Een bal op TV | Over nieuws en Grieken

COLUMN - De aanslag op het journaal was een mooi commentaar op onze nieuwsvoorziening.

De direct betrokkenen waren nuchter in hun reactie op de “gewapende man”, die toch vooral een verward joch met een speelgoedwapen was. De autoriteiten bleven geschokt, maar de doorsnee zapper had al uren gezien dat het niet ernstig was en dat er vooral psychische hulpverlening nodig was.

Het gebazel en de geschoktheid van de autoriteiten kreeg door de stompzinnige vergelijkingen met Parijs iets zeer verontrustends: losgekoppelde marionetten of zoiets. Ze hadden leiding gegeven aan hun crisisteams en waren dus(?) niet in de gelegenheid de slepende verslaglegging te volgen. De gemiddelde kijker zag een potsierlijk incidentje en een probleem voor de beveiligers, maar toch echt geen “aanslag op de vrijheid” of een reprise van Parijs.

Maar tot de orde van de dag overgaan, dat doen we niet. De volgende dag waren ze bij Jinek nog niet uitgepraat, de onvermijdelijke praathoofden van Peter R. de Vries, Jan Mulder, de betrokken journalisten en hun bazen. Ik weet dan niet meer wat “nieuws” is. En waarom Peter R. niet eens te horen krijgt dat hij zijn modale nuchterheid ook wel eens door een ander kan laten uitventen. Jinek vertelde elders in een interview dat ze zo trots was op de variatie van haar gasten! Ik zie dan Charles Laughton, als politieman in de film Casablanca: “Round up the usual suspects!”

Wat is nieuws? Kijken naar de werkelijkheid, proberen te duiden hoe die zich ontwikkelt en die analyses aanbieden voor openbaar en machtsvrij debat. Sargasso had een stuk over de verbinding tussen de nieuwe Griekse machthebbers en de Russen. En vooral met de dubieuze politicoloog Doegin, die adviseur schijn te zijn van Poetin. Dat is nieuws.

Ik voorspelde hier dat de discussie met de Grieken over hun schulden zou worden heropend en werd onmiddellijk bediend. De nieuwe Griekse minister van financiën begon aan een reis door Europa en vond bij de Fransen een gewillig oor. Hij is geen radicale gek, maar een sympathieke en competente man, die de politiek wil terugbrengen in het technocratische EU-management. Is dat raar? Het lijkt me niet.

In een film van de VPRO over Robert Reich verklaart deze oud-minister van Clinton de dynamiek: de top 1% van de inkomens verdiende in de VS in 1970 9% van het bruto nationaal product, in 2007 was dat 23.5 % geworden. Geen wonder dat de middenklasse leed onder stagnerend inkomen.

Wat deed men aan het inkomensprobleem? Men stuurde de vrouwen de arbeidsmarkt op, om het inkomen bij te spijkeren. (leve de emancipatie?) Toen dat middel niet meer werkte, kwam een lage rente goed uit en konden mensen schulden maken (credit card, consumptief krediet). Het beeld wordt ook door Fukuyama in Political Order and Political Decay zo beschreven. Dat lijkt mij nieuws.

Wat gebeurde er met de Grieken tijdens hun aanloop en lidmaatschap van de EU? Natuurlijk, luie siëstagenieters, boekhoudkundige fraudeurs, slechte belastingbetalers. Maar laten we kijken naar de cijfers die de OECD biedt: het reeksje gaat om het percentage belasting, als deel van het BNP, met tussen haakjes de Nederlandse cijfers er bij.

1985: 25.5 (42,4);
1990: 26.2 (42.9);
1995: 28.9 (41.5);
2000: 37.2 (39.7);
2005: 31.3 (38.8);
2011: 32.2 (38.6).

Als deze cijfers betrouwbaar zijn, kun je niet volhouden dat de Grieken de zaak bedot hebben of niet hebben gedaan wat mogelijk was.

Nieuws is analyse en evenwicht. Ik mocht als tweedejaars politicologie mee naar Het Parool. Het was daags na de bouwvakkersrellen uit 1966, waarbij een bouwvakker stierf. “Doodgeslagen,” wist de straat. Neen, vond het Parool. (16 juni 1966) Er is gevochten, met stenen gegooid, 28 agenten gewond.

“De krant moet een evenwichtig en eerlijk beeld geven,” zei hoofdredacteur Sandberg. Rare, rechtse man, dacht ik toen. Nu denk ik dat een evenwichtige en precies afgewogen informatie nodiger is dan ooit.