoorden kunnen we je laatste zin, ‘Richt je leven in’ wat beter plaatsen.
#0: Ik heb helmaal niets tegen biomassa. En tegelijk ben ik 100% tegen de inzet van biomassa in o.a. Nederland. De reden is heel simpel: We produceren geen biomassa. We produceren granen en bonen voor koeien. Want daar is vraag naar. We produceren wegen, want daar is vraag naar. We produceren alleen niet meer (houtige) biomassa, want daar is effe geen plek voor… Dus komt het uit het bestaande bos en noemen het reststromen. Meer vraag naar biomassa? Meer reststromen uit dezelfde bossen waar constructiehout en hout voor papier en pulpindustrie vandaan komt. Dat is opmerkelijk…
En dan ga ik toch weer even terug naar het tafeltje waar ik net Hans Verbeek een pilsje over z’n hoofd goot. Want de enige oplossing is om meer bos te planten op plekken waar dat nu niet (meer) staat. En dat betekent dat die akkers vol met veevoer voor buitenlandse vlees- en zuiveleters eraan moeten geloven. Die vleesconsumptie van Europeanen is toch al banaal. Klinkt dat, @0, als een plausibele oplossing, of gaan we gewoon weer greenwashen en het “reststromen” blijven noemen die miraculeus toenemen?
Of je nou hout verbrandt van versgekapte bomen of dat ze al in het Carboon zijn omgevallen, dat maakt in essentie geen verschil.
Maar een boom die nu volwassen is kan wel zijn bomenjob (zuurstof leveren, lucht zuiveren, beestjes huisvesten, schaduw bieden, grond en water vasthouden) optimaal doen, waar zo’n pas geplante spriet nog maar klein moet beginnen.
Dan kun je het wel mooi biomassa noemen, maar het is eigenlijk net zo’n kop-in-het-zand-steek-redenering als waar je met kernafval heen moet.
Dat in Canada hele regenwouden worden verwoest omdat er hier een paar waanvoorstellingen hebben waar vervolgens een paar handige jongens goed geld aan die bevlieging verdienen. ’t Is een schande.
@3: [ Welke tijd was dat: ]
Dat verzwijgt Verbeek uiteraard weer, want in een eerdere discussie hier suggereerde hij dat dat zijn (over-)grootouders waren. Toen heb ik hem al haarfijn uitgelegd dat 200 jaar geleden Europa al te ver ontbost was om met hout uit het bos je brood te bakken en kachel te stoken. Ga maar rustig 2000 jaar terug in tijd en bevolkingsomvang.
@3 “Welke tijd was dat: hoeveel inwoners hadden we en wat was het areaal bos?” Dat is het hele probleem, zolang de bevolking groeit is er minder ruimte voor natuur en is er meer energie voedsel nodig.
“We produceren granen en bonen” Granen en bonen hebben ook de nodige bio afval, een groot deel van de plant is immers niet eetbaar.
” En dat betekent dat die akkers vol met veevoer voor buitenlandse vlees- en zuiveleters eraan moeten geloven.” Ook dit maakt niet zoveel uit, alles wat wij minder produceren moet ergens anders alsnog geproduceerd worden. Gezien wij dat al een van de efficiëntste landen in de wereld kunnen zal die verplaatste productie alleen maar slechter zijn voor het milieu.
Het is kortzichtige boekhouding om “eigen volk eerst” te hanteren bij voedselproductie en milieu. We moeten buiten de dijken durven kijken en erkennen dat wij een veel te klein en dicht bevolkt land zijn om een eigen gesloten circulaire kringloop er op na te houden. Als de Duitsers een in Nederland geproduceerde Bratwurst eten waarom zouden wij dat moeten compenseren en niet de Duitsers. Andersom, waarom zouden wij geen Duitse boom mogen verstoken, er staat toch geen CO2 hek bij Venlo?
@5: Hij zegt het nooit (en hij bedoelt nooit iets suggestief, écht niet) maar de implicaties van wat Verbeek zegt (niet alleen nu, maar regelmatig) zijn dat we op zeer korte termijn van 95% van de huidige wereldpopulatie af moeten. Dat rijmt dan uiteindelijk voor geen meter met hoe juichend hij doet over elke tijdelijke, geringe, of lokale reductie in consumptie van fossiele brandstoffen (ongeacht de oorzaak daarvan).
@4: [ water vasthouden ]
Een flinke boom onttrekt 1000 liter water per dag uit de bodem en verdampt die. Rijkswaterstaat heeft duizenden bomen gekapt die in zeer droge zomers enorme kuilen in de wegen veroorzaakten. En na de dijkverschuiving in de droge zomer van 2003 zijn ook op dijken vele bomen gesneuveld.
@7: Liever nog gaat hij terug naar de savanne waar je helemaal niet hoeft te stoken of te koken. Gewoon de vruchten van de boom plukken, meer niet. Lekker chillen op een tak.
@6:
En dat is bemesting voor de akker. Moet je niet afvoeren en is bovendien heel laagcalorisch voor verbranding.
Je negeert wat ik schreef over minder vleesconsumptie. Totaal onnodig, zonder het te hebben over vegetarisme. Compleet gestoorde ladingen vlees worden er gevreten. Daar is veel winst te behalen, al ben ik bang dat je vleesvreten vast -net als wat ik wel vaker zie- ziet als je ‘grondrecht als Hollandse redneck-man’. Dat efficiëntie gelul is een boerenslogan. Het is efficiënt met alle negatieve gevolgen voor de Nederlandse omgeving (en dierenwelzijn). De kleinschaliger bedrijven, beter verspreid, zorgen voor minder problemen in Finland. bijvoorbeeld. Efficiëntie kun je bovendien ook exporteren, zonder je eigen land te verkloten. Of ben je oikofoob of zo?
Oh, dan is het opeens wel kortzichtig? Maar huizen, uitkeringen, lage straffen, beste baantjes, etc. dat moet wel met de eigen volk verdeelsleutel? Welke meetlat heb je erbij gepakt deze keer?
@4
Hout dat hier wordt gebruikt (voor meubels, of in de bouw, of als verpakking, of voor energie, of voor nog allerlei anderen dingen) komt voor een groot deel uit de commerciële bosbouw. Gebruiken we dat hout niet meer, dan ziet het er dik in dat het bos ook wordt gekapt en dat er ook nog eens geen nieuwe aanplant komt. Want als het bos niks meer oplevert gaat de eigenaar zijn grond ergens anders voor gebruiken.
@9: En toen moesten we zo nodig aan de wandel.
@11: In die Canadese regenwouden worden eeuwenoude woudreuzen gekapt. Voor de biostook. Een enkele woudreus die in de buurt van de duizend jaar komt wordt misschien nog ontzien, maar de biotoop eromheen is dan al verwoest. En de mensen die dat mogen doen worden ook nog eens opgejaagd en zitten allemaal aan de coke. Niets romantisch aan, zoveel is wel zeker.
En dan wens ik jouw boseigenaar veel succes met zijn afgelegen kale schuine hellingen, die dan binnen de kortste keren geërodeerd zijn en waarop elke landbouwtrekker omkukelt.
@11: Je stipt hier wel een deel van het probleem aan. Die van eigendom. Daar is het probleem, net als bij boerenland, dat in feite het grootste deel van het land in bezit is van een minderheid van boeren en bosbezitters (vaak dezelfde). Als beroepsgroep hebben die vaak de neuzen dezelfde kant opstaan. En dan zien wij bossen, akkers en dergelijke als omgeving, natuur en milieu, maar voor die eersten is het werk, inkomen, investeringen en kosten. En dan is wat Le Redoutable ziet als waardevol, die efficiëntie, nu net precies de reden waarom alles intensief beheerd wordt. Zonder het algemeen belang (omgeving, natuur en milieu) daarbij mee te nemen.
Vroegah, toen gebeurde alles minder intensief. Ook de bosbouw. Ik noem graag Finland, niet alleen omdat ik van de Finse bosbouw wel veel afweet, itt de Nederlandse, maar ook omdat Finland als Europees leider wordt gezien. En er is hier heel veel bos. Er is geen bos hier dat geen productiebos is. Ongeacht wie het bezit. Maar er graast geen vee meer, er zijn geen openingen waar graan wordt verbouwd en het kappen waarbij de stammen met paarden worden afgevoerd is heel lang geleden voorbij. Alleen in de meest strikt beschermde natuurgebieden (dus niet eens alle) wordt niet gekapt. Over het algemeen kun je stellen dat geen enkel bos meer natuurlijk is. Alles is ‘commerciële bosbouw’. Anno 2020 is de enige drijfveer voor de eigenaren de marktwaarde. Twee weken terug vertelde een boer/bosbezitter hoe blij hij was dat de prijs voor hakselhout, zoals dat hier dan heet, net zo hoog was dan voor constructie/pulp. Die prijs kroop omhoog de afgelopen jaren en ik zie het aan mijn omgeving.
Momenteel heb ik zoveel hectares om me heen die bijna ontoegankelijk zijn, omdat grote machines de grond tot WO1 landschap omtoverden, zelfs al was de kap 10 jaar terug. Die jonge bomen daar worden in de statistiek neergezet als hongerig jong bos, dat dus weer lekker koolstof opneemt. In feite heeft die verstoring van de bodem en het wegnemen van oude bomen ervoor gezorgd dat er nog eens minimaal 10 jaar netto helemaal geen koolstof wordt opgenomen. Alleen met minder efficiënte kapmethodes, die ook minder geld opleveren voor de eigenaren, voorkom je dat. De druk om dat te doen komt alleen vanuit natuurorganisaties. De druk om het niet te doen vanuit de rechtse politiek en de houtindustrie.
Dat is de situatie. Ik maak me druk over artikelen als #0, die biomassa proberen te nuanceren, maar er is veel meer aan de hand dan slechts uiteen te zetten hoe biomassa in theorie helemaal niet zo bezwaarlijk hoeft te zijn en dan te denken dat je met die voorlichting er bent. Die praktijk van nu, wat ik hierboven schreef, zul je namelijk niet 1,2, 3 veranderen.
@7: Het (onmogelijke) demografische argument terzijde gelaten lijkt mij beperking van het energiegebruik toch een belangrijke doelstelling om CO2 uitstoot te verminderen.
@13
Daar zit precies het grote dilemma. We moeten van de fossiele brandstof af en dat moeten we voor elkaar zien te krijgen in de wereld zoals die is. En alle alternatieven die er zijn voor fossiele brandstof hebben ook nadelen. Als al die nadelen onoverkomelijke bezwaren worden komt er zeker niks terecht van de energietransitie. Daar bewijs je vooral Shell en ExxonMobil en Gazprom een grote dienst mee. En dan is de wereld eind deze eeuw 4°C warmer.
@15: In de jaren zeventig stond de bevolking al open voor (nieuwe) alternatieve energievormen. Maar de grote energieboeren, waar jij er een paar van noemt, waren of wilden dat niet. Dat de politiek ons nu pas aan alternatieven probeert te krijgen, komt alleen maar omdat die dat van de energiemagnaten nu eindelijk ‘mag’, omdat ze er qua winstmodel eindelijk ook eens aan toe zijn.
@16
Dat zal zo zijn (tot op zekere hoogte, want ik heb niet de indruk dat de bevolking alternatieve energievormen een hele hoge prioriteit vond, de afgelopen 40 of 50 jaar), maar we kunnen nu eenmaal niet met terugwerkende kracht de wereld vanaf de jaren ’70 veranderen. Dus wat schieten we op met die constatering?
@3:
Tsja, het is heel lang geleden en er waren veel minder mensen.
Wil je liever spelen met deze stropop (en bierdouches uitdelen), of wil je serieus nadenken over een duurzame toekomst?
Het energieverbruik in Nederland daalt al, hoofdzakelijk door efficiënter gebruik (isolatie, LED-verlichting, lichtere auto’s).
Maar het kan vast nog veel beter door zinloze activiteiten te stoppen:
– roltrappen
– wegbranden van onkruid
– wegbranden van progressierupsen
– reiskosten vergoedingen uitdelen
– nog meer kantoorgebouwen neerzetten (terwijl we ook kunnen thuiswerken)
Het duurt natuurlijk > 20 jaar voordat een boom voldoende energie heeft vastgelegd om kappen te rechtvaardigen. Wat doen we in de tussentijd, majava?
Denk nou eens creatief mee, alsjeblieft.
@7:
Nee, Bismarck. Dat op zeer korte termijn bestaat alleen in jouw brein.
Ik leg het nog maar een keer uit: over 100 jaar is (vrijwel) iedereen die nu leeft dood. Niets aan te doen 7,5 miljard doden in 100 jaar ofwel dik 200 duizend doden per dag een eeuw lang. Het is niet mijn schuld. Het is niet mijn idee en ook niet mijn plan.
Heel snel wordt er weer zo’n stropop opgetrommeld om verder niet te hoeven nadenken. Heb je zelf echt geen goede ideeën?
Zonder fossiele brandstoffen ontstaan er heel snel enorme problemen in de voedselvoorziening. Ik doe er helemaal niet juichend over: ik waarschuw voor onze afhankelijkheid. Hoe sneller dit verandert hoe beter.
Richt je leven dan ook anders in zodat je wat minder afhankelijk wordt.
@18:
Hans Verbeek: Er was een tijd…
majava: wanneer was dat?
Hans Verbeek: stropop!
Eigenlijk zou ik daar moeten stoppen, maar vooruit, ben de beroerdste niet. Vooral ook omdat ik het wel amusant vind. Jij bent Hans van de ‘richt je leven in’ op zekere wijze en alles komt goed. Dan is het wel vermakelijk dat de voorbeelden de volgende zijn:
-LED verlichting -technologie, wetgeving
-Auto’s -technologie, wetgeving
-Roltrappen: regelgeving, architectuur
-wegbranden van onkruid (echt?): wetgeving
-reiskostenvergoeding: arbeidsonderhandelingen
-kantoorgebouwen (wat?): lokale politieke besluitvorming.
Zonder even op de (on)zin van die punten in te gaan, moet het toch wel duidelijk worden dat er geen enkel punt tussen zit wat jij of wie dan ook in je eentje kunt bewerkstelligen. Voor alles is de politiek nodig, zelfs voor technologie, als je een beetje nadenkt. Je komt helemaal nergens met je eigen beslissingen. Ergens is dat maar goed ook. Of je bedoelt met ‘richt je leven in’ dat je de juiste politieke beslissingen moet nemen. Wegblijven bij alles richting rechterkant vanaf en incluis D66. Dan hou ik m’n bier gewoon rechtop.
@18:
Je bent weer onzin aan het spuien.
Ik dacht hij zal nog wel wat over fijnstof veroorzakende hout/palletkachels gaan zeggen, maar het gebruik en blootstelling er aan heeft blijkbaar zijn uitwerking al op jouw al gehad
;-)
@20: je reageert alleen maar op mij. Alsof je zelf geen eigen ideeën hebt, behalve het volplanten van weilanden.
De toekomst lijkt op het verleden. Toen waren wind en biomassa belangrijke energiebronnen.
Als de fossiele energie opraakt (Groningen, Noordzee) richten we ons opnieuw op biomassa en wind.
I rest my case.
@12: [ En toen moesten we zo nodig aan de wandel. ]
Ja, waarom?
Mensen hebben zich dat waarschijnlijk al heel vroeg gerealiseerd en ook afgevraagd: waarom?
En toen bedacht iemand het verhaal van Adam en Eva in het paradijs + een appel. Onzin, maar ik denk dat de essentie klopte.
Zonder conflicten of haat en nijd of overbevolking, noem maar op, zouden we misschien nog steeds op een tak in een boom op de savanne hangen en de vruchten om ons heen plukken en lekker doorgaan met chillen in de zon.
@19: [ Dat op zeer korte termijn bestaat alleen in jouw brein. ]
Maar in uw brein bestaat geen praktisch idee hoe de bevolking dan wél zo klein moet worden zonder onnoemelijk leed?
U vermijdt handig een uitspraak over de oplossing maar vermeldt wél dat per 100 jaar toch al 7,5 miljard mensen sterven, suggererend dat het probleem in 100 jaar opgelost kan zijn.
We hebben nu al problemen met de vergrijzing door een “plukje” babyboomers waarvoor te weinig verplegend personeel is en te weinig jonge mensen die hun verzorging en AOW gaan betalen en opbrengen.
Hoe groot zijn dan de problemen of het leed als we de wereld bevolking bonnen 100 jaar van 7 naar bijvoorbeeld 1 miljard terugbrengen?
Vertel eens, mijnheer Verbeek, wat is uw oplossing?
@24:
Nee, je slaat de spijker op zijn kop.
Waarom denk jij dat de bevolking moet krimpen?
Van wie moet dat dan
Ik zie geen probleem. Over welk probleem heb jij het.
Er zijn helemaal geen problemen. Het begrip leed is subjectief. Sommigen vinden leven lijden, anderen vinden leven prachtig.
Laat het gewoon gebeuren.
Er is niets dat je kunt doen om het te voorkomen. Ik vind het leven prachtig: of het nu 20 jaar duurt of 100 jaar. Het is toch fantastisch dat je elke ochtend weer wakker wordt en andere mensen blij kunt maken.
Ik heb jouw vragen beantwoord. Maar je bent niet tevreden met de antwoorden. Denk goed na of je nog meer vragen wilt stellen en weer teleurgesteld wilt worden.
@2: we leven in een overvloed aan duurzame energie. Dus hoeven we niet zuinig te zijn met die energie. Laat je geen armoede aanpraten.
Waar het nu fout gaat, is dat klimaatakkoord partijen, huishoudens geen voordeel van duurzaam gunnen. De commerciele en coöperatieve windpark huisjesmelkers, willen dat huishoudens de SDE subsidie betalen, voor hun winstmarge.
Maar als elk huishoudenbeenbeigennkavel windpark kan kopen, en de stroom daarvan mag salderen, heeft dat huishouden stroom voor de kostprijs, 4 cent per kW. Het voordeel, 18 cent, kunnen ze delen met de gemeente en die windpark huisjesmelker, die dan alleen het windpark bouwen en beheren. In opdracht van de trotse eigenaren, de huishoudens. Op deze manier krijgt een gemiddeld huishouden een voordeel tot €3000 per jaar. Dat geld kan de gemeente in de regio houden, als het huishouden voordeel van duurzaam gunt
@15: We hoeven niet van fossiele brandstof af. Maar wel alle grote CO2 uitstoters verplichten CO2 af te vangen en CCS toe te passen. En dan niet met SDE subsidie, maar verplicht, op eigen kosten.
Ook als van die giga hoeveelheden Russisch aardgas, waterstof gemaakt wordt
@26 onzin. aandeel duurzame energie is maar een paar procent van het totaal. en in 27 stellen dat we niet van fossiel af moeten is een lachertje. kom onder de steen vandaan of geef toe dat je lobbyist bent. (wie anders zoekt zo’n oud artikel op om te trollen in favor of fossiel)
@26: [ een gemiddeld huishouden een voordeel tot €3000 per jaar. ]
Ik denk een nulletje teveel?
Als het gemiddelde gezin ruim genomen 1500 kuub gas en 3000kwh verbruikt dan is de jaarrekening circa 1600 euro.
Daar kun je geen 3000 euro voordeel uit halen.